Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya |
๘. คหฎฺฐวนฺทนาสุตฺตํ
8. Gahaṭṭhavandanāsuttaṃ
๒๖๔. สาวตฺถิยํฯ ตตฺร…เป.… เอตทโวจ – ‘‘ภูตปุพฺพํ, ภิกฺขเว, สโกฺก เทวานมิโนฺท มาตลิํ สงฺคาหกํ อามเนฺตสิ – ‘โยเชหิ, สมฺม มาตลิ, สหสฺสยุตฺตํ อาชญฺญรถํฯ อุยฺยานภูมิํ คจฺฉาม สุภูมิํ ทสฺสนายา’ติฯ ‘เอวํ ภทฺทนฺตวา’ติ โข, ภิกฺขเว, มาตลิ สงฺคาหโก สกฺกสฺส เทวานมินฺทสฺส ปฎิสฺสุตฺวา สหสฺสยุตฺตํ อาชญฺญรถํ โยเชตฺวา สกฺกสฺส เทวานมินฺทสฺส ปฎิเวเทสิ – ‘ยุโตฺต โข เต, มาริส, สหสฺสยุโตฺต อาชญฺญรโถฯ ยสฺส ทานิ กาลํ มญฺญสี’’’ติฯ อถ โข, ภิกฺขเว, สโกฺก เทวานมิโนฺท เวชยนฺตปาสาทา โอโรหโนฺต อญฺชลิํ กตฺวา 1 สุทํ ปุถุทฺทิสา นมสฺสติฯ อถ โข, ภิกฺขเว, มาตลิ สงฺคาหโก สกฺกํ เทวานมินฺทํ คาถาย อชฺฌภาสิ –
264. Sāvatthiyaṃ. Tatra…pe… etadavoca – ‘‘bhūtapubbaṃ, bhikkhave, sakko devānamindo mātaliṃ saṅgāhakaṃ āmantesi – ‘yojehi, samma mātali, sahassayuttaṃ ājaññarathaṃ. Uyyānabhūmiṃ gacchāma subhūmiṃ dassanāyā’ti. ‘Evaṃ bhaddantavā’ti kho, bhikkhave, mātali saṅgāhako sakkassa devānamindassa paṭissutvā sahassayuttaṃ ājaññarathaṃ yojetvā sakkassa devānamindassa paṭivedesi – ‘yutto kho te, mārisa, sahassayutto ājaññaratho. Yassa dāni kālaṃ maññasī’’’ti. Atha kho, bhikkhave, sakko devānamindo vejayantapāsādā orohanto añjaliṃ katvā 2 sudaṃ puthuddisā namassati. Atha kho, bhikkhave, mātali saṅgāhako sakkaṃ devānamindaṃ gāthāya ajjhabhāsi –
‘‘ตํ นมสฺสนฺติ เตวิชฺชา, สเพฺพ ภุมฺมา จ ขตฺติยา;
‘‘Taṃ namassanti tevijjā, sabbe bhummā ca khattiyā;
จตฺตาโร จ มหาราชา, ติทสา จ ยสสฺสิโน;
Cattāro ca mahārājā, tidasā ca yasassino;
อถ โก นาม โส ยโกฺข, ยํ ตฺวํ สกฺก นมสฺสสี’’ติฯ
Atha ko nāma so yakkho, yaṃ tvaṃ sakka namassasī’’ti.
‘‘มํ นมสฺสนฺติ เตวิชฺชา, สเพฺพ ภุมฺมา จ ขตฺติยา;
‘‘Maṃ namassanti tevijjā, sabbe bhummā ca khattiyā;
จตฺตาโร จ มหาราชา, ติทสา จ ยสสฺสิโนฯ
Cattāro ca mahārājā, tidasā ca yasassino.
‘‘อหญฺจ สีลสมฺปเนฺน, จิรรตฺตสมาหิเต;
‘‘Ahañca sīlasampanne, cirarattasamāhite;
สมฺมาปพฺพชิเต วเนฺท, พฺรหฺมจริยปรายเนฯ
Sammāpabbajite vande, brahmacariyaparāyane.
‘‘เย คหฎฺฐา ปุญฺญกรา, สีลวโนฺต อุปาสกา;
‘‘Ye gahaṭṭhā puññakarā, sīlavanto upāsakā;
ธเมฺมน ทารํ โปเสนฺติ, เต นมสฺสามิ มาตลี’’ติฯ
Dhammena dāraṃ posenti, te namassāmi mātalī’’ti.
‘‘เสฎฺฐา หิ กิร โลกสฺมิํ, เย ตฺวํ สกฺก นมสฺสสิ;
‘‘Seṭṭhā hi kira lokasmiṃ, ye tvaṃ sakka namassasi;
อหมฺปิ เต นมสฺสามิ, เย นมสฺสสิ วาสวา’’ติฯ
Ahampi te namassāmi, ye namassasi vāsavā’’ti.
‘‘อิทํ วตฺวาน มฆวา, เทวราชา สุชมฺปติ;
‘‘Idaṃ vatvāna maghavā, devarājā sujampati;
ปุถุทฺทิสา นมสฺสิตฺวา, ปมุโข รถมารุหี’’ติฯ
Puthuddisā namassitvā, pamukho rathamāruhī’’ti.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๘. คหฎฺฐวนฺทนาสุตฺตวณฺณนา • 8. Gahaṭṭhavandanāsuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๘. คหฎฺฐวนฺทนาสุตฺตวณฺณนา • 8. Gahaṭṭhavandanāsuttavaṇṇanā