Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi |
౫౯. గమికాదినిస్సయవత్థుకథా
59. Gamikādinissayavatthukathā
౧౨౧. ‘‘కరణీయనిస్సయో’’తి ఇమినా నిస్సయగహణం నిస్సయో ఉత్తరపదలోపవసేన, సో కరణీయో ఇమస్సాతి నిస్సయకరణీయోతి విసేసనపరనిపాతభావం దస్సేతి. నిస్సయం అలభమానేనాతి ఏత్థ కిం నిస్సయస్స అలభనం నామాతి ఆహ ‘‘అత్తనా’’తిఆది. వుత్థపుబ్బన్తి వసితపుబ్బం. ఏకరత్తం వసన్తేనాపీతి పిసద్దో ద్విరత్తాదికే కా నామ కథాతి దస్సేతి. విస్సమన్తో వా సత్థం పరియేసన్తో వా హుత్వాతి యోజనా. నావాయ గచ్ఛన్తస్సాతి నావాయ అద్ధానమగ్గం పటిపన్నస్స.
121. ‘‘Karaṇīyanissayo’’ti iminā nissayagahaṇaṃ nissayo uttarapadalopavasena, so karaṇīyo imassāti nissayakaraṇīyoti visesanaparanipātabhāvaṃ dasseti. Nissayaṃ alabhamānenāti ettha kiṃ nissayassa alabhanaṃ nāmāti āha ‘‘attanā’’tiādi. Vutthapubbanti vasitapubbaṃ. Ekarattaṃ vasantenāpīti pisaddo dvirattādike kā nāma kathāti dasseti. Vissamanto vā satthaṃ pariyesanto vā hutvāti yojanā. Nāvāya gacchantassāti nāvāya addhānamaggaṃ paṭipannassa.
యాచియమానేనాతి ఏత్థ బహుకత్తుపసఙ్గత్తా వుత్తం ‘‘తేన గిలానేనా’’తి. ‘‘మానేనా’’తి ఇమినా యాచితుమసక్కుణేయ్యతాదీని నివత్తేతి.
Yāciyamānenāti ettha bahukattupasaṅgattā vuttaṃ ‘‘tena gilānenā’’ti. ‘‘Mānenā’’ti iminā yācitumasakkuṇeyyatādīni nivatteti.
ఫాసు హోతీతి ఏత్థ ఆవాససప్పాయాదివసేన ఫాసు హోతీతి ఆసఙ్కా భవేయ్యాతి ఆహ ‘‘సమథవిపస్సనానం పటిలాభవసేనా’’తి. హీతి సచ్చం. ఇమం పరిహారన్తి ఇమం ఫాసువిహారపరిహారం. థామగతాయ విపస్సనాయాతి యోజనా. సమథో వా తరుణో హోతీతి యోజనా. ఏతస్సేవాతి తరుణసమథవిపస్సనికస్సేవ భిక్ఖునో. తస్స నిస్సాయాతి ఏత్థ తస్స ఓవాదం నిస్సాయాతి యోజనా. అథ వా ఉపయోగత్థే సామివచనం. తం నిస్సయదాయకం నిస్సాయాతి హి అత్థో. యత్తకో కాలో ఆసళ్హీపుణ్ణమా అత్థి, తత్తకం కాలన్తి యోజనా. ‘‘ఆసళ్హీపుణ్ణమా’’తి ఏత్థ ‘‘యావా’’తి నిపాతపయోగత్తా అభివిధిఅవఝత్థే నిస్సక్కవచనం దట్ఠబ్బం. యత్థాతి యస్మిం ఠానే.
Phāsu hotīti ettha āvāsasappāyādivasena phāsu hotīti āsaṅkā bhaveyyāti āha ‘‘samathavipassanānaṃ paṭilābhavasenā’’ti. Hīti saccaṃ. Imaṃ parihāranti imaṃ phāsuvihāraparihāraṃ. Thāmagatāya vipassanāyāti yojanā. Samatho vā taruṇo hotīti yojanā. Etassevāti taruṇasamathavipassanikasseva bhikkhuno. Tassa nissāyāti ettha tassa ovādaṃ nissāyāti yojanā. Atha vā upayogatthe sāmivacanaṃ. Taṃ nissayadāyakaṃ nissāyāti hi attho. Yattako kālo āsaḷhīpuṇṇamā atthi, tattakaṃ kālanti yojanā. ‘‘Āsaḷhīpuṇṇamā’’ti ettha ‘‘yāvā’’ti nipātapayogattā abhividhiavajhatthe nissakkavacanaṃ daṭṭhabbaṃ. Yatthāti yasmiṃ ṭhāne.
౧౨౨. పాళియం గోత్తేనపీతి ఏత్థ పిసద్దేన న కేవలం నామేనేవ, అథ ఖో గోత్తేనపి సావేతున్తి దస్సేతి. తస్మా ‘‘ఆయస్మతో పిప్పలిస్సా’’తి నామం సావేత్వాతిపి ‘‘ఆయస్మతో మహాకస్సపస్సా’’తి గోత్తం సావేత్వాపి అనుసావేతబ్బం. తేన వుత్తం ‘‘మహాకస్సపస్సా’’తిఆది. ఇమినా ‘‘కోనామో తే ఉపజ్ఝాయో? ఉపజ్ఝాయో మే భన్తే ఆయస్మా మహాకస్సపో నామా’’తిఆదీసు గోత్తమ్పి నామేనేవ సఙ్గహితన్తి సిద్ధం హోతి.
122. Pāḷiyaṃ gottenapīti ettha pisaddena na kevalaṃ nāmeneva, atha kho gottenapi sāvetunti dasseti. Tasmā ‘‘āyasmato pippalissā’’ti nāmaṃ sāvetvātipi ‘‘āyasmato mahākassapassā’’ti gottaṃ sāvetvāpi anusāvetabbaṃ. Tena vuttaṃ ‘‘mahākassapassā’’tiādi. Iminā ‘‘konāmo te upajjhāyo? Upajjhāyo me bhante āyasmā mahākassapo nāmā’’tiādīsu gottampi nāmeneva saṅgahitanti siddhaṃ hoti.
౧౨౩. ఏకానుసావనేతి పదస్స సమానాధికరణబాహిరత్థసమాసభావం నివత్తేన్తో ఆహ ‘‘ఏకతో అనుసావనే’’తి. తత్థ ఏకతోతి ఏకక్ఖణే, ఏకపహారేన వా. వక్ఖతి హి ‘‘ఏకక్ఖణే’’తి చ ‘‘ఏకపహారేనేవా’’తి చ. ఇమినా ఏకతో అనుసావనమేతేసన్తి ఏకానుసావనాతి అసమానాధికరణబాహిరత్థసమాసం దస్సేతి. ఏకేనాతి ఏకేన అనుసావనాచరియేన. ఏకస్సాతి ఏకస్స ఉపసమ్పదాపేక్ఖస్స. ‘‘ఏకక్ఖణే’’తి ఇమినా ‘‘ఏకతో’’తి పదస్స అత్థం దస్సేతి. ‘‘ఉపసమ్పాదేతు’’న్తి ద్విన్నం ఉపసమ్పదాపేక్ఖానం ఉపసమ్పాదేతుం.
123.Ekānusāvaneti padassa samānādhikaraṇabāhiratthasamāsabhāvaṃ nivattento āha ‘‘ekato anusāvane’’ti. Tattha ekatoti ekakkhaṇe, ekapahārena vā. Vakkhati hi ‘‘ekakkhaṇe’’ti ca ‘‘ekapahārenevā’’ti ca. Iminā ekato anusāvanametesanti ekānusāvanāti asamānādhikaraṇabāhiratthasamāsaṃ dasseti. Ekenāti ekena anusāvanācariyena. Ekassāti ekassa upasampadāpekkhassa. ‘‘Ekakkhaṇe’’ti iminā ‘‘ekato’’ti padassa atthaṃ dasseti. ‘‘Upasampādetu’’nti dvinnaṃ upasampadāpekkhānaṃ upasampādetuṃ.
పురిమనయేనేవాతి ‘‘ఏకేన ఏకస్స, అఞ్ఞేన ఇతరస్సా’’తిఆదినా పుబ్బే వుత్తనయేనేవ. ఏకతో అనుసావనే కాతున్తి ‘‘ఏకేన ఏకస్స, అఞ్ఞేన అఞ్ఞస్స, ఇతరేన ఇతరస్సా’’తి ఏవం తీహి ఆచరియేహి తిణ్ణం ఉపసమ్పదాపేక్ఖానం ఏకక్ఖణే అనుసావనే కాతుం. తఞ్చ ఖోతి ఏత్థ తసద్దస్స ‘‘అనుసావనే కాతు’’న్తి పదస్సేవ అత్థవిసయతం దస్సేతుం వుత్తం ‘‘అనుసావనకిరియ’’న్తి. ద్వే వా తయో వాతి ఏత్థ వాసద్దో అనియమవికప్పత్థో. సచే ఏకేనాచరియేన ద్వే అనుసావేతి, ‘‘అయం బుద్ధరక్ఖితో చ అయం ధమ్మరక్ఖితో చా’’తి అనుసావేతబ్బా. సచే తయో అనుసావేతి, ‘‘అయం బుద్ధరక్ఖితో చ అయం ధమ్మరక్ఖితో చ అయం సఙ్ఘరక్ఖితో చా’’తి అనుసావేతబ్బా. యథా ఏకేనాచరియేన ద్వే వా తయో వా ఏకతో అనుసావేతబ్బా, ఏవం ద్వీహి వా తీహి వా ఆచరియేహి ఏకో అనుసావేతబ్బోతిపి వదన్తి. ఏకేన ఉపజ్ఝాయేన కరణభూతేన, ఏకో ఉపజ్ఝాయో హుత్వాతి వా అత్థో. ‘‘ఏకపహారేనేవా’’తి ఇమినా ‘‘ఏకతో’’తి పదస్స అత్థం దస్సేతి. ద్వే తిస్సో కమ్మవాచాతి ద్వీహి ఆచరియేహి ద్వే, తీహి ఆచరియేహి తిస్సో కమ్మవాచా. ఏకేన ఉపజ్ఝాయేన అనుసావనే ఏకో వా ద్వే వా తయో వా ఆచరియా వట్టన్తి, నానుపజ్ఝాయేన అనుసావనే పన నానాచరియా ఏవ వట్టన్తీతి దస్సేన్తో ఆహ ‘‘సచే పనా’’తిఆది. తిస్సత్థేరోతి కమ్మవాచాచరియభూతో తిస్సత్థేరో . సుమనత్థేరస్సాతి ఉపజ్ఝాయభూతస్స సుమనత్థేరస్స. ఇదన్తి నానుపజ్ఝాయేన ఏకస్సాచరియస్సానుసావనం. ఏస పటిక్ఖేపోతి ‘‘న త్వేవ నానుపజ్ఝాయేనా’’తి ఏసో పటిక్ఖేపో.
Purimanayenevāti ‘‘ekena ekassa, aññena itarassā’’tiādinā pubbe vuttanayeneva. Ekatoanusāvane kātunti ‘‘ekena ekassa, aññena aññassa, itarena itarassā’’ti evaṃ tīhi ācariyehi tiṇṇaṃ upasampadāpekkhānaṃ ekakkhaṇe anusāvane kātuṃ. Tañca khoti ettha tasaddassa ‘‘anusāvane kātu’’nti padasseva atthavisayataṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘anusāvanakiriya’’nti. Dve vā tayo vāti ettha vāsaddo aniyamavikappattho. Sace ekenācariyena dve anusāveti, ‘‘ayaṃ buddharakkhito ca ayaṃ dhammarakkhito cā’’ti anusāvetabbā. Sace tayo anusāveti, ‘‘ayaṃ buddharakkhito ca ayaṃ dhammarakkhito ca ayaṃ saṅgharakkhito cā’’ti anusāvetabbā. Yathā ekenācariyena dve vā tayo vā ekato anusāvetabbā, evaṃ dvīhi vā tīhi vā ācariyehi eko anusāvetabbotipi vadanti. Ekena upajjhāyena karaṇabhūtena, eko upajjhāyo hutvāti vā attho. ‘‘Ekapahārenevā’’ti iminā ‘‘ekato’’ti padassa atthaṃ dasseti. Dve tisso kammavācāti dvīhi ācariyehi dve, tīhi ācariyehi tisso kammavācā. Ekena upajjhāyena anusāvane eko vā dve vā tayo vā ācariyā vaṭṭanti, nānupajjhāyena anusāvane pana nānācariyā eva vaṭṭantīti dassento āha ‘‘sace panā’’tiādi. Tissattheroti kammavācācariyabhūto tissatthero . Sumanattherassāti upajjhāyabhūtassa sumanattherassa. Idanti nānupajjhāyena ekassācariyassānusāvanaṃ. Esa paṭikkhepoti ‘‘na tveva nānupajjhāyenā’’ti eso paṭikkhepo.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi
౫౯. గమికాదినిస్సయవత్థూని • 59. Gamikādinissayavatthūni
౬౦. గోత్తేన అనుస్సావనానుజాననా • 60. Gottena anussāvanānujānanā
౬౧. ద్వేఉపసమ్పదాపేక్ఖాదివత్థు • 61. Dveupasampadāpekkhādivatthu
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / గమికాదినిస్సయవత్థుకథా • Gamikādinissayavatthukathā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā
గమికాదినిస్సయవత్థుకథావణ్ణనా • Gamikādinissayavatthukathāvaṇṇanā
గోత్తేన అనుస్సావనానుజాననకథావణ్ణనా • Gottena anussāvanānujānanakathāvaṇṇanā
ద్వేఉపసమ్పదాపేక్ఖాదివత్థుకథావణ్ణనా • Dveupasampadāpekkhādivatthukathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / గమికాదినిస్సయవత్థుకథావణ్ణనా • Gamikādinissayavatthukathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā
గమికాదినిస్సయవత్థుకథావణ్ణనా • Gamikādinissayavatthukathāvaṇṇanā
ద్వేఉపసమ్పదాపేక్ఖాదివత్థుకథావణ్ణనా • Dveupasampadāpekkhādivatthukathāvaṇṇanā