| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / मज्झिमनिकाय (अट्ठकथा) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
६. एसुकारीसुत्तवण्णना
6. Esukārīsuttavaṇṇanā
४३७. एवं मे सुतन्ति एसुकारीसुत्तं। तत्थ बिलं ओलग्गेय्युन्ति कोट्ठासं लग्गापेय्युं, इमिना सत्थधम्मं नाम दस्सेति। सत्थवाहो किर महाकन्तारपटिपन्नो अन्तरामग्गे गोणे मते मंसं गहेत्वा सब्बेसं सत्थिकानं ‘‘इदं खादित्वा एत्तकं मूलं दातब्ब’’न्ति कोट्ठासं ओलग्गेति, गोणमंसं नाम खादन्तापि अत्थि अखादन्तापि, मूलं दातुं सक्कोन्तापि असक्कोन्तापि। सत्थवाहो येन मूलेन गोणो गहितो, तस्स निक्खमनत्थं सब्बेसं बलक्कारेन कोट्ठासं दत्वा मूलं गण्हाति, अयं सत्थधम्मो। एवमेवं ब्राह्मणापि लोकस्स पटिञ्ञं अग्गहेत्वा अत्तनोव धम्मताय चतस्सो पारिचरिया पञ्ञपेन्तीति दस्सेतुं एवमेव खोतिआदिमाह। पापियो अस्साति पापं अस्स। सेय्यो अस्साति हितं अस्स। अथ वा पापियोति पापको लामको अत्तभावो अस्स। सेय्योति सेट्ठो उत्तमो। सेय्यंसोति सेय्यो। उच्चाकुलीनताति उच्चाकुलीनत्तेन सेय्यो। पापियंसोति पापियो। उच्चाकुलीनता च द्वीसु कुलेसु वड्ढेति खत्तियकुले ब्राह्मणकुले च, उळारवण्णता तीसु। वेस्सोपि हि उळारवण्णो होति। उळारभोगता चतूसुपि। सुद्दोपि हि अन्तमसो चण्डालोपि उळारभोगो होतियेव।
437.Evaṃme sutanti esukārīsuttaṃ. Tattha bilaṃ olaggeyyunti koṭṭhāsaṃ laggāpeyyuṃ, iminā satthadhammaṃ nāma dasseti. Satthavāho kira mahākantārapaṭipanno antarāmagge goṇe mate maṃsaṃ gahetvā sabbesaṃ satthikānaṃ ‘‘idaṃ khāditvā ettakaṃ mūlaṃ dātabba’’nti koṭṭhāsaṃ olaggeti, goṇamaṃsaṃ nāma khādantāpi atthi akhādantāpi, mūlaṃ dātuṃ sakkontāpi asakkontāpi. Satthavāho yena mūlena goṇo gahito, tassa nikkhamanatthaṃ sabbesaṃ balakkārena koṭṭhāsaṃ datvā mūlaṃ gaṇhāti, ayaṃ satthadhammo. Evamevaṃ brāhmaṇāpi lokassa paṭiññaṃ aggahetvā attanova dhammatāya catasso pāricariyā paññapentīti dassetuṃ evameva khotiādimāha. Pāpiyo assāti pāpaṃ assa. Seyyo assāti hitaṃ assa. Atha vā pāpiyoti pāpako lāmako attabhāvo assa. Seyyoti seṭṭho uttamo. Seyyaṃsoti seyyo. Uccākulīnatāti uccākulīnattena seyyo. Pāpiyaṃsoti pāpiyo. Uccākulīnatā ca dvīsu kulesu vaḍḍheti khattiyakule brāhmaṇakule ca, uḷāravaṇṇatā tīsu. Vessopi hi uḷāravaṇṇo hoti. Uḷārabhogatā catūsupi. Suddopi hi antamaso caṇḍālopi uḷārabhogo hotiyeva.
४४०. भिक्खाचरियन्ति कोटिधनेनपि हि ब्राह्मणेन भिक्खा चरितब्बाव, पोराणकब्राह्मणा असीतिकोटिधनापि एकवेलं भिक्खं चरन्ति। कस्मा? दुग्गतकाले चरन्तानं इदानि भिक्खं चरितुं आरद्धाति गरहा न भविस्सतीति। अतिमञ्ञमानोति यो भिक्खाचरियवंसं हरित्वा सत्तजीवकसिकम्मवणिज्जादीहि जीविकं कप्पेति, अयं अतिमञ्ञति नाम। गोपो वाति यथा गोपको अत्तना रक्खितब्बं भण्डं थेनेन्तो अकिच्चकारी होति, एवन्ति अत्थो। इमिना नयेन सब्बवारेसु अत्थो वेदितब्बो। असितब्याभङ्गिन्ति तिणलायनअसितञ्चेव काजञ्च। अनुस्सरतोति यत्थ जातो, तस्मिं पोराणे मातापेत्तिके कुलवंसे अनुस्सरियमानेति अत्थो। सेसं सब्बत्थ उत्तानमेवाति।
440.Bhikkhācariyanti koṭidhanenapi hi brāhmaṇena bhikkhā caritabbāva, porāṇakabrāhmaṇā asītikoṭidhanāpi ekavelaṃ bhikkhaṃ caranti. Kasmā? Duggatakāle carantānaṃ idāni bhikkhaṃ carituṃ āraddhāti garahā na bhavissatīti. Atimaññamānoti yo bhikkhācariyavaṃsaṃ haritvā sattajīvakasikammavaṇijjādīhi jīvikaṃ kappeti, ayaṃ atimaññati nāma. Gopo vāti yathā gopako attanā rakkhitabbaṃ bhaṇḍaṃ thenento akiccakārī hoti, evanti attho. Iminā nayena sabbavāresu attho veditabbo. Asitabyābhaṅginti tiṇalāyanaasitañceva kājañca. Anussaratoti yattha jāto, tasmiṃ porāṇe mātāpettike kulavaṃse anussariyamāneti attho. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
पपञ्चसूदनिया मज्झिमनिकायट्ठकथाय
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
एसुकारीसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Esukārīsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / मज्झिमनिकाय • Majjhimanikāya / ६. एसुकारीसुत्तं • 6. Esukārīsuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / मज्झिमनिकाय (टीका) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ६. एसुकारीसुत्तवण्णना • 6. Esukārīsuttavaṇṇanā
