| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ကင္ခာဝိတရဏီ-ပုရာဏ-ဋီကာ • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā |
၆. ဧဠကလောမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
6. Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā
‘‘အဒ္ဓာနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နသ္သာ’’တိ ဣမိနာ ပကတိယာ ဒီဃမဂ္ဂံ ပဋိပန္နသ္သ ဥပ္ပန္နာနိပိ တိယောဇနပရမမေဝ ဟရိတဗ္ဗာနိ, ပဂေဝ အပ္ပဋိပန္နသ္သာတိ ဒသ္သေတိ။ ပဋိပန္နသ္သ စေ, အဒ္ဓာနံ နာမ ပဋိပန္နသ္သ အကာမာ ဝသ္သံဝုဋ္ဌဘိက္ခုနိယာ မဂ္ဂပ္ပဋိပတ္တိ ဝိယာတိ ဒသ္သေတိ။ အဒ္ဓာနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နသ္သ နိသ္သဂ္ဂိယန္တိ ဝာ သမ္ဗန္ဓော။ တေနေဝ ဝာသာဓိပ္ပာယသ္သ ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓဂမနုသ္သာဟတ္တာ ‘‘အပ္ပဋိပန္နော’’တိ သင္ခံ ဂတသ္သ အနာပတ္တီတိ သိဒ္ဓံ။ ဣမသ္မိံ ပန အတ္ထဝိကပ္ပေ ‘‘ဘိက္ခုနော ပနေဝ ဧဠကလောမာနိ ဥပ္ပဇ္ဇေယ္ယုံ။ပေ.။ အသန္တေပိ ဟာရကေ အဒ္ဓာနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နသ္သ နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယ’’န္တိ ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယသ္မာ ဝာ ဧဠကလောမာနံ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနတော ပဋ္ဌာယ တိယောဇနပရမတာ အဓိပ္ပေတာ, မဂ္ဂံ အပ္ပဋိပန္နသ္သ စ တိယောဇနပရမတာ နတ္ထိ, တသ္မာ ‘‘အဒ္ဓာနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နသ္သ ဥပ္ပဇ္ဇေယ္ယု’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တေန အစ္ဆိန္နံ ပဋိလဘိတ္ဝာ ဟရတော စ အနာပတ္တီတိ သိဒ္ဓံ။ ပဋိလာဘော ဟိ တေသံ ဥပ္ပတ္တိ နာမာတိ။
‘‘Addhānamaggappaṭipannassā’’ti iminā pakatiyā dīghamaggaṃ paṭipannassa uppannānipi tiyojanaparamameva haritabbāni, pageva appaṭipannassāti dasseti. Paṭipannassa ce, addhānaṃ nāma paṭipannassa akāmā vassaṃvuṭṭhabhikkhuniyā maggappaṭipatti viyāti dasseti. Addhānamaggappaṭipannassa nissaggiyanti vā sambandho. Teneva vāsādhippāyassa paṭippassaddhagamanussāhattā ‘‘appaṭipanno’’ti saṅkhaṃ gatassa anāpattīti siddhaṃ. Imasmiṃ pana atthavikappe ‘‘bhikkhuno paneva eḷakalomāni uppajjeyyuṃ…pe… asantepi hārake addhānamaggappaṭipannassa nissaggiyaṃ pācittiya’’nti yojanā veditabbā. Yasmā vā eḷakalomānaṃ uppattiṭṭhānato paṭṭhāya tiyojanaparamatā adhippetā, maggaṃ appaṭipannassa ca tiyojanaparamatā natthi, tasmā ‘‘addhānamaggappaṭipannassa uppajjeyyu’’nti vuttaṃ. Tena acchinnaṃ paṭilabhitvā harato ca anāpattīti siddhaṃ. Paṭilābho hi tesaṃ uppatti nāmāti.
‘‘အာကင္ခမာနေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာနီ’’တိ ဣမိနာ အတ္တနာ ပဋိဂ္ဂဟိတာနံယေဝ တိယောဇနာတိက္ကမေ အာပတ္တီတိ ဒသ္သေတိ။ တေန အနာကင္ခမာနေန ပရသန္တကာနိ ပဋိဂ္ဂဟိတာနိ ဟရန္တသ္သ အနာပတ္တီတိ သိဒ္ဓံ။
‘‘Ākaṅkhamānena bhikkhunā paṭiggahetabbānī’’ti iminā attanā paṭiggahitānaṃyeva tiyojanātikkame āpattīti dasseti. Tena anākaṅkhamānena parasantakāni paṭiggahitāni harantassa anāpattīti siddhaṃ.
အင္ဂေသု ‘‘အတ္တနော သန္တကတာ’’တိ နတ္ထိ, အယမတ္ထော ‘‘ဘိက္ခုနော ဥပ္ပဇ္ဇေယ္ယု’’န္တိ ဣမိနာ, ‘‘အစ္ဆိန္နံ ပဋိလဘိတ္ဝာ’’တိ ဣမိနာ စ ဒီပိတော ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပောရာဏဂဏ္ဌိပဒေ စ ‘‘အညံ ဘိက္ခုံ ဟရာပေန္တော ဂစ္ဆတိ စေ, ဒ္ဝိန္နမ္ပိ အနာပတ္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ဒ္ဝေ ဘိက္ခူ တိယောဇနပရမံ ပတ္ဝာ အညမညသ္သ ဘဏ္ဍံ ပရိဝတ္တေတ္ဝာ စေ ဟရန္တိ, အနာပတ္တီတိ သိဒ္ဓံ။
Aṅgesu ‘‘attano santakatā’’ti natthi, ayamattho ‘‘bhikkhuno uppajjeyyu’’nti iminā, ‘‘acchinnaṃ paṭilabhitvā’’ti iminā ca dīpito hotīti veditabbo. Porāṇagaṇṭhipade ca ‘‘aññaṃ bhikkhuṃ harāpento gacchati ce, dvinnampi anāpattī’’ti vuttaṃ. Tasmā dve bhikkhū tiyojanaparamaṃ patvā aññamaññassa bhaṇḍaṃ parivattetvā ce haranti, anāpattīti siddhaṃ.
တိယောဇနပရမံ သဟတ္ထာ ဟရိတဗ္ဗာနီတိ တိယောဇနပရမမေဝ အတ္တနာ ဟရိတဗ္ဗာနိ, တံ ကိမတ္ထန္တိ? သီမာယ ဧတပရမတော။ ဝုတ္တဉ္ဟေတံ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တိယောဇနပရမံ သီမံ သမ္မန္နိတု’’န္တိ (မဟာဝ. ၁၄၀)။ ဝာသာဓိပ္ပာယေန, ပစ္စာဂမနာဓိပ္ပာယေန ဝာ ဂစ္ဆတော ဧတပရမတာ စ။ ဝုတ္တဉ္ဟေတံ ‘‘ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အတိမဟတိယော သီမာယော သမ္မန္နန္တိ။ပေ.။ ဘိက္ခူ ဥပောသထံ အာဂစ္ဆန္တာ ဥဒ္ဒိသ္သမာနေပိ ပာတိမောက္ခေ အာဂစ္ဆန္တိ, ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေပိ အာဂစ္ဆန္တိ, အန္တရာပိ ပရိဝသန္တီ’’တိ (မဟာဝ. ၁၄၀)။
Tiyojanaparamaṃ sahatthā haritabbānīti tiyojanaparamameva attanā haritabbāni, taṃ kimatthanti? Sīmāya etaparamato. Vuttañhetaṃ ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tiyojanaparamaṃ sīmaṃ sammannitu’’nti (mahāva. 140). Vāsādhippāyena, paccāgamanādhippāyena vā gacchato etaparamatā ca. Vuttañhetaṃ ‘‘chabbaggiyā bhikkhū atimahatiyo sīmāyo sammannanti…pe… bhikkhū uposathaṃ āgacchantā uddissamānepi pātimokkhe āgacchanti, uddiṭṭhamattepi āgacchanti, antarāpi parivasantī’’ti (mahāva. 140).
အသန္တေ ဟာရကေတိ အာဏတ္တိယာ ဟာရကေ အသတိ။ ကမ္ဗလသ္သ ဥပရိ နိသီဒိတ္ဝာ ဂစ္ဆန္တသ္သ သစေ ဧကမ္ပိ လောမံ စီဝရေ လဂ္ဂံ ဟောတိ, တိယောဇနာတိက္ကမေ အာပတ္တိ ဧဝ ကမ္ဗလတော ဝိဇဋိတတ္တာတိ လိခိတံ။ တံ ကမ္ဗလသ္သ ပဋိဂ္ဂဟိတတ္တာ အတ္တနော အတ္ထာယ ပဋိဂ္ဂဟိတမေဝ ဟောတီတိ ယုတ္တံ။
Asantehāraketi āṇattiyā hārake asati. Kambalassa upari nisīditvā gacchantassa sace ekampi lomaṃ cīvare laggaṃ hoti, tiyojanātikkame āpatti eva kambalato vijaṭitattāti likhitaṃ. Taṃ kambalassa paṭiggahitattā attano atthāya paṭiggahitameva hotīti yuttaṃ.
ဧဠကလောမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
