Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ద్వేమాతికాపాళి • Dvemātikāpāḷi |
౨. ఏళకలోమవగ్గో
2. Eḷakalomavaggo
౧. కోసియసిక్ఖాపదవణ్ణనా
1. Kosiyasikkhāpadavaṇṇanā
ఏళకలోమవగ్గస్స పఠమే కోసియమిస్సకన్తి ఏకేనాపి కోసియంసునా అన్తమసో తస్స కరణట్ఠానే వాతవేగేన నిపాతితేనాపి మిస్సీకతం. సన్థతన్తి సమే భూమిభాగే కోసియంసూని ఉపరూపరి సన్థరిత్వా కఞ్జియాదీహి సిఞ్చిత్వా కత్తబ్బతాలక్ఖణం. కారాపేయ్య నిస్సగ్గియన్తి కరణకారాపనప్పయోగేసు దుక్కటం, పటిలాభేన నిస్సగ్గియం హోతి. ఏత్థ చ ‘‘ఇదం మే, భన్తే, కోసియమిస్సకం సన్థతం కారాపితం నిస్సగ్గియ’’న్తి (పారా॰ ౫౪౪) ఇమినా నయేన నిస్సజ్జనవిధానం వేదితబ్బం, ఇమస్సేవ వచనస్స అనుసారేన ఇతో పరం సబ్బసన్థతం వేదితబ్బం. సక్కా హి ఏత్తావతా జానితున్తి న తం ఇతో పరం దస్సయిస్సామ.
Eḷakalomavaggassa paṭhame kosiyamissakanti ekenāpi kosiyaṃsunā antamaso tassa karaṇaṭṭhāne vātavegena nipātitenāpi missīkataṃ. Santhatanti same bhūmibhāge kosiyaṃsūni uparūpari santharitvā kañjiyādīhi siñcitvā kattabbatālakkhaṇaṃ. Kārāpeyya nissaggiyanti karaṇakārāpanappayogesu dukkaṭaṃ, paṭilābhena nissaggiyaṃ hoti. Ettha ca ‘‘idaṃ me, bhante, kosiyamissakaṃ santhataṃ kārāpitaṃ nissaggiya’’nti (pārā. 544) iminā nayena nissajjanavidhānaṃ veditabbaṃ, imasseva vacanassa anusārena ito paraṃ sabbasanthataṃ veditabbaṃ. Sakkā hi ettāvatā jānitunti na taṃ ito paraṃ dassayissāma.
ఆళవియం ఛబ్బగ్గియే ఆరబ్భ కోసియమిస్సకం సన్థతం కారాపనవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం, అసాధారణపఞ్ఞత్తి, అత్తనో అత్థాయ కారాపనవసేన సాణత్తికం, అత్తనా విప్పకతపఅయోసాపననయేన చతుక్కపాచిత్తియం, అఞ్ఞస్సత్థాయ కరణకారాపనేసు అఞ్ఞేన కతం పటిలభిత్వా పరిభుఞ్జనే చ దుక్కటం. వితానాదికరణే, ఉమ్మత్తకాదీనఞ్చ అనాపత్తి. కోసియమిస్సకభావో, అత్తనో అత్థాయ సన్థతస్స కరణకారాపనం, పటిలాభో చాతి ఇమానేత్థ తీణి అఙ్గాని. సముట్ఠానాదీని ధోవాపనసిక్ఖాపదే వుత్తనయేనేవాతి.
Āḷaviyaṃ chabbaggiye ārabbha kosiyamissakaṃ santhataṃ kārāpanavatthusmiṃ paññattaṃ, asādhāraṇapaññatti, attano atthāya kārāpanavasena sāṇattikaṃ, attanā vippakatapaayosāpananayena catukkapācittiyaṃ, aññassatthāya karaṇakārāpanesu aññena kataṃ paṭilabhitvā paribhuñjane ca dukkaṭaṃ. Vitānādikaraṇe, ummattakādīnañca anāpatti. Kosiyamissakabhāvo, attano atthāya santhatassa karaṇakārāpanaṃ, paṭilābho cāti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni dhovāpanasikkhāpade vuttanayenevāti.
కోసియసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Kosiyasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
౨. సుద్ధకాళకసిక్ఖాపదవణ్ణనా
2. Suddhakāḷakasikkhāpadavaṇṇanā
దుతియే సుద్ధకాళకానన్తి సుద్ధానం కాళకానం అఞ్ఞేహి అమిస్సీకతానం. వేసాలియం ఛబ్బగ్గియే ఆరబ్భ తాదిసం సన్థతం కరణవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం, సేసం పఠమసదిసమేవాతి.
Dutiye suddhakāḷakānanti suddhānaṃ kāḷakānaṃ aññehi amissīkatānaṃ. Vesāliyaṃ chabbaggiye ārabbha tādisaṃ santhataṃ karaṇavatthusmiṃ paññattaṃ, sesaṃ paṭhamasadisamevāti.
సుద్ధకాళకసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Suddhakāḷakasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
౩. ద్వేభాగసిక్ఖాపదవణ్ణనా
3. Dvebhāgasikkhāpadavaṇṇanā
తతియే ద్వే భాగాతి ద్వే కోట్ఠాసా. ఆదాతబ్బాతి గహేతబ్బా. గోచరియానన్తి కపిలవణ్ణానం. అయం పనేత్థ వినిచ్ఛయో – యత్తకేహి కత్తుకామో హోతి, తేసు తులయిత్వా ద్వే కోట్ఠాసా కాళకానం గహేతబ్బా, ఏకో ఓదాతానం, ఏకో గోచరియానం. ఏకస్సాపి కాళకలోమస్స అతిరేకభావే నిస్సగ్గియం హోతి, ఊనకం వట్టతి.
Tatiye dve bhāgāti dve koṭṭhāsā. Ādātabbāti gahetabbā. Gocariyānanti kapilavaṇṇānaṃ. Ayaṃ panettha vinicchayo – yattakehi kattukāmo hoti, tesu tulayitvā dve koṭṭhāsā kāḷakānaṃ gahetabbā, eko odātānaṃ, eko gocariyānaṃ. Ekassāpi kāḷakalomassa atirekabhāve nissaggiyaṃ hoti, ūnakaṃ vaṭṭati.
సావత్థియం ఛబ్బగ్గియే ఆరబ్భ తాదిసం సన్థతం కరణవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం, కిరియాకిరియం, సేసం పఠమసదిసమేవాతి. ఇమాని పన తీణి నిస్సజ్జిత్వా పటిలద్ధానిపి పరిభుఞ్జితుం న వట్టన్తి.
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye ārabbha tādisaṃ santhataṃ karaṇavatthusmiṃ paññattaṃ, kiriyākiriyaṃ, sesaṃ paṭhamasadisamevāti. Imāni pana tīṇi nissajjitvā paṭiladdhānipi paribhuñjituṃ na vaṭṭanti.
ద్వేభాగసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Dvebhāgasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
౪. ఛబ్బస్ససిక్ఖాపదవణ్ణనా
4. Chabbassasikkhāpadavaṇṇanā
చతుత్థే ఓరేన చే ఛన్నం వస్సానన్తి ఛన్నం వస్సానం ఓరిమభాగే, అన్తోతి అత్థో. అఞ్ఞత్ర భిక్ఖుసమ్ముతియాతి యం సఙ్ఘో గిలానస్స భిక్ఖునో సన్థతసమ్ముతిం దేతి, తం ఠపేత్వా అలద్ధసమ్ముతికస్స ఛబ్బస్సబ్భన్తరే అఞ్ఞం సన్థతం కరోన్తస్స నిస్సగ్గియం హోతి.
Catutthe orena ce channaṃ vassānanti channaṃ vassānaṃ orimabhāge, antoti attho. Aññatra bhikkhusammutiyāti yaṃ saṅgho gilānassa bhikkhuno santhatasammutiṃ deti, taṃ ṭhapetvā aladdhasammutikassa chabbassabbhantare aññaṃ santhataṃ karontassa nissaggiyaṃ hoti.
సావత్థియం సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ అనువస్సం సన్థతం కారాపనవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం, ‘‘అఞ్ఞత్ర భిక్ఖుసమ్ముతియా’’తి అయమేత్థ అనుపఞ్ఞత్తి, సా యేన లద్ధా హోతి, తస్స యావ రోగో న వూపసమ్మతి, వూపసన్తో వా పున కుప్పతి, తావ గతగతట్ఠానే అనువస్సమ్పి కాతుం వట్టతి, అఞ్ఞస్సత్థాయ కారేతుం, కతఞ్చ పటిలభిత్వా పరిభుఞ్జితుమ్పి వట్టతి, సేసం పఠమసదిసమేవాతి.
Sāvatthiyaṃ sambahule bhikkhū ārabbha anuvassaṃ santhataṃ kārāpanavatthusmiṃ paññattaṃ, ‘‘aññatra bhikkhusammutiyā’’ti ayamettha anupaññatti, sā yena laddhā hoti, tassa yāva rogo na vūpasammati, vūpasanto vā puna kuppati, tāva gatagataṭṭhāne anuvassampi kātuṃ vaṭṭati, aññassatthāya kāretuṃ, katañca paṭilabhitvā paribhuñjitumpi vaṭṭati, sesaṃ paṭhamasadisamevāti.
ఛబ్బస్ససిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Chabbassasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
౫. నిసీదనసిక్ఖాపదవణ్ణనా
5. Nisīdanasikkhāpadavaṇṇanā
పఞ్చమే పురాణసన్థతం నామ యత్థ సకిమ్పి నిసిన్నో వా హోతి నిపన్నో వా. సమన్తాతి ఏకపస్సతో వట్టం వా చతురస్సం వా ఛిన్దిత్వా గహితట్ఠానం యథా విదత్థిమత్తం హోతి, ఏవం గహేతబ్బం. సన్థరన్తేన పన ఏకదేసే వా సన్థరితబ్బం, విజటేత్వా వా మిస్సకం కత్వా సన్థరితబ్బం, ఏవం థిరతరం హోతి. అనాదా చేతి సతి పురాణసన్థతే అగ్గహేత్వా. అసతి పన అగ్గహేత్వాపి వట్టతి, అఞ్ఞస్సత్థాయ కారేతుం, కతఞ్చ పటిలభిత్వా పరిభుఞ్జితుమ్పి వట్టతి.
Pañcame purāṇasanthataṃ nāma yattha sakimpi nisinno vā hoti nipanno vā. Samantāti ekapassato vaṭṭaṃ vā caturassaṃ vā chinditvā gahitaṭṭhānaṃ yathā vidatthimattaṃ hoti, evaṃ gahetabbaṃ. Santharantena pana ekadese vā santharitabbaṃ, vijaṭetvā vā missakaṃ katvā santharitabbaṃ, evaṃ thirataraṃ hoti. Anādā ceti sati purāṇasanthate aggahetvā. Asati pana aggahetvāpi vaṭṭati, aññassatthāya kāretuṃ, katañca paṭilabhitvā paribhuñjitumpi vaṭṭati.
సావత్థియం సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ సన్థతవిస్సజ్జనవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం, సేసం తతియసదిసమేవాతి.
Sāvatthiyaṃ sambahule bhikkhū ārabbha santhatavissajjanavatthusmiṃ paññattaṃ, sesaṃ tatiyasadisamevāti.
నిసీదనసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Nisīdanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
౬. ఏళకలోమసిక్ఖాపదవణ్ణనా
6. Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā
ఛట్ఠే అద్ధానమగ్గప్పటిపన్నస్సాతి అద్ధానసఙ్ఖాతం దీఘమగ్గం పటిపన్నస్స, సబ్బఞ్చేతం వత్థుమత్తదీపనమేవ, యత్థ కత్థచి పన ధమ్మేన లభిత్వా గణ్హతో దోసో నత్థి. తియోజనపరమన్తి గహితట్ఠానతో తియోజనప్పమాణం దేసం. సహత్థాతి సహత్థేన, అత్తనా హరితబ్బానీతి అత్థో. అసన్తే హారకేతి అసన్తేయేవ అఞ్ఞస్మిమ్పి హారకే. సచే పన అత్థి, తం గాహేతుం వట్టతి. అత్తనా పన అన్తమసో వాతాబాధప్పటికారత్థం సుత్తకేన అబన్ధిత్వా కణ్ణచ్ఛిద్దే పక్ఖిత్తానిపి ఆదాయ తియోజనం ఏకం పాదం అతిక్కామేన్తస్స దుక్కటం, దుతియపాదాతిక్కమే నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం.
Chaṭṭhe addhānamaggappaṭipannassāti addhānasaṅkhātaṃ dīghamaggaṃ paṭipannassa, sabbañcetaṃ vatthumattadīpanameva, yattha katthaci pana dhammena labhitvā gaṇhato doso natthi. Tiyojanaparamanti gahitaṭṭhānato tiyojanappamāṇaṃ desaṃ. Sahatthāti sahatthena, attanā haritabbānīti attho. Asante hāraketi asanteyeva aññasmimpi hārake. Sace pana atthi, taṃ gāhetuṃ vaṭṭati. Attanā pana antamaso vātābādhappaṭikāratthaṃ suttakena abandhitvā kaṇṇacchidde pakkhittānipi ādāya tiyojanaṃ ekaṃ pādaṃ atikkāmentassa dukkaṭaṃ, dutiyapādātikkame nissaggiyaṃ pācittiyaṃ.
సావత్థియం అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఆరబ్భ తియోజనాతిక్కమనవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం, అసాధారణపఞ్ఞత్తి, అనాణత్తికం, తికపాచిత్తియం, ఊనకతియోజనే అతిరేకసఞ్ఞినో వేమతికస్స వా దుక్కటం. తియోజనం హరణపచ్చాహరణే, వాసాధిప్పాయేన గన్త్వా తతో పరం హరణే, అచ్ఛిన్నం వా నిస్సట్ఠం వా పటిలభిత్వా హరణే, అఞ్ఞం హరాపనే, అన్తమసో సుత్తకేనపి బద్ధకతభణ్డహరణే, ఉమ్మత్తకాదీనఞ్చ అనాపత్తి. ఏళకలోమానం అకతభణ్డతా, పఠమప్పటిలాభో, అత్తనా ఆదాయ వా అఞ్ఞస్స అజానన్తస్స యానే పక్ఖిపిత్వా వా తియోజనాతిక్కమనం, ఆహరణపచ్చాహరణం, అవాసాధిప్పాయతాతి ఇమానేత్థ పఞ్చ అఙ్గాని. ఏళకలోమసముట్ఠానం , కిరియం, నోసఞ్ఞావిమోక్ఖం, అచిత్తకం, పణ్ణత్తివజ్జం, కాయకమ్మం, తిచిత్తం, తివేదనన్తి.
Sāvatthiyaṃ aññataraṃ bhikkhuṃ ārabbha tiyojanātikkamanavatthusmiṃ paññattaṃ, asādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, tikapācittiyaṃ, ūnakatiyojane atirekasaññino vematikassa vā dukkaṭaṃ. Tiyojanaṃ haraṇapaccāharaṇe, vāsādhippāyena gantvā tato paraṃ haraṇe, acchinnaṃ vā nissaṭṭhaṃ vā paṭilabhitvā haraṇe, aññaṃ harāpane, antamaso suttakenapi baddhakatabhaṇḍaharaṇe, ummattakādīnañca anāpatti. Eḷakalomānaṃ akatabhaṇḍatā, paṭhamappaṭilābho, attanā ādāya vā aññassa ajānantassa yāne pakkhipitvā vā tiyojanātikkamanaṃ, āharaṇapaccāharaṇaṃ, avāsādhippāyatāti imānettha pañca aṅgāni. Eḷakalomasamuṭṭhānaṃ , kiriyaṃ, nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
ఏళకలోమసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Eḷakalomasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
౭. ఏళకలోమధోవాపనసిక్ఖాపదవణ్ణనా
7. Eḷakalomadhovāpanasikkhāpadavaṇṇanā
సత్తమే సక్కేసు ఛబ్బగ్గియే ఆరబ్భ ఏళకలోమధోవాపనవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం. తత్థ పురాణచీవరధోవాపనే వుత్తనయేనేవ సబ్బోపి వినిచ్ఛయో వేదితబ్బో.
Sattame sakkesu chabbaggiye ārabbha eḷakalomadhovāpanavatthusmiṃ paññattaṃ. Tattha purāṇacīvaradhovāpane vuttanayeneva sabbopi vinicchayo veditabbo.
ఏళకలోమధోవాపనసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Eḷakalomadhovāpanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
౮. జాతరూపసిక్ఖాపదవణ్ణనా
8. Jātarūpasikkhāpadavaṇṇanā
అట్ఠమే జాతరూపరజతన్తి సువణ్ణఞ్చేవ రూపియఞ్చ, అపిచ కహాపణో లోహమాసకదారుమాసకజతుమాసకాదయోపి యే వోహారం గచ్ఛన్తి, సబ్బే తే ఇధ రజతన్త్వేవ వుత్తా. ఉగ్గణ్హేయ్య వాతి అత్తనో అత్థాయ దియ్యమానం వా యత్థకత్థచి ఠితం వా నిప్పరిగ్గహితం దిస్వా సయం గణ్హేయ్య వా. ఉగ్గణ్హాపేయ్య వాతి తదేవ అఞ్ఞేన గాహాపేయ్య వా. ఉపనిక్ఖిత్తం వా సాదియేయ్యాతి ‘‘ఇదం అయ్యస్స హోతూ’’తి ఏవం సమ్ముఖా వా, ‘‘అసుకస్మిం నామ ఠానే మమ హిరఞ్ఞసువణ్ణం, తం తుయ్హం హోతూ’’తి ఏవం పరమ్ముఖా ఠితం వా కేవలం వాచాయ వా హత్థముద్దాయ వా ‘‘తుయ్హ’’న్తి వత్వా పరిచ్చత్తం యో కాయవాచాహి అప్పటిక్ఖిపిత్వా చిత్తేన అధివాసేయ్య, అయం ‘‘సాదియేయ్యా’’తి వుచ్చతి. సచే పన చిత్తేన సాదియతి, గణ్హితుకామో హోతి, కాయేన వా వాచాయ వా ‘‘నయిదం కప్పతీ’’తి పటిక్ఖిపతి, కాయవాచాహి అప్పటిక్ఖిపిత్వా సుద్ధచిత్తో హుత్వా ‘‘నయిదం అమ్హాకం కప్పతీ’’తి న సాదియతి, వట్టతి. నిస్సగ్గియన్తి ఉగ్గహణాదీసు యంకిఞ్చి కరోన్తస్స అఘనబద్ధేసు వత్థూసు వత్థుగణనాయ నిస్సగ్గియం పాచిత్తియం. తం నిస్సజ్జన్తేన ‘‘అహం, భన్తే, రూపియం పటిగ్గహేసిం, ఇదం మే, భన్తే, నిస్సగ్గియం, ఇమాహం సఙ్ఘస్స నిస్సజ్జామీ’’తి (పారా॰ ౫౮౪) ఏవం సఙ్ఘమజ్ఝేయేవ నిస్సజ్జితబ్బం. సచే తత్థ కోచి గహట్ఠో ఆగచ్ఛతి , ‘‘ఇదం జానాహీ’’తి వత్తబ్బో. ‘‘ఇమినా కిం ఆహరియ్యతూ’’తి భణన్తే పన ‘‘ఇదం నామా’’తి అవత్వా ‘‘సప్పిఆదీని భిక్ఖూనం కప్పన్తీ’’తి ఏవం కప్పియం ఆచిక్ఖితబ్బం. సచే సో ఆహరతి, రూపియప్పటిగ్గాహకం ఠపేత్వా సబ్బేహి భాజేత్వా పరిభుఞ్జితబ్బం. రూపియప్పటిగ్గాహకస్స పన యం తప్పచ్చయా ఉప్పన్నం, తం అఞ్ఞేన లభిత్వా దియ్యమానమ్పి అన్తమసో తతో నిబ్బత్తరుక్ఖచ్ఛాయాపి పరిభుఞ్జితుం న వట్టతి. సచే పన సో కిఞ్చి ఆహరితుం న ఇచ్ఛతి, ‘‘ఇమం ఛట్టేహీ’’తి వత్తబ్బో. సచే యత్థ కత్థచి నిక్ఖిపతి, గహేత్వా వా గచ్ఛతి, న వారేతబ్బో. నో చే ఛట్టేతి, పఞ్చఙ్గసమన్నాగతో భిక్ఖు రూపియఛట్టకో సమ్మన్నితబ్బో. తేన అనిమిత్తం కత్వావ గూథం వియ ఛట్టేతబ్బం. సచే నిమిత్తం కరోతి, దుక్కటం ఆపజ్జతి.
Aṭṭhame jātarūparajatanti suvaṇṇañceva rūpiyañca, apica kahāpaṇo lohamāsakadārumāsakajatumāsakādayopi ye vohāraṃ gacchanti, sabbe te idha rajatantveva vuttā. Uggaṇheyya vāti attano atthāya diyyamānaṃ vā yatthakatthaci ṭhitaṃ vā nippariggahitaṃ disvā sayaṃ gaṇheyya vā. Uggaṇhāpeyya vāti tadeva aññena gāhāpeyya vā. Upanikkhittaṃ vā sādiyeyyāti ‘‘idaṃ ayyassa hotū’’ti evaṃ sammukhā vā, ‘‘asukasmiṃ nāma ṭhāne mama hiraññasuvaṇṇaṃ, taṃ tuyhaṃ hotū’’ti evaṃ parammukhā ṭhitaṃ vā kevalaṃ vācāya vā hatthamuddāya vā ‘‘tuyha’’nti vatvā pariccattaṃ yo kāyavācāhi appaṭikkhipitvā cittena adhivāseyya, ayaṃ ‘‘sādiyeyyā’’ti vuccati. Sace pana cittena sādiyati, gaṇhitukāmo hoti, kāyena vā vācāya vā ‘‘nayidaṃ kappatī’’ti paṭikkhipati, kāyavācāhi appaṭikkhipitvā suddhacitto hutvā ‘‘nayidaṃ amhākaṃ kappatī’’ti na sādiyati, vaṭṭati. Nissaggiyanti uggahaṇādīsu yaṃkiñci karontassa aghanabaddhesu vatthūsu vatthugaṇanāya nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Taṃ nissajjantena ‘‘ahaṃ, bhante, rūpiyaṃ paṭiggahesiṃ, idaṃ me, bhante, nissaggiyaṃ, imāhaṃ saṅghassa nissajjāmī’’ti (pārā. 584) evaṃ saṅghamajjheyeva nissajjitabbaṃ. Sace tattha koci gahaṭṭho āgacchati , ‘‘idaṃ jānāhī’’ti vattabbo. ‘‘Iminā kiṃ āhariyyatū’’ti bhaṇante pana ‘‘idaṃ nāmā’’ti avatvā ‘‘sappiādīni bhikkhūnaṃ kappantī’’ti evaṃ kappiyaṃ ācikkhitabbaṃ. Sace so āharati, rūpiyappaṭiggāhakaṃ ṭhapetvā sabbehi bhājetvā paribhuñjitabbaṃ. Rūpiyappaṭiggāhakassa pana yaṃ tappaccayā uppannaṃ, taṃ aññena labhitvā diyyamānampi antamaso tato nibbattarukkhacchāyāpi paribhuñjituṃ na vaṭṭati. Sace pana so kiñci āharituṃ na icchati, ‘‘imaṃ chaṭṭehī’’ti vattabbo. Sace yattha katthaci nikkhipati, gahetvā vā gacchati, na vāretabbo. No ce chaṭṭeti, pañcaṅgasamannāgato bhikkhu rūpiyachaṭṭako sammannitabbo. Tena animittaṃ katvāva gūthaṃ viya chaṭṭetabbaṃ. Sace nimittaṃ karoti, dukkaṭaṃ āpajjati.
రాజగహే ఉపనన్దం ఆరబ్భ రూపియప్పటిగ్గహణవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం, సాధారణపఞ్ఞత్తి, సాణత్తికం, తికపాచిత్తియం, అరూపియే రూపియసఞ్ఞినో వేమతికస్స వా, సఙ్ఘచేతియాదీనం అత్థాయ గణ్హన్తస్స, ముత్తామణిఆదిప్పటిగ్గహణే చ దుక్కటం. రతనసిక్ఖాపదనయేన నిక్ఖిపన్తస్స, ఉమ్మత్తకాదీనఞ్చ అనాపత్తి. జాతరూపరజతభావో, అత్తుద్దేసికతా, గహణాదీసు అఞ్ఞతరభావోతి ఇమానేత్థ తీణి అఙ్గాని. సముట్ఠానాదీసు సియా కిరియం గహణేన ఆపజ్జనతో, సియా అకిరియం పటిక్ఖేపస్స అకరణతో, సేసం సఞ్చరిత్తే వుత్తనయమేవాతి.
Rājagahe upanandaṃ ārabbha rūpiyappaṭiggahaṇavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, sāṇattikaṃ, tikapācittiyaṃ, arūpiye rūpiyasaññino vematikassa vā, saṅghacetiyādīnaṃ atthāya gaṇhantassa, muttāmaṇiādippaṭiggahaṇe ca dukkaṭaṃ. Ratanasikkhāpadanayena nikkhipantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Jātarūparajatabhāvo, attuddesikatā, gahaṇādīsu aññatarabhāvoti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīsu siyā kiriyaṃ gahaṇena āpajjanato, siyā akiriyaṃ paṭikkhepassa akaraṇato, sesaṃ sañcaritte vuttanayamevāti.
జాతరూపసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Jātarūpasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
౯. రూపియసంవోహారసిక్ఖాపదవణ్ణనా
9. Rūpiyasaṃvohārasikkhāpadavaṇṇanā
నవమే నానప్పకారకన్తి కతాదివసేన అనేకవిధం. రూపియసంవోహారన్తి జాతరూపరజతపరివత్తనం. పురిమసిక్ఖాపదేన హి నిస్సగ్గియవత్థుదుక్కటవత్థూనం పటిగ్గహణం వారితం, ఇమినా పరివత్తనం. తస్మా దుక్కటవత్థునా దుక్కటవత్థుకప్పియవత్థూని, కప్పియవత్థునా చ దుక్కటవత్థుం పరివత్తేన్తస్స దుక్కటం. నిస్సగ్గియవత్థునా పన నిస్సగ్గియవత్థుం వా దుక్కటవత్థుం వా కప్పియవత్థుం వా, దుక్కటవత్థుకప్పియవత్థూహి చ నిస్సగ్గియవత్థుం పరివత్తేన్తస్స నిస్సగ్గియం హోతి, తం పురిమనయానుసారేనేవ సఙ్ఘమజ్ఝే నిస్సజ్జితబ్బం, నిస్సట్ఠవత్థుస్మిఞ్చ తత్థ వుత్తనయేనేవ పటిపజ్జితబ్బం.
Navame nānappakārakanti katādivasena anekavidhaṃ. Rūpiyasaṃvohāranti jātarūparajataparivattanaṃ. Purimasikkhāpadena hi nissaggiyavatthudukkaṭavatthūnaṃ paṭiggahaṇaṃ vāritaṃ, iminā parivattanaṃ. Tasmā dukkaṭavatthunā dukkaṭavatthukappiyavatthūni, kappiyavatthunā ca dukkaṭavatthuṃ parivattentassa dukkaṭaṃ. Nissaggiyavatthunā pana nissaggiyavatthuṃ vā dukkaṭavatthuṃ vā kappiyavatthuṃ vā, dukkaṭavatthukappiyavatthūhi ca nissaggiyavatthuṃ parivattentassa nissaggiyaṃ hoti, taṃ purimanayānusāreneva saṅghamajjhe nissajjitabbaṃ, nissaṭṭhavatthusmiñca tattha vuttanayeneva paṭipajjitabbaṃ.
సావత్థియం ఛబ్బగ్గియే ఆరబ్భ రూపియసంవోహారవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం, సాధారణపఞ్ఞత్తి, అనాణత్తికం, యం అత్తనో ధనేన పరివత్తేతి, తస్స వా ధనస్స వా రూపియభావో చేవ, పరివత్తనఞ్చాతి ఇమానేత్థ ద్వే అఙ్గాని. కిరియం, సేసం అనన్తరసిక్ఖాపదే వుత్తనయమేవాతి.
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye ārabbha rūpiyasaṃvohāravatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, yaṃ attano dhanena parivatteti, tassa vā dhanassa vā rūpiyabhāvo ceva, parivattanañcāti imānettha dve aṅgāni. Kiriyaṃ, sesaṃ anantarasikkhāpade vuttanayamevāti.
రూపియసంవోహారసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Rūpiyasaṃvohārasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
౧౦. కయవిక్కయసిక్ఖాపదవణ్ణనా
10. Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā
దసమే నానప్పకారకన్తి చీవరాదీనం కప్పియభణ్డానం వసేన అనేకవిధం. కయవిక్కయన్తి కయఞ్చేవ విక్కయఞ్చ. ‘‘ఇమినా ఇమం దేహి, ఇమం ఆహర, పరివత్తేహి, చేతాపేహీ’’తి ఇమినా హి నయేన పరస్స కప్పియభణ్డం గణ్హన్తో కయం సమాపజ్జతి, అత్తనో కప్పియభణ్డం దేన్తో విక్కయం సమాపజ్జతి. తస్మా ఠపేత్వా పఞ్చ సహధమ్మికే యం ఏవం అత్తనో కప్పియభణ్డం దత్వా మాతు సన్తకమ్పి కప్పియభణ్డం గణ్హాతి, తం నిస్సగ్గియం హోతి. వుత్తలక్ఖణవసేన సఙ్ఘగణపుగ్గలేసు యస్స కస్సచి నిస్సజ్జితబ్బం, ‘‘ఇమం భుఞ్జిత్వా వా గహేత్వా వా ఇదం నామ ఆహర వా కరోహి వా’’తి రజనాదిం ఆహరాపేత్వా వా ధమకరణాదిపరిక్ఖారం భూమిసోధనాదిఞ్చ నవకమ్మం కారేత్వా వా సన్తం వత్థు నిస్సజ్జితబ్బం, అసన్తే పాచిత్తియం దేసేతబ్బమేవ.
Dasame nānappakārakanti cīvarādīnaṃ kappiyabhaṇḍānaṃ vasena anekavidhaṃ. Kayavikkayanti kayañceva vikkayañca. ‘‘Iminā imaṃ dehi, imaṃ āhara, parivattehi, cetāpehī’’ti iminā hi nayena parassa kappiyabhaṇḍaṃ gaṇhanto kayaṃ samāpajjati, attano kappiyabhaṇḍaṃ dento vikkayaṃ samāpajjati. Tasmā ṭhapetvā pañca sahadhammike yaṃ evaṃ attano kappiyabhaṇḍaṃ datvā mātu santakampi kappiyabhaṇḍaṃ gaṇhāti, taṃ nissaggiyaṃ hoti. Vuttalakkhaṇavasena saṅghagaṇapuggalesu yassa kassaci nissajjitabbaṃ, ‘‘imaṃ bhuñjitvā vā gahetvā vā idaṃ nāma āhara vā karohi vā’’ti rajanādiṃ āharāpetvā vā dhamakaraṇādiparikkhāraṃ bhūmisodhanādiñca navakammaṃ kāretvā vā santaṃ vatthu nissajjitabbaṃ, asante pācittiyaṃ desetabbameva.
సావత్థియం ఉపనన్దం ఆరబ్భ కయవిక్కయవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం, ‘‘ఇదం కిం అగ్ఘతీ’’తి ఏవం అగ్ఘం పుచ్ఛన్తస్స, యస్స హత్థతో భణ్డం గణ్హితుకామో హోతి, తం ఠపేత్వా అఞ్ఞం అన్తమసో తస్సేవ పుత్తభాతుకమ్పి కప్పియకారకం కత్వా ‘‘ఇమినా ఇదం నామ గహేత్వా దేహీ’’తి ఆచిక్ఖన్తస్స, ‘‘ఇదం అమ్హాకం అత్థి, అమ్హాకఞ్చ ఇమినా చ ఇమినా చ అత్థో’’తి ఏవం వత్వా అత్తనో ధనేన లద్ధం గణ్హన్తస్స, సహధమ్మికేహి సద్ధిం కయవిక్కయం కరోన్తస్స, ఉమ్మత్తకాదీనఞ్చ అనాపత్తి. యం అత్తనో ధనేన పరివత్తేతి, యేన చ పరివత్తేతి, తేసం కప్పియవత్థుతా, అసహధమ్మికతా, కయవిక్కయాపజ్జనఞ్చాతి ఇమానేత్థ తీణి అఙ్గాని. సేసం రూపియసంవోహారే వుత్తనయమేవాతి.
Sāvatthiyaṃ upanandaṃ ārabbha kayavikkayavatthusmiṃ paññattaṃ, ‘‘idaṃ kiṃ agghatī’’ti evaṃ agghaṃ pucchantassa, yassa hatthato bhaṇḍaṃ gaṇhitukāmo hoti, taṃ ṭhapetvā aññaṃ antamaso tasseva puttabhātukampi kappiyakārakaṃ katvā ‘‘iminā idaṃ nāma gahetvā dehī’’ti ācikkhantassa, ‘‘idaṃ amhākaṃ atthi, amhākañca iminā ca iminā ca attho’’ti evaṃ vatvā attano dhanena laddhaṃ gaṇhantassa, sahadhammikehi saddhiṃ kayavikkayaṃ karontassa, ummattakādīnañca anāpatti. Yaṃ attano dhanena parivatteti, yena ca parivatteti, tesaṃ kappiyavatthutā, asahadhammikatā, kayavikkayāpajjanañcāti imānettha tīṇi aṅgāni. Sesaṃ rūpiyasaṃvohāre vuttanayamevāti.
కయవిక్కయసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
ఏళకలోమవగ్గో దుతియో.
Eḷakalomavaggo dutiyo.