| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā |
7. එළකලොමධොවාපනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
7. Eḷakalomadhovāpanasikkhāpadavaṇṇanā
581. කිඤ්‌චාපි පුරාණචීවරධොවනසික්‌ඛාපදෙ චීවරං ඨපෙත්‌වා ‘‘අඤ්‌ඤං පරික්‌ඛාරං ධොවාපෙතී’’ති (පාරා. 507) අනාපත්‌තිවාරෙ වුත්‌තං. ඉමස්‌ස පන සික්‌ඛාපදස්‌ස උප්‌පන්‌නකාලතො පට්‌ඨාය එළකලොමධොවාපනාදිනා ආපත්‌තීති එකෙ. සා වා අනාපත්‌ති මූලාපත්‌තිතො එව, න ඉමම්‌හාති එකෙ. එළකලොමානං අපරික්‌ඛාරත්‌තා භට්‌ඨං අග්‌ගහණමෙවාති එකෙ. ඉමස්‌ස අන්‌තිමනයස්‌ස අත්‌ථප්‌පකාසනත්‌ථං ඉදං පඤ්‌හාකම්‌මං – ‘‘ධොවාපෙතී’’ති ඉදං රජාපනවිජටාපනග්‌ගහණෙන නිප්‌පදෙසවාචිපදං, උදාහු අග්‌ගහණෙන සප්‌පදෙසවාචිපදං. කිඤ්‌චෙත්‌ථ යදි නිප්‌පදෙසවාචිපදං, සබ්‌බත්‌ථ ඉදමෙව වත්‌තබ්‌බං, න ඉතරානි. අථ සප්‌පදෙසවාචිපදං, ‘‘අවුත්‌තා ධොවති, අපරිභුත්‌තං ධොවාපෙතී’’ති එත්‌ථ විරොධො. ‘‘අවුත්‌තා රජති විජටෙති, නිස්‌සග්‌ගිය’’න්‌ති අනිට්‌ඨප්‌පසඞ්‌ගතොති? දෙසනාවිලාසමත්‌තං භගවතො වචනං, කත්‌ථචි තිකපදවචනං, කත්‌ථචි එකපදවචනං, නිප්‌පදෙසපදමෙව තෙ වදන්‌තීති. සචෙ ‘‘කතභණ්‌ඩං ධොවාපෙතී’’ති එත්‌ථ පටිවිරොධො, ‘‘කතභණ්‌ඩං විජටාපෙති, අනාපත්‌තී’’ති අනිට්‌ඨප්‌පසඞ්‌ගතො අනාපත්‌ති එවාති චෙ? න, අකතභණ්‌ඩස්‌ස සුද්‌ධලොමස්‌ස විජටාපනං ඉතො වා දාතබ්‌බං. උදකාදිධොවනවසෙන පිණ්‌ඩෙත්‌වා ඨිතානං විජටාපනං ලබ්‌භතීති චෙ? පුරාණසන්‌ථතස්‌ස විජටාපනෙ අනාපත්‌තියා භවිතබ්‌බං, න ච තං යුත්‌තං ‘‘අපරිභුත්‌තං ධොවාපෙතී’’ති වචනතො. තෙන පරිභුත්‌තං ධොවාපෙති රජාපෙති විජටාපෙති, නිස්‌සග්‌ගියමෙවාති සිද්‌ධං හොති, තඤ්‌ච පරිභුත්‌තං නාම කතභණ්‌ඩමෙව හොති. න හි සක්‌කා එළකලොමානි පරිභුඤ්‌ජිතුං, අඤ්‌ඤථා ‘‘පරිභුත්‌තං ධොවාපෙතී’’ති වචනං නිරත්‌ථකං හොති. න හි එත්‌ථ ‘‘පුරාණානි එළකලොමානි ධොවාපෙය්‍ය වා’’ති වචනං අත්‌ථි පුරාණචීවරසික්‌ඛාපදෙ විය. තත්‌ථ ආදින්‌නකප්‌පවසෙන, ඉධ තං ලිඛිතං. ලෙඛදොසොති චෙ? න, විසෙසහෙතුනො අභාවා, පුරාණචීවරසික්‌ඛාපදෙ අපරිභුත්‌තං කතභණ්‌ඩං නාම, ‘‘කම්‌බලකොජවසන්‌ථතාදි’’න්‌ති වචනතො ච. කිඤ්‌චාපි ඉමිනා සද්‌දෙන අයමත්‌ථො සිද්‌ධො, ‘‘ධොවාපෙතී’’ති ඉදං පන සියා නිප්‌පදෙසං. සියා සප්‌පදෙසං. තඤ්‌හි ‘‘අවුත්‌තා ධොවතී’’තිආදීසු නිප්‌පදෙසං. ‘‘කතභණ්‌ඩං ධොවාපෙතී’’ති එත්‌ථ සප්‌පදෙසං. ‘‘අකතභණ්‌ඩං ධොවාපෙති රජාපෙති, අනාපත්‌තී’’ති ‘‘විජටාපෙති, අනාපත්‌තී’’ති වචනප්‌පමාණතො අනාපත්‌ති එවාති චෙ? න, වචනප්‌පමාණතො එව ආපත්‌තීති ආපජ්‌ජනතො. ‘‘අපරිභුත්‌තං ධොවාපෙතී’’ති වචනමෙව හි තං අපරිභුත්‌තං සන්‌ථතං විජටාපෙන්‌තස්‌ස අනාපත්‌තීති දීපෙති චෙ? සිද්‌ධං පරිභුත්‌තං විජටාපෙන්‌තස්‌ස ආපත්‌ති එවාති.
