| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga |
६. एळकलोमसिक्खापदं
6. Eḷakalomasikkhāpadaṃ
५७१. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अञ्ञतरस्स भिक्खुनो कोसलेसु जनपदे सावत्थिं गच्छन्तस्स अन्तरामग्गे एळकलोमानि उप्पज्जिंसु। अथ खो सो भिक्खु तानि एळकलोमानि उत्तरासङ्गेन भण्डिकं बन्धित्वा अगमासि। मनुस्सा तं भिक्खुं पस्सित्वा उप्पण्डेसुं – ‘‘कित्तकेन ते, भन्ते, कीतानि? कित्तको उदयो भविस्सती’’ति? सो भिक्खु तेहि मनुस्सेहि उप्पण्डियमानो मङ्कु अहोसि। अथ खो सो भिक्खु सावत्थिं गन्त्वा तानि एळकलोमानि ठितकोव आसुम्भि। भिक्खू तं भिक्खुं एतदवोचुं – ‘‘किस्स त्वं, आवुसो, इमानि एळकलोमानि ठितकोव आसुम्भसी’’ति? ‘‘तथा हि पनाहं, आवुसो, इमेसं एळकलोमानं कारणा मनुस्सेहि उप्पण्डितो’’ति। ‘‘कीव दूरतो पन त्वं, आवुसो, इमानि एळकलोमानि आहरी’’ति? ‘‘अतिरेकतियोजनं, आवुसो’’ति। ये ते भिक्खू अप्पिच्छा…पे॰… ते उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खु अतिरेकतियोजनं एळकलोमानि आहरिस्सती’’ति! अथ खो ते भिक्खू तं भिक्खुं अनेकपरियायेन विगरहित्वा भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं…पे॰… सच्चं किर त्वं, भिक्खु, अतिरेकतियोजनं एळकलोमानि आहरीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम त्वं, मोघपुरिस, अतिरेकतियोजनं एळकलोमानि आहरिस्ससि! नेतं मोघपुरिस, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –
571. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno kosalesu janapade sāvatthiṃ gacchantassa antarāmagge eḷakalomāni uppajjiṃsu. Atha kho so bhikkhu tāni eḷakalomāni uttarāsaṅgena bhaṇḍikaṃ bandhitvā agamāsi. Manussā taṃ bhikkhuṃ passitvā uppaṇḍesuṃ – ‘‘kittakena te, bhante, kītāni? Kittako udayo bhavissatī’’ti? So bhikkhu tehi manussehi uppaṇḍiyamāno maṅku ahosi. Atha kho so bhikkhu sāvatthiṃ gantvā tāni eḷakalomāni ṭhitakova āsumbhi. Bhikkhū taṃ bhikkhuṃ etadavocuṃ – ‘‘kissa tvaṃ, āvuso, imāni eḷakalomāni ṭhitakova āsumbhasī’’ti? ‘‘Tathā hi panāhaṃ, āvuso, imesaṃ eḷakalomānaṃ kāraṇā manussehi uppaṇḍito’’ti. ‘‘Kīva dūrato pana tvaṃ, āvuso, imāni eḷakalomāni āharī’’ti? ‘‘Atirekatiyojanaṃ, āvuso’’ti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma bhikkhu atirekatiyojanaṃ eḷakalomāni āharissatī’’ti! Atha kho te bhikkhū taṃ bhikkhuṃ anekapariyāyena vigarahitvā bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… saccaṃ kira tvaṃ, bhikkhu, atirekatiyojanaṃ eḷakalomāni āharīti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, atirekatiyojanaṃ eḷakalomāni āharissasi! Netaṃ moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
५७२. ‘‘भिक्खुनो पनेव अद्धानमग्गप्पटिपन्नस्स एळकलोमानि उप्पज्जय्युं। आकङ्खमानेन भिक्खुना पटिग्गहेतब्बानि। पटिग्गहेत्वा तियोजनपरमं सहत्था हरितब्बानि 1, असन्ते हारके। ततो चे उत्तरि हरेय्य, असन्तेपि हारके, निस्सग्गियं पाचित्तिय’’न्ति।
572.‘‘Bhikkhunopaneva addhānamaggappaṭipannassa eḷakalomāni uppajjayyuṃ. Ākaṅkhamānena bhikkhunā paṭiggahetabbāni. Paṭiggahetvā tiyojanaparamaṃ sahatthā haritabbāni 2, asante hārake. Tato ce uttari hareyya, asantepi hārake, nissaggiyaṃ pācittiya’’nti.
५७३. भिक्खुनो पनेव अद्धानमग्गप्पटिपन्नस्साति पन्थं गच्छन्तस्स।
573.Bhikkhunopaneva addhānamaggappaṭipannassāti panthaṃ gacchantassa.
एळकलोमानि उप्पज्जेय्युन्ति उप्पज्जेय्युं सङ्घतो वा गणतो वा ञातितो वा मित्ततो वा पंसुकूलं वा अत्तनो वा धनेन।
Eḷakalomāni uppajjeyyunti uppajjeyyuṃ saṅghato vā gaṇato vā ñātito vā mittato vā paṃsukūlaṃ vā attano vā dhanena.
आकङ्खमानेनाति इच्छमानेन पटिग्गहेतब्बानि।
Ākaṅkhamānenāti icchamānena paṭiggahetabbāni.
पटिग्गहेत्वा तियोजनपरमं सहत्था हरितब्बानीति तियोजनपरमता सहत्था हरितब्बानि।
Paṭiggahetvā tiyojanaparamaṃ sahatthā haritabbānīti tiyojanaparamatā sahatthā haritabbāni.
असन्ते हारकेति नाञ्ञो कोचि हारको होति इत्थी वा पुरिसो वा गहट्ठो वा पब्बजितो वा।
Asante hāraketi nāñño koci hārako hoti itthī vā puriso vā gahaṭṭho vā pabbajito vā.
ततो चे उत्तरि हरेय्य, असन्तेपि हारकेति पठमं पादं तियोजनं अतिक्कामेति, आपत्ति दुक्कटस्स। दुतियं पादं अतिक्कामेति, निस्सग्गियं पाचित्तियं 3। अन्तोतियोजने ठितो बहितियोजनं पातेति, निस्सग्गियं पाचित्तियं 4। अञ्ञस्स याने वा भण्डे वा अजानन्तस्स पक्खिपित्वा तियोजनं अतिक्कामेति, निस्सग्गियानि होन्ति। निस्सज्जितब्बानि सङ्घस्स वा गणस्स वा पुग्गलस्स वा। एवञ्च पन, भिक्खवे, निस्सज्जितब्बानि…पे॰… इमानि मे, भन्ते, एळकलोमानि तियोजनं अतिक्कामितानि निस्सग्गियानि। इमानाहं सङ्घस्स निस्सज्जामीति…पे॰… ददेय्याति…पे॰… ददेय्युन्ति…पे॰… आयस्मतो दम्मीति।
Tato ce uttari hareyya, asantepi hāraketi paṭhamaṃ pādaṃ tiyojanaṃ atikkāmeti, āpatti dukkaṭassa. Dutiyaṃ pādaṃ atikkāmeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ 5. Antotiyojane ṭhito bahitiyojanaṃ pāteti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ 6. Aññassa yāne vā bhaṇḍe vā ajānantassa pakkhipitvā tiyojanaṃ atikkāmeti, nissaggiyāni honti. Nissajjitabbāni saṅghassa vā gaṇassa vā puggalassa vā. Evañca pana, bhikkhave, nissajjitabbāni…pe… imāni me, bhante, eḷakalomāni tiyojanaṃ atikkāmitāni nissaggiyāni. Imānāhaṃ saṅghassa nissajjāmīti…pe… dadeyyāti…pe… dadeyyunti…pe… āyasmato dammīti.
ऊनकतियोजने अतिरेकसञ्ञी, आपत्ति दुक्कटस्स। ऊनकतियोजने वेमतिको, आपत्ति दुक्कटस्स। ऊनकतियोजने ऊनकसञ्ञी, अनापत्ति।
Ūnakatiyojane atirekasaññī, āpatti dukkaṭassa. Ūnakatiyojane vematiko, āpatti dukkaṭassa. Ūnakatiyojane ūnakasaññī, anāpatti.
५७५. अनापत्ति तियोजनं हरति, ऊनकतियोजनं हरति, तियोजनं हरतिपि, पच्चाहरतिपि, तियोजनं वासाधिप्पायो गन्त्वा ततो परं हरति, अच्छिन्नं पटिलभित्वा हरति, निस्सट्ठं पटिलभित्वा हरति, अञ्ञं हरापेति कतभण्डं, उम्मत्तकस्स, आदिकम्मिकस्साति।
575. Anāpatti tiyojanaṃ harati, ūnakatiyojanaṃ harati, tiyojanaṃ haratipi, paccāharatipi, tiyojanaṃ vāsādhippāyo gantvā tato paraṃ harati, acchinnaṃ paṭilabhitvā harati, nissaṭṭhaṃ paṭilabhitvā harati, aññaṃ harāpeti katabhaṇḍaṃ, ummattakassa, ādikammikassāti.
एळकलोमसिक्खापदं निट्ठितं छट्ठं।
Eḷakalomasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ६. एळकलोमसिक्खापदवण्णना • 6. Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ६. एळकलोमसिक्खापदवण्णना • 6. Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / ६. एळकलोमसिक्खापदवण्णना • 6. Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / ६. एळकलोमसिक्खापदवण्णना • 6. Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā
