| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปริวาร-อฎฺฐกถา • Parivāra-aṭṭhakathā |
เอฬกโลมสมุฎฺฐานวณฺณนา
Eḷakalomasamuṭṭhānavaṇṇanā
๒๖๓. เอฬกโลมา เทฺว เสยฺยาติ เอฬกโลมสิกฺขาปทเญฺจว เทฺว จ สหเสยฺยสิกฺขาปทานิฯ อาหจฺจ ปิณฺฑโภชนนฺติ อาหจฺจปาทกสิกฺขาปทญฺจ อาวสถปิณฺฑโภชนสิกฺขาปทญฺจฯ คณวิกาลสนฺนิธีติ คณโภชนวิกาลโภชนสนฺนิธิการกสิกฺขาปทตฺตยํ ฯ ทนฺตโปเนน เจลกาติ ทนฺตโปนสิกฺขาปทญฺจ อเจลกสิกฺขาปทญฺจฯ อุยฺยุตฺตํ เสนํ อุโยฺยธีติ ‘‘อุยฺยุตฺตํ เสนํ ทสฺสนาย คเจฺฉยฺย, เสนาย วเสยฺย, อุโยฺยธิกํ วา…เป.… อนีกทสฺสนํ วา คเจฺฉยฺยา’’ติ วุตฺตสิกฺขาปทตฺตยํฯ สุรา โอเรน นฺหายนาติ สุราปานสิกฺขาปทญฺจ โอเรนทฺธมาสนหานสิกฺขาปทญฺจฯ ทุพฺพเณฺณ เทฺว เทสนิกาติ ‘‘ติณฺณํ ทุพฺพณฺณกรณาน’’นฺติ วุตฺตสิกฺขาปทญฺจ วุตฺตาวเสสปาฎิเทสนียทฺวยญฺจฯ ลสุณุปติเฎฺฐ นจฺจนาติ ลสุณสิกฺขาปทํ, ‘‘ภิกฺขุสฺส ภุญฺชนฺตสฺส ปานีเยน วา วิธูปเนน วา อุปติเฎฺฐยฺยา’’ติ วุตฺตสิกฺขาปทํ, ‘‘นจฺจํ วา คีตํ วา วาทิตํ วา ทสฺสนาย คเจฺฉยฺยา’’ติ วุตฺตสิกฺขาปทญฺจฯ อิโต ปรํ ปาฬิํ วิรชฺฌิตฺวา ลิขนฺติฯ ยถา ปน อตฺถํ วณฺณยิสฺสาม; เอวเมตฺถ อนุกฺกโม เวทิตโพฺพฯ
263.Eḷakalomādve seyyāti eḷakalomasikkhāpadañceva dve ca sahaseyyasikkhāpadāni. Āhacca piṇḍabhojananti āhaccapādakasikkhāpadañca āvasathapiṇḍabhojanasikkhāpadañca. Gaṇavikālasannidhīti gaṇabhojanavikālabhojanasannidhikārakasikkhāpadattayaṃ . Dantaponena celakāti dantaponasikkhāpadañca acelakasikkhāpadañca. Uyyuttaṃ senaṃ uyyodhīti ‘‘uyyuttaṃ senaṃ dassanāya gaccheyya, senāya vaseyya, uyyodhikaṃ vā…pe… anīkadassanaṃ vā gaccheyyā’’ti vuttasikkhāpadattayaṃ. Surā orena nhāyanāti surāpānasikkhāpadañca orenaddhamāsanahānasikkhāpadañca. Dubbaṇṇe dve desanikāti ‘‘tiṇṇaṃ dubbaṇṇakaraṇāna’’nti vuttasikkhāpadañca vuttāvasesapāṭidesanīyadvayañca. Lasuṇupatiṭṭhe naccanāti lasuṇasikkhāpadaṃ, ‘‘bhikkhussa bhuñjantassa pānīyena vā vidhūpanena vā upatiṭṭheyyā’’ti vuttasikkhāpadaṃ, ‘‘naccaṃ vā gītaṃ vā vāditaṃ vā dassanāya gaccheyyā’’ti vuttasikkhāpadañca. Ito paraṃ pāḷiṃ virajjhitvā likhanti. Yathā pana atthaṃ vaṇṇayissāma; evamettha anukkamo veditabbo.
นฺหานมตฺถรณํ เสยฺยาติ ‘‘นคฺคา นหาเยยฺย, เอกตฺถรณปาวุรณา ตุวเฎฺฎยฺยุํ, เอกมเญฺจ ตุวเฎฺฎยฺยุ’’นฺติ วุตฺตสิกฺขาปทตฺตยํฯ อโนฺตรเฎฺฐ ตถา พหีติ ‘‘อโนฺตรเฎฺฐ สาสงฺกสมฺมเต, ติโรรเฎฺฐ สาสงฺกสมฺมเต’’ติ วุตฺตสิกฺขาปททฺวยํฯ อโนฺตวสฺสํ จิตฺตาคารนฺติ ‘‘อโนฺตวสฺสํ จาริกํ ปกฺกเมยฺย, ราชาคารํ วา จิตฺตาคารํ วา…เป.… โปกฺขรณิํ วา ทสฺสนาย คเจฺฉยฺยา’’ติ จ วุตฺตสิกฺขาปททฺวยํฯ อาสนฺทิํ สุตฺตกนฺตนาติ ‘‘อาสนฺทิํ วา ปลฺลงฺกํ วา ปริภุเญฺชยฺย, สุตฺตํ กเนฺตยฺยา’’ติ วุตฺตสิกฺขาปททฺวยํฯ
Nhānamattharaṇaṃseyyāti ‘‘naggā nahāyeyya, ekattharaṇapāvuraṇā tuvaṭṭeyyuṃ, ekamañce tuvaṭṭeyyu’’nti vuttasikkhāpadattayaṃ. Antoraṭṭhe tathā bahīti ‘‘antoraṭṭhe sāsaṅkasammate, tiroraṭṭhe sāsaṅkasammate’’ti vuttasikkhāpadadvayaṃ. Antovassaṃ cittāgāranti ‘‘antovassaṃ cārikaṃ pakkameyya, rājāgāraṃ vā cittāgāraṃ vā…pe… pokkharaṇiṃ vā dassanāya gaccheyyā’’ti ca vuttasikkhāpadadvayaṃ. Āsandiṃ suttakantanāti ‘‘āsandiṃ vā pallaṅkaṃ vā paribhuñjeyya, suttaṃ kanteyyā’’ti vuttasikkhāpadadvayaṃ.
เวยฺยาวจฺจํ สหตฺถา จาติ ‘‘คิหิเวยฺยาวจฺจํ กเรยฺย, อคาริกสฺส วา ปริพฺพาชกสฺส วา ปริพฺพาชิกาย วา สหตฺถา ขาทนียํ วา โภชนียํ วา ทเทยฺยา’’ติ วุตฺตสิกฺขาปททฺวยํฯ อภิกฺขุกาวาเสน จาติ ‘‘อภิกฺขุเก อาวาเส วสฺสํ วเสยฺยา’’ติ อิทเมตํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ฉตฺตํ ยานญฺจ สงฺฆาณินฺติ ‘‘ฉตฺตุปาหนํ ธาเรยฺย, ยาเนน ยาเยยฺย, สงฺฆาณิํ ธาเรยฺยา’’ติ วุตฺตสิกฺขาปทตฺตยํฯ อลงฺการคนฺธวาสิตนฺติ ‘‘อิตฺถาลงฺการํ ธาเรยฺย, คนฺธจุณฺณเกน นหาเยยฺย, วาสิตเกน ปิญฺญาเกน นหาเยยฺยา’’ติ วุตฺตสิกฺขาปทตฺตยํฯ ภิกฺขุนีติอาทินา ‘‘ภิกฺขุนิยา อุมฺมทฺทาเปยฺยา’’ติอาทีนิ จตฺตาริ สิกฺขาปทานิ วุตฺตานิฯ อสงฺกจฺจิกา อาปตฺตีติ ‘‘อสงฺกจฺจิกา คามํ ปวิเสยฺย ปาจิตฺติย’’นฺติ เอวํ วุตฺตอาปตฺติ จฯ จตฺตารีสา จตุตฺตรีติ เอตานิ สพฺพานิปิ จตุจตฺตาลีส สิกฺขาปทานิ วุตฺตานิฯ
Veyyāvaccaṃ sahatthā cāti ‘‘gihiveyyāvaccaṃ kareyya, agārikassa vā paribbājakassa vā paribbājikāya vā sahatthā khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā dadeyyā’’ti vuttasikkhāpadadvayaṃ. Abhikkhukāvāsena cāti ‘‘abhikkhuke āvāse vassaṃ vaseyyā’’ti idametaṃ sandhāya vuttaṃ. Chattaṃ yānañca saṅghāṇinti ‘‘chattupāhanaṃ dhāreyya, yānena yāyeyya, saṅghāṇiṃ dhāreyyā’’ti vuttasikkhāpadattayaṃ. Alaṅkāragandhavāsitanti ‘‘itthālaṅkāraṃ dhāreyya, gandhacuṇṇakena nahāyeyya, vāsitakena piññākena nahāyeyyā’’ti vuttasikkhāpadattayaṃ. Bhikkhunītiādinā ‘‘bhikkhuniyā ummaddāpeyyā’’tiādīni cattāri sikkhāpadāni vuttāni. Asaṅkaccikā āpattīti ‘‘asaṅkaccikā gāmaṃ paviseyya pācittiya’’nti evaṃ vuttaāpatti ca. Cattārīsā catuttarīti etāni sabbānipi catucattālīsa sikkhāpadāni vuttāni.
กาเยน น วาจาจิเตฺตน, กายจิเตฺตน น วาจโตติ กาเยน เจว กายจิเตฺตน จ สมุฎฺฐหนฺติ; น วาจาจิเตฺตน น วาจโตติ อโตฺถฯ ทฺวิสมุฎฺฐานิกา สเพฺพ, สมา เอฬกโลมิกาติ อิทํ อุตฺตานตฺถเมวฯ
Kāyena na vācācittena, kāyacittena na vācatoti kāyena ceva kāyacittena ca samuṭṭhahanti; na vācācittena na vācatoti attho. Dvisamuṭṭhānikā sabbe, samā eḷakalomikāti idaṃ uttānatthameva.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi / ๖. เอฬกโลมสมุฎฺฐานํ • 6. Eḷakalomasamuṭṭhānaṃ
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / เอฬกโลมสมุฎฺฐานวณฺณนา • Eḷakalomasamuṭṭhānavaṇṇanā
