| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
6. එළකලොමසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
6. Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā
571. එළලොමසික්‌ඛාපදෙ පන ආසුම්‌භීති එත්‌ථ ‘‘අසුම්‌භී’’ති පඨන්‌ති. කිලන්‌තාති ඉමිනා කිලන්‌තතාය තෙ ඔනමිත්‌වා පාතෙතුං න සක්‌කොන්‌තීති දස්‌සෙති. අද්‌ධානමග්‌ගප්‌පටිපන්‌නස්‌සාති ඉදං වත්‌ථුමත්‌තදීපනවසෙන පාළියං වුත්‌තං. යත්‌ථ කත්‌ථචි පන ධම්‌මෙන ලභිත්‌වා ගණ්‌හිතුං වට්‌ටතියෙව. තියොජනපරමන්‌ති ච ගහිතට්‌ඨානතො තියොජනප්‌පමාණං දෙසන්‌ති එවමත්‌ථො ගහෙතබ්‌බො.
571. Eḷalomasikkhāpade pana āsumbhīti ettha ‘‘asumbhī’’ti paṭhanti. Kilantāti iminā kilantatāya te onamitvā pātetuṃ na sakkontīti dasseti. Addhānamaggappaṭipannassāti idaṃ vatthumattadīpanavasena pāḷiyaṃ vuttaṃ. Yattha katthaci pana dhammena labhitvā gaṇhituṃ vaṭṭatiyeva. Tiyojanaparamanti ca gahitaṭṭhānato tiyojanappamāṇaṃ desanti evamattho gahetabbo.
572. සහත්‌ථාති කරණත්‌ථෙ නිස්‌සක්‌කවචනන්‌ති ආහ ‘‘සහත්‌ථෙනා’’ති. අසන්‌තෙ හාරකෙති පාළියං භික්‌ඛුනො අනුරූපතාදස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තං, න පන හාරකෙ විජ්‌ජමානෙ තියොජනබ්‌භන්‌තරෙ සහත්‌ථා හරන්‌තස්‌ස ආපත්‌තිදස්‌සනත්‌ථං. තියොජනතො බහි බහිතියොජනන්‌ති ආහ ‘‘තියොජනතො බහි පාතෙතී’’ති. තෙන හරිතෙපි ආපත්‌තියෙවාති සඋස්‌සාහත්‌තා අනාණත්‌තියා හටත්‌තා ච. සතිපි හි සඋස්‌සාහභාවෙ ආණත්‌තියා චෙ හරති, අනාපත්‌ති ‘‘අඤ්‌ඤං හරාපෙතී’’ති වචනතො. අඤ්‌ඤො හරිස්‌සතීති අධිප්‌පායාභාවතො ‘‘සුද්‌ධචිත්‌තෙන ඨපිත’’න්‌ති වුත්‌තං. සඋස්‌සාහත්‌තාති තියොජනාතික්‌කමනෙ සඋස්‌සාහත්‌තා. ඉදඤ්‌ච ‘‘අඤ්‌ඤො හරිස්‌සතී’’ති අසුද්‌ධචිත්‌තෙන ඨපිතං සන්‌ධාය වුත්‌තං, අචිත්‌තකත්‌තාති ඉදං පන සුද්‌ධචිත්‌තෙන ඨපිතං සන්‌ධාය. අනාපත්‌ති පාළියා න සමෙතීති ‘‘තියොජනං හරතී’’තිආදිපාළියා, විසෙසතො ‘‘අඤ්‌ඤං හරාපෙතී’’ති පාළියා ච න සමෙති.
572.Sahatthāti karaṇatthe nissakkavacananti āha ‘‘sahatthenā’’ti. Asante hāraketi pāḷiyaṃ bhikkhuno anurūpatādassanatthaṃ vuttaṃ, na pana hārake vijjamāne tiyojanabbhantare sahatthā harantassa āpattidassanatthaṃ. Tiyojanato bahi bahitiyojananti āha ‘‘tiyojanato bahi pātetī’’ti. Tena haritepi āpattiyevāti saussāhattā anāṇattiyā haṭattā ca. Satipi hi saussāhabhāve āṇattiyā ce harati, anāpatti ‘‘aññaṃ harāpetī’’ti vacanato. Añño harissatīti adhippāyābhāvato ‘‘suddhacittena ṭhapita’’nti vuttaṃ. Saussāhattāti tiyojanātikkamane saussāhattā. Idañca ‘‘añño harissatī’’ti asuddhacittena ṭhapitaṃ sandhāya vuttaṃ, acittakattāti idaṃ pana suddhacittena ṭhapitaṃ sandhāya. Anāpatti pāḷiyā na sametīti ‘‘tiyojanaṃ haratī’’tiādipāḷiyā, visesato ‘‘aññaṃ harāpetī’’ti pāḷiyā ca na sameti.
සචෙ සාමිකං ජානාපෙත්‌වා ඨපෙති, ආණත්‌තියා හරාපෙති නාමාති ආහ ‘‘සාමිකස්‌ස අජානන්‌තස්‌සෙවා’’ති. අගච්‌ඡන්‌තෙපීති ගමනං උපච්‌ඡින්‌දිත්‌වා ඨිතයානෙපි. හෙට්‌ඨා වා ගච්‌ඡන්‌තොති භූමියං ගච්‌ඡන්‌තො. අඤ්‌ඤං හරාපෙතීති එත්‌ථ අඤ්‌ඤ-ග්‌ගහණෙන සාමඤ්‌ඤතො තිරච්‌ඡානගතාපි සඞ්‌ගහිතාති ආහ – ‘‘අඤ්‌ඤං හරාපෙතීති වචනතො අනාපත්‌තී’’ති. සුඞ්‌කඝාතෙ ආපත්‌ති හොතීති අඤ්‌ඤං හරාපෙන්‌තස්‌ස ආපත්‌ති. තත්‌ථ අනාපත්‌තීති අඤ්‌ඤවිහිතස්‌ස ථෙය්‍යචිත්‌තාභාවතො අනාපත්‌ති.
Sace sāmikaṃ jānāpetvā ṭhapeti, āṇattiyā harāpeti nāmāti āha ‘‘sāmikassa ajānantassevā’’ti. Agacchantepīti gamanaṃ upacchinditvā ṭhitayānepi. Heṭṭhā vā gacchantoti bhūmiyaṃ gacchanto. Aññaṃ harāpetīti ettha añña-ggahaṇena sāmaññato tiracchānagatāpi saṅgahitāti āha – ‘‘aññaṃ harāpetīti vacanato anāpattī’’ti. Suṅkaghāte āpatti hotīti aññaṃ harāpentassa āpatti. Tattha anāpattīti aññavihitassa theyyacittābhāvato anāpatti.
575. ‘‘තං හරන්‌තස්‌සාති පුන තියොජනං හරන්‌තස්‌සා’’ති මහාගණ්‌ඨිපදෙ වුත්‌තං. තං පන මාතිකාට්‌ඨකථායං අඞ්‌ගෙසු ‘‘පඨමප්‌පටිලාභො සති ඉමිනා වචනෙන න සමෙති. ‘‘පඨමප්‌පටිලාභො’’ති හි ඉදං දුතියප්‌පටිලාභො ආපත්‌තියා අඞ්‌ගං න හොතීති දීපෙති, තස්‌මා පාළියං අට්‌ඨකථායඤ්‌ච විසෙසාභාවතො අච්‌ඡින්‌නං පටිලභිත්‌වා හරන්‌තස්‌ස පුන තියොජනාතික්‌කමෙපි අනාපත්‌ති වුත්‌තාති අම්‌හාකං ඛන්‌ති. අඤ්‌ඤථා අච්‌ඡින්‌නං පටිලභිත්‌වා පුන තියොජනං හරතීති වදෙය්‍ය. වීමංසිත්‌වා යුත්‌තතරං ගහෙතබ්‌බං. අනාපත්‌ති කතභණ්‌ඩන්‌ති එත්‌ථ ‘‘කම්‌බලකොජවාදිකතභණ්‌ඩම්‌පි. පකතිචීවරෙ ලග්‌ගලොමානි ආපත්‌තිං ජනෙන්‌තියෙවා’’ති වදන්‌ති. තනුකපත්‌තත්‌ථවිකන්‌තරෙ අඝට්‌ටනත්‌ථං පක්‌ඛිපන්‌ති. පක්‌ඛිත්‌තන්‌ති කණ්‌ණච්‌ඡිද්‌දෙ පක්‌ඛිත්‌තං. නිධානමුඛං නාමාති ඉමිනා කතභණ්‌ඩසඞ්‌ඛ්‍යං න ගච්‌ඡතීති දස්‌සෙති. එළකලොමානං අකතභණ්‌ඩතා, පඨමප්‌පටිලාභො, අත්‌තනා ආදාය වා අඤ්‌ඤස්‌ස අජානන්‌තස්‌ස යානෙ පක්‌ඛිපිත්‌වා වා තියොජනාතික්‌කමනං, ආහරණපච්‌චාහරණං, අවාසාධිප්‌පායතාති ඉමානෙත්‌ථ පඤ්‌ච අඞ්‌ගානි.
575.‘‘Taṃ harantassāti puna tiyojanaṃ harantassā’’ti mahāgaṇṭhipade vuttaṃ. Taṃ pana mātikāṭṭhakathāyaṃ aṅgesu ‘‘paṭhamappaṭilābho sati iminā vacanena na sameti. ‘‘Paṭhamappaṭilābho’’ti hi idaṃ dutiyappaṭilābho āpattiyā aṅgaṃ na hotīti dīpeti, tasmā pāḷiyaṃ aṭṭhakathāyañca visesābhāvato acchinnaṃ paṭilabhitvā harantassa puna tiyojanātikkamepi anāpatti vuttāti amhākaṃ khanti. Aññathā acchinnaṃ paṭilabhitvā puna tiyojanaṃ haratīti vadeyya. Vīmaṃsitvā yuttataraṃ gahetabbaṃ. Anāpatti katabhaṇḍanti ettha ‘‘kambalakojavādikatabhaṇḍampi. Pakaticīvare laggalomāni āpattiṃ janentiyevā’’ti vadanti. Tanukapattatthavikantare aghaṭṭanatthaṃ pakkhipanti. Pakkhittanti kaṇṇacchidde pakkhittaṃ. Nidhānamukhaṃ nāmāti iminā katabhaṇḍasaṅkhyaṃ na gacchatīti dasseti. Eḷakalomānaṃ akatabhaṇḍatā, paṭhamappaṭilābho, attanā ādāya vā aññassa ajānantassa yāne pakkhipitvā vā tiyojanātikkamanaṃ, āharaṇapaccāharaṇaṃ, avāsādhippāyatāti imānettha pañca aṅgāni.
එළකලොමසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
576. එළකලොමධොවාපනසික්‌ඛාපදං උත්‌තානත්‌ථමෙව.
576. Eḷakalomadhovāpanasikkhāpadaṃ uttānatthameva.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga
6. එළකලොමසික්‌ඛාපදං • 6. Eḷakalomasikkhāpadaṃ
7. එළකලොමධොවාපනසික්‌ඛාපදං • 7. Eḷakalomadhovāpanasikkhāpadaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā
6. එළකලොමසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 6. Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā
7. එළකලොමධොවාපනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 7. Eḷakalomadhovāpanasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 6. එළකලොමසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 6. Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 6. එළකලොමසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 6. Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā
