| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มชฺฌิมนิกาย (ฎีกา) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
๖. เอสุการีสุตฺตวณฺณนา
6. Esukārīsuttavaṇṇanā
๔๓๗. โกฎฺฐาสนฺติ มํสภาคํฯ ลคฺคาเปยฺยุนฺติ นฺหารุนา วา วาเกน วา พนฺธิตฺวา ปุริสสฺส หเตฺถ วา วสนเคเห วา โอลมฺพนวเสน พเนฺธยฺยุํฯ สตฺถธมฺมนฺติ สตฺถิเกสุ สตฺถวาเหน ปเณตพฺพํ อาณาธมฺมํฯ ตสฺส นิกฺขมนตฺถนฺติ ตํ มูลํ สตฺถิเกหิ นิตฺถรณตฺถํฯ ปาปํ อสฺสาติ ปริจรนฺตสฺส ปาริจริยาย อหิตํว อสฺสฯ เตนาห ‘‘น เสโยฺย’’ติฯ อุจฺจกุลีนาทโย ทุติยวาราทีหิ วุจฺจนฺติ, อิธ อุปธิวิปตฺติสมฺปตฺติโย ปาปิยาทิปเทหิ วุตฺตาติ อธิปฺปาโยฯ เตนาห – ‘‘ปาปิโยติ ปาปโก ลามโก อตฺตภาโว อสฺสา’’ติฯ เสยฺยํโสติ หิตโกฎฺฐาโส, หิตสภาโวติ อโตฺถฯ อุจฺจกุลีนตาติ กรณเตฺถ ปจฺจตฺตวจนนฺติ อาห ‘‘อุจฺจากุลีนเตฺตนา’’ติฯ ‘‘วโณฺณ น ขีเยถ ตถาคตสฺสา’’ติอาทีสุ (ที. นิ. อฎฺฐ. ๑.๓๐๕; ๓.๑๔๑; ม. นิ. อฎฺฐ. ๒.๔๒๕; อุทา. ๕๓; อป. อฎฺฐ. ๒.๗.๒๐; พุ. วํ. อฎฺฐ. ๔.๔; จริยา. อฎฺฐ. ๑.นิทานกถา; ๒.ปกิณฺณกกถา; ที. นิ. ฎี. ๑.คนฺถารมฺภกถาวณฺณนา; สํ. นิ. ฎี. ๑.๒.๑; อ. นิ. ฎี. ๑.๑.๑; วชิร. ฎี. คนฺถารมฺภกถาวณฺณนา; สารตฺถ. ฎี. ๑.คนฺถารมฺภกถาวณฺณนา; เนตฺติ. ฎี. คนฺถารมฺภกถาวณฺณนา; ม. นิ. ฎี. ๑.๑) วิย วณฺณสโทฺท อิธ ปสํสาปริยาโยติ อาห ‘‘เวโสฺสปิ หิ อุฬารวโณฺณ โหตี’’ติฯ
437.Koṭṭhāsanti maṃsabhāgaṃ. Laggāpeyyunti nhārunā vā vākena vā bandhitvā purisassa hatthe vā vasanagehe vā olambanavasena bandheyyuṃ. Satthadhammanti satthikesu satthavāhena paṇetabbaṃ āṇādhammaṃ. Tassa nikkhamanatthanti taṃ mūlaṃ satthikehi nittharaṇatthaṃ. Pāpaṃ assāti paricarantassa pāricariyāya ahitaṃva assa. Tenāha ‘‘na seyyo’’ti. Uccakulīnādayo dutiyavārādīhi vuccanti, idha upadhivipattisampattiyo pāpiyādipadehi vuttāti adhippāyo. Tenāha – ‘‘pāpiyoti pāpako lāmako attabhāvo assā’’ti. Seyyaṃsoti hitakoṭṭhāso, hitasabhāvoti attho. Uccakulīnatāti karaṇatthe paccattavacananti āha ‘‘uccākulīnattenā’’ti. ‘‘Vaṇṇo na khīyetha tathāgatassā’’tiādīsu (dī. ni. aṭṭha. 1.305; 3.141; ma. ni. aṭṭha. 2.425; udā. 53; apa. aṭṭha. 2.7.20; bu. vaṃ. aṭṭha. 4.4; cariyā. aṭṭha. 1.nidānakathā; 2.pakiṇṇakakathā; dī. ni. ṭī. 1.ganthārambhakathāvaṇṇanā; saṃ. ni. ṭī. 1.2.1; a. ni. ṭī. 1.1.1; vajira. ṭī. ganthārambhakathāvaṇṇanā; sārattha. ṭī. 1.ganthārambhakathāvaṇṇanā; netti. ṭī. ganthārambhakathāvaṇṇanā; ma. ni. ṭī. 1.1) viya vaṇṇasaddo idha pasaṃsāpariyāyoti āha ‘‘vessopi hi uḷāravaṇṇo hotī’’ti.
๔๔๐. ‘‘นิรโว ปทสโทฺท โสฬารโคตฺตสฺส อกิณฺณมตฺติกาปโตฺต ติเฎฺฐยฺย อสงฺคจารี’’ติ วุตฺตตฺตา ภิกฺขา จริตพฺพาว, อยํ เตสํ กุลธโมฺมติ อธิปฺปาโยฯ หริตฺวาติ อปเนตฺวาฯ สตฺตชีโว สตฺตวาณิชโกฯ โคเปติ รกฺขตีติ โคโป, อารกฺขาธิกาเร นิยุโตฺตฯ อสนฺติ ลูนนฺติ เตนาติ อสิตํ, ลวิตฺตํฯ วิวิธํ ภารํ อาภญฺชนฺติ โอลมฺพนฺติ เอตฺถาติ พฺยาภงฺคี, กาชํฯ
440. ‘‘Niravo padasaddo soḷāragottassa akiṇṇamattikāpatto tiṭṭheyya asaṅgacārī’’ti vuttattā bhikkhā caritabbāva, ayaṃ tesaṃ kuladhammoti adhippāyo. Haritvāti apanetvā. Sattajīvo sattavāṇijako. Gopeti rakkhatīti gopo, ārakkhādhikāre niyutto. Asanti lūnanti tenāti asitaṃ, lavittaṃ. Vividhaṃ bhāraṃ ābhañjanti olambanti etthāti byābhaṅgī, kājaṃ.
๔๔๑. อนุสฺสรโตติ อนุสฺสรณเหตุ กุลวํสานุสฺสรณกฺขเณ ขตฺติโยติอาทินา สงฺขฺยํ คจฺฉติฯ เตนาห ‘‘โปราเณ…เป.… อนุสฺสริยมาเน’’ติฯ อุจฺจนีจตฺตชานนตฺถญฺจ กุลววตฺถานํ กตํ โหตีติ ขตฺติยาทิกุลกมฺมุนา เตสํ จตุนฺนํ วณฺณานํ สนฺธนํ ชีวิกํ ปญฺญเปนฺติ พฺราหฺมณา, ตถาคโต ปน โลกุตฺตรธมฺมเมว ปุริสสฺส สนฺธนํ ปญฺญเปติ เตน สตฺตสฺส โลกคฺคภาวสิทฺธิโตฯ เสสํ สุวิเญฺญยฺยเมวฯ
441.Anussaratoti anussaraṇahetu kulavaṃsānussaraṇakkhaṇe khattiyotiādinā saṅkhyaṃ gacchati. Tenāha ‘‘porāṇe…pe… anussariyamāne’’ti. Uccanīcattajānanatthañca kulavavatthānaṃ kataṃ hotīti khattiyādikulakammunā tesaṃ catunnaṃ vaṇṇānaṃ sandhanaṃ jīvikaṃ paññapenti brāhmaṇā, tathāgato pana lokuttaradhammameva purisassa sandhanaṃ paññapeti tena sattassa lokaggabhāvasiddhito. Sesaṃ suviññeyyameva.
เอสุการีสุตฺตวณฺณนา ลีนตฺถปฺปกาสนา สมตฺตาฯ
Esukārīsuttavaṇṇanā līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / มชฺฌิมนิกาย • Majjhimanikāya / ๖. เอสุการีสุตฺตํ • 6. Esukārīsuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / มชฺฌิมนิกาย (อฎฺฐกถา) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ๖. เอสุการีสุตฺตวณฺณนา • 6. Esukārīsuttavaṇṇanā
