| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ගාමසීමාදිකථාවණ්‌ණනා
Gāmasīmādikathāvaṇṇanā
147. අපරිච්‌ඡින්‌නායාති බද්‌ධසීමාවසෙන අකතපරිච්‌ඡෙදාය. යෙන කෙනචි ඛණිත්‌වා අකතොති අන්‌තමසො තිරච්‌ඡානෙනපි ඛණිත්‌වා අකතො. තස්‌ස අන්‌තොහත්‌ථපාසං විජහිත්‌වා ඨිතො කම්‌මං කොපෙතීති ඉමිනා බහිපරිච්‌ඡෙදතො යත්‌ථ කත්‌ථචි ඨිතො කම්‌මං න කොපෙතීති දීපෙති. යං පන වුත්‌තං මාතිකාට්‌ඨකථායං (කඞ්‌ඛා. අට්‌ඨ. නිදානවණ්‌ණනා) ‘‘පරිච්‌ඡෙදබ්‌භන්‌තරෙ හත්‌ථපාසං විජහිත්‌වා ඨිතොපි පරිච්‌ඡෙදතො බහි අඤ්‌ඤං තත්‌තකංයෙව පරිච්‌ඡෙදං අනතික්‌කමිත්‌වා ඨිතොපි කම්‌මං කොපෙති, ඉදං සබ්‌බඅට්‌ඨකථාසු සන්‌නිට්‌ඨාන’’න්‌ති, තත්‌ථ ‘‘අඤ්‌ඤං තත්‌තකංයෙව පරිච්‌ඡෙදං අනතික්‌කමිත්‌වා ඨිතොපි කම්‌මං කොපෙතී’’ති ඉදං නෙව පාළියං, න අට්‌ඨකථායං උපලබ්‌භති. යදි චෙතං ද්‌වින්‌නං සඞ්‌ඝානං විසුං උපොසථාදිකම්‌මකරණාධිකාරෙ වුත්‌තත්‌තා උදකුක්‌ඛෙපතො බහි අඤ්‌ඤං උදකුක්‌ඛෙපං අනතික්‌කමිත්‌වා උපොසථාදිකරණත්‌ථං ඨිතො සඞ්‌ඝො සීමාසම්‌භෙදසම්‌භවතො කම්‌මං කොපෙතීති ඉමිනා අධිප්‌පායෙන වුත්‌තං සියා, එවං සති යුජ්‌ජෙය්‍ය. තෙනෙව මාතිකාට්‌ඨකථාය ලීනත්‌ථප්‌පකාසනියං වුත්‌තං ‘‘අඤ්‌ඤං තත්‌තකංයෙව පරිච්‌ඡෙදන්‌ති දුතියං උදකුක්‌ඛෙපං අනතික්‌කන්‌තොපි කොපෙති. කස්‌මා? අත්‌තනො උදකුක්‌ඛෙපසීමාය පරෙසං උදකුක්‌ඛෙපසීමාය අජ්‌ඣොත්‌ථටත්‌තා සීමාසම්‌භෙදො හොති, තස්‌මා කොපෙතී’’ති. ‘‘ඉදං සබ්‌බඅට්‌ඨකථාසු සන්‌නිට්‌ඨාන’’න්‌ති ච ඉමිනා අධිප්‌පායෙන වුත්‌තන්‌ති ගහෙතබ්‌බං සබ්‌බාසුපි අට්‌ඨකථාසු සීමාසම්‌භෙදස්‌ස අනිච්‌ඡිතත්‌තා. තෙනෙව හි ‘‘අත්‌තනො ච අඤ්‌ඤෙසඤ්‌ච උදකුක්‌ඛෙපපරිච්‌ඡෙදස්‌ස අන්‌තරා අඤ්‌ඤො උදකුක්‌ඛෙපො සීමන්‌තරිකත්‌ථාය ඨපෙතබ්‌බො’’ති වුත්‌තං. අඤ්‌ඤෙ පනෙත්‌ථ අඤ්‌ඤථාපි පපඤ්‌චෙන්‌ති, තං න ගහෙතබ්‌බං.
147.Aparicchinnāyāti baddhasīmāvasena akataparicchedāya. Yena kenaci khaṇitvā akatoti antamaso tiracchānenapi khaṇitvā akato. Tassa antohatthapāsaṃ vijahitvā ṭhito kammaṃ kopetīti iminā bahiparicchedato yattha katthaci ṭhito kammaṃ na kopetīti dīpeti. Yaṃ pana vuttaṃ mātikāṭṭhakathāyaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā) ‘‘paricchedabbhantare hatthapāsaṃ vijahitvā ṭhitopi paricchedato bahi aññaṃ tattakaṃyeva paricchedaṃ anatikkamitvā ṭhitopi kammaṃ kopeti, idaṃ sabbaaṭṭhakathāsu sanniṭṭhāna’’nti, tattha ‘‘aññaṃ tattakaṃyeva paricchedaṃ anatikkamitvā ṭhitopi kammaṃ kopetī’’ti idaṃ neva pāḷiyaṃ, na aṭṭhakathāyaṃ upalabbhati. Yadi cetaṃ dvinnaṃ saṅghānaṃ visuṃ uposathādikammakaraṇādhikāre vuttattā udakukkhepato bahi aññaṃ udakukkhepaṃ anatikkamitvā uposathādikaraṇatthaṃ ṭhito saṅgho sīmāsambhedasambhavato kammaṃ kopetīti iminā adhippāyena vuttaṃ siyā, evaṃ sati yujjeyya. Teneva mātikāṭṭhakathāya līnatthappakāsaniyaṃ vuttaṃ ‘‘aññaṃ tattakaṃyeva paricchedanti dutiyaṃ udakukkhepaṃ anatikkantopi kopeti. Kasmā? Attano udakukkhepasīmāya paresaṃ udakukkhepasīmāya ajjhotthaṭattā sīmāsambhedo hoti, tasmā kopetī’’ti. ‘‘Idaṃ sabbaaṭṭhakathāsu sanniṭṭhāna’’nti ca iminā adhippāyena vuttanti gahetabbaṃ sabbāsupi aṭṭhakathāsu sīmāsambhedassa anicchitattā. Teneva hi ‘‘attano ca aññesañca udakukkhepaparicchedassa antarā añño udakukkhepo sīmantarikatthāya ṭhapetabbo’’ti vuttaṃ. Aññe panettha aññathāpi papañcenti, taṃ na gahetabbaṃ.
සබ්‌බත්‌ථ සඞ්‌ඝො නිසීදතීති හත්‌ථපාසං අවිජහිත්‌වා නිසීදති. උදකුක්‌ඛෙපසීමාකම්‌මං නත්‌ථීති යස්‌මා සබ්‌බොපි නදීපදෙසො භික්‌ඛූහි අජ්‌ඣොත්‌ථටො , තස්‌මා සමන්‌තතො නදියා අභාවා උදකුක්‌ඛෙපෙ පයොජනං නත්‌ථි. උදකුක්‌ඛෙපප්‌පමාණා සීමන්‌තරිකා සුවිඤ්‌ඤෙය්‍යතරා හොති, සීමාසම්‌භෙදසඞ්‌කා න ච සියාති සාමීචිදස්‌සනත්‌ථං ‘‘අඤ්‌ඤො උදකුක්‌ඛෙපො සීමන්‌තරිකත්‌ථාය ඨපෙතබ්‌බො’’ති වුත්‌තං. යත්‌තකෙන පන සීමාසම්‌භෙදො න හොති, තත්‌තකං ඨපෙතුං වට්‌ටතියෙව. තෙනෙවාහු පොරාණා ‘‘යත්‌තකෙන සීමාසඞ්‌කරො න හොති, තත්‌තකම්‌පි ඨපෙතුං වට්‌ටතී’’ති. ඌනකං පන න වට්‌ටතීති ඉදම්‌පි උදකුක්‌ඛෙපසීමාය පරිසවසෙන වඩ්‌ඪනතො සීමාසම්‌භෙදසඞ්‌කා සියාති තංනිවාරණත්‌ථමෙව වුත්‌තං.
Sabbattha saṅgho nisīdatīti hatthapāsaṃ avijahitvā nisīdati. Udakukkhepasīmākammaṃ natthīti yasmā sabbopi nadīpadeso bhikkhūhi ajjhotthaṭo , tasmā samantato nadiyā abhāvā udakukkhepe payojanaṃ natthi. Udakukkhepappamāṇā sīmantarikā suviññeyyatarā hoti, sīmāsambhedasaṅkā na ca siyāti sāmīcidassanatthaṃ ‘‘añño udakukkhepo sīmantarikatthāya ṭhapetabbo’’ti vuttaṃ. Yattakena pana sīmāsambhedo na hoti, tattakaṃ ṭhapetuṃ vaṭṭatiyeva. Tenevāhu porāṇā ‘‘yattakena sīmāsaṅkaro na hoti, tattakampi ṭhapetuṃ vaṭṭatī’’ti. Ūnakaṃ pana na vaṭṭatīti idampi udakukkhepasīmāya parisavasena vaḍḍhanato sīmāsambhedasaṅkā siyāti taṃnivāraṇatthameva vuttaṃ.
ගච්‌ඡන්‌තියා පන නාවාය කාතුං න වට්‌ටතීති එත්‌ථ උදකුක්‌ඛෙපමනතික්‌කමිත්‌වා පරිවත්‌තමානාය කාතුං වට්‌ටතීති වෙදිතබ්‌බං. සීමං වා සොධෙත්‌වාති එත්‌ථ සීමසොධනං නාම ගාමසීමාදීසු ඨිතානං හත්‌ථපාසානයනාදි. ‘‘නදිං විනාසෙත්‌වා තළාකං කරොන්‌තී’’ති වුත්‌තමෙවත්‌ථං විභාවෙති ‘‘හෙට්‌ඨා පාළි බද්‌ධා’’ති, හෙට්‌ඨානදිං ආවරිත්‌වා පාළි බද්‌ධාති අත්‌ථො. ඡඩ්‌ඩිතමොදකන්‌ති තළාකරක්‌ඛණත්‌ථං එකමන්‌තෙන ඡඩ්‌ඩිතමුදකං. දෙවෙ අවස්‌සන්‌තෙති දුබ්‌බුට්‌ඨිකාලෙ වස්‌සානෙපි දෙවෙ අවස්‌සන්‌තෙ. උප්‌පතිත්‌වාති උත්‌තරිත්‌වා. ගාමනිගමසීමං ඔත්‌ථරිත්‌වා පවත්‌තතීති වුත්‌තප්‌පකාරෙ වස්‌සකාලෙ චත්‌තාරො මාසෙ අබ්‌බොච්‌ඡින්‌නා පවත්‌තති. විහාරසීමන්‌ති බද්‌ධසීමං සන්‌ධාය වදති.
Gacchantiyāpana nāvāya kātuṃ na vaṭṭatīti ettha udakukkhepamanatikkamitvā parivattamānāya kātuṃ vaṭṭatīti veditabbaṃ. Sīmaṃ vā sodhetvāti ettha sīmasodhanaṃ nāma gāmasīmādīsu ṭhitānaṃ hatthapāsānayanādi. ‘‘Nadiṃ vināsetvā taḷākaṃ karontī’’ti vuttamevatthaṃ vibhāveti ‘‘heṭṭhā pāḷi baddhā’’ti, heṭṭhānadiṃ āvaritvā pāḷi baddhāti attho. Chaḍḍitamodakanti taḷākarakkhaṇatthaṃ ekamantena chaḍḍitamudakaṃ. Deve avassanteti dubbuṭṭhikāle vassānepi deve avassante. Uppatitvāti uttaritvā. Gāmanigamasīmaṃ ottharitvā pavattatīti vuttappakāre vassakāle cattāro māse abbocchinnā pavattati. Vihārasīmanti baddhasīmaṃ sandhāya vadati.
අගමනපථෙති යත්‌ථ තදහෙව ගන්‌ත්‌වා පච්‌චාගන්‌තුං න සක්‌කා හොති, තාදිසෙ පදෙසෙ අරඤ්‌ඤසීමාසඞ්‌ඛමෙව ගච්‌ඡතීති සත්‌තබ්‌භන්‌තරසීමං සන්‌ධාය වදති. තෙසන්‌ති මච්‌ඡබන්‌ධානං. ගමනපරියන්‌තස්‌ස ඔරතොති ගමනපරියන්‌තස්‌ස ඔරිමභාගෙ දීපකං පබ්‌බතඤ්‌ච සන්‌ධාය වුත්‌තං, න සමුද්‌දප්‌පදෙසං.
Agamanapatheti yattha tadaheva gantvā paccāgantuṃ na sakkā hoti, tādise padese araññasīmāsaṅkhameva gacchatīti sattabbhantarasīmaṃ sandhāya vadati. Tesanti macchabandhānaṃ. Gamanapariyantassa oratoti gamanapariyantassa orimabhāge dīpakaṃ pabbatañca sandhāya vuttaṃ, na samuddappadesaṃ.
148. සංසට්‌ඨවිටපාති ඉමිනා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස ආසන්‌නතං දීපෙති. බද්‌ධා හොතීති පච්‌ඡිමදිසාභාගෙ සීමං සන්‌ධාය වුත්‌තං. තස්‌සා පදෙසන්‌ති යත්‌ථ ඨත්‌වා භික්‌ඛූහි කම්‌මං කාතුං සක්‌කා හොති, තාදිසං පදෙසං. යත්‌ථ පන ඨිතෙහි කම්‌මං කාතුං න සක්‌කා හොති, තාදිසං පදෙසං අන්‌තොකරිත්‌වා බන්‌ධන්‌තා සීමාය සීමං සම්‌භින්‌දන්‌ති නාම. ද්‌වින්‌නං සීමානං නිමිත්‌තං හොතීති නිමිත්‌තස්‌ස සීමතො බාහිරත්‌තා සීමාසම්‌භෙදො න හොතීති වුත්‌තං. සීමාසඞ්‌කරං කරොතීති වඩ්‌ඪිත්‌වා සීමප්‌පදෙසං පවිට්‌ඨෙ ද්‌වින්‌නං සීමානං ගතට්‌ඨානස්‌ස දුවිඤ්‌ඤෙය්‍යත්‌තා වුත්‌තං, න පන තත්‌ථ කම්‌මං කාතුං න වට්‌ටතීති දස්‌සනත්‌ථං. න හි සීමා තත්‌තකෙන අසීමා හොති, ද්‌වෙ පන සීමා පච්‌ඡා වඩ්‌ඪිතෙන රුක්‌ඛෙන අජ්‌ඣොත්‌ථටත්‌තා එකාබද්‌ධා හොන්‌ති, තස්‌මා එකත්‌ථ ඨත්‌වා කම්‌මං කරොන්‌තෙහි ඉතරං සොධෙත්‌වා කාතබ්‌බං.
148.Saṃsaṭṭhaviṭapāti iminā aññamaññassa āsannataṃ dīpeti. Baddhā hotīti pacchimadisābhāge sīmaṃ sandhāya vuttaṃ. Tassā padesanti yattha ṭhatvā bhikkhūhi kammaṃ kātuṃ sakkā hoti, tādisaṃ padesaṃ. Yattha pana ṭhitehi kammaṃ kātuṃ na sakkā hoti, tādisaṃ padesaṃ antokaritvā bandhantā sīmāya sīmaṃ sambhindanti nāma. Dvinnaṃ sīmānaṃ nimittaṃ hotīti nimittassa sīmato bāhirattā sīmāsambhedo na hotīti vuttaṃ. Sīmāsaṅkaraṃ karotīti vaḍḍhitvā sīmappadesaṃ paviṭṭhe dvinnaṃ sīmānaṃ gataṭṭhānassa duviññeyyattā vuttaṃ, na pana tattha kammaṃ kātuṃ na vaṭṭatīti dassanatthaṃ. Na hi sīmā tattakena asīmā hoti, dve pana sīmā pacchā vaḍḍhitena rukkhena ajjhotthaṭattā ekābaddhā honti, tasmā ekattha ṭhatvā kammaṃ karontehi itaraṃ sodhetvā kātabbaṃ.
ගාමසීමාදිකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Gāmasīmādikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi / 76. ගාමසීමාදි • 76. Gāmasīmādi
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ගාමසීමාදිකථා • Gāmasīmādikathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / ගාමසීමාදිකථාවණ්‌ණනා • Gāmasīmādikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / ගාමසීමාදිකථාවණ්‌ණනා • Gāmasīmādikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 76. ගාමසීමාදිකථා • 76. Gāmasīmādikathā