581. Kiñcāpi purāṇacīvaradhovanasikkhāpade cīvaraṃ ṭhapetvā ‘‘aññaṃ parikkhāraṃ dhovāpetī’’ti (pārā. 507) anāpattivāre vuttaṃ. Imassa pana sikkhāpadassa uppannakālato paṭṭhāya eḷakalomadhovāpanādinā āpattīti eke. Sā vā anāpatti mūlāpattito eva, na imamhāti eke. Eḷakalomānaṃ aparikkhārattā bhaṭṭhaṃ aggahaṇamevāti eke. Imassa antimanayassa atthappakāsanatthaṃ idaṃ pañhākammaṃ – ‘‘dhovāpetī’’ti idaṃ rajāpanavijaṭāpanaggahaṇena nippadesavācipadaṃ, udāhu aggahaṇena sappadesavācipadaṃ. Kiñcettha yadi nippadesavācipadaṃ, sabbattha idameva vattabbaṃ, na itarāni. Atha sappadesavācipadaṃ, ‘‘avuttā dhovati, aparibhuttaṃ dhovāpetī’’ti ettha virodho. ‘‘Avuttā rajati vijaṭeti, nissaggiya’’nti aniṭṭhappasaṅgatoti? Desanāvilāsamattaṃ bhagavato vacanaṃ, katthaci tikapadavacanaṃ, katthaci ekapadavacanaṃ, nippadesapadameva te vadantīti. Sace ‘‘katabhaṇḍaṃ dhovāpetī’’ti ettha paṭivirodho, ‘‘katabhaṇḍaṃ vijaṭāpeti, anāpattī’’ti aniṭṭhappasaṅgato anāpatti evāti ce? Na, akatabhaṇḍassa suddhalomassa vijaṭāpanaṃ ito vā dātabbaṃ. Udakādidhovanavasena piṇḍetvā ṭhitānaṃ vijaṭāpanaṃ labbhatīti ce? Purāṇasanthatassa vijaṭāpane anāpattiyā bhavitabbaṃ, na ca taṃ yuttaṃ ‘‘aparibhuttaṃ dhovāpetī’’ti vacanato. Tena paribhuttaṃ dhovāpeti rajāpeti vijaṭāpeti, nissaggiyamevāti siddhaṃ hoti, tañca paribhuttaṃ nāma katabhaṇḍameva hoti. Na hi sakkā eḷakalomāni paribhuñjituṃ, aññathā ‘‘paribhuttaṃ dhovāpetī’’ti vacanaṃ niratthakaṃ hoti. Na hi ettha ‘‘purāṇāni eḷakalomāni dhovāpeyya vā’’ti vacanaṃ atthi purāṇacīvarasikkhāpade viya. Tattha ādinnakappavasena, idha taṃ likhitaṃ. Lekhadosoti ce? Na, visesahetuno abhāvā, purāṇacīvarasikkhāpade aparibhuttaṃ katabhaṇḍaṃ nāma, ‘‘kambalakojavasanthatādi’’nti vacanato ca. Kiñcāpi iminā saddena ayamattho siddho, ‘‘dhovāpetī’’ti idaṃ pana siyā nippadesaṃ. Siyā sappadesaṃ. Tañhi ‘‘avuttā dhovatī’’tiādīsu nippadesaṃ. ‘‘Katabhaṇḍaṃ dhovāpetī’’ti ettha sappadesaṃ. ‘‘Akatabhaṇḍaṃ dhovāpeti rajāpeti, anāpattī’’ti ‘‘vijaṭāpeti, anāpattī’’ti vacanappamāṇato anāpatti evāti ce? Na, vacanappamāṇato eva āpattīti āpajjanato. ‘‘Aparibhuttaṃ dhovāpetī’’ti vacanameva hi taṃ aparibhuttaṃ santhataṃ vijaṭāpentassa anāpattīti dīpeti ce? Siddhaṃ paribhuttaṃ vijaṭāpentassa āpatti evāti.
එළකලොමධොවාපනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Eḷakalomadhovāpanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 7. එළකලොමධොවාපනසික්‌ඛාපදං • 7. Eḷakalomadhovāpanasikkhāpadaṃ
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 7. එළකලොමධොවාපනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 7. Eḷakalomadhovāpanasikkhāpadavaṇṇanā
