Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi |
౭౬. గామసీమాదికథా
76. Gāmasīmādikathā
౧౪౭. ఉపోసథకమ్మస్స విసుం గహితత్తా సేసకమ్మవసేన సమానసంవాసకతా గహేతబ్బా గోబలిబద్దనయేన వా పారిసేసనయేన వా. తన్తి సమానసంవాసఏకూపోసథభావం. ‘‘అపరిచ్ఛిన్నాయా’’తి ఇమినా అట్ఠపితాయాతి ఏత్థ ఠపధాతుయా అధిప్పాయత్థం దస్సేతి. గామం వా నిగమం వాతి ఏత్థ నగరం కేన సఙ్గహితన్తి ఆహ ‘‘గామగ్గహణేన చేత్థా’’తిఆది. తత్థ ఏత్థాతి ‘‘గామం వా నిగమం వా’’తి పాఠే, గామగ్గహణేనాతి సమ్బన్ధో. అథ వా ఏత్థాతి గామనిగమనగరేసు, నగరమ్పీతి సమ్బన్ధో. గామాదీనం పరిచ్ఛేదం విత్థారేన దస్సేన్తో ఆహ ‘‘తత్థా’’తిఆది. తత్థ తత్థాతి గామనిగమనగరేసు. గామభోజకాతి గామం భుఞ్జన్తీతి గామభోజకా. బలిన్తి కరం. సో హి తం నిస్సాయ గామభోజకా బలన్తి జీవన్తి అనేనాతి బలీతి వుచ్చతి. యమ్పి ఏకం పదేసం పరిచ్ఛిన్దిత్వా దేతీతి యోజనా. గామఖేత్తేతి రఞ్ఞో ఆణా ఖిపియతి ఏత్థాతి ఖేత్తం, గామోయేవ ఖేత్తం గామఖేత్తం, తస్మిం. అయమ్పీతి అయం పదేసోపి. సోపీతి పదేసోపి. విసుంగామో నామాతి యోజనా. సోపి విసుంగామో గామసీమా హోతియేవాతి యోజనా. విసుం పరిచ్ఛిన్దిత్వా దిన్నో గామో విసుంగామో. తస్మాతి యస్మా విసుం గామో హోతి, తస్మా. సా చాతి విసుంగామసీమా చ. ఇతరాతి విసుంగామసీమతో అఞ్ఞా పకతిగామనగరనిగమసీమా చాతి యోజనా.
147. Uposathakammassa visuṃ gahitattā sesakammavasena samānasaṃvāsakatā gahetabbā gobalibaddanayena vā pārisesanayena vā. Tanti samānasaṃvāsaekūposathabhāvaṃ. ‘‘Aparicchinnāyā’’ti iminā aṭṭhapitāyāti ettha ṭhapadhātuyā adhippāyatthaṃ dasseti. Gāmaṃ vā nigamaṃ vāti ettha nagaraṃ kena saṅgahitanti āha ‘‘gāmaggahaṇena cetthā’’tiādi. Tattha etthāti ‘‘gāmaṃ vā nigamaṃ vā’’ti pāṭhe, gāmaggahaṇenāti sambandho. Atha vā etthāti gāmanigamanagaresu, nagarampīti sambandho. Gāmādīnaṃ paricchedaṃ vitthārena dassento āha ‘‘tatthā’’tiādi. Tattha tatthāti gāmanigamanagaresu. Gāmabhojakāti gāmaṃ bhuñjantīti gāmabhojakā. Balinti karaṃ. So hi taṃ nissāya gāmabhojakā balanti jīvanti anenāti balīti vuccati. Yampi ekaṃ padesaṃ paricchinditvā detīti yojanā. Gāmakhetteti rañño āṇā khipiyati etthāti khettaṃ, gāmoyeva khettaṃ gāmakhettaṃ, tasmiṃ. Ayampīti ayaṃ padesopi. Sopīti padesopi. Visuṃgāmo nāmāti yojanā. Sopi visuṃgāmo gāmasīmā hotiyevāti yojanā. Visuṃ paricchinditvā dinno gāmo visuṃgāmo. Tasmāti yasmā visuṃ gāmo hoti, tasmā. Sā cāti visuṃgāmasīmā ca. Itarāti visuṃgāmasīmato aññā pakatigāmanagaranigamasīmā cāti yojanā.
ఏవన్తి ‘‘అసమ్మతాయ భిక్ఖవే’’తిఆదినా పాఠేన. తన్తి సీమపరిచ్ఛేదం. అపరిచ్ఛిన్నేతి రాజూహి అపరిచ్ఛిన్నే. ‘‘అటవిపదేసే’’తి ఇమినా నత్థి గామో ఏత్థాతి అగామకోతి వచనత్థస్స సరూపం దస్సేతి. విజ్ఝాటవిసదిసేతి విగతం అగ్గినో ఝాయనమేత్థాతి విజ్ఝా, చోరాదయో మనుస్సే ఆభుసో టవన్తి పీళయన్తి ఏత్థాతి ఆటవి. విజ్ఝా చ సా ఆటవి చేతి విజ్ఝాటవి, తాయ సదిసే విజ్ఝాటవిసదిసే. ఏత్థ పురిమనయే గామాదీహి ఆసన్నో వా హోతు, అనాసన్నో వా తేహి అపరిచ్ఛిన్నో అటవిపదేసో గహేతబ్బో. పచ్ఛిమనయే దూరో మనుస్సానం అనాగమనపథో ఆటవిపదేసో గహేతబ్బోతి అయమేతేసం విసేసో. అస్సాతి భిక్ఖునో. సమన్తాతి సమన్తతో. అయం సీమాతి అయం సత్తబ్భన్తరసీమా. తత్థాతి సత్తసు అబ్భన్తరేసు. సమన్తా ఠితస్స వా నిసిన్నస్స వా అబ్భన్తరే అన్తోకోట్ఠాసే జాతం అబ్భన్తరం అట్ఠవీసహత్థపమాణం.
Evanti ‘‘asammatāya bhikkhave’’tiādinā pāṭhena. Tanti sīmaparicchedaṃ. Aparicchinneti rājūhi aparicchinne. ‘‘Aṭavipadese’’ti iminā natthi gāmo etthāti agāmakoti vacanatthassa sarūpaṃ dasseti. Vijjhāṭavisadiseti vigataṃ aggino jhāyanametthāti vijjhā, corādayo manusse ābhuso ṭavanti pīḷayanti etthāti āṭavi. Vijjhā ca sā āṭavi ceti vijjhāṭavi, tāya sadise vijjhāṭavisadise. Ettha purimanaye gāmādīhi āsanno vā hotu, anāsanno vā tehi aparicchinno aṭavipadeso gahetabbo. Pacchimanaye dūro manussānaṃ anāgamanapatho āṭavipadeso gahetabboti ayametesaṃ viseso. Assāti bhikkhuno. Samantāti samantato. Ayaṃ sīmāti ayaṃ sattabbhantarasīmā. Tatthāti sattasu abbhantaresu. Samantā ṭhitassa vā nisinnassa vā abbhantare antokoṭṭhāse jātaṃ abbhantaraṃ aṭṭhavīsahatthapamāṇaṃ.
యా కాచి నదీ అసీమావ హోతీతి సమ్బన్ధో. నదీసీమలక్ఖణపత్తాతి నదీసీమలక్ఖణం పత్తా. ఇమినా సీమలక్ఖణం అపత్తా నదీ బన్ధియమానా సీమావ హోతీతి దస్సేతి. సావధారణేన ‘‘అత్తనో సభావేనేవా’’తి ఇమినా భిక్ఖూనం బన్ధనభావేనాతి అత్థం నివత్తేతి. ఏత్థాతి నదియం. ఏత్థాతి జాతస్సరసముద్దేసు. యేన కేనచీతి అన్తమసో తిరచ్ఛానగతేనపి యేన కేనచి. ఖణిత్వా అకతో సయంజాతోతి సమ్బన్ధో. ఇదం హేతుఅన్తోగధవిసేసనం. ఖణిత్వా అకతత్తాతి హి అత్థో. సయంజాతోతి సయమేవ జాతోతి ఏవకారో యోజేతబ్బో. తేన వుత్తం ‘‘యేన కేనచి ఖణిత్వా అకతో’’తి. సోబ్భోతి సం ఉభోతి పదవిభాగో కాతబ్బో. తత్థ సంసద్దో సమన్తత్థవాచకో, ఉభసద్దో పూరణత్థవాచకో. తస్మా సమన్తతో ఆగతేన ఉదకేన ఉభతి పూరతి ఏత్థాతి సోబ్భోతి వచనత్థో కాతబ్బో. తేన వుత్తం ‘‘సమన్తతో ఆగతేన ఉదకేన పూరితో తిట్ఠతీ’’తి.
Yā kāci nadī asīmāva hotīti sambandho. Nadīsīmalakkhaṇapattāti nadīsīmalakkhaṇaṃ pattā. Iminā sīmalakkhaṇaṃ apattā nadī bandhiyamānā sīmāva hotīti dasseti. Sāvadhāraṇena ‘‘attano sabhāvenevā’’ti iminā bhikkhūnaṃ bandhanabhāvenāti atthaṃ nivatteti. Etthāti nadiyaṃ. Etthāti jātassarasamuddesu. Yena kenacīti antamaso tiracchānagatenapi yena kenaci. Khaṇitvā akato sayaṃjātoti sambandho. Idaṃ hetuantogadhavisesanaṃ. Khaṇitvā akatattāti hi attho. Sayaṃjātoti sayameva jātoti evakāro yojetabbo. Tena vuttaṃ ‘‘yena kenaci khaṇitvā akato’’ti. Sobbhoti saṃ ubhoti padavibhāgo kātabbo. Tattha saṃsaddo samantatthavācako, ubhasaddo pūraṇatthavācako. Tasmā samantato āgatena udakena ubhati pūrati etthāti sobbhoti vacanattho kātabbo. Tena vuttaṃ ‘‘samantato āgatena udakena pūrito tiṭṭhatī’’ti.
తత్థాతి నదీసముద్దజాతస్సరేసు, ఆధారే భుమ్మం. యంసద్దో ఠానవిసయోతి ఆహ ‘‘యం ఠాన’’న్తి. మజ్ఝిమస్సాతి థామమజ్ఝిమస్స. వక్ఖతి హి ‘‘థామమజ్ఝిమేనా’’తి. ‘‘సమన్తతో’’తి ఇమినా సమన్తాతి ఏత్థ నిస్సక్కత్థే నిస్సక్కవచనన్తి దస్సేతి. ‘‘ఉదకుక్ఖేపేనా’’తి ఇమినా ఉదకుక్ఖేపాతి ఏత్థ కరణత్థే నిస్సక్కవచనన్తి దస్సేతి. ఉదకం ఉక్ఖిపిత్వా ఖిపియతి ఏత్థాతి ఉదకుక్ఖేపో. ‘‘పరిచ్ఛిన్న’’న్తి ఇమినా పాఠసేసం దస్సేతి. అక్ఖధుత్తాతి ఏత్థ అక్ఖోతి పాసకో. సో హి అకతి కుటిలం గచ్ఛతి అనేనాతి అక్ఖోతి వుచ్చతి, ధవన్తి మరియాదమతిక్కమ్మ కీళాదిపసుతం గచ్ఛన్తీతి ధుత్తా, అక్ఖేసు ధుత్తా అక్ఖధుత్తా . దారుగుళన్తి సారదారుమయం గుళం. ‘‘వాలుకం వా’’తి ఇమినా ‘‘ఉదకుక్ఖేపా’’తి ఏత్థ ఉపలక్ఖణం దస్సేతి. యత్థాతి యస్మిం పదేసే. అయన్తి పదేసో. తస్సాతి ఉదకుక్ఖేపస్స.
Tatthāti nadīsamuddajātassaresu, ādhāre bhummaṃ. Yaṃsaddo ṭhānavisayoti āha ‘‘yaṃ ṭhāna’’nti. Majjhimassāti thāmamajjhimassa. Vakkhati hi ‘‘thāmamajjhimenā’’ti. ‘‘Samantato’’ti iminā samantāti ettha nissakkatthe nissakkavacananti dasseti. ‘‘Udakukkhepenā’’ti iminā udakukkhepāti ettha karaṇatthe nissakkavacananti dasseti. Udakaṃ ukkhipitvā khipiyati etthāti udakukkhepo. ‘‘Paricchinna’’nti iminā pāṭhasesaṃ dasseti. Akkhadhuttāti ettha akkhoti pāsako. So hi akati kuṭilaṃ gacchati anenāti akkhoti vuccati, dhavanti mariyādamatikkamma kīḷādipasutaṃ gacchantīti dhuttā, akkhesu dhuttā akkhadhuttā . Dāruguḷanti sāradārumayaṃ guḷaṃ. ‘‘Vālukaṃ vā’’ti iminā ‘‘udakukkhepā’’ti ettha upalakkhaṇaṃ dasseti. Yatthāti yasmiṃ padese. Ayanti padeso. Tassāti udakukkhepassa.
ఏత్థాతి నదీసముద్దజాతస్సరేసు. ముఖద్వారన్తి సముద్దాదీనం ముఖసఙ్ఖాతం ద్వారం. సబ్బత్థాతి సబ్బాయ నదియం. థేరవాదం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘యం పనా’’తిఆది. ‘‘యోజనం…పే॰… వట్టతీ’’తి యం పన వచనం మహాసుమత్థేరేన వుత్తన్తి యోజనా. తత్రాపీతి యోజననదియమ్పి. పటిక్ఖిత్తాకారం విత్థారేన్తో ఆహ ‘‘భగవతా హీ’’తిఆది. నదియా పమాణన్తి నదియా గమ్భీరపమాణమేవ, న ఆయామవిత్థారపమాణన్తి అత్థో. ‘‘న యోజనం వా అద్ధయోజనం వా’’తి వచనమ్పి ఇదమేవ సన్ధాయ వుత్తన్తి దట్ఠబ్బం. కిఞ్చాపి ఆయామవిత్థారపమాణం న వుత్తం, పభవతో పన యావ ముఖద్వారా ఆయామవిత్థారవసేన కమ్మం కాతుం పహోనకనదీయేవ గహేతబ్బాతి దట్ఠబ్బా. యా నదీతి సమ్బన్ధో. ఇమస్స సుత్తస్సాతి ‘‘తిమణ్డల’’న్తిఆదికస్స ఇమస్స సుత్తస్స. పభవతోతి సముదాగమతో. ఏత్థాతి నదియం. సబ్బేహి భిక్ఖూహి ఠపేతబ్బోతి సమ్బన్ధో. తతోతి ఏకఉదకుక్ఖేపతో.
Etthāti nadīsamuddajātassaresu. Mukhadvāranti samuddādīnaṃ mukhasaṅkhātaṃ dvāraṃ. Sabbatthāti sabbāya nadiyaṃ. Theravādaṃ dassento āha ‘‘yaṃ panā’’tiādi. ‘‘Yojanaṃ…pe… vaṭṭatī’’ti yaṃ pana vacanaṃ mahāsumattherena vuttanti yojanā. Tatrāpīti yojananadiyampi. Paṭikkhittākāraṃ vitthārento āha ‘‘bhagavatā hī’’tiādi. Nadiyā pamāṇanti nadiyā gambhīrapamāṇameva, na āyāmavitthārapamāṇanti attho. ‘‘Na yojanaṃ vā addhayojanaṃ vā’’ti vacanampi idameva sandhāya vuttanti daṭṭhabbaṃ. Kiñcāpi āyāmavitthārapamāṇaṃ na vuttaṃ, pabhavato pana yāva mukhadvārā āyāmavitthāravasena kammaṃ kātuṃ pahonakanadīyeva gahetabbāti daṭṭhabbā. Yā nadīti sambandho. Imassa suttassāti ‘‘timaṇḍala’’ntiādikassa imassa suttassa. Pabhavatoti samudāgamato. Etthāti nadiyaṃ. Sabbehi bhikkhūhi ṭhapetabboti sambandho. Tatoti ekaudakukkhepato.
కిత్తకా పరిపుణ్ణా హోతీతి ఆహ ‘‘సమతిత్థికా’’తి. తిత్థేన సమం పరిపూరతీతి సమతిత్థికా. ఉదకసాటికం నివాసేత్వాపీతి పిసద్దో ‘‘అనివాసేత్వాపీ’’తి దస్సేతి. ఉదకసాటికం అనివాసేన్తోపి వత్థేన అవినాభావతో అఞ్ఞం నివాసేత్వాతి అత్థో గహేతబ్బో. నావాయ ఠత్వా కరియమానే కిం గచ్ఛన్తియాపి నావాయ కాతుం వట్టతీతి ఆహ ‘‘గచ్ఛన్తియా పనా’’తిఆది. ‘‘కస్మా’’తిఆదినా కారణం దస్సేతి. హీతి యస్మా. తన్తి ఉదకుక్ఖేపమత్తం. ఏవం సతి…పే॰… అనుసావనా హోతి, తస్మా గచ్ఛన్తియా నావాయ కాతుం న వట్టతీతి యోజనా. ‘‘తస్మా’’తిఆదినా లద్ధగుణం దస్సేతి. న కేవలం నావాయమేవాతి దస్సేన్తో ఆహ ‘‘అన్తోనదియ’’న్తిఆది.
Kittakā paripuṇṇā hotīti āha ‘‘samatitthikā’’ti. Titthena samaṃ paripūratīti samatitthikā. Udakasāṭikaṃ nivāsetvāpīti pisaddo ‘‘anivāsetvāpī’’ti dasseti. Udakasāṭikaṃ anivāsentopi vatthena avinābhāvato aññaṃ nivāsetvāti attho gahetabbo. Nāvāya ṭhatvā kariyamāne kiṃ gacchantiyāpi nāvāya kātuṃ vaṭṭatīti āha ‘‘gacchantiyā panā’’tiādi. ‘‘Kasmā’’tiādinā kāraṇaṃ dasseti. Hīti yasmā. Tanti udakukkhepamattaṃ. Evaṃ sati…pe… anusāvanā hoti, tasmā gacchantiyā nāvāya kātuṃ na vaṭṭatīti yojanā. ‘‘Tasmā’’tiādinā laddhaguṇaṃ dasseti. Na kevalaṃ nāvāyamevāti dassento āha ‘‘antonadiya’’ntiādi.
రుక్ఖస్సాతి అన్తోనదియం జాతస్స రుక్ఖస్స. సాఖా వా పతిట్ఠితాతి సమ్బన్ధో. సీమం వా సోధేత్వాతి విహారసీమగామసీమాసు ఠితానం హత్థపాసానయనబహికరణవసేన సీమం వా సోధేత్వా. జాతరుక్ఖస్స పవిట్ఠసాఖాయ వా పారోహే వాతి సమ్బన్ధో. అస్సాతి బహినదితీరే జాతరుక్ఖస్స. తత్థాతి ఖాణుకే.
Rukkhassāti antonadiyaṃ jātassa rukkhassa. Sākhā vā patiṭṭhitāti sambandho. Sīmaṃ vā sodhetvāti vihārasīmagāmasīmāsu ṭhitānaṃ hatthapāsānayanabahikaraṇavasena sīmaṃ vā sodhetvā. Jātarukkhassa paviṭṭhasākhāya vā pārohe vāti sambandho. Assāti bahinaditīre jātarukkhassa. Tatthāti khāṇuke.
తస్సాతి పాసాణదీపకస్స. పుబ్బే వుత్తప్పకారేతి పుబ్బే నదీనిమిత్తట్ఠానే ‘‘అన్వద్ధమాస’’న్తిఆదినా (మహావ॰ అట్ఠ॰ ౧౩౮) వుత్తప్పకారే. సోతి పాసాణదీపకో. పున సోతి పాసాణదీపకోయేవ. హీతి సచ్చం, యస్మా వా.
Tassāti pāsāṇadīpakassa. Pubbe vuttappakāreti pubbe nadīnimittaṭṭhāne ‘‘anvaddhamāsa’’ntiādinā (mahāva. aṭṭha. 138) vuttappakāre. Soti pāsāṇadīpako. Puna soti pāsāṇadīpakoyeva. Hīti saccaṃ, yasmā vā.
ఆవరణన్తి పాళిం. తన్తి ఆవరణం. ఆవరణేన వా కోట్ఠకబన్ధేన వా హేతుభూతేన, పచ్ఛిజ్జతీతి సమ్బన్ధో. కోచి ఆవరణప్పదేసో అజ్ఝోత్థరియతీతి సమ్బన్ధో. తత్థాతి ఆవరణప్పదేసే. హీతి సచ్చం, యస్మా వా. ‘‘హేట్ఠాపాళి బద్ధా’’తి ఇదం నదిం వినాసేత్వా తళాకకరణాకారదస్సనం. ఏత్థాతి నదియం, తళాకే వా. ఛడ్డితమోదకన్తి తళాకరక్ఖనత్థం ఏకేన వారిమగ్గేన ఛడ్డితం ఉదకం. దేవే అవస్సన్తేతి దుబ్బుట్ఠికాలత్తా వస్సన్తకాలేపి దేవే అవస్సన్తే. సాతి నదితో నీహటమాతికా. కాలన్తరేనాతి అఞ్ఞేన కాలేన. ఉప్పతిత్వాతి గామనిగమానం ఉపరి పతిత్వా. పవత్తతీతి పుబ్బే వుత్తపకారే వస్సకాలే చత్తారో మాసే అబ్భోచ్ఛిన్నా సన్దతి. విహారసీమన్తి విహారసమ్బన్ధం బద్ధసీమం.
Āvaraṇanti pāḷiṃ. Tanti āvaraṇaṃ. Āvaraṇena vā koṭṭhakabandhena vā hetubhūtena, pacchijjatīti sambandho. Koci āvaraṇappadeso ajjhotthariyatīti sambandho. Tatthāti āvaraṇappadese. Hīti saccaṃ, yasmā vā. ‘‘Heṭṭhāpāḷi baddhā’’ti idaṃ nadiṃ vināsetvā taḷākakaraṇākāradassanaṃ. Etthāti nadiyaṃ, taḷāke vā. Chaḍḍitamodakanti taḷākarakkhanatthaṃ ekena vārimaggena chaḍḍitaṃ udakaṃ. Deve avassanteti dubbuṭṭhikālattā vassantakālepi deve avassante. Sāti nadito nīhaṭamātikā. Kālantarenāti aññena kālena. Uppatitvāti gāmanigamānaṃ upari patitvā. Pavattatīti pubbe vuttapakāre vassakāle cattāro māse abbhocchinnā sandati. Vihārasīmanti vihārasambandhaṃ baddhasīmaṃ.
సముద్దేపీతి పిసద్దో నదిమపేక్ఖతి. తత్థాతి పదేసే. ఓతరిత్వాతి హేట్ఠా తరిత్వా. ‘‘ఓసరిత్వా’’తిపి పాఠో, అయమేవత్థో. సణ్ఠహన్తీతి ఉదకేన సమం తిట్ఠన్తి. సోతి పదేసో. ఉదకన్తతోతి ఉదకకోటితో. తత్థాతి సముద్దే. బాధతీతి పీళయతి. తేసూతి నావాఅట్టకేసు. తన్తి పిట్ఠిపాసాణం. ఊమియోతి వీచియో. తా హి పరంపరావసేన ఉగ్గన్త్వా సవిఞ్ఞాణకావిఞ్ఞాణకే మియన్తి హింసన్తి, అన్తో పక్ఖిపన్తీతి వా ఊమియోతి వుచ్చన్తి. తత్థాతి పిట్ఠిపాసాణే. హీతి సచ్చం, యస్మా వా. ఉదకేనేవ పిట్ఠిపాసాణో ఓత్థరీయతీతి యోజనా. సోతి దీపకపబ్బతో. ‘‘దూరే’’తి వత్వా తస్స పమాణం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘మచ్ఛవధానం అనాగమనపథే’’తి. మచ్ఛవధానన్తి కేవట్టానం. తే హి యస్మా మచ్ఛే హనన్తి, తస్మా మచ్ఛవధాతి వుచ్చన్తి. ‘‘మచ్ఛబన్ధాన’’న్తిపి పాఠో. మచ్ఛే బన్ధన్తీతి మచ్ఛబన్ధాతి వచనత్థో కాతబ్బో. అనాగమనపథేతి యత్థ గన్త్వా తదహేవ పచ్చాగన్త్వా న ఆగమనపథికే దేసే. నత్థి ఆగమనపథో ఏత్థాతి అనాగమనపథో, దేసో. తస్మిం ‘‘అగమనపథే’’తిపి పాఠో, సో అయుత్తో. కస్మా? అగమనపథస్స నాధిప్పేతత్తా. గన్త్వా హి పున అనాగమనపథోయేవాధిప్పేతో. తేసన్తి మచ్ఛవధానం. గమనపరియన్తస్సాతి గమనకోటియా . ఓరతోతి ఓరభాగే ఠితో దీపకో వా పబ్బతో వాతి యోజేతబ్బో. తత్థాతి ఓరభాగే ఠితేసు దీపకపబ్బతేసు. ఓత్థరిత్వాతి పకతిఉదకేన ఓత్థరిత్వా. తత్థాతి ఓత్థరిత్వా ఠితే సముద్దే.
Samuddepīti pisaddo nadimapekkhati. Tatthāti padese. Otaritvāti heṭṭhā taritvā. ‘‘Osaritvā’’tipi pāṭho, ayamevattho. Saṇṭhahantīti udakena samaṃ tiṭṭhanti. Soti padeso. Udakantatoti udakakoṭito. Tatthāti samudde. Bādhatīti pīḷayati. Tesūti nāvāaṭṭakesu. Tanti piṭṭhipāsāṇaṃ. Ūmiyoti vīciyo. Tā hi paraṃparāvasena uggantvā saviññāṇakāviññāṇake miyanti hiṃsanti, anto pakkhipantīti vā ūmiyoti vuccanti. Tatthāti piṭṭhipāsāṇe. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Udakeneva piṭṭhipāsāṇo ottharīyatīti yojanā. Soti dīpakapabbato. ‘‘Dūre’’ti vatvā tassa pamāṇaṃ dassento āha ‘‘macchavadhānaṃ anāgamanapathe’’ti. Macchavadhānanti kevaṭṭānaṃ. Te hi yasmā macche hananti, tasmā macchavadhāti vuccanti. ‘‘Macchabandhāna’’ntipi pāṭho. Macche bandhantīti macchabandhāti vacanattho kātabbo. Anāgamanapatheti yattha gantvā tadaheva paccāgantvā na āgamanapathike dese. Natthi āgamanapatho etthāti anāgamanapatho, deso. Tasmiṃ ‘‘agamanapathe’’tipi pāṭho, so ayutto. Kasmā? Agamanapathassa nādhippetattā. Gantvā hi puna anāgamanapathoyevādhippeto. Tesanti macchavadhānaṃ. Gamanapariyantassāti gamanakoṭiyā . Oratoti orabhāge ṭhito dīpako vā pabbato vāti yojetabbo. Tatthāti orabhāge ṭhitesu dīpakapabbatesu. Ottharitvāti pakatiudakena ottharitvā. Tatthāti ottharitvā ṭhite samudde.
కరోన్తేహిపి కాతబ్బన్తి సమ్బన్ధో. యత్థాతి యస్మిం సరే. అయన్తి అయం సరో, న జాతస్సరో హోతి. అయం సరో గామఖేత్తసఙ్ఖ్యమేవ గచ్ఛతీతి యోజనా. తత్థాతి సరే. యత్థ పనాతి యస్మిం సరే పన. తస్సాతి జాతస్సరస్స. తత్థాతి పదేసే. సచే గమ్భీరం ఉదకం హోతీతి యోజనా. తత్థాతి అట్టకే. ఏత్థాతి జాతస్సరే, ఠితేసు పిట్ఠిపాసాణదీపకేసూతి యోజనా. పహోనకజాతస్సరోతి సఙ్ఘకమ్మం కాతుం పహోనకో జాతస్సరో. ‘‘సుక్ఖతీ’’తి వత్వా తదేవ సమత్థేతుం వుత్తం ‘‘నిరుదకో’’తి. తత్థాతి జాతస్సరే. సచే నిరుదకమత్తేన గామఖేత్తం గచ్ఛతి. కదా గచ్ఛతీతి ఆహ ‘‘సచే పనేత్థా’’తిఆది. తత్థ ఏత్థాతి జాతస్సరే. పోక్ఖరణీఆదీనీతి ఏత్థ ఆదిసద్దేన ఉదకమాతికాదయో సఙ్గణ్హాతి. యదా ఖణన్తి, తదాతి పాఠసేసో యోజేతబ్బో. ‘‘తం ఠాన’’న్తి వుత్తేపి న ఖణనట్ఠానమేవ గహేతబ్బం, ‘‘ఏత్థా’’తి సామఞ్ఞతో వుత్తత్తా సబ్బోయేవ జాతస్సరో గహేతబ్బో. న కేవలం అజాతస్సరమత్తం హోతి, అథ ఖో గామఖేత్తన్తి ఆహ ‘‘గామసీమాసఙ్ఖ్యమేవ గచ్ఛతీ’’తి.
Karontehipi kātabbanti sambandho. Yatthāti yasmiṃ sare. Ayanti ayaṃ saro, na jātassaro hoti. Ayaṃ saro gāmakhettasaṅkhyameva gacchatīti yojanā. Tatthāti sare. Yattha panāti yasmiṃ sare pana. Tassāti jātassarassa. Tatthāti padese. Sace gambhīraṃ udakaṃ hotīti yojanā. Tatthāti aṭṭake. Etthāti jātassare, ṭhitesu piṭṭhipāsāṇadīpakesūti yojanā. Pahonakajātassaroti saṅghakammaṃ kātuṃ pahonako jātassaro. ‘‘Sukkhatī’’ti vatvā tadeva samatthetuṃ vuttaṃ ‘‘nirudako’’ti. Tatthāti jātassare. Sace nirudakamattena gāmakhettaṃ gacchati. Kadā gacchatīti āha ‘‘sace panetthā’’tiādi. Tattha etthāti jātassare. Pokkharaṇīādīnīti ettha ādisaddena udakamātikādayo saṅgaṇhāti. Yadā khaṇanti, tadāti pāṭhaseso yojetabbo. ‘‘Taṃ ṭhāna’’nti vuttepi na khaṇanaṭṭhānameva gahetabbaṃ, ‘‘etthā’’ti sāmaññato vuttattā sabboyeva jātassaro gahetabbo. Na kevalaṃ ajātassaramattaṃ hoti, atha kho gāmakhettanti āha ‘‘gāmasīmāsaṅkhyameva gacchatī’’ti.
నన్తి జాతస్సరం. పూరేత్వాతి మత్తికాదీహి పూరేత్వా. పాళిన్తి ఆవరణం. సబ్బమేవ నన్తి సకలమేవ తం జాతస్సరం. లోణీపీతి పిసద్దేన న కేవలం సోబ్భోయేవ జాతస్సరసఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి, అథ ఖో లోణీపీతి దస్సేతి. ఉదకట్ఠానోకాసేతి ఉదకస్స ఠానే ఓకాసే.
Nanti jātassaraṃ. Pūretvāti mattikādīhi pūretvā. Pāḷinti āvaraṇaṃ. Sabbameva nanti sakalameva taṃ jātassaraṃ. Loṇīpīti pisaddena na kevalaṃ sobbhoyeva jātassarasaṅkhyaṃ gacchati, atha kho loṇīpīti dasseti. Udakaṭṭhānokāseti udakassa ṭhāne okāse.
౧౪౮. సీమాయ సీమం సమ్భిన్దన్తీతి ఏత్థ ‘‘సీమాయ సీమ’’న్తి పదానం సమ్బన్ధాపేక్ఖత్తా తేసం సమ్బన్ధం దస్సేతుం వుత్తం ‘‘అత్తనో పరేస’’న్తి. ‘‘బద్ధసీమ’’న్తి ఇమినా ‘‘సీమ’’న్తి సామఞ్ఞతో వుత్తేపి విసేసతో బద్ధసీమాయేవ గహేతబ్బాతి దస్సేతి. తమేవత్థం విత్థారేన్తో ఆహ ‘‘సచే హీ’’తిఆది. సంసట్ఠవిటపాతి అఞ్ఞమఞ్ఞం ఆసన్నత్తా సంసట్ఠో విటపో ఏతేసన్తి సంసట్ఠవిటపా. ‘‘సంసట్ఠవిటపా’’తి ఇదం ఉపలక్ఖణమత్తం, మూలానిపి సంసట్ఠానియేవాతి దట్ఠబ్బం. తేసూతి ద్వీసు రుక్ఖేసు. విహారసీమా చాతి పోరాణకవిహారసీమా చ. అన్తో కత్వాతి సీమాయ అన్తో కత్వా. అథ పచ్ఛాతి ఏత్థ ‘‘పచ్ఛా’’తి ఇమినా అథసద్దస్సత్థం దస్సేతి. ఏవం కే అకంసూతి ఆహ ‘‘ఏవం ఛబ్బగ్గియా అకంసూ’’తి. తేనాతి కరణేన.
148.Sīmāya sīmaṃ sambhindantīti ettha ‘‘sīmāya sīma’’nti padānaṃ sambandhāpekkhattā tesaṃ sambandhaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘attano paresa’’nti. ‘‘Baddhasīma’’nti iminā ‘‘sīma’’nti sāmaññato vuttepi visesato baddhasīmāyeva gahetabbāti dasseti. Tamevatthaṃ vitthārento āha ‘‘sace hī’’tiādi. Saṃsaṭṭhaviṭapāti aññamaññaṃ āsannattā saṃsaṭṭho viṭapo etesanti saṃsaṭṭhaviṭapā. ‘‘Saṃsaṭṭhaviṭapā’’ti idaṃ upalakkhaṇamattaṃ, mūlānipi saṃsaṭṭhāniyevāti daṭṭhabbaṃ. Tesūti dvīsu rukkhesu. Vihārasīmā cāti porāṇakavihārasīmā ca. Anto katvāti sīmāya anto katvā. Atha pacchāti ettha ‘‘pacchā’’ti iminā athasaddassatthaṃ dasseti. Evaṃ ke akaṃsūti āha ‘‘evaṃ chabbaggiyā akaṃsū’’ti. Tenāti karaṇena.
అజ్ఝోత్థరణాకారం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘పరేస’’న్తిఆది. తస్సాతి బద్ధసీమాయ. పదేసన్తి భిక్ఖూహి కమ్మం కాతుం పహోనకం ఏకదేసం. అన్తమసో ఏకస్సపి భిక్ఖునో ఠత్వా అధిట్ఠానుపోసథం కాతుం పహోనకం పదేసం. కమ్మం కాతుం అప్పహోనకపదేసం అన్తో కరిత్వా బన్ధన్తా సీమాయ సీమం సమ్భిన్దన్తి నామ. సీమాయ ఉపచారోతి పచ్ఛా బన్ధితబ్బాయ సీమాయ ఉపచారో. ‘‘వడ్ఢన్తో సీమాసఙ్కరం కరోతీ’’తి ఇమినా సచే అవడ్ఢనకో పాసాణో హోతి, ద్విన్నమ్పి సీమానం నిమిత్తం కాతుం వట్టతీతి దస్సేతి.
Ajjhottharaṇākāraṃ dassento āha ‘‘paresa’’ntiādi. Tassāti baddhasīmāya. Padesanti bhikkhūhi kammaṃ kātuṃ pahonakaṃ ekadesaṃ. Antamaso ekassapi bhikkhuno ṭhatvā adhiṭṭhānuposathaṃ kātuṃ pahonakaṃ padesaṃ. Kammaṃ kātuṃ appahonakapadesaṃ anto karitvā bandhantā sīmāya sīmaṃ sambhindanti nāma. Sīmāya upacāroti pacchā bandhitabbāya sīmāya upacāro. ‘‘Vaḍḍhanto sīmāsaṅkaraṃ karotī’’ti iminā sace avaḍḍhanako pāsāṇo hoti, dvinnampi sīmānaṃ nimittaṃ kātuṃ vaṭṭatīti dasseti.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi / ౭౬. గామసీమాది • 76. Gāmasīmādi
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / గామసీమాదికథా • Gāmasīmādikathā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / గామసీమాదికథావణ్ణనా • Gāmasīmādikathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / గామసీమాదికథావణ్ణనా • Gāmasīmādikathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / గామసీమాదికథావణ్ణనా • Gāmasīmādikathāvaṇṇanā