| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
១០. ឯណិជង្ឃសុត្តវណ្ណនា
10. Eṇijaṅghasuttavaṇṇanā
៣០. ឯណិមិគស្ស វិយាតិ ឯណិមិគស្ស ជង្ឃា វិយ។ អវយវីសម្ពន្ធេ ហិ ឥទំ សាមិវចនំ។ បិណ្ឌិមំសស្ស បរិតោ សមសណ្ឋិតត្តា សុវដ្ដីតជង្ឃោ។ កិសន្តិ ថូលភាវបដិក្ខេបបរាជោតនា, ន សុដ្ឋុ កិសភាវទីបនបរាតិ អាហ ‘‘អថូលំ សមសរីរ’’ន្តិ។ អាតបេន មិលាតន្តិ តបសា មិលាតកាយំ ឥន្ទ្រិយសន្តាបនភាវតោ។ តេនេវាហ – ‘‘តបោ មិលាត’’ន្តិអាទិ, តថា ចាហ បាឡិយំ ‘‘អប្បាហារំ អលោលុប’’ន្តិ។ យថា ‘‘វីរស្ស ភាវោ វីរិយ’’ន្តិ វីរភាវេន វីរិយំ លក្ខីយតិ, ឯវំ វីរិយសម្ភវេន វីរភាវោតិ អាហ ‘‘វីរន្តិ វីរិយវន្ត’’ន្តិ។ ‘‘ចត្តារោ បញ្ច អាលោបេ, អភុត្វា ឧទកំ បិវេ’’តិ (ថេរគា. ៩៨៣; មិ. ប. ៦.៥.១០) ធម្មសេនាបតិវុត្តនិយាមេន បរិមិតភោជិតាយ អប្បាហារតា ភោជនេ មត្តញ្ញុតា។ ‘‘មិតាហារ’’ន្តិ វត្វា បុន បរិច្ឆិន្នកាលភោជិតាយបិ អប្បាហារតំ ទស្សេន្តោ ‘‘វិកាល…បេ.… បរិត្តាហារ’’ន្តិ អាហ។ ចតូសុ បច្ចយេសុ លោលុប្បវិរហិតំ ពោធិមូលេ ឯវ សព្ពសោ លោលុប្បស្ស បហីនត្តា។ ‘‘ចតូសុ បច្ចយេសូ’’តិ ហិ ឥមិនាវ សព្ពត្ថ លោលុប្បវិគមោ ទីបិតោវាតិ។ រសតណ្ហាបដិក្ខេបោ វា ឯស ‘‘អប្បាហារ’’ន្តិ វត្វា ‘‘អលោលុប’’ន្តិ វុត្តត្តា។ ‘‘សីហំ វា’’តិ ឯត្ថ ឯកចរសទ្ទោ វិយ ឥវ-សទ្ទោ អត្ថតោ ‘‘នាគ’’ន្តិ ឯត្ថាបិ អានេត្វា, សម្ពន្ធិតព្ពោតិ អាហ – ‘‘ឯកចរំ សីហំ វិយ, ឯកចរំ នាគំ វិយា’’តិ។ ឯកចរា អប្បមត្តា ឯកីកតាយ។
30.Eṇimigassa viyāti eṇimigassa jaṅghā viya. Avayavīsambandhe hi idaṃ sāmivacanaṃ. Piṇḍimaṃsassa parito samasaṇṭhitattā suvaṭṭītajaṅgho. Kisanti thūlabhāvapaṭikkhepaparājotanā, na suṭṭhu kisabhāvadīpanaparāti āha ‘‘athūlaṃ samasarīra’’nti. Ātapena milātanti tapasā milātakāyaṃ indriyasantāpanabhāvato. Tenevāha – ‘‘tapo milāta’’ntiādi, tathā cāha pāḷiyaṃ ‘‘appāhāraṃ alolupa’’nti. Yathā ‘‘vīrassa bhāvo vīriya’’nti vīrabhāvena vīriyaṃ lakkhīyati, evaṃ vīriyasambhavena vīrabhāvoti āha ‘‘vīranti vīriyavanta’’nti. ‘‘Cattāro pañca ālope, abhutvā udakaṃ pive’’ti (theragā. 983; mi. pa. 6.5.10) dhammasenāpativuttaniyāmena parimitabhojitāya appāhāratā bhojane mattaññutā. ‘‘Mitāhāra’’nti vatvā puna paricchinnakālabhojitāyapi appāhārataṃ dassento ‘‘vikāla…pe… parittāhāra’’nti āha. Catūsu paccayesu loluppavirahitaṃ bodhimūle eva sabbaso loluppassa pahīnattā. ‘‘Catūsu paccayesū’’ti hi imināva sabbattha loluppavigamo dīpitovāti. Rasataṇhāpaṭikkhepo vā esa ‘‘appāhāra’’nti vatvā ‘‘alolupa’’nti vuttattā. ‘‘Sīhaṃ vā’’ti ettha ekacarasaddo viya iva-saddo atthato ‘‘nāga’’nti etthāpi ānetvā, sambandhitabboti āha – ‘‘ekacaraṃ sīhaṃ viya, ekacaraṃ nāgaṃ viyā’’ti. Ekacarā appamattā ekīkatāya.
បញ្ចកាមគុណវសេន រូបំ គហិតំ តេសំ រូបសភាវត្តា។ មនេន នាមំ គហិតំ មនស្ស នាមសភាវត្តា។ អវិនិភុត្តធម្មេតិ អវិនាភាវធម្មេ គហេត្វា។ អាទិ-សទ្ទេន អាយតនធាតុអាទយោ គហិតា។ កាមគុណគ្គហណេន ហេត្ថ រូបភាវសាមញ្ញេន បញ្ច វត្ថូនិ គហិតានេវ ហោន្តិ, មនោគហណេន ធម្មាយតនំ, ឯវំ ទ្វាទសាយតនានិ គហិតានិ ហោន្តិ។ ឥមិនា នយេន ធាតុអាទីនម្បិ គហិតតា យោជេតព្ពា។ តេនាហ ‘‘បញ្ចក្ខន្ធាទិវសេនបេត្ថ ភុម្មំ យោជេតព្ព’’ន្តិ។ ឯត្ថាតិ បាឡិយំ។ កាមវត្ថុ ភុម្មំ។
Pañcakāmaguṇavasena rūpaṃ gahitaṃ tesaṃ rūpasabhāvattā. Manena nāmaṃ gahitaṃ manassa nāmasabhāvattā. Avinibhuttadhammeti avinābhāvadhamme gahetvā. Ādi-saddena āyatanadhātuādayo gahitā. Kāmaguṇaggahaṇena hettha rūpabhāvasāmaññena pañca vatthūni gahitāneva honti, manogahaṇena dhammāyatanaṃ, evaṃ dvādasāyatanāni gahitāni honti. Iminā nayena dhātuādīnampi gahitatā yojetabbā. Tenāha ‘‘pañcakkhandhādivasenapettha bhummaṃ yojetabba’’nti. Etthāti pāḷiyaṃ. Kāmavatthu bhummaṃ.
ឯណិជង្ឃសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Eṇijaṅghasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
សត្តិវគ្គវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Sattivaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ១០. ឯណិជង្ឃសុត្តំ • 10. Eṇijaṅghasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ១០. ឯណិជង្ឃសុត្តវណ្ណនា • 10. Eṇijaṅghasuttavaṇṇanā
