| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi |
၂. ဂဏဘောဇနသိက္ခာပဒံ
2. Gaṇabhojanasikkhāpadaṃ
၂၀၉. ဒုတိယေ ပဟီနလာဘသက္ကာရသ္သ ဟေတုံ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘သော ကိရာ’’တိအာဒိ။ သောတိ ဒေဝဒတ္တော။ ‘‘အဟောသီ’’တိ စ ‘‘ပာကဋော ဇာတော’’တိ စ ယောဇေတဗ္ဗော။ အဇာတသတ္တုနာတိ အဇာတသ္သေယေဝ ပိတုရာဇသ္သ သတ္တုဘာဝတော အဇာတသတ္တုနာ, ‘‘မာရာပေတ္ဝာ’’တိပဒေ ကာရိတကမ္မံ။ ရာဇာနန္တိ ဗိမ္ဗိသာရရာဇံ, ‘‘မာရာပေတ္ဝာ’’တိပဒေ ဓာတုကမ္မံ။ အဘိမာရေတိ အဘိနိလီယိတ္ဝာ ဘဂဝတော မာရဏတ္ထာယ ပေသိတေ ဓနုဓရေ။ ဂူဠ္ဟပဋိစ္ဆန္နောတိ ဂုဟိတော ဟုတ္ဝာ ပဋိစ္ဆန္နော။ ပရိကထာယာတိ ပရိဂုဟနာယ ကထာယ။ ‘‘ရာဇာနမ္ပီ’’တိပဒံ ‘‘မာရာပေသီ’’တိပဒေ ဓာတုကမ္မံ။ ပဝိဇ္ဈီတိ ပဝဋ္ဋေသိ။ တတောတိ တတော ဝုတ္တတော ပရံ ဥဋ္ဌဟိံသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ နဂရေ နိဝသန္တီတိ နာဂရာ။ ရာဇာတိ အဇာတသတ္တုရာဇာ။ သာသနကဏ္ဋကန္တိသာသနသ္သ ကဏ္ဋကသဒိသတ္တာ သာသနကဏ္ဋကံ။ တတောတိ နီဟရတော။ ဥပဋ္ဌာနမ္ပီတိ ဥပဋ္ဌာနမ္ပိ, ဥပဋ္ဌာနတ္ထာယပိ ဝာ။ အညေပီတိ ရာဇတော အညေပိ။ အသ္သာတိ ဒေဝဒတ္တသ္သ။ ကိဉ္စိ ခာဒနီယဘောဇနီယံ ‘‘ဒာတဗ္ဗ’’န္တိ ဣမိနာ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ကိဉ္စိ ဝာ အဘိဝာဒနာဒိ ‘‘ကာတဗ္ဗ’’န္တိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓော။ ကုလေသု ဝိညာပေတ္ဝာ ဘုဉ္ဇနသ္သ ဟေတုံ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘မာ မေ’’တိအာဒိ။ ပောသေန္တော ဟုတ္ဝာ ဘုဉ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။
209. Dutiye pahīnalābhasakkārassa hetuṃ dassento āha ‘‘so kirā’’tiādi. Soti devadatto. ‘‘Ahosī’’ti ca ‘‘pākaṭo jāto’’ti ca yojetabbo. Ajātasattunāti ajātasseyeva piturājassa sattubhāvato ajātasattunā, ‘‘mārāpetvā’’tipade kāritakammaṃ. Rājānanti bimbisārarājaṃ, ‘‘mārāpetvā’’tipade dhātukammaṃ. Abhimāreti abhinilīyitvā bhagavato māraṇatthāya pesite dhanudhare. Gūḷhapaṭicchannoti guhito hutvā paṭicchanno. Parikathāyāti pariguhanāya kathāya. ‘‘Rājānampī’’tipadaṃ ‘‘mārāpesī’’tipade dhātukammaṃ. Pavijjhīti pavaṭṭesi. Tatoti tato vuttato paraṃ uṭṭhahiṃsūti sambandho. Nagare nivasantīti nāgarā. Rājāti ajātasatturājā. Sāsanakaṇṭakantisāsanassa kaṇṭakasadisattā sāsanakaṇṭakaṃ. Tatoti nīharato. Upaṭṭhānampīti upaṭṭhānampi, upaṭṭhānatthāyapi vā. Aññepīti rājato aññepi. Assāti devadattassa. Kiñci khādanīyabhojanīyaṃ ‘‘dātabba’’nti iminā yojetabