| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / เทฺวมาติกาปาฬิ • Dvemātikāpāḷi |
๗. คพฺภินีวโคฺค
7. Gabbhinīvaggo
๑. คพฺภินีสิกฺขาปทวณฺณนา
1. Gabbhinīsikkhāpadavaṇṇanā
คพฺภินิวคฺคสฺส ปฐเม ‘‘คพฺภินี’’ติ ชานิตฺวา อุปชฺฌายาย วุฎฺฐาเปนฺติยา คณปริเยสนาทีสุ จ ญตฺติกมฺมวาจาทฺวเย จ ทุกฺกฎํ, กมฺมวาจาปริโยสาเน ปาจิตฺติยํฯ
Gabbhinivaggassa paṭhame ‘‘gabbhinī’’ti jānitvā upajjhāyāya vuṭṭhāpentiyā gaṇapariyesanādīsu ca ñattikammavācādvaye ca dukkaṭaṃ, kammavācāpariyosāne pācittiyaṃ.
สาวตฺถิยํ สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย อารพฺภ คพฺภินิํ วุฎฺฐาปนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, คพฺภินิยา เวมติกาย อคพฺภินิยา คพฺภินิสญฺญาย เจว เวมติกาย จ ทุกฺกฎํฯ อุโภสุ อคพฺภินิสญฺญาย, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ คพฺภินิตา, ‘คพฺภินี’ติ ชานนํ, วุฎฺฐาปนนฺติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ สมุฎฺฐานาทีนิ อทินฺนาทานสทิสานิ, อิทํ ปน ปณฺณตฺติวชฺชํ, ติจิตฺตํ, ติเวทนนฺติฯ
Sāvatthiyaṃ sambahulā bhikkhuniyo ārabbha gabbhiniṃ vuṭṭhāpanavatthusmiṃ paññattaṃ, gabbhiniyā vematikāya agabbhiniyā gabbhinisaññāya ceva vematikāya ca dukkaṭaṃ. Ubhosu agabbhinisaññāya, ummattikādīnañca anāpatti. Gabbhinitā, ‘gabbhinī’ti jānanaṃ, vuṭṭhāpananti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisāni, idaṃ pana paṇṇattivajjaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
คพฺภินีสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Gabbhinīsikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
๒. ปายนฺตีสิกฺขาปทวณฺณนา
2. Pāyantīsikkhāpadavaṇṇanā
ทุติเย ปายนฺตินฺติ ถญฺญํ ปายมานํ, ยํ ปาเยติ, ตสฺส มาตา วา, ธาติ วาฯ อิทํ วตฺถุมตฺตเมเวตฺถ วิเสโส, เสสํ ปฐมสิกฺขาปทสทิสเมวาติฯ
Dutiye pāyantinti thaññaṃ pāyamānaṃ, yaṃ pāyeti, tassa mātā vā, dhāti vā. Idaṃ vatthumattamevettha viseso, sesaṃ paṭhamasikkhāpadasadisamevāti.
ปายนฺตีสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Pāyantīsikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
๓. ปฐมสิกฺขมานสิกฺขาปทวณฺณนา
3. Paṭhamasikkhamānasikkhāpadavaṇṇanā
ตติเย เทฺว วสฺสานีติ ปวารณาวเสน เทฺว สํวจฺฉรานิฯ ฉสุ ธเมฺมสูติ ปาณาติปาตาเวรมณิอาทีสุ วิกาลโภชนาเวรมณิปริโยสาเนสุ ฉสุ สิกฺขาปเทสุฯ อสิกฺขิตสิกฺขนฺติ ปทภาชเน (ปาจิ. ๑๐๗๗) วุตฺตนเยเนว อทินฺนสิกฺขํ วา กุปิตสิกฺขํ วาฯ สิกฺขมานํ วุฎฺฐาเปยฺยาติ เตสุ ฉสุ ธเมฺมสุ สิกฺขนโต, เต วา สิกฺขาสงฺขาเต ธเมฺม มานนโต เอวํลทฺธนามํ อนุปสมฺปนฺนํ อุปสมฺปาเทยฺยฯ ปาจิตฺติยนฺติ ปฐมสิกฺขาปเท วุตฺตนเยเนว กมฺมวาจาปริโยสาเน ปาจิตฺติยํฯ
Tatiye dve vassānīti pavāraṇāvasena dve saṃvaccharāni. Chasu dhammesūti pāṇātipātāveramaṇiādīsu vikālabhojanāveramaṇipariyosānesu chasu sikkhāpadesu. Asikkhitasikkhanti padabhājane (pāci. 1077) vuttanayeneva adinnasikkhaṃ vā kupitasikkhaṃ vā. Sikkhamānaṃ vuṭṭhāpeyyāti tesu chasu dhammesu sikkhanato, te vā sikkhāsaṅkhāte dhamme mānanato evaṃladdhanāmaṃ anupasampannaṃ upasampādeyya. Pācittiyanti paṭhamasikkhāpade vuttanayeneva kammavācāpariyosāne pācittiyaṃ.
สาวตฺถิยํ สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย อารพฺภ เอวรูปํ สิกฺขมานํ วุฎฺฐาปนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, ธมฺมกเมฺม ติกปาจิตฺติยํ, อธมฺมกเมฺม ติกทุกฺกฎํฯ เทฺว วสฺสานิ ฉสุ ธเมฺมสุ สิกฺขิตสิกฺขํ สิกฺขมานํ วุฎฺฐาเปนฺติยา, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ วุตฺตนเยน อสิกฺขิตสิกฺขตา, ธมฺมกมฺมตา, กมฺมวาจาปริโยสานนฺติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ สมุฎฺฐานาทีนิ ปฐเม วุตฺตนยาเนวาติฯ
Sāvatthiyaṃ sambahulā bhikkhuniyo ārabbha evarūpaṃ sikkhamānaṃ vuṭṭhāpanavatthusmiṃ paññattaṃ, dhammakamme tikapācittiyaṃ, adhammakamme tikadukkaṭaṃ. Dve vassāni chasu dhammesu sikkhitasikkhaṃ sikkhamānaṃ vuṭṭhāpentiyā, ummattikādīnañca anāpatti. Vuttanayena asikkhitasikkhatā, dhammakammatā, kammavācāpariyosānanti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni paṭhame vuttanayānevāti.
ปฐมสิกฺขมานสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Paṭhamasikkhamānasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
๔. ทุติยสิกฺขมานสิกฺขาปทวณฺณนา
4. Dutiyasikkhamānasikkhāpadavaṇṇanā
จตุเตฺถ สเงฺฆน อสมฺมตนฺติ ยสฺสา สเงฺฆน อนฺตมโส อุปสมฺปทามาฬเกปิ ปทภาชเน (ปาจิ. ๑๐๘๖) วุตฺตา อุปสมฺปทาสมฺมุติ น ทินฺนา โหติ, ตํ อิมา เทฺวปิ มหาสิกฺขมานา นามฯ อิธ สเงฺฆน สมฺมตํ วุฎฺฐาเปนฺติยา, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ เสสํ ตติเย วุตฺตสทิสเมว, อิทํ ปน กิริยากิริยํ โหตีติฯ
Catutthe saṅghena asammatanti yassā saṅghena antamaso upasampadāmāḷakepi padabhājane (pāci. 1086) vuttā upasampadāsammuti na dinnā hoti, taṃ imā dvepi mahāsikkhamānā nāma. Idha saṅghena sammataṃ vuṭṭhāpentiyā, ummattikādīnañca anāpatti. Sesaṃ tatiye vuttasadisameva, idaṃ pana kiriyākiriyaṃ hotīti.
ทุติยสิกฺขมานสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Dutiyasikkhamānasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
๕. ปฐมคิหิคตสิกฺขาปทวณฺณนา
5. Paṭhamagihigatasikkhāpadavaṇṇanā
ปญฺจเม คิหิคตนฺติ ปุริสนฺตรคตํ, อิธาปิ อิทํ วตฺถุมตฺตเมว วิเสโสฯ อูนทฺวาทสวสฺสญฺจ ปริปุณฺณสญฺญาย วุฎฺฐาเปนฺติยา กิญฺจาปิ อนาปตฺติ, สา ปน อนุปสมฺปนฺนาว โหติฯ เสสํ ปฐมสิกฺขาปทสทิสเมวาติฯ
Pañcame gihigatanti purisantaragataṃ, idhāpi idaṃ vatthumattameva viseso. Ūnadvādasavassañca paripuṇṇasaññāya vuṭṭhāpentiyā kiñcāpi anāpatti, sā pana anupasampannāva hoti. Sesaṃ paṭhamasikkhāpadasadisamevāti.
ปฐมคิหิคตสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Paṭhamagihigatasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
๖-๗. ทุติยตติยคิหิคตสิกฺขาปทวณฺณนา
6-7. Dutiyatatiyagihigatasikkhāpadavaṇṇanā
ฉเฎฺฐ สพฺพํ ตติเย วุตฺตนเยนฯ สตฺตเมปิ สพฺพํ จตุเตฺถ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพนฺติฯ
Chaṭṭhe sabbaṃ tatiye vuttanayena. Sattamepi sabbaṃ catutthe vuttanayeneva veditabbanti.
ทุติยตติยคิหิคตสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Dutiyatatiyagihigatasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
๘. ปฐมสหชีวินิสิกฺขาปทวณฺณนา
8. Paṭhamasahajīvinisikkhāpadavaṇṇanā
อฎฺฐเม สหชีวินินฺติ สทฺธิวิหารินิํฯ เนว อนุคฺคเณฺหยฺยาติ สยํ อุเทฺทสาทีหิ นานุคฺคเณฺหยฺยฯ น อนุคฺคณฺหาเปยฺยาติ ‘‘อิมิสฺสา, อเยฺย, อุเทฺทสาทีนิ เทหี’’ติ เอวํ น อญฺญาย อนุคฺคณฺหาเปยฺยฯ ปาจิตฺติยนฺติ ธุเร นิกฺขิตฺตมเตฺต ปาจิตฺติยํฯ
Aṭṭhame sahajīvininti saddhivihāriniṃ. Neva anuggaṇheyyāti sayaṃ uddesādīhi nānuggaṇheyya. Na anuggaṇhāpeyyāti ‘‘imissā, ayye, uddesādīni dehī’’ti evaṃ na aññāya anuggaṇhāpeyya. Pācittiyanti dhure nikkhittamatte pācittiyaṃ.
สาวตฺถิยํ ถุลฺลนนฺทํ อารพฺภ เอวรูเป วตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, เสสเมตฺถ ตุวฎฺฎวเคฺค ทุกฺขิตสหชีวินิสิกฺขาปเท วุตฺตสทิสเมวาติฯ
Sāvatthiyaṃ thullanandaṃ ārabbha evarūpe vatthusmiṃ paññattaṃ, sesamettha tuvaṭṭavagge dukkhitasahajīvinisikkhāpade vuttasadisamevāti.
ปฐมสหชีวินิสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Paṭhamasahajīvinisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
๙. นานุพนฺธนสิกฺขาปทวณฺณนา
9. Nānubandhanasikkhāpadavaṇṇanā
นวเม วุฎฺฐาปิตํ ปวตฺตินินฺติ วุฎฺฐาปิตํ ปวตฺตินิํ ยาย อุปสมฺปาทิตา, ตํ อุปชฺฌายินินฺติ อโตฺถฯ นานุพเนฺธยฺยาติ จุเณฺณน มตฺติกาย ทนฺตกเฎฺฐน มุโขทเกนาติ เอวํ เตน เตน กรณีเยน น อุปฎฺฐเหยฺยฯ ปาจิตฺติยนฺติ นานุพนฺธิสฺสนฺติ ธุเร นิกฺขิตฺตมเตฺต ปาจิตฺติยํฯ
Navame vuṭṭhāpitaṃ pavattininti vuṭṭhāpitaṃ pavattiniṃ yāya upasampāditā, taṃ upajjhāyininti attho. Nānubandheyyāti cuṇṇena mattikāya dantakaṭṭhena mukhodakenāti evaṃ tena tena karaṇīyena na upaṭṭhaheyya. Pācittiyanti nānubandhissanti dhure nikkhittamatte pācittiyaṃ.
สาวตฺถิยํ สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย อารพฺภ นานุพนฺธนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํฯ พาลํ ปน อลชฺชินิํ วา อนนุพนฺธนฺติยา, คิลานาย, อาปทาสุ, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ วุฎฺฐาปิตปฺปวตฺตินิตา, เทฺว วสฺสานิ อนนุพนฺธเน ธุรนิเกฺขโป, อนุญฺญาตการณาภาโวติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ สมุฎฺฐานาทีนิ ปฐมปาราชิกสทิสานิ, อิทํ ปน อกิริยํ, ทุกฺขเวทนนฺติฯ
Sāvatthiyaṃ sambahulā bhikkhuniyo ārabbha nānubandhanavatthusmiṃ paññattaṃ. Bālaṃ pana alajjiniṃ vā ananubandhantiyā, gilānāya, āpadāsu, ummattikādīnañca anāpatti. Vuṭṭhāpitappavattinitā, dve vassāni ananubandhane dhuranikkhepo, anuññātakāraṇābhāvoti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni paṭhamapārājikasadisāni, idaṃ pana akiriyaṃ, dukkhavedananti.
นานุพนฺธนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Nānubandhanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
๑๐. ทุติยสหชีวินิสิกฺขาปทวณฺณนา
10. Dutiyasahajīvinisikkhāpadavaṇṇanā
ทสเม เนว วูปกาเสยฺยาติ น คเหตฺวา คเจฺฉยฺยฯ น วูปกาสาเปยฺยาติ ‘‘อิมํ, อเยฺย, คเหตฺวา คจฺฉาหี’’ติ อญฺญํ น อาณาเปยฺยฯ ปาจิตฺติยนฺติ ธุเร นิกฺขิตฺตมเตฺต ปาจิตฺติยํฯ
Dasame neva vūpakāseyyāti na gahetvā gaccheyya. Na vūpakāsāpeyyāti ‘‘imaṃ, ayye, gahetvā gacchāhī’’ti aññaṃ na āṇāpeyya. Pācittiyanti dhure nikkhittamatte pācittiyaṃ.
สาวตฺถิยํ ถุลฺลนนฺทํ อารพฺภ สหชีวินิยา อวูปกาสนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํฯ สติ ปน อนฺตราเย, ปริเยสิตฺวา ทุติยิกํ อลภนฺติยา, คิลานาย , อาปทาสุ, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ สหชีวินิตา, วูปกาสวูปกาสาปเน ธุรนิเกฺขโป, อนุญฺญาตการณาภาโวติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ สมุฎฺฐานาทีนิ สมนุภาสนสทิสานีติฯ
Sāvatthiyaṃ thullanandaṃ ārabbha sahajīviniyā avūpakāsanavatthusmiṃ paññattaṃ. Sati pana antarāye, pariyesitvā dutiyikaṃ alabhantiyā, gilānāya , āpadāsu, ummattikādīnañca anāpatti. Sahajīvinitā, vūpakāsavūpakāsāpane dhuranikkhepo, anuññātakāraṇābhāvoti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni samanubhāsanasadisānīti.
ทุติยสหชีวินิสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Dutiyasahajīvinisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
คพฺภินีวโคฺค สตฺตโมฯ
Gabbhinīvaggo sattamo.
