| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
6. එළකලොමසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
6. Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā
571. තෙන සමයෙනාති එළකලොමසික්‌ඛාපදං. තත්‌ථ උප්‌පණ්‌ඩෙසුන්‌ති ‘‘කිත්‌තකෙන, භන්‌තෙ, කීතානී’’තිආදීනි වදන්‌තා අවහසිංසු. ඨිතකොව ආසුම්‌භීති යථා මනුස්‌සා අරඤ්‌ඤතො මහන්‌තං දාරුභාරං ආනෙත්‌වා කිලන්‌තා ඨිතකාව පාතෙන්‌ති, එවං පාතෙසීති අත්‌ථො.
571.Tenasamayenāti eḷakalomasikkhāpadaṃ. Tattha uppaṇḍesunti ‘‘kittakena, bhante, kītānī’’tiādīni vadantā avahasiṃsu. Ṭhitakova āsumbhīti yathā manussā araññato mahantaṃ dārubhāraṃ ānetvā kilantā ṭhitakāva pātenti, evaṃ pātesīti attho.
572. සහත්‌ථාති සහත්‌ථෙන, අත්‌තනා හරිතබ්‌බානීති වුත්‌තං හොති. බහිතියොජනං පාතෙතීති තියොජනතො බහි පාතෙති. අනන්‌තරායෙන පතනකෙ හත්‌ථතො මුත්‌තමත්‌තෙ ලොමගණනාය නිස්‌සග්‌ගියපාචිත්‌තියානි. සචෙ බහිතියොජනෙ රුක්‌ඛෙ වා ථම්‌භෙ වා පටිහඤ්‌ඤිත්‌වා පුන අන්‌තො පතන්‌ති, අනාපත්‌ති . භූමියං පතිත්‌වා ඨත්‌වා ඨත්‌වා වට්‌ටමානා එළකලොමභණ්‌ඩිකා පුන අන්‌තො පවිසති, ආපත්‌තියෙව. අන්‌තො ඨත්‌වා හත්‌ථෙන වා පාදෙන වා යට්‌ඨියා වා වට්‌ටෙති ඨත්‌වා වා අඨත්‌වා වා වට්‌ටමානා භණ්‌ඩිකා ගච්‌ඡතු, ආපත්‌තියෙව. ‘‘අඤ්‌ඤො හරිස්‌සතී’’ති ඨපෙති, තෙන හරිතෙපි ආපත්‌තියෙව. සුද්‌ධචිත්‌තෙන ඨපිතං වාතො වා අඤ්‌ඤො වා අත්‌තනො ධම්‌මතාය බහි පාතෙති, ආපත්‌තියෙව. සඋස්‌සාහත්‌තා අචිත්‌තකත්‌තා ච සික්‌ඛාපදස්‌ස. කුරුන්‌දියාදීසු පන ‘‘එත්‌ථ අනාපත්‌තී’’ති වුත්‌තා, සා අනාපත්‌ති පාළියා න සමෙති. උභතොභණ්‌ඩිකං එකාබද්‌ධං කත්‌වා එකං භණ්‌ඩිකං අන්‌තොසීමාය එකං බහිසීමාය කරොන්‌තො ඨපෙති, රක්‌ඛති තාව. එකාබද්‌ධෙ කාජෙපි එසෙව නයො. යදි පන අබන්‌ධිත්‌වා කාජකොටියං ඨපිතමත්‌තමෙව හොති, න රක්‌ඛති. එකාබද්‌ධෙපි පරිවත්‌තෙත්‌වා ඨපිතෙ ආපත්‌තියෙව.
572.Sahatthāti sahatthena, attanā haritabbānīti vuttaṃ hoti. Bahitiyojanaṃ pātetīti tiyojanato bahi pāteti. Anantarāyena patanake hatthato muttamatte lomagaṇanāya nissaggiyapācittiyāni. Sace bahitiyojane rukkhe vā thambhe vā paṭihaññitvā puna anto patanti, anāpatti . Bhūmiyaṃ patitvā ṭhatvā ṭhatvā vaṭṭamānā eḷakalomabhaṇḍikā puna anto pavisati, āpattiyeva. Anto ṭhatvā hatthena vā pādena vā yaṭṭhiyā vā vaṭṭeti ṭhatvā vā aṭhatvā vā vaṭṭamānā bhaṇḍikā gacchatu, āpattiyeva. ‘‘Añño harissatī’’ti ṭhapeti, tena haritepi āpattiyeva. Suddhacittena ṭhapitaṃ vāto vā añño vā attano dhammatāya bahi pāteti, āpattiyeva. Saussāhattā acittakattā ca sikkhāpadassa. Kurundiyādīsu pana ‘‘ettha anāpattī’’ti vuttā, sā anāpatti pāḷiyā na sameti. Ubhatobhaṇḍikaṃ ekābaddhaṃ katvā ekaṃ bhaṇḍikaṃ antosīmāya ekaṃ bahisīmāya karonto ṭhapeti, rakkhati tāva. Ekābaddhe kājepi eseva nayo. Yadi pana abandhitvā kājakoṭiyaṃ ṭhapitamattameva hoti, na rakkhati. Ekābaddhepi parivattetvā ṭhapite āpattiyeva.
අඤ්‌ඤස්‌ස යානෙ වාති එත්‌ථ ගච්‌ඡන්‌තෙ යානෙ වා හත්‌ථිපිට්‌ඨිආදීසු වා සාමිකස්‌ස අජානන්‌තස්‌සෙව හරිස්‌සතීති ඨපෙති, තස්‌මිං තියොජනං අතික්‌කන්‌තෙ ආපත්‌ති. අගච්‌ඡන්‌තෙපි එසෙව නයො. සචෙ පන අගච්‌ඡන්‌තෙ යානෙ වා හත්‌ථිපිට්‌ඨියාදීසු වා ඨපෙත්‌වා අභිරුහිත්‌වා සාරෙති, හෙට්‌ඨා වා ගච්‌ඡන්‌තො චොදෙති, පක්‌කොසන්‌තො වා අනුබන්‌ධාපෙති, ‘‘අඤ්‌ඤං හරාපෙතී’’ති වචනතො අනාපත්‌ති. කුරුන්‌දියාදීසු පන ‘‘ආපත්‌තී’’ති වුත්‌තං, තං ‘‘අඤ්‌ඤං හරාපෙතී’’ති ඉමිනා න සමෙති. අදින්‌නාදානෙ පන සුඞ්‌කඝාතෙ ආපත්‌ති හොති. යා හි තත්‌ථ ආපත්‌ති, සා ඉධ අනාපත්‌ති. යා ඉධ ආපත්‌ති, සා තත්‌ථ අනාපත්‌ති. තං ඨානං පත්‌වා අඤ්‌ඤවිහිතො වා චොරාදීහි වා උපද්‌දුතො ගච්‌ඡති, ආපත්‌තියෙව. සබ්‌බත්‌ථ ලොමගණනාය ආපත්‌තිපරිච්‌ඡෙදො වෙදිතබ්‌බො.
Aññassa yāne vāti ettha gacchante yāne vā hatthipiṭṭhiādīsu vā sāmikassa ajānantasseva harissatīti ṭhapeti, tasmiṃ tiyojanaṃ atikkante āpatti. Agacchantepi eseva nayo. Sace pana agacchante yāne vā hatthipiṭṭhiyādīsu vā ṭhapetvā abhiruhitvā sāreti, heṭṭhā vā gacchanto codeti, pakkosanto vā anubandhāpeti, ‘‘aññaṃ harāpetī’’ti vacanato anāpatti. Kurundiyādīsu pana ‘‘āpattī’’ti vuttaṃ, taṃ ‘‘aññaṃ harāpetī’’ti iminā na sameti. Adinnādāne pana suṅkaghāte āpatti hoti. Yā hi tattha āpatti, sā idha anāpatti. Yā idha āpatti, sā tattha anāpatti. Taṃ ṭhānaṃ patvā aññavihito vā corādīhi vā upadduto gacchati, āpattiyeva. Sabbattha lomagaṇanāya āpattiparicchedo veditabbo.
575. තියොජනං වාසාධිප්‌පායො ගන්‌ත්‌වා තතො පරං හරතීති යත්‌ථ ගතො, තත්‌ථ උද්‌දෙසපරිපුච්‌ඡාදීනං වා පච්‌චයාදීනං වා අලාභෙන තතො පරං අඤ්‌ඤත්‌ථ ගච්‌ඡති, තතොපි අඤ්‌ඤත්‌ථාති එවං යොජනසතම්‌පි හරන්‌තස්‌ස අනාපත්‌ති. අච්‌ඡින්‌නං පටිලභිත්‌වාති චොරා අච්‌ඡින්‌දිත්‌වා නිරත්‌ථකභාවං ඤත්‌වා පටිදෙන්‌ති, තං හරන්‌තස්‌ස අනාපත්‌ති. නිස්‌සට්‌ඨං පටිලභිත්‌වාති විනයකම්‌මකතං පටිලභිත්‌වාති අත්‌ථො.
575. Tiyojanaṃ vāsādhippāyo gantvā tato paraṃ haratīti yattha gato, tattha uddesaparipucchādīnaṃ vā paccayādīnaṃ vā alābhena tato paraṃ aññattha gacchati, tatopi aññatthāti evaṃ yojanasatampi harantassa anāpatti. Acchinnaṃ paṭilabhitvāti corā acchinditvā niratthakabhāvaṃ ñatvā paṭidenti, taṃ harantassa anāpatti. Nissaṭṭhaṃ paṭilabhitvāti vinayakammakataṃ paṭilabhitvāti attho.
කතභණ්‌ඩන්‌ති කතංභණ්‌ඩං කම්‌බලකොජවසන්‌ථතාදිං යං කිඤ්‌චි අන්‌තමසො සුත්‌තකෙන බද්‌ධමත්‌තම්‌පි. යො පන තනුකපත්‌තත්‌ථවිකන්‌තරෙ වා ආයොගඅංසබද්‌ධකකායබන්‌ධනාදීනං අන්‌තරෙසු වා පිප්‌ඵලිකාදීනං මලරක්‌ඛණත්‌ථං සිපාටිකාය වා අන්‌තමසො වාතාබාධිකො කණ්‌ණච්‌ඡිද්‌දෙපි ලොමානි පක්‌ඛිපිත්‌වා ගච්‌ඡති, ආපත්‌තියෙව. සුත්‌තකෙන පන බන්‌ධිත්‌වා පක්‌ඛිත්‌තං කතභණ්‌ඩට්‌ඨානෙ තිට්‌ඨති, වෙණිං කත්‌වා හරති, ඉදං නිධානමුඛං නාම, ආපත්‌තියෙවාති. සෙසං උත්‌තානත්‌ථමෙව.
Katabhaṇḍanti kataṃbhaṇḍaṃ kambalakojavasanthatādiṃ yaṃ kiñci antamaso suttakena baddhamattampi. Yo pana tanukapattatthavikantare vā āyogaaṃsabaddhakakāyabandhanādīnaṃ antaresu vā pipphalikādīnaṃ malarakkhaṇatthaṃ sipāṭikāya vā antamaso vātābādhiko kaṇṇacchiddepi lomāni pakkhipitvā gacchati, āpattiyeva. Suttakena pana bandhitvā pakkhittaṃ katabhaṇḍaṭṭhāne tiṭṭhati, veṇiṃ katvā harati, idaṃ nidhānamukhaṃ nāma, āpattiyevāti. Sesaṃ uttānatthameva.
සමුට්‌ඨානාදීසු ඉදං එළකලොමසමුට්‌ඨානං නාම, කායතො ච කායචිත්‌තතො ච සමුට්‌ඨාති, කිරියං, නොසඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛං, අචිත්‌තකං, පණ්‌ණත්‌තිවජ්‌ජං, කායකම්‌මං, තිචිත්‌තං, තිවෙදනන්‌ති.
Samuṭṭhānādīsu idaṃ eḷakalomasamuṭṭhānaṃ nāma, kāyato ca kāyacittato ca samuṭṭhāti, kiriyaṃ, nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
එළකලොමසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 6. එළකලොමසික්‌ඛාපදං • 6. Eḷakalomasikkhāpadaṃ
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 6. එළකලොමසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 6. Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 6. එළකලොමසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 6. Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 6. එළකලොමසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 6. Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā
