| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya |
๗. เอสนาวโคฺค
7. Esanāvaggo
๑. เอสนาสุตฺตํ
1. Esanāsuttaṃ
๑๖๑. สาวตฺถินิทานํ ฯ ‘‘ติโสฺส อิมา, ภิกฺขเว, เอสนาฯ กตมา ติโสฺส? กาเมสนา, ภเวสนา, พฺรหฺมจริเยสนา – อิมา โข, ภิกฺขเว, ติโสฺส เอสนาฯ อิมาสํ โข, ภิกฺขเว, ติสฺสนฺนํ เอสนานํ อภิญฺญาย อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺค ภาเวตโพฺพฯ กตโม อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺค? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺมาทิฎฺฐิํ ภาเวติ วิเวกนิสฺสิตํ…เป.… สมฺมาสมาธิํ ภาเวติ วิเวกนิสฺสิตํ วิราคนิสฺสิตํ นิโรธนิสฺสิตํ โวสฺสคฺคปริณามิํฯ อิมาสํ โข, ภิกฺขเว, ติสฺสนฺนํ เอสนานํ อภิญฺญาย อยํ อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺค ภาเวตโพฺพ’’ติฯ
161. Sāvatthinidānaṃ . ‘‘Tisso imā, bhikkhave, esanā. Katamā tisso? Kāmesanā, bhavesanā, brahmacariyesanā – imā kho, bhikkhave, tisso esanā. Imāsaṃ kho, bhikkhave, tissannaṃ esanānaṃ abhiññāya ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo. Katamo ariyo aṭṭhaṅgiko maggo? Idha, bhikkhave, bhikkhu sammādiṭṭhiṃ bhāveti vivekanissitaṃ…pe… sammāsamādhiṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ. Imāsaṃ kho, bhikkhave, tissannaṃ esanānaṃ abhiññāya ayaṃ ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo’’ti.
‘‘ติโสฺส อิมา โข, ภิกฺขเว, เอสนาฯ กตมา ติโสฺส? กาเมสนา, ภเวสนา, พฺรหฺมจริเยสนา – อิมา โข, ภิกฺขเว, ติโสฺส เอสนาฯ อิมาสํ โข, ภิกฺขเว, ติสฺสนฺนํ เอสนานํ อภิญฺญาย อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺค ภาเวตโพฺพฯ กตโม อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺค? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺมาทิฎฺฐิํ ภาเวติ…เป.… สมฺมาสมาธิํ ภาเวติ ราควินยปริโยสานํ โทสวินยปริโยสานํ โมหวินยปริโยสานํฯ อิมาสํ โข, ภิกฺขเว, ติสฺสนฺนํ เอสนานํ อภิญฺญาย อยํ อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺค ภาเวตโพฺพ’’ติฯ
‘‘Tisso imā kho, bhikkhave, esanā. Katamā tisso? Kāmesanā, bhavesanā, brahmacariyesanā – imā kho, bhikkhave, tisso esanā. Imāsaṃ kho, bhikkhave, tissannaṃ esanānaṃ abhiññāya ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo. Katamo ariyo aṭṭhaṅgiko maggo? Idha, bhikkhave, bhikkhu sammādiṭṭhiṃ bhāveti…pe… sammāsamādhiṃ bhāveti rāgavinayapariyosānaṃ dosavinayapariyosānaṃ mohavinayapariyosānaṃ. Imāsaṃ kho, bhikkhave, tissannaṃ esanānaṃ abhiññāya ayaṃ ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo’’ti.
‘‘ติโสฺส อิมา โข, ภิกฺขเว, เอสนาฯ กตมา ติโสฺส? กาเมสนา, ภเวสนา, พฺรหฺมจริเยสนา – อิมา โข, ภิกฺขเว, ติโสฺส เอสนาฯ อิมาสํ โข , ภิกฺขเว, ติสฺสนฺนํ เอสนานํ อภิญฺญาย อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺค ภาเวตโพฺพฯ กตโม อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺค? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺมาทิฎฺฐิํ ภาเวติ…เป.… สมฺมาสมาธิํ ภาเวติ อมโตคธํ อมตปรายนํ อมตปริโยสานํฯ อิมาสํ โข, ภิกฺขเว, ติสฺสนฺนํ เอสนานํ อภิญฺญาย อยํ อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺค ภาเวตโพฺพ’’ติฯ
‘‘Tisso imā kho, bhikkhave, esanā. Katamā tisso? Kāmesanā, bhavesanā, brahmacariyesanā – imā kho, bhikkhave, tisso esanā. Imāsaṃ kho , bhikkhave, tissannaṃ esanānaṃ abhiññāya ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo. Katamo ariyo aṭṭhaṅgiko maggo? Idha, bhikkhave, bhikkhu sammādiṭṭhiṃ bhāveti…pe… sammāsamādhiṃ bhāveti amatogadhaṃ amataparāyanaṃ amatapariyosānaṃ. Imāsaṃ kho, bhikkhave, tissannaṃ esanānaṃ abhiññāya ayaṃ ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo’’ti.
