| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
೬. ಏಳಕಲೋಮಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
6. Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā
೫೭೧. ಏಳಲೋಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಪನ ಆಸುಮ್ಭೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಅಸುಮ್ಭೀ’’ತಿ ಪಠನ್ತಿ। ಕಿಲನ್ತಾತಿ ಇಮಿನಾ ಕಿಲನ್ತತಾಯ ತೇ ಓನಮಿತ್ವಾ ಪಾತೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸಾತಿ ಇದಂ ವತ್ಥುಮತ್ತದೀಪನವಸೇನ ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತಂ। ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಪನ ಧಮ್ಮೇನ ಲಭಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ। ತಿಯೋಜನಪರಮನ್ತಿ ಚ ಗಹಿತಟ್ಠಾನತೋ ತಿಯೋಜನಪ್ಪಮಾಣಂ ದೇಸನ್ತಿ ಏವಮತ್ಥೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ।
571. Eḷalomasikkhāpade pana āsumbhīti ettha ‘‘asumbhī’’ti paṭhanti. Kilantāti iminā kilantatāya te onamitvā pātetuṃ na sakkontīti dasseti. Addhānamaggappaṭipannassāti idaṃ vatthumattadīpanavasena pāḷiyaṃ vuttaṃ. Yattha katthaci pana dhammena labhitvā gaṇhituṃ vaṭṭatiyeva. Tiyojanaparamanti ca gahitaṭṭhānato tiyojanappamāṇaṃ desanti evamattho gahetabbo.
೫೭೨. ಸಹತ್ಥಾತಿ ಕರಣತ್ಥೇ ನಿಸ್ಸಕ್ಕವಚನನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಸಹತ್ಥೇನಾ’’ತಿ। ಅಸನ್ತೇ ಹಾರಕೇತಿ ಪಾಳಿಯಂ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನುರೂಪತಾದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ, ನ ಪನ ಹಾರಕೇ ವಿಜ್ಜಮಾನೇ ತಿಯೋಜನಬ್ಭನ್ತರೇ ಸಹತ್ಥಾ ಹರನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿದಸ್ಸನತ್ಥಂ। ತಿಯೋಜನತೋ ಬಹಿ ಬಹಿತಿಯೋಜನನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ತಿಯೋಜನತೋ ಬಹಿ ಪಾತೇತೀ’’ತಿ। ತೇನ ಹರಿತೇಪಿ ಆಪತ್ತಿಯೇವಾತಿ ಸಉಸ್ಸಾಹತ್ತಾ ಅನಾಣತ್ತಿಯಾ ಹಟತ್ತಾ ಚ। ಸತಿಪಿ ಹಿ ಸಉಸ್ಸಾಹಭಾವೇ ಆಣತ್ತಿಯಾ ಚೇ ಹರತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಹರಾಪೇತೀ’’ತಿ ವಚನತೋ। ಅಞ್ಞೋ ಹರಿಸ್ಸತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಾಭಾವತೋ ‘‘ಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನ ಠಪಿತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಸಉಸ್ಸಾಹತ್ತಾತಿ ತಿಯೋಜನಾತಿಕ್ಕಮನೇ ಸಉಸ್ಸಾಹತ್ತಾ। ಇದಞ್ಚ ‘‘ಅಞ್ಞೋ ಹರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಅಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನ ಠಪಿತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ, ಅಚಿತ್ತಕತ್ತಾತಿ ಇದಂ ಪನ ಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನ ಠಪಿತಂ ಸನ್ಧಾಯ। ಅನಾಪತ್ತಿ ಪಾಳಿಯಾ ನ ಸಮೇತೀತಿ ‘‘ತಿಯೋಜನಂ ಹರತೀ’’ತಿಆದಿಪಾಳಿಯಾ, ವಿಸೇಸತೋ ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಹರಾಪೇತೀ’’ತಿ ಪಾಳಿಯಾ ಚ ನ ಸಮೇತಿ।
572.Sahatthāti karaṇatthe nissakkavacananti āha ‘‘sahatthenā’’ti. Asante hāraketi pāḷiyaṃ bhikkhuno anurūpatādassanatthaṃ vuttaṃ, na pana hārake vijjamāne tiyojanabbhantare sahatthā harantassa āpattidassanatthaṃ. Tiyojanato bahi bahitiyojananti āha ‘‘tiyojanato bahi pātetī’’ti. Tena haritepi āpattiyevāti saussāhattā anāṇattiyā haṭattā ca. Satipi hi saussāhabhāve āṇattiyā ce harati, anāpatti ‘‘aññaṃ harāpetī’’ti vacanato. Añño harissatīti adhippāyābhāvato ‘‘suddhacittena ṭhapita’’nti vuttaṃ. Saussāhattāti tiyojanātikkamane saussāhattā. Idañca ‘‘añño harissatī’’ti asuddhacittena ṭhapitaṃ sandhāya vuttaṃ, acittakattāti idaṃ pana suddhacittena ṭhapitaṃ sandhāya. Anāpatti pāḷiyā na sametīti ‘‘tiyojanaṃ haratī’’tiādipāḷiyā, visesato ‘‘aññaṃ harāpetī’’ti pāḷiyā ca na sameti.
ಸಚೇ ಸಾಮಿಕಂ ಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಠಪೇತಿ, ಆಣತ್ತಿಯಾ ಹರಾಪೇತಿ ನಾಮಾತಿ ಆಹ ‘‘ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸೇವಾ’’ತಿ। ಅಗಚ್ಛನ್ತೇಪೀತಿ ಗಮನಂ ಉಪಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಠಿತಯಾನೇಪಿ। ಹೇಟ್ಠಾ ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೋತಿ ಭೂಮಿಯಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ। ಅಞ್ಞಂ ಹರಾಪೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ಅಞ್ಞ-ಗ್ಗಹಣೇನ ಸಾಮಞ್ಞತೋ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾಪಿ ಸಙ್ಗಹಿತಾತಿ ಆಹ – ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಹರಾಪೇತೀತಿ ವಚನತೋ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ। ಸುಙ್ಕಘಾತೇ ಆಪತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ಅಞ್ಞಂ ಹರಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ। ತತ್ಥ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಅಞ್ಞವಿಹಿತಸ್ಸ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತಾಭಾವತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ।
Sace sāmikaṃ jānāpetvā ṭhapeti, āṇattiyā harāpeti nāmāti āha ‘‘sāmikassa ajānantassevā’’ti. Agacchantepīti gamanaṃ upacchinditvā ṭhitayānepi. Heṭṭhā vā gacchantoti bhūmiyaṃ gacchanto. Aññaṃ harāpetīti ettha añña-ggahaṇena sāmaññato tiracchānagatāpi saṅgahitāti āha – ‘‘aññaṃ harāpetīti vacanato anāpattī’’ti. Suṅkaghāte āpatti hotīti aññaṃ harāpentassa āpatti. Tattha anāpattīti aññavihitassa theyyacittābhāvato anāpatti.
೫೭೫. ‘‘ತಂ ಹರನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಪುನ ತಿಯೋಜನಂ ಹರನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಮಹಾಗಣ್ಠಿಪದೇ ವುತ್ತಂ। ತಂ ಪನ ಮಾತಿಕಾಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಅಙ್ಗೇಸು ‘‘ಪಠಮಪ್ಪಟಿಲಾಭೋ ಸತಿ ಇಮಿನಾ ವಚನೇನ ನ ಸಮೇತಿ। ‘‘ಪಠಮಪ್ಪಟಿಲಾಭೋ’’ತಿ ಹಿ ಇದಂ ದುತಿಯಪ್ಪಟಿಲಾಭೋ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಅಙ್ಗಂ ನ ಹೋತೀತಿ ದೀಪೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಾಳಿಯಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಞ್ಚ ವಿಸೇಸಾಭಾವತೋ ಅಚ್ಛಿನ್ನಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಹರನ್ತಸ್ಸ ಪುನ ತಿಯೋಜನಾತಿಕ್ಕಮೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ ವುತ್ತಾತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಖನ್ತಿ। ಅಞ್ಞಥಾ ಅಚ್ಛಿನ್ನಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಪುನ ತಿಯೋಜನಂ ಹರತೀತಿ ವದೇಯ್ಯ। ವೀಮಂಸಿತ್ವಾ ಯುತ್ತತರಂ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಅನಾಪತ್ತಿ ಕತಭಣ್ಡನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಕಮ್ಬಲಕೋಜವಾದಿಕತಭಣ್ಡಮ್ಪಿ। ಪಕತಿಚೀವರೇ ಲಗ್ಗಲೋಮಾನಿ ಆಪತ್ತಿಂ ಜನೇನ್ತಿಯೇವಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ತನುಕಪತ್ತತ್ಥವಿಕನ್ತರೇ ಅಘಟ್ಟನತ್ಥಂ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಿ। ಪಕ್ಖಿತ್ತನ್ತಿ ಕಣ್ಣಚ್ಛಿದ್ದೇ ಪಕ್ಖಿತ್ತಂ। ನಿಧಾನಮುಖಂ ನಾಮಾತಿ ಇಮಿನಾ ಕತಭಣ್ಡಸಙ್ಖ್ಯಂ ನ ಗಚ್ಛತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಏಳಕಲೋಮಾನಂ ಅಕತಭಣ್ಡತಾ, ಪಠಮಪ್ಪಟಿಲಾಭೋ, ಅತ್ತನಾ ಆದಾಯ ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸ ಯಾನೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ವಾ ತಿಯೋಜನಾತಿಕ್ಕಮನಂ, ಆಹರಣಪಚ್ಚಾಹರಣಂ, ಅವಾಸಾಧಿಪ್ಪಾಯತಾತಿ ಇಮಾನೇತ್ಥ ಪಞ್ಚ ಅಙ್ಗಾನಿ।
575.‘‘Taṃ harantassāti puna tiyojanaṃ harantassā’’ti mahāgaṇṭhipade vuttaṃ. Taṃ pana mātikāṭṭhakathāyaṃ aṅgesu ‘‘paṭhamappaṭilābho sati iminā vacanena na sameti. ‘‘Paṭhamappaṭilābho’’ti hi idaṃ dutiyappaṭilābho āpattiyā aṅgaṃ na hotīti dīpeti, tasmā pāḷiyaṃ aṭṭhakathāyañca visesābhāvato acchinnaṃ paṭilabhitvā harantassa puna tiyojanātikkamepi anāpatti vuttāti amhākaṃ khanti. Aññathā acchinnaṃ paṭilabhitvā puna tiyojanaṃ haratīti vadeyya. Vīmaṃsitvā yuttataraṃ gahetabbaṃ. Anāpatti katabhaṇḍanti ettha ‘‘kambalakojavādikatabhaṇḍampi. Pakaticīvare laggalomāni āpattiṃ janentiyevā’’ti vadanti. Tanukapattatthavikantare aghaṭṭanatthaṃ pakkhipanti. Pakkhittanti kaṇṇacchidde pakkhittaṃ. Nidhānamukhaṃ nāmāti iminā katabhaṇḍasaṅkhyaṃ na gacchatīti dasseti. Eḷakalomānaṃ akatabhaṇḍatā, paṭhamappaṭilābho, attanā ādāya vā aññassa ajānantassa yāne pakkhipitvā vā tiyojanātikkamanaṃ, āharaṇapaccāharaṇaṃ, avāsādhippāyatāti imānettha pañca aṅgāni.
ಏಳಕಲೋಮಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
೫೭೬. ಏಳಕಲೋಮಧೋವಾಪನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।
576. Eḷakalomadhovāpanasikkhāpadaṃ uttānatthameva.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga
೬. ಏಳಕಲೋಮಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 6. Eḷakalomasikkhāpadaṃ
೭. ಏಳಕಲೋಮಧೋವಾಪನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 7. Eḷakalomadhovāpanasikkhāpadaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā
೬. ಏಳಕಲೋಮಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 6. Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā
೭. ಏಳಕಲೋಮಧೋವಾಪನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 7. Eḷakalomadhovāpanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೬. ಏಳಕಲೋಮಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 6. Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೬. ಏಳಕಲೋಮಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 6. Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā
