| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
ಗಾಮಸೀಮಾದಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Gāmasīmādikathāvaṇṇanā
೧೪೭. ಸಾ ಚಾತಿ ಸಾ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ದಿನ್ನಗಾಮಸೀಮಾ ಚ ಇತರಾ ಚ। ಸಾ ಕತಮಾತಿ ಚೇ? ‘‘ಪಕತಿಗಾಮಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಬದ್ಧಸೀಮಾಸದಿಸಾಯೇವ ಹೋನ್ತೀತಿ ಸಾ ಚ ಹೋತಿ ಇತರಾ ಚ ಹೋತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ, ತಸ್ಮಾಯೇವ ‘‘ತಿಚೀವರವಿಪ್ಪವಾಸಪರಿಹಾರಂ ಲಭತೀ’’ತಿ ಏಕವಚನಂ ಕತಂ, ತಂ ನ ಯುತ್ತಂ ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ ಗಾಮತ್ತಾತಿ ಏಕೇ। ‘‘ಹೋನ್ತಿ, ನ ಲಭನ್ತೀ’’ತಿ ಚ ಬಹುವಚನಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೀತಿ। ‘‘ಸಾ ಚ ಇತರಾ ಚಾ’’ತಿ ವುತ್ತಾ ‘‘ಮಜ್ಝೇ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ದಿನ್ನಗಾಮಸೀಮಾ ಪಕತಿಗಾಮಾದಯೋ ಅಭಿನ್ನಾ’’ತಿ ಚ ವದನ್ತಿ। ‘‘ಭಿಕ್ಖುವಸತೀ’’ತಿ ಪಾಠೋ, ‘‘ವಸನ್ತೀ’’ತಿ ಚ ಲಿಖಿತಂ। ‘‘ಅಥಸ್ಸ ಠಿತೋಕಾಸತೋ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಏಕವಚನಮೇವ ಯುತ್ತಂ। ಸಬ್ಬಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನದೀ ಅಸೀಮಾತಿ ಕತರಂ ಸೀಮಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ? ಬದ್ಧಸೀಮಂ, ಏಕಾದಸವಿಪತ್ತಿಸೀಮಞ್ಞತರಪ್ಪಸಙ್ಗತೋತಿ ಆಚರಿಯಾ। ಸಚೇ ಪಠಮಂ ಸೀಮಾಯ ಬದ್ಧಾಯ ಪಚ್ಛಾ ನದಿಆದಯೋ ಹೋನ್ತಿ, ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋತಿ ಪಸಙ್ಗೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಬದ್ಧಸೀಮಮೇವ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ। ಯಥಾ ಸಬ್ಬೋ ಗಾಮೋ ಗಾಮಸೀಮಾ, ತಥಾ ಸಬ್ಬಾ ನದೀ ಅಸೀಮಾ। ಕಿನ್ತು ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಉದಕುಕ್ಖೇಪಸೀಮಾತಿ ಸೀಮಾನಾನತ್ತಂ ದಸ್ಸೇತೀತಿ ನೋ ತಕ್ಕೋತಿ ಆಚರಿಯೋ। ಯಂ ಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಸಮನ್ತಾ ಉದಕುಕ್ಖೇಪಾತಿ ಪನ ಏಕಿಸ್ಸಾ ನದಿಯಾ ಚತುವಗ್ಗಾದೀನಂ ಸಙ್ಘಾನಂ ವಿಸುಂ ಚತುವಗ್ಗಕರಣೀಯಾದಿಕಮ್ಮಕರಣಕಾಲೇ ಸೀಮಾಪರಿಚ್ಛೇದದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ತಿಚೀವರೇನ ವಿಪ್ಪವಾಸಾವಿಪ್ಪವಾಸಪರಿಚ್ಛೇದದಸ್ಸನತ್ಥಮ್ಪಿ ಸತ್ತಬ್ಭನ್ತರಸೀಮಾಯ ಪರಿಚ್ಛೇದದಸ್ಸನಂ ವಿಯಾತಿ ಆಚರಿಯಾ, ತಸ್ಮಾ ಉದಕುಕ್ಖೇಪಪರಿಚ್ಛೇದಾಭಾವೇಪಿ ಅನ್ತೋನದಿಯಂ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಸಿದ್ಧಂ।