‘‘ติโสฺส อิมา โข, ภิกฺขเว, เอสนาฯ กตมา ติโสฺส? กาเมสนา, ภเวสนา, พฺรหฺมจริเยสนา – อิมา โข, ภิกฺขเว, ติโสฺส เอสนาฯ อิมาสํ โข, ภิกฺขเว, ติสฺสนฺนํ เอสนานํ อภิญฺญาย อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺค ภาเวตโพฺพฯ กตโม อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺค? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺมาทิฎฺฐิํ ภาเวติ…เป.… สมฺมาสมาธิํ ภาเวติ นิพฺพานนินฺนํ นิพฺพานโปณํ นิพฺพานปพฺภารํฯ อิมาสํ โข, ภิกฺขเว, ติสฺสนฺนํ เอสนานํ อภิญฺญาย อยํ อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺค ภาเวตโพฺพ’’ติฯ
‘‘Tisso imā kho, bhikkhave, esanā. Katamā tisso? Kāmesanā, bhavesanā, brahmacariyesanā – imā kho, bhikkhave, tisso esanā. Imāsaṃ kho, bhikkhave, tissannaṃ esanānaṃ abhiññāya ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo. Katamo ariyo aṭṭhaṅgiko maggo? Idha, bhikkhave, bhikkhu sammādiṭṭhiṃ bhāveti…pe… sammāsamādhiṃ bhāveti nibbānaninnaṃ nibbānapoṇaṃ nibbānapabbhāraṃ. Imāsaṃ kho, bhikkhave, tissannaṃ esanānaṃ abhiññāya ayaṃ ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo’’ti.
‘‘ติโสฺส อิมา, ภิกฺขเว, เอสนาฯ กตมา ติโสฺส? กาเมสนา, ภเวสนา, พฺรหฺมจริเยสนา – อิมา โข, ภิกฺขเว, ติโสฺส เอสนาฯ อิมาสํ โข, ภิกฺขเว, ติสฺสนฺนํ เอสนานํ ปริญฺญาย…เป.… อยํ อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺค ภาเวตโพฺพ’’ติฯ (ยทปิ อภิญฺญา, ตทปิ ปริญฺญาย วิตฺถาเรตพฺพํฯ)
‘‘Tisso imā, bhikkhave, esanā. Katamā tisso? Kāmesanā, bhavesanā, brahmacariyesanā – imā kho, bhikkhave, tisso esanā. Imāsaṃ kho, bhikkhave, tissannaṃ esanānaṃ pariññāya…pe… ayaṃ ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo’’ti. (Yadapi abhiññā, tadapi pariññāya vitthāretabbaṃ.)
‘‘ติโสฺส อิมา, ภิกฺขเว, เอสนาฯ กตมา ติโสฺส? กาเมสนา, ภเวสนา, พฺรหฺมจริเยสนา – อิมา โข, ภิกฺขเว, ติโสฺส เอสนาฯ อิมาสํ โข, ภิกฺขเว, ติสฺสนฺนํ เอสนานํ ปริกฺขยาย…เป.… อยํ อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺค ภาเวตโพฺพ’’ติฯ (ยทปิ อภิญฺญา, ตทปิ ปริกฺขยาย วิตฺถาเรตพฺพํฯ)
‘‘Tisso imā, bhikkhave, esanā. Katamā tisso? Kāmesanā, bhavesanā, brahmacariyesanā – imā kho, bhikkhave, tisso esanā. Imāsaṃ kho, bhikkhave, tissannaṃ esanānaṃ parikkhayāya…pe… ayaṃ ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo’’ti. (Yadapi abhiññā, tadapi parikkhayāya vitthāretabbaṃ.)
‘‘ติโสฺส อิมา, ภิกฺขเว, เอสนาฯ กตมา ติโสฺส? กาเมสนา, ภเวสนา, พฺรหฺมจริเยสนา – อิมา โข, ภิกฺขเว, ติโสฺส เอสนาฯ อิมาสํ โข, ภิกฺขเว, ติสฺสนฺนํ เอสนานํ ปหานาย อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺค ภาเวตโพฺพฯ กตโม อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺค? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺมาทิฎฺฐิํ ภาเวติ…เป.… สมฺมาสมาธิํ ภาเวติ วิเวกนิสฺสิตํ วิราคนิสฺสิตํ นิโรธนิสฺสิตํ โวสฺสคฺคปริณามิํ…เป.… อิมาสํ โข, ภิกฺขเว, ติสฺสนฺนํ เอสนานํ ปหานาย อยํ อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺค ภาเวตโพฺพ’’ติฯ (ยทปิ อภิญฺญา, ตทปิ ปหานาย วิตฺถาเรตพฺพํฯ) ปฐมํฯ
‘‘Tisso imā, bhikkhave, esanā. Katamā tisso? Kāmesanā, bhavesanā, brahmacariyesanā – imā kho, bhikkhave, tisso esanā. Imāsaṃ kho, bhikkhave, tissannaṃ esanānaṃ pahānāya ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo. Katamo ariyo aṭṭhaṅgiko maggo? Idha, bhikkhave, bhikkhu sammādiṭṭhiṃ bhāveti…pe… sammāsamādhiṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ…pe… imāsaṃ kho, bhikkhave, tissannaṃ esanānaṃ pahānāya ayaṃ ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo’’ti. (Yadapi abhiññā, tadapi pahānāya vitthāretabbaṃ.) Paṭhamaṃ.
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๑. เอสนาสุตฺตวณฺณนา • 1. Esanāsuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๑. เอสนาสุตฺตวณฺณนา • 1. Esanāsuttavaṇṇanā
