| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
२. गणभोजनसिक्खापदं
2. Gaṇabhojanasikkhāpadaṃ
२०९. दुतिये पहीनलाभसक्कारस्स हेतुं दस्सेन्तो आह ‘‘सो किरा’’तिआदि। सोति देवदत्तो। ‘‘अहोसी’’ति च ‘‘पाकटो जातो’’ति च योजेतब्बो। अजातसत्तुनाति अजातस्सेयेव पितुराजस्स सत्तुभावतो अजातसत्तुना, ‘‘मारापेत्वा’’तिपदे कारितकम्मं। राजानन्ति बिम्बिसारराजं, ‘‘मारापेत्वा’’तिपदे धातुकम्मं। अभिमारेति अभिनिलीयित्वा भगवतो मारणत्थाय पेसिते धनुधरे। गूळ्हपटिच्छन्नोति गुहितो हुत्वा पटिच्छन्नो। परिकथायाति परिगुहनाय कथाय। ‘‘राजानम्पी’’तिपदं ‘‘मारापेसी’’तिपदे धातुकम्मं। पविज्झीति पवट्टेसि। ततोति ततो वुत्ततो परं उट्ठहिंसूति सम्बन्धो। नगरे निवसन्तीति नागरा। राजाति अजातसत्तुराजा। सासनकण्टकन्तिसासनस्स कण्टकसदिसत्ता सासनकण्टकं। ततोति नीहरतो। उपट्ठानम्पीति उपट्ठानम्पि, उपट्ठानत्थायपि वा। अञ्ञेपीति राजतो अञ्ञेपि। अस्साति देवदत्तस्स। किञ्चि खादनीयभोजनीयं ‘‘दातब्ब’’न्ति इमिना योजेतब्बं। किञ्चि वा अभिवादनादि ‘‘कातब्ब’’न्ति इमिना सम्बन्धो। कुलेसु विञ्ञापेत्वा भुञ्जनस्स हेतुं दस्सेन्तो आह ‘‘मा मे’’तिआदि। पोसेन्तो हुत्वा भुञ्जतीति सम्बन्धो।
209. Dutiye pahīnalābhasakkārassa hetuṃ dassento āha ‘‘so kirā’’tiādi. Soti devadatto. ‘‘Ahosī’’ti ca ‘‘pākaṭo jāto’’ti ca yojetabbo. Ajātasattunāti ajātasseyeva piturājassa sattubhāvato ajātasattunā, ‘‘mārāpetvā’’tipade kāritakammaṃ. Rājānanti bimbisārarājaṃ, ‘‘mārāpetvā’’tipade dhātukammaṃ. Abhimāreti abhinilīyitvā bhagavato māraṇatthāya pesite dhanudhare. Gūḷhapaṭicchannoti guhito hutvā paṭicchanno. Parikathāyāti pariguhanāya kathāya. ‘‘Rājānampī’’tipadaṃ ‘‘mārāpesī’’tipade dhātukammaṃ. Pavijjhīti pavaṭṭesi. Tatoti tato vuttato paraṃ uṭṭhahiṃsūti sambandho. Nagare nivasantīti nāgarā. Rājāti ajātasatturājā. Sāsanakaṇṭakantisāsanassa kaṇṭakasadisattā sāsanakaṇṭakaṃ. Tatoti nīharato. Upaṭṭhānampīti upaṭṭhānampi, upaṭṭhānatthāyapi vā. Aññepīti rājato aññepi. Assāti devadattassa. Kiñci khādanīyabhojanīyaṃ ‘‘dātabba’’nti iminā yojetabbaṃ. Kiñci vā abhivādanādi ‘‘kātabba’’nti iminā sambandho. Kulesu viññāpetvā bhuñjanassa hetuṃ dassento āha ‘‘mā me’’tiādi. Posento hutvā bhuñjatīti sambandho.
२११. भत्तं अनधिवासेन्तानं कस्मा चीवरं परित्तं उप्पज्जतीति आह ‘‘भत्तं अगण्हन्तान’’न्तिआदि।
211. Bhattaṃ anadhivāsentānaṃ kasmā cīvaraṃ parittaṃ uppajjatīti āha ‘‘bhattaṃ agaṇhantāna’’ntiādi.
२१२. चीवरकारके भिक्खू भत्तेन कस्मा निमन्तेन्तीति आह ‘‘गामे’’तिआदि।
212. Cīvarakārake bhikkhū bhattena kasmā nimantentīti āha ‘‘gāme’’tiādi.
२१५. नानावेरज्जकेति एत्थ रञ्ञो इदं रज्जं, विसदिसं रज्जं विरज्जं, नानप्पकारं विरज्जं नानाविरज्जं। नानाविरज्जेहि आगता नानावेरज्जका। मज्झे वुद्धि होतीति आह ‘‘नानाविधेहि अञ्ञरज्जेहि आगते’’ति। अञ्ञरज्जेहीति राजगहतो अञ्ञेहि रज्जेहि। रञ्जितब्बन्ति रञ्जन्ति वुत्ते निग्गहितस्स अनासनं सन्धाय वुत्तं ‘‘नानावेरञ्जकेइतिपि पाठो’’ति।
215.Nānāverajjaketi ettha rañño idaṃ rajjaṃ, visadisaṃ rajjaṃ virajjaṃ, nānappakāraṃ virajjaṃ nānāvirajjaṃ. Nānāvirajjehi āgatā nānāverajjakā. Majjhe vuddhi hotīti āha ‘‘nānāvidhehi aññarajjehi āgate’’ti. Aññarajjehīti rājagahato aññehi rajjehi. Rañjitabbanti rañjanti vutte niggahitassa anāsanaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘nānāverañjakeitipi pāṭho’’ti.
२१८. गणभोजनेति गणस्स भोजनं गणभोजनं, गणभोजनस्स भोजनं गणभोजनं, तस्मिं गणभोजने पाचित्तियन्ति अत्थो। ‘‘रत्तूपरतो’’तिआदीसु (दी॰ नि॰ १.१०; म॰ नि॰ १.२९३) विय एकस्स भोजनसद्दस्स लोपो दट्ठब्बो। ननु उपोसथे विय द्वे तयो गणो नामाति आह ‘‘इध गणो नाम चत्तारो’’तिआदि। तेन द्वे तयो गणो नाम न होन्ति, चत्तारो पन आदिं कत्वा तदुत्तरि गणो नामाति दस्सेति। तं पनेतन्ति एत्थ एतसद्दो वचनालङ्कारो द्वीसु सब्बनामेसु पुब्बस्सेव येभुय्येन पधानत्ता। पसवतीति वड्ढति, जायतीति अत्थो। वेवचनेन वाति ‘‘भत्तेन निमन्तेमि, भोजनेन निमन्तेमी’’ति परियायेन वा। भासन्तरेन वाति मूलभासातो अञ्ञाय भासाय वा। एकतो निमन्तिता भिक्खूति सम्बन्धो। हीति सच्चं, यस्मा वा। पमाणन्ति कारणं। ‘‘चत्तारो’’ति लिङ्गविपल्लासं कत्वा ‘‘विहारे’’तिपदेन योजेतब्बं। ठितेसुयेवाति पदं निद्धारणसमुदायो। एको निमन्तितोति सम्बन्धो।
218.Gaṇabhojaneti gaṇassa bhojanaṃ gaṇabhojanaṃ, gaṇabhojanassa bhojanaṃ gaṇabhojanaṃ, tasmiṃ gaṇabhojane pācittiyanti attho. ‘‘Rattūparato’’tiādīsu (dī. ni. 1.10; ma. ni. 1.293) viya ekassa bhojanasaddassa lopo daṭṭhabbo. Nanu uposathe viya dve tayo gaṇo nāmāti āha ‘‘idha gaṇo nāma cattāro’’tiādi. Tena dve tayo gaṇo nāma na honti, cattāro pana ādiṃ katvā taduttari gaṇo nāmāti dasseti. Taṃ panetanti ettha etasaddo vacanālaṅkāro dvīsu sabbanāmesu pubbasseva yebhuyyena padhānattā. Pasavatīti vaḍḍhati, jāyatīti attho. Vevacanena vāti ‘‘bhattena nimantemi, bhojanena nimantemī’’ti pariyāyena vā. Bhāsantarena vāti mūlabhāsāto aññāya bhāsāya vā. Ekato nimantitā bhikkhūti sambandho. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Pamāṇanti kāraṇaṃ. ‘‘Cattāro’’ti liṅgavipallāsaṃ katvā ‘‘vihāre’’tipadena yojetabbaṃ. Ṭhitesuyevāti padaṃ niddhāraṇasamudāyo. Eko nimantitoti sambandho.
चत्तारो भिक्खू विञ्ञापेय्युन्ति सम्बन्धो। पाटेक्कन्ति पतिएकस्स भावो पाटेक्कं, विसुन्ति अत्थो। एकतो वा नानातो वा विञ्ञापेय्युन्ति सम्बन्धो।
Cattāro bhikkhū viññāpeyyunti sambandho. Pāṭekkanti patiekassa bhāvo pāṭekkaṃ, visunti attho. Ekato vā nānāto vā viññāpeyyunti sambandho.
छविसङ्खाततो बाहिरचम्मतो अब्भन्तरचम्मस्स थूलत्ता ‘‘महाचम्मस्सा’’ति वुत्तं। फालं एतेसं पादानं सञ्जातन्ति फालिता, उप्पादेन्तीति सम्बन्धो। पहटमत्ते सतीति योजना। लेसेन कप्पन्ति पवत्तं चित्तं लेसकप्पियं।
Chavisaṅkhātato bāhiracammato abbhantaracammassa thūlattā ‘‘mahācammassā’’ti vuttaṃ. Phālaṃ etesaṃ pādānaṃ sañjātanti phālitā, uppādentīti sambandho. Pahaṭamatte satīti yojanā. Lesena kappanti pavattaṃ cittaṃ lesakappiyaṃ.
सुत्तञ्चाति सूचिपासपवेसनसुत्तञ्च। ननु विसुं चीवरदानसमयो विय चीवरकारसमयोपि अत्थि, कस्मा ‘‘यदा तदा’’ति वुत्तन्ति आह ‘‘विसुं ही’’तिआदि। हीति सच्चं, यस्मा वा। विसुं चीवरदानसमयो विय चीवरकारसमयो नाम यस्मा नत्थि, तस्मा ‘‘यदा तदा’’ति मया वुत्तन्ति अधिप्पायो। तस्मा यो भिक्खु करोति, तेन भुञ्जितब्बन्ति योजना। सूचिवेठनकोति सिब्बनत्थाय द्वे पिलोतिकखण्डे सम्बन्धित्वा सूचिया विज्झनको। विचारेतीति पञ्चखण्डसत्तखण्डादिवसेन संविदहति। छिन्दतीति सत्थकेन वा हत्थेन वा छिन्दति। मोघसुत्तन्ति मुय्हनं मोघो, अत्थतो गहेतब्बछट्टेतब्बट्ठाने मुय्हनचित्तं, तस्स छिन्दनं सुत्तन्ति मोघसुत्तं। आगन्तुकपट्टन्ति दुपट्टचीवरे मूलपट्टस्स उपरि ठपितपट्टं। पच्चागतन्ति पट्टचीवरादीसु लब्भति। बन्धतीति मूलपट्टेन आगन्तुकपट्टं। बन्धति। अनुवातन्ति चीवरं अनुपरियायित्वा वीयति बन्धीयतीति अनुवातं, तं छिन्दति। घट्टेतीति द्वे अनुवातन्ते अञ्ञमञ्ञं सम्बज्झति। आरोपेतीति चीवरस्स उपरि आरोपेति। तत्थाति चीवरे। सुत्तं करोतीति सूचिपासपवेसनसुत्तं वट्टेति। वलेतीति वट्टित्वा सुत्तवेठनदण्डके आवट्टेति। पिप्फलिकन्ति सत्थकं। तञ्हि पियम्पि फालेतीति पिप्फलि, सायेव पिप्फलिकन्ति कत्वा पिप्फलिकन्ति वुच्चति, तं निसेति निसानं करोतीति अत्थो। यो पन कथेति, एतं ठपेत्वाति योजना।
Suttañcāti sūcipāsapavesanasuttañca. Nanu visuṃ cīvaradānasamayo viya cīvarakārasamayopi atthi, kasmā ‘‘yadā tadā’’ti vuttanti āha ‘‘visuṃ hī’’tiādi. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Visuṃ cīvaradānasamayo viya cīvarakārasamayo nāma yasmā natthi, tasmā ‘‘yadā tadā’’ti mayā vuttanti adhippāyo. Tasmā yo bhikkhu karoti, tena bhuñjitabbanti yojanā. Sūciveṭhanakoti sibbanatthāya dve pilotikakhaṇḍe sambandhitvā sūciyā vijjhanako. Vicāretīti pañcakhaṇḍasattakhaṇḍādivasena saṃvidahati. Chindatīti satthakena vā hatthena vā chindati. Moghasuttanti muyhanaṃ mogho, atthato gahetabbachaṭṭetabbaṭṭhāne muyhanacittaṃ, tassa chindanaṃ suttanti moghasuttaṃ. Āgantukapaṭṭanti dupaṭṭacīvare mūlapaṭṭassa upari ṭhapitapaṭṭaṃ. Paccāgatanti paṭṭacīvarādīsu labbhati. Bandhatīti mūlapaṭṭena āgantukapaṭṭaṃ. Bandhati. Anuvātanti cīvaraṃ anupariyāyitvā vīyati bandhīyatīti anuvātaṃ, taṃ chindati. Ghaṭṭetīti dve anuvātante aññamaññaṃ sambajjhati. Āropetīti cīvarassa upari āropeti. Tatthāti cīvare. Suttaṃ karotīti sūcipāsapavesanasuttaṃ vaṭṭeti. Valetīti vaṭṭitvā suttaveṭhanadaṇḍake āvaṭṭeti. Pipphalikanti satthakaṃ. Tañhi piyampi phāletīti pipphali, sāyeva pipphalikanti katvā pipphalikanti vuccati, taṃ niseti nisānaṃ karotīti attho. Yo pana katheti, etaṃ ṭhapetvāti yojanā.
अद्धानमग्गस्स द्विगावुतत्ता ‘‘अद्धयोजनब्भन्तरे गावुते’’ति वुत्तं। अभिरूळ्हेन भुञ्जितब्बन्ति सम्बन्धो। यत्थाति यस्मिं काले। ‘‘सन्निपतन्ती’’ति बहुकत्तुवसेन वुत्तं। अकुसलं परिवज्जेतीति परिब्बाजको , पब्बज्जवेसं वा परिग्गहेत्वा वजति गच्छति पवत्ततीति परिब्बाजको। विना भावपच्चयेन भावत्थस्स ञातब्बतो परिब्बाजकभावो परिब्बाजको, तं समापन्नोति परिब्बाजकसमापन्नो। अथ वा परिब्बाजकेसु समापन्नो परियापन्नोति परिब्बाजकसमापन्नो। ‘‘एतेस’’न्तिपदं ‘‘येन केनची’’तिपदे निद्धारणसमुदायो।
Addhānamaggassa dvigāvutattā ‘‘addhayojanabbhantare gāvute’’ti vuttaṃ. Abhirūḷhena bhuñjitabbanti sambandho. Yatthāti yasmiṃ kāle. ‘‘Sannipatantī’’ti bahukattuvasena vuttaṃ. Akusalaṃ parivajjetīti paribbājako, pabbajjavesaṃ vā pariggahetvā vajati gacchati pavattatīti paribbājako. Vinā bhāvapaccayena bhāvatthassa ñātabbato paribbājakabhāvo paribbājako, taṃ samāpannoti paribbājakasamāpanno. Atha vā paribbājakesu samāpanno pariyāpannoti paribbājakasamāpanno. ‘‘Etesa’’ntipadaṃ ‘‘yena kenacī’’tipade niddhāraṇasamudāyo.
२२०. येपि भिक्खू भुञ्जन्तीति सम्बन्धो। तत्थाति ‘‘द्वे तयो एकतो’’तिवचने। अनिमन्तितो चतुत्थो यस्स चतुक्कस्साति अनिमन्तितचतुत्थं, अनिमन्तितेन वा चतुत्थं अनिमन्तितचतुत्थं। एसेव नयो अञ्ञेसुपि चतुत्थेसु। इधाति इमस्मिं सासने। निमन्तेतीति अकप्पियनिमन्तनेन निमन्तेति। तेसूति चतूसु भिक्खूसु। सोति उपासको। अञ्ञन्ति नागतभिक्खुतो अञ्ञं, निमन्तितभिक्खुतो वा। तङ्खणप्पत्तन्ति तस्मिं पुच्छनकथनक्खणे पत्तं। हीति वित्थारो। तत्थाति तस्मिं ठाने, गेहे वा। तेहीति करणभूतेहि भिक्खूहि।
220. Yepi bhikkhū bhuñjantīti sambandho. Tatthāti ‘‘dve tayo ekato’’tivacane. Animantito catuttho yassa catukkassāti animantitacatutthaṃ, animantitena vā catutthaṃ animantitacatutthaṃ. Eseva nayo aññesupi catutthesu. Idhāti imasmiṃ sāsane. Nimantetīti akappiyanimantanena nimanteti. Tesūti catūsu bhikkhūsu. Soti upāsako. Aññanti nāgatabhikkhuto aññaṃ, nimantitabhikkhuto vā. Taṅkhaṇappattanti tasmiṃ pucchanakathanakkhaṇe pattaṃ. Hīti vitthāro. Tatthāti tasmiṃ ṭhāne, gehe vā. Tehīti karaṇabhūtehi bhikkhūhi.
सोति पिण्डपातिको। अनागच्छन्तम्पीति सयं न आगच्छन्तम्पि। लच्छथाति लभिस्सथ।
Soti piṇḍapātiko. Anāgacchantampīti sayaṃ na āgacchantampi. Lacchathāti labhissatha.
सोपीति सामणेरोपि, न पिण्डपातिकोयेवाति अत्थो।
Sopīti sāmaṇeropi, na piṇḍapātikoyevāti attho.
तत्थाति गिलानचतुत्थे, तेसु चतूसु वा। गिलानो इतरेसं पन गणपूरको होतीति योजना।
Tatthāti gilānacatutthe, tesu catūsu vā. Gilāno itaresaṃ pana gaṇapūrako hotīti yojanā.
गणपूरकत्ताति समयलद्धस्स गणपूरकत्ता। चतुक्कानीति चीवरदानचतुत्थं चीवरकारचतुत्थं अद्धानगमनचतुत्थं नावाभिरुहनचतुत्थं महासमयचतुत्थं, समणभत्तचतुत्थन्ति छ चतुक्कानि। पुरिमेहि मिस्सेत्वा एकादस चतुक्कानि वेदितब्बानि। एको पण्डितो भिक्खु निसिन्नो होतीति सम्बन्धो। तेसूति तीसु भिक्खूसु, गतेसु गच्छतीति योजना। भुत्वा आगन्त्वा ठितेसुपि अनापत्तियेव। कस्मा सब्बेसं अनापत्ति, ननु चत्तारो भिक्खू एकतो गण्हन्तीति आह ‘‘पञ्चन्नं ही’’तिआदि। हीति सच्चं, यस्मा वा। भोजनानंयेवाति न यागुखज्जकफलाफलादीनं। तानि चाति येहि भोजनेहि विसङ्केतं नत्थि, तानि च भोजनानि। तेहीति चतूहि भिक्खूहि । तानीति यागुआदीनि। इतीति तस्मा अनापत्तिन्ति योजना।
Gaṇapūrakattāti samayaladdhassa gaṇapūrakattā. Catukkānīti cīvaradānacatutthaṃ cīvarakāracatutthaṃ addhānagamanacatutthaṃ nāvābhiruhanacatutthaṃ mahāsamayacatutthaṃ, samaṇabhattacatutthanti cha catukkāni. Purimehi missetvā ekādasa catukkāni veditabbāni. Eko paṇḍito bhikkhu nisinno hotīti sambandho. Tesūti tīsu bhikkhūsu, gatesu gacchatīti yojanā. Bhutvā āgantvā ṭhitesupi anāpattiyeva. Kasmā sabbesaṃ anāpatti, nanu cattāro bhikkhū ekato gaṇhantīti āha ‘‘pañcannaṃ hī’’tiādi. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Bhojanānaṃyevāti na yāgukhajjakaphalāphalādīnaṃ. Tāni cāti yehi bhojanehi visaṅketaṃ natthi, tāni ca bhojanāni. Tehīti catūhi bhikkhūhi . Tānīti yāguādīni. Itīti tasmā anāpattinti yojanā.
कोचि पेसितो अपण्डितमनुस्सो वदतीति योजना। कत्तुकामेन पेसितोति सम्बन्धो। भत्तं गण्हथाति वाति वासद्दो ‘‘ओदनं गण्हथ, भोजनं गण्हथ, अन्नं गण्हथ, कुरं गण्हथा’’ति वचनानिपि सङ्गण्हाति। निमन्तनं सादियन्तीति नेमन्तनिका। पिण्डपाते धुतङ्गे नियुत्ताति पिण्डपातिका। पुनदिवसे भन्तेति वुत्तेति योजना। हरित्वाति अपनेत्वा। ततोति ततो वदनतो परन्ति सम्बन्धो। विक्खेपन्ति विविधं खेपं। तेति असुका च असुका च गामिका। भन्तेति वुत्तेति योजना। सोपीति अपण्डितमनुस्सोपि, न गामिकायेवाति अत्थो। कस्मा न लभामि भन्तेति वुत्तेति योजना। एवं ‘‘कथं निमन्तेसुं भन्ते’’ति एत्थापि। ततोति तस्मा कारणा। एसाति एसो गामो। तन्ति भूमत्थे चेतं उपयोगवचनं, तस्मिं गामे चरथाति हि अत्थो। किं एतेनाति एतेन पुच्छनेन किं पयोजनं। एत्थाति पुच्छने। मा पमज्जित्थाति वदतीति सम्बन्धो। दुतियदिवसेति निमन्तनदिवसतो दुतियदिवसे। धुरगामेति पधानगामे, अन्तिकगामे वा। भावो नाम किरियत्ता एकोयेव होति, तस्मा कत्तारं वा कम्मं वा सम्बन्धं वा अपेक्खित्वा बहुवचनेन न भवितब्बं, तेन वुत्तं ‘‘न दुब्बचेहि भवितब्ब’’न्ति। तेसूति गामिकेसु भोजेन्तेसूति सम्बन्धो। असनसालायन्ति भोजनसालायं। सा हि असति भुञ्जति एत्थाति असना, सलन्ति पविसन्ति अस्सन्ति साला, असना च सा सालाचेति असनसालाति अत्थेन ‘‘असनसाला’’ति वुच्चति।
Koci pesito apaṇḍitamanusso vadatīti yojanā. Kattukāmena pesitoti sambandho. Bhattaṃ gaṇhathāti vāti vāsaddo ‘‘odanaṃ gaṇhatha, bhojanaṃ gaṇhatha, annaṃ gaṇhatha, kuraṃ gaṇhathā’’ti vacanānipi saṅgaṇhāti. Nimantanaṃ sādiyantīti nemantanikā. Piṇḍapāte dhutaṅge niyuttāti piṇḍapātikā. Punadivase bhanteti vutteti yojanā. Haritvāti apanetvā. Tatoti tato vadanato paranti sambandho. Vikkhepanti vividhaṃ khepaṃ. Teti asukā ca asukā ca gāmikā. Bhanteti vutteti yojanā. Sopīti apaṇḍitamanussopi, na gāmikāyevāti attho. Kasmā na labhāmi bhanteti vutteti yojanā. Evaṃ ‘‘kathaṃ nimantesuṃ bhante’’ti etthāpi. Tatoti tasmā kāraṇā. Esāti eso gāmo. Tanti bhūmatthe cetaṃ upayogavacanaṃ, tasmiṃ gāme carathāti hi attho. Kiṃ etenāti etena pucchanena kiṃ payojanaṃ. Etthāti pucchane. Mā pamajjitthāti vadatīti sambandho. Dutiyadivaseti nimantanadivasato dutiyadivase. Dhuragāmeti padhānagāme, antikagāme vā. Bhāvo nāma kiriyattā ekoyeva hoti, tasmā kattāraṃ vā kammaṃ vā sambandhaṃ vā apekkhitvā bahuvacanena na bhavitabbaṃ, tena vuttaṃ ‘‘na dubbacehi bhavitabba’’nti. Tesūti gāmikesu bhojentesūti sambandho. Asanasālāyanti bhojanasālāyaṃ. Sā hi asati bhuñjati etthāti asanā, salanti pavisanti assanti sālā, asanā ca sā sālāceti asanasālāti atthena ‘‘asanasālā’’ti vuccati.
अथ पनाति ततो अञ्ञथा पन। अपादानत्थो हि अथसद्दो। तत्थ तत्थाति तस्मिं तस्मिं ठाने अन्तरवीथिआदीसूति अत्थो। पटिकच्चेवाति पठमं कत्वा एव। भिक्खूसु गामतो अनिक्खन्तेसु पगेवाति वुत्तं होति। न वट्टतीति ‘‘भत्तं गण्हथा’’ति पहिणत्ता न वट्टति। ये पन मनुस्सा भोजेन्तीति सम्बन्धो। निवत्तथाति वुत्तपदेति ‘‘निवत्तथा’’ति वुत्ते किरियापदे। यस्स कस्सचि होतीति यस्स कस्सचि अत्थाय होतीति योजना। निवत्तितुं वट्टतीति ‘‘भत्तं गण्हथा’’ति अवुत्तत्ता निवत्तितुं वट्टति। सम्बन्धं कत्वाति ‘‘निवत्तथ भन्ते’’ति भन्तेसद्देन अब्यवहितं कत्वा। निसीदथ भन्ते, भत्तं गण्हथाति भन्तेसद्देन ब्यवहितं कत्वा वुत्ते ‘‘निसीदथा’’तिपदे निसीदितुं वट्टति। अथ भन्तेसद्देन ब्यवहितं अकत्वा ‘‘निसीदथ, भत्तं गण्हथा’’ति सम्बन्धं कत्वा वुत्ते निसीदितुं वट्टति। इच्चेतं नयं अतिदिसति ‘‘एसेव नयो’’तिइमिनाति। दुतियं।
Atha panāti tato aññathā pana. Apādānattho hi athasaddo. Tattha tatthāti tasmiṃ tasmiṃ ṭhāne antaravīthiādīsūti attho. Paṭikaccevāti paṭhamaṃ katvā eva. Bhikkhūsu gāmato anikkhantesu pagevāti vuttaṃ hoti. Na vaṭṭatīti ‘‘bhattaṃ gaṇhathā’’ti pahiṇattā na vaṭṭati. Ye pana manussā bhojentīti sambandho. Nivattathāti vuttapadeti ‘‘nivattathā’’ti vutte kiriyāpade. Yassakassacihotīti yassa kassaci atthāya hotīti yojanā. Nivattituṃ vaṭṭatīti ‘‘bhattaṃ gaṇhathā’’ti avuttattā nivattituṃ vaṭṭati. Sambandhaṃ katvāti ‘‘nivattatha bhante’’ti bhantesaddena abyavahitaṃ katvā. Nisīdatha bhante, bhattaṃ gaṇhathāti bhantesaddena byavahitaṃ katvā vutte ‘‘nisīdathā’’tipade nisīdituṃ vaṭṭati. Atha bhantesaddena byavahitaṃ akatvā ‘‘nisīdatha, bhattaṃ gaṇhathā’’ti sambandhaṃ katvā vutte nisīdituṃ vaṭṭati. Iccetaṃ nayaṃ atidisati ‘‘eseva nayo’’tiimināti. Dutiyaṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / ४. भोजनवग्गो • 4. Bhojanavaggo
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / २. गणभोजनसिक्खापदवण्णना • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / २. गणभोजनसिक्खापदवण्णना • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / २. गणभोजनसिक्खापदवण्णना • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / २. गणभोजनसिक्खापदवण्णना • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