147.Sācāti sā paricchinditvā dinnagāmasīmā ca itarā ca. Sā katamāti ce? ‘‘Pakatigāmā’’tiādimāha. Baddhasīmāsadisāyeva hontīti sā ca hoti itarā ca hotīti adhippāyo, tasmāyeva ‘‘ticīvaravippavāsaparihāraṃ labhatī’’ti ekavacanaṃ kataṃ, taṃ na yuttaṃ ubhinnampi gāmattāti eke. ‘‘Honti, na labhantī’’ti ca bahuvacanampi karontīti. ‘‘Sā ca itarā cā’’ti vuttā ‘‘majjhe bhinditvā dinnagāmasīmā pakatigāmādayo abhinnā’’ti ca vadanti. ‘‘Bhikkhuvasatī’’ti pāṭho, ‘‘vasantī’’ti ca likhitaṃ. ‘‘Athassa ṭhitokāsato’’ti vuttattā ekavacanameva yuttaṃ. Sabbā, bhikkhave, nadī asīmāti kataraṃ sīmaṃ paṭikkhipati? Baddhasīmaṃ, ekādasavipattisīmaññatarappasaṅgatoti ācariyā. Sace paṭhamaṃ sīmāya baddhāya pacchā nadiādayo honti, paṭikkhepoti pasaṅgo āpajjati, tasmā abaddhasīmameva paṭikkhipati. Yathā sabbo gāmo gāmasīmā, tathā sabbā nadī asīmā. Kintu tassa tassa bhikkhuno udakukkhepasīmāti sīmānānattaṃ dassetīti no takkoti ācariyo. Yaṃ majjhimassa purisassa samantā udakukkhepāti pana ekissā nadiyā catuvaggādīnaṃ saṅghānaṃ visuṃ catuvaggakaraṇīyādikammakaraṇakāle sīmāparicchedadassanatthaṃ vuttaṃ. Ticīvarena vippavāsāvippavāsaparicchedadassanatthampi sattabbhantarasīmāya paricchedadassanaṃ viyāti ācariyā, tasmā udakukkhepaparicchedābhāvepi antonadiyaṃ kammaṃ kātuṃ vaṭṭatīti siddhaṃ.
ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ತತ್ಥ ನಾವಾಗತೋ ಚೇ, ನಾವಾಯಂ ವುತ್ತನಯೇನ। ಸತ್ಥಗತೋ ಚೇ, ಸತ್ಥೇ ವುತ್ತನಯೇನ। ಸೋ ಚೇ ಅತಿರೇಕಚಾತುಮಾಸನಿವಿಟ್ಠೋ, ಗಾಮೇ ವುತ್ತನಯೇನ ತಿಚೀವರಾವಿಪ್ಪವಾಸೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತತ್ಥಾಪಿ ಅಯಂ ವಿಸೇಸೋ – ಸಚೇ ಸತ್ಥೋ ಉದಕುಕ್ಖೇಪಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಹೋತಿ, ಉದಕುಕ್ಖೇಪಸೀಮಾಪಮಾಣನ್ತಿ ಏಕೇ। ಸತ್ಥೋವ ಪಮಾಣನ್ತಿ ಆಚರಿಯಾ। ಸಚೇ ಪನೇತ್ಥ ಬಹೂ ಭಿಕ್ಖೂತಿಆದಿಮ್ಹಿ ಕೇಚಿ ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪೋಸಥಂ, ಕೇಚಿ ಗಣುಪೋಸಥಂ, ಕೇಚಿ ಸಙ್ಘುಪೋಸಥನ್ತಿ ವತ್ತುಕಾಮತಾಯ ‘‘ಬಹೂ ಸಙ್ಘಾ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ‘‘ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಊನಕಂ ಪನ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಏತ್ಥ ಸೀಮಾಸಮ್ಭೇದಸಮ್ಭವತೋತಿ ಉಪತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ। ಠಪೇನ್ತೇ ಹಿ ಊನಕಂ ನ ಠಪೇತಬ್ಬಂ। ‘‘ಅಠಪೇತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ ಏವಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಗಚ್ಛನ್ತಿಯಾ ಪನಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಉದಕುಕ್ಖೇಪಮನತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪರಿವತ್ತಮಾನಾಯ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಲಿಖಿತಂ। ಅಞ್ಞಿಸ್ಸಾ ಸೀಮಾಯ ಞತ್ತೀತಿಆದಿ ಕಿಂ ಸೀಮತೋ ಕಮ್ಮವಿಪತ್ತಿಭಯಾ ವುತ್ತಂ , ಉದಾಹು ಪರಿಸತೋತಿ? ಏಕಕಮ್ಮಸ್ಸ ನಾನಾಸೀಮಾಯ ಅಸಮ್ಭವತೋ ಸೀಮತೋತಿ। ಏಕಕಮ್ಮಸ್ಸ ನಾನಾಸೀಮಟ್ಠಸಙ್ಘೇನ ಅಸಮ್ಭವತೋ ಪರಿಸತೋತಿಪಿ ಏಕೇ। ‘‘ಸವನಂ ಹಾಪೇತೀ’’ತಿ ವುತ್ತದೋಸಪ್ಪಸಙ್ಗತೋತಿ ನೋ ತಕ್ಕೋ। ಏಕಿಸ್ಸಾ ಹಿ ಸೀಮಾಯ ಏಕಂ ಕಮ್ಮಂ ಅನಿಟ್ಠಪೇನ್ತೋ ಹಾಪೇತೀತಿ ಆಚರಿಯೋ।
Ayaṃ pana viseso – tattha nāvāgato ce, nāvāyaṃ vuttanayena. Satthagato ce, satthe vuttanayena. So ce atirekacātumāsaniviṭṭho, gāme vuttanayena ticīvarāvippavāso veditabbo. Tatthāpi ayaṃ viseso – sace sattho udakukkhepassa anto hoti, udakukkhepasīmāpamāṇanti eke. Satthova pamāṇanti ācariyā. Sace panettha bahū bhikkhūtiādimhi keci adhiṭṭhānuposathaṃ, keci gaṇuposathaṃ, keci saṅghuposathanti vattukāmatāya ‘‘bahū saṅghā’’ti avatvā ‘‘bhikkhū’’ti vuttaṃ. Ūnakaṃ pana na vaṭṭatīti ettha sīmāsambhedasambhavatoti upatissatthero. Ṭhapente hi ūnakaṃ na ṭhapetabbaṃ. ‘‘Aṭhapetumpi vaṭṭati evā’’ti vuttaṃ. Gacchantiyā panāti ettha ‘‘udakukkhepamanatikkamitvā parivattamānāya kātuṃ vaṭṭatī’’ti likhitaṃ. Aññissā sīmāya ñattītiādi kiṃ sīmato kammavipattibhayā vuttaṃ , udāhu parisatoti? Ekakammassa nānāsīmāya asambhavato sīmatoti. Ekakammassa nānāsīmaṭṭhasaṅghena asambhavato parisatotipi eke. ‘‘Savanaṃ hāpetī’’ti vuttadosappasaṅgatoti no takko. Ekissā hi sīmāya ekaṃ kammaṃ aniṭṭhapento hāpetīti ācariyo.
ಬಹಿನದಿತೀರೇ ಜಾತರುಕ್ಖಸ್ಸ ಅನ್ತೋನದಿಯಂ ಪವಿಟ್ಠಸಾಖಾಯ ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಚ ನದಿತೀರೇ ಖಾಣುಕಂ ಕೋಟ್ಟೇತ್ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಚ ಸಚೇ ಪನ ಸೇತು ವಾ ಸೇತುಪಾದಾ ವಾ ಬಹಿತೀರೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಾತಿ ಏತ್ಥ ಚ ಸೀಮಾಸೋಧನಂ ನಾಮ ಗಾಮಸೀಮಟ್ಠೇ ಹತ್ಥಪಾಸಾನಯನಂ। ಖಣ್ಡಸೀಮಾಯ ಉಟ್ಠಿತರುಕ್ಖತೋ ವಿಯೋಜೇತ್ವಾ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ತೀರಟ್ಠೇ ರುಕ್ಖೇ ಬದ್ಧನಾವಾಯ ಗಾಮೋ ಆಧಾರೋತಿ। ‘‘ಉಭತೋಭಾಗೇನ ಗಾಮಸೀಮಂ ಫುಸಿತ್ವಾ ಠಿತಸೇತು ಖಣ್ಡಸೀಮಾಮಹಾಸೀಮಾಯೋ ಫುಸಿತ್ವಾ ಠಿತರುಕ್ಖೇನ ಉಪಮೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ಚ ಲಿಖಿತಂ। ತತ್ಥ ಪುರಿಮನಯೇ ತಾವ ಇದಂ ವಿಚಾರೇತಬ್ಬಂ – ತಾದಿಸೇ ಠಾನೇ ಕತಕಮ್ಮಂ ಕಿಂ ನದಿಯಂ ಕತಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಉದಾಹು ಗಾಮಸೀಮಾಯಂ, ಅಥ ಉಭಯತ್ಥಾತಿ? ಕಿಞ್ಚೇತ್ಥ ತಂ ಚೇ ನದಿಯಂ ಕತಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಉದಕುಕ್ಖೇಪಸೀಮಾವ ಸೋಧೇತಬ್ಬಾ, ನ ಇತರಾ। ಅಥ ಗಾಮಸೀಮಾಯಂ ಕತಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಉದಕುಕ್ಖೇಪಸೀಮಾ ನ ಸೋಧೇತಬ್ಬಾ। ಯದಿ ಉಭಯತ್ಥ ಕತಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ, ದ್ವೀಸು ಸೀಮಾಸು ಏಕಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಅನಿಟ್ಠಪ್ಪಸಙ್ಗೋ ಆಪಜ್ಜತಿ। ತತೋ ‘‘ಅಞ್ಞಿಸ್ಸಾ ಸೀಮಾಯ ಞತ್ತಿ, ಅಞ್ಞಿಸ್ಸಾ ಅನುಸ್ಸಾವನಾ ಹೋತೀ’’ತಿ ಇದಞ್ಚ ‘‘ಖಣ್ಡಸೀಮಾಮಹಾಸೀಮಟ್ಠಾನಂ ಕಾಯಸಾಮಗ್ಗಿಯಾ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಇದಞ್ಚಾನಿಟ್ಠಂ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ? ಏತ್ಥ ವುಚ್ಚತೇ – ಯಥಾವುತ್ತಂ ಕಮ್ಮಂ ಉಭಯತ್ಥ ಕತಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ, ನ ಚ ಯಥಾವುತ್ತಂ ಅನಿಟ್ಠಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ‘‘ಞತ್ತಿಅನುಸ್ಸಾವನಾನಂ ಏಕೇಕಸೀಮಾಯಂ ಪವತ್ತತ್ತಾ, ಕಾರಕಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಾ ಏಕೇಕಸೀಮಾಯಂ ಠಿತತ್ತಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ಉಭಯತ್ಥಾಪಿ ಠಾತುಂ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯತಾಯ ಪನ ತಂ ಅಕಾರಣಂ। ಏಕೀಭಾವಂ ಉಪಗತಸೀಮಟ್ಠಾನೇ ಕತತ್ತಾತಿ ಇದಂ ಅಚಲಕಾರಣಂ। ಏಕೀಭಾವಂ ಉಪಗತಾಸು ಹಿ ದ್ವೀಸು ನದೀಗಾಮಸೀಮಾಸು ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಚ। ಸತ್ತಬ್ಭನ್ತರಸೀಮಾಯಂ ಚೇ ನದೀ ಹೋತಿ, ಸಮುದ್ದೋ ವಾ, ಜಾತಸ್ಸರೋ ವಾ। ತೇಸು ಠಿತಭಿಕ್ಖು ಸತ್ತಬ್ಭನ್ತರಸೀಮಾಯಂ ಠಿತಸಙ್ಖ್ಯಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ। ತತ್ಥ ಚೇ ನದಿಆದಿಲಕ್ಖಣಂ ಅಪ್ಪತ್ತೋ ದೀಪಕೋ, ಪಾಸಾಣೋ, ರುಕ್ಖೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಸತ್ತಬ್ಭನ್ತರಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ। ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ವಳಞ್ಜನಟ್ಠಾನಂ ಚೇ ತಂ ಹೋತಿ, ಗಾಮಖೇತ್ತಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ। ಕತರಗಾಮಖೇತ್ತಂ? ಯತೋ ಮನುಸ್ಸಾ ಸಞ್ಚರನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇ ಚೇ ಸಞ್ಚರನ್ತಿ, ವಿಸುಂ ಗಾಮಖೇತ್ತಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಚ ಆಚರಿಯಾ।
Bahinaditīre jātarukkhassa antonadiyaṃ paviṭṭhasākhāya vāti ettha ca naditīre khāṇukaṃ koṭṭetvāti ettha ca sace pana setu vā setupādā vā bahitīre patiṭṭhitāti ettha ca sīmāsodhanaṃ nāma gāmasīmaṭṭhe hatthapāsānayanaṃ. Khaṇḍasīmāya uṭṭhitarukkhato viyojetvā kātuṃ vaṭṭati. Kasmā? Tīraṭṭhe rukkhe baddhanāvāya gāmo ādhāroti. ‘‘Ubhatobhāgena gāmasīmaṃ phusitvā ṭhitasetu khaṇḍasīmāmahāsīmāyo phusitvā ṭhitarukkhena upametabbo’’ti ca likhitaṃ. Tattha purimanaye tāva idaṃ vicāretabbaṃ – tādise ṭhāne katakammaṃ kiṃ nadiyaṃ katasaṅkhyaṃ gacchati, udāhu gāmasīmāyaṃ, atha ubhayatthāti? Kiñcettha taṃ ce nadiyaṃ katasaṅkhyaṃ gacchati, udakukkhepasīmāva sodhetabbā, na itarā. Atha gāmasīmāyaṃ katasaṅkhyaṃ gacchati, udakukkhepasīmā na sodhetabbā. Yadi ubhayattha katasaṅkhyaṃ gacchati, dvīsu sīmāsu ekakammaṃ kātuṃ vaṭṭatīti aniṭṭhappasaṅgo āpajjati. Tato ‘‘aññissā sīmāya ñatti, aññissā anussāvanā hotī’’ti idañca ‘‘khaṇḍasīmāmahāsīmaṭṭhānaṃ kāyasāmaggiyā kammaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti idañcāniṭṭhaṃ āpajjatīti? Ettha vuccate – yathāvuttaṃ kammaṃ ubhayattha katasaṅkhyaṃ gacchati, na ca yathāvuttaṃ aniṭṭhaṃ āpajjati. Kasmā? ‘‘Ñattianussāvanānaṃ ekekasīmāyaṃ pavattattā, kārakabhikkhūnaṃ vā ekekasīmāyaṃ ṭhitattā’’ti vadanti. Ubhayatthāpi ṭhātuṃ sakkuṇeyyatāya pana taṃ akāraṇaṃ. Ekībhāvaṃ upagatasīmaṭṭhāne katattāti idaṃ acalakāraṇaṃ. Ekībhāvaṃ upagatāsu hi dvīsu nadīgāmasīmāsu kammaṃ kātuṃ vaṭṭatīti ca. Sattabbhantarasīmāyaṃ ce nadī hoti, samuddo vā, jātassaro vā. Tesu ṭhitabhikkhu sattabbhantarasīmāyaṃ ṭhitasaṅkhyaṃ na gacchati. Tattha ce nadiādilakkhaṇaṃ appatto dīpako, pāsāṇo, rukkho vā hoti, sattabbhantarasaṅkhyaṃ gacchati. Manussehi vaḷañjanaṭṭhānaṃ ce taṃ hoti, gāmakhettasaṅkhyaṃ gacchati. Kataragāmakhettaṃ? Yato manussā sañcaranti, sabbe ce sañcaranti, visuṃ gāmakhettasaṅkhyaṃ gacchatīti ca ācariyā.
ಪಚ್ಛಿಮನಯೇ ಸಚೇ ಸೇತು ನದೀಲಕ್ಖಣಟ್ಠಾನಂ ಅಫುಸಿತ್ವಾ ಠಿತೋ, ಗಾಮಸೀಮಾಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ। ತತ್ಥ ಏಕೋ ಚೇ ಗಾಮೋ, ತಂ ಸೋಧೇತ್ವಾ, ದ್ವೀಸು ತೀರೇಸು ಸಚೇ ದ್ವೇ, ದ್ವೇಪಿ ಗಾಮೇ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಏವಞ್ಹಿ ಕತಂ ಉಭಯತ್ರ ಕತಂ ಹೋತಿ। ಇಮಿನಾ ನಯೇನ ದ್ವೀಸು ನದೀಸು, ಜಾತಸ್ಸರೇಸು ಚ ಏಕಕಮ್ಮಪಸಿದ್ಧಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಅಯಂ ಪನ ನಯೋ ಖಣ್ಡಸೀಮಾಮಹಾಸೀಮಾನಮ್ಪಿ ಲಬ್ಭತೇವ। ಸಚೇ ಸೇತು ನದೀಲಕ್ಖಣಟ್ಠಾನಂ ಫುಸಿತ್ವಾ ಠಿತೋ, ಉದಕುಕ್ಖೇಪಸೀಮಾಪಿ ಸೋಧೇತಬ್ಬಾ।
Pacchimanaye sace setu nadīlakkhaṇaṭṭhānaṃ aphusitvā ṭhito, gāmasīmāsaṅkhyaṃ gacchati. Tattha eko ce gāmo, taṃ sodhetvā, dvīsu tīresu sace dve, dvepi gāme sodhetvā kammaṃ kātabbaṃ. Evañhi kataṃ ubhayatra kataṃ hoti. Iminā nayena dvīsu nadīsu, jātassaresu ca ekakammapasiddhi veditabbā. Ayaṃ pana nayo khaṇḍasīmāmahāsīmānampi labbhateva. Sace setu nadīlakkhaṇaṭṭhānaṃ phusitvā ṭhito, udakukkhepasīmāpi sodhetabbā.
ಸೀಮಾನಮೇವ ಚೇಕತ್ತಂ, ವೇಹಾಸಟ್ಠಂ ವಿನಾ ಗತೋ।
Sīmānameva cekattaṃ, vehāsaṭṭhaṃ vinā gato;
ವಿದಿತ್ವಾ ಏಕಕಮ್ಮಸ್ಸ, ಸೀಮತೋ ಇದಮಾದಿಸೇ॥
Viditvā ekakammassa, sīmato idamādise.
ಏಕಸೀಮಂ ದ್ವಿಸೀಮಂ ವಾ, ತಿಸೀಮಂ ಚತುಸೀಮಕಂ।
Ekasīmaṃ dvisīmaṃ vā, tisīmaṃ catusīmakaṃ;
ಏಕಕಮ್ಮಂ ಸಿಯಾ ತಸ್ಸ, ಕೋಪೋ ಪರಿಸತೋ ಸಿಯಾತಿ॥
Ekakammaṃ siyā tassa, kopo parisato siyāti.
ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ವಿಸೇಸೋ – ನದಿಯಂ ಕರೋನ್ತಾನಂ ಉದಕುಕ್ಖೇಪತೋ ಬಹಿ ರುಕ್ಖಾದಿಸಮ್ಬನ್ಧೋ ಅಪ್ಪಮಾಣಂ। ಗಾಮೇ ಕರೋನ್ತಾನಂ ನದಿಯಂ ಸಮ್ಬನ್ಧರುಕ್ಖಸ್ಸ ಉದಕುಕ್ಖೇಪತೋ ಬಹಿ ಠಿತಭಿಕ್ಖು ಅಪ್ಪಮಾಣಂ, ತತೋ ಓರಂ ಪಮಾಣಂ। ಬದ್ಧಸೀಮಾಯ ಸಮ್ಬನ್ಧರುಕ್ಖಸ್ಸ ಬದ್ಧಸೀಮಾಯ ಠಿತಭಿಕ್ಖು ಪಮಾಣನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ, ತೇನೇವ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸೀಮಂ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಸಚೇ ಪನ ಸೇತು ವಾ ಸೇತುಪಾದಾ ವಾ ಬಹಿತೀರೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವಚನಮ್ಪಿ ಪಾರೋಹಾದೀಸು ವಿಯ ಸಕಲಸೀಮಾಸೋಧನಮೇವ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಸಾಧೇತಿ, ವೀಮಂಸಿತಬ್ಬಂ। ಅತಿವುಟ್ಠಿಕಾಲೇ ಪನಾತಿ ಏತ್ಥ ಅತಿವುಟ್ಠಿ ನಾಮ ಯಥಾ ಚಾತುಮಾಸಿಕಾಯಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ, ತಸ್ಮಾ ಚತುಮಾಸಂ ಅತಿವುಟ್ಠಿಯೇವ ಸಚೇ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬೋಪಿ ಓಘೇನ ಓತ್ಥಟೋಕಾಸೋ ನದೀ ಏವ। ಅಥ ಏಕಿಸ್ಸಾಪಿ ಅತಿವುಟ್ಠಿಯಾ ಓಘೋ ಚತುಮಾಸಂ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸನ್ದತಿ ವಾ, ಬಹಿತೀರೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಓಘೇನ ಓತ್ಥಟೋಕಾಸೋ ಸಬ್ಬೋಪಿ ನದೀ ಏವ। ನದಿಂ ಓತ್ಥರಿತ್ವಾ ಸನ್ದನಟ್ಠಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯಾತಿ ತಮೇವ ವಾ ನದಿಂ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಅಪುಬ್ಬಂ ವಾ ಪದೇಸಂ ಅತ್ತನೋ ಪವತ್ತವಸೇನ ನದಿಲಕ್ಖಣಪ್ಪತ್ತಂ ಓತ್ಥರಿತ್ವಾ ಸನ್ದನಟ್ಠಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವಟ್ಟತಿ। ಗಾಮನಿಗಮಸೀಮಂ ಓತ್ಥರಿತ್ವಾತಿ ಚತುಮಾಸಪ್ಪವತ್ತಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಅಗಮನಪಥೇತಿ ತದಹು ಗತಪಚ್ಚಾಗತಂ ಕಾತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯಕೇ’’ತಿ ಲಿಖಿತಂ। ಯಂ ಪನ ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ, ತಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಕಸ್ಮಾ? ನದಿಯಮ್ಪಿ ತಂದೋಸಪ್ಪಸಙ್ಗತೋ। ತಿಪುಸಕಾದೀತಿ ಏತ್ಥ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಕಮಲುಪ್ಪಲಾದೀನಿಪಿ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ । ಸಬ್ಬೋಪಿ ಅಜಾತಸ್ಸರೋ ಹೋತಿ, ಗಾಮಸೀಮಾಸಙ್ಖ್ಯಮೇವ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಯೇಹಿ ಕತಂ, ತೇಸಂ ಗಾಮಸೀಮಾಸಙ್ಖ್ಯಂ ವಾ, ಸಮನ್ತತೋ ತೀರಟ್ಠಗಾಮೇಹಿ ಚೇ ಕತಂ, ಸಬ್ಬಗಾಮಸಙ್ಖ್ಯಂ ವಾ, ಅಞ್ಞೇಹಿ ಗಾಮಖೇತ್ತೇಹಿ ಅಸಮ್ಬನ್ಧಟ್ಠಾನಂ ಚೇ, ವಿಸುಂಗಾಮಸೀಮಾಸಙ್ಖ್ಯಂ ವಾ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Ayaṃ panettha viseso – nadiyaṃ karontānaṃ udakukkhepato bahi rukkhādisambandho appamāṇaṃ. Gāme karontānaṃ nadiyaṃ sambandharukkhassa udakukkhepato bahi ṭhitabhikkhu appamāṇaṃ, tato oraṃ pamāṇaṃ. Baddhasīmāya sambandharukkhassa baddhasīmāya ṭhitabhikkhu pamāṇanti veditabbaṃ, teneva vuttaṃ ‘‘sīmaṃ sodhetvā kammaṃ kātabba’’nti. ‘‘Sace pana setu vā setupādā vā bahitīre patiṭṭhitā kammaṃ kātuṃ na vaṭṭatī’’ti vacanampi pārohādīsu viya sakalasīmāsodhanameva kātabbanti sādheti, vīmaṃsitabbaṃ. Ativuṭṭhikāle panāti ettha ativuṭṭhi nāma yathā cātumāsikāyāti veditabbā, tasmā catumāsaṃ ativuṭṭhiyeva sace hoti, sabbopi oghena otthaṭokāso nadī eva. Atha ekissāpi ativuṭṭhiyā ogho catumāsaṃ tiṭṭhati, sandati vā, bahitīre patiṭṭhitaoghena otthaṭokāso sabbopi nadī eva. Nadiṃ ottharitvā sandanaṭṭhānato paṭṭhāyāti tameva vā nadiṃ aññaṃ vā apubbaṃ vā padesaṃ attano pavattavasena nadilakkhaṇappattaṃ ottharitvā sandanaṭṭhānato paṭṭhāya vaṭṭati. Gāmanigamasīmaṃ ottharitvāti catumāsappavattiṃ sandhāya vuttaṃ. ‘‘Agamanapatheti tadahu gatapaccāgataṃ kātuṃ asakkuṇeyyake’’ti likhitaṃ. Yaṃ pana andhakaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ, taṃ na gahetabbaṃ. Kasmā? Nadiyampi taṃdosappasaṅgato. Tipusakādīti ettha ādi-saddena kamaluppalādīnipi saṅgahaṃ gacchanti . Sabbopi ajātassaro hoti, gāmasīmāsaṅkhyameva gacchatīti yehi kataṃ, tesaṃ gāmasīmāsaṅkhyaṃ vā, samantato tīraṭṭhagāmehi ce kataṃ, sabbagāmasaṅkhyaṃ vā, aññehi gāmakhettehi asambandhaṭṭhānaṃ ce, visuṃgāmasīmāsaṅkhyaṃ vā gacchatīti attho.
೧೪೮. ಸಂಸಟ್ಠವಿಟಪಾತಿ ಇಮಿನಾ ಆಸನ್ನತ್ತಂ ದೀಪೇತಿ, ತೇನ ಪದೇಸಸಮ್ಭಿನ್ದನಾ ಇಧ ಸಮ್ಭೇದೋತಿ ದೀಪೇತಿ। ಸೋ ಪನ ವಡ್ಢನ್ತೋ ಸೀಮಾಸಙ್ಕರಂ ಕರೋತೀತಿ ಬದ್ಧಸೀಮಟ್ಠಾನಪ್ಪವೇಸನವಸೇನ ‘‘ಏಕದೇಸಬದ್ಧಸೀಮಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬತೋ ಸಙ್ಕರದೋಸೋ ಹೋತಿ। ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೀಮಾಯ ಸೀಮಾ ಸಮ್ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪಠಮಂ ಬದ್ಧಸೀಮಾಯ ಪಚ್ಛಾ ಅತ್ತನಾ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಸೀಮಾ ನ ಸಮ್ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ ಏಕೇ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಸಂವಣ್ಣಯನ್ತಿ। ಪಠಮಂ ಸಮ್ಮತಸೀಮಾಯಂ ಸಮ್ಭೇದಾಭಾವತೋ ಸ್ವಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರಣೇನ ಯುಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಚ್ಛಾ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಸೀಮಾಯ ಪಠಮಂ ಬದ್ಧಸೀಮಾ ನ ಸಮ್ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ। ಸಕಲಂ ವಾ ಏಕದೇಸತೋ ವಾ ನಿಮಿತ್ತಾನಂ ಅನ್ತೋಕರಣೇನ ಪಠಮಂ ಬದ್ಧಸೀಮಾಯ ಸೀಮನ್ತರಿಕೇ ಅಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮನ್ನನತೋ ಹಿ ಸಮ್ಭಿನ್ದತಿ ನಾಮ, ಪರೇಸಂ ಬದ್ಧಸೀಮಂ ಸಕಲಂ ವಾ ಏಕದೇಸತೋ ವಾ ನಿಮಿತ್ತಾನಂ ಅನ್ತೋಕರಣೇನ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರತಿ ನಾಮ, ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನನ್ತೇನ ಸೀಮನ್ತರಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ’’ತಿಆದಿ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಪಠಮಂ ಬದ್ಧಸೀಮಾಯ ಸೀಮನ್ತರಿಕಂ ಪಚ್ಛಾ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಸೀಮಾಯ ನಿಮಿತ್ತಭೂತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುನ್ತಿ। ಇಮಾ ದ್ವೇಪಿ ವಿಪತ್ತಿಯೋ ಭಿಕ್ಖುಭಿಕ್ಖುನೀಸೀಮಾನಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ನ ಸಮ್ಭವನ್ತಿ। ಸೋ ಪನ ವಡ್ಢನ್ತೋ ಸೀಮಾಸಙ್ಕರಂ ಕರೋತೀತಿ ಏತ್ಥ ಕೇವಲಂ ಸೀಮಾಸಙ್ಕರಮೇವ ಕರೋತಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಕತಕಮ್ಮಾನಿ ನ ಕುಪ್ಪನ್ತೀತಿ ಕೇಚಿ, ತಂ ನಯುತ್ತಂ ಸಾಖಾಪಾರೋಹಛೇದನಸೀಮಾಸೋಧನಾನಂ ವುತ್ತತ್ತಾ। ಇದಂ ಸಬ್ಬಂ ಸುಟ್ಠು ವಿಚಾರೇತ್ವಾ ಗರುಕುಲೇ ಪಯಿರುಪಾಸಿತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಇತರಂ ಛಡ್ಡೇತಬ್ಬಂ।
148.Saṃsaṭṭhaviṭapāti iminā āsannattaṃ dīpeti, tena padesasambhindanā idha sambhedoti dīpeti. So pana vaḍḍhanto sīmāsaṅkaraṃ karotīti baddhasīmaṭṭhānappavesanavasena ‘‘ekadesabaddhasīmā’’ti vattabbato saṅkaradoso hoti. Na, bhikkhave, sīmāya sīmā sambhinditabbāti ettha ‘‘paṭhamaṃ baddhasīmāya pacchā attanā bandhitabbasīmā na sambhinditabbā’’ti eke adhippāyaṃ saṃvaṇṇayanti. Paṭhamaṃ sammatasīmāyaṃ sambhedābhāvato svādhippāyo ajjhottharaṇena yujjati, tasmā pacchā bandhitabbasīmāya paṭhamaṃ baddhasīmā na sambhinditabbā. Sakalaṃ vā ekadesato vā nimittānaṃ antokaraṇena paṭhamaṃ baddhasīmāya sīmantarike akittetvā sammannanato hi sambhindati nāma, paresaṃ baddhasīmaṃ sakalaṃ vā ekadesato vā nimittānaṃ antokaraṇena ajjhottharati nāma, tenevāha ‘‘sīmaṃ sammannantena sīmantarikaṃ ṭhapetvā’’tiādi. Tassattho – paṭhamaṃ baddhasīmāya sīmantarikaṃ pacchā bandhitabbasīmāya nimittabhūtaṃ ṭhapetvā pacchā sīmaṃ sammannitunti. Imā dvepi vipattiyo bhikkhubhikkhunīsīmānaṃ aññamaññaṃ na sambhavanti. So pana vaḍḍhanto sīmāsaṅkaraṃ karotīti ettha kevalaṃ sīmāsaṅkarameva karoti. Tasmiṃ katakammāni na kuppantīti keci, taṃ nayuttaṃ sākhāpārohachedanasīmāsodhanānaṃ vuttattā. Idaṃ sabbaṃ suṭṭhu vicāretvā garukule payirupāsitvā gahetabbayuttakaṃ gahetabbaṃ, itaraṃ chaḍḍetabbaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi / ೭೬. ಗಾಮಸೀಮಾದಿ • 76. Gāmasīmādi
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ಗಾಮಸೀಮಾದಿಕಥಾ • Gāmasīmādikathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ಗಾಮಸೀಮಾದಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Gāmasīmādikathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಗಾಮಸೀಮಾದಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Gāmasīmādikathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೭೬. ಗಾಮಸೀಮಾದಿಕಥಾ • 76. Gāmasīmādikathā
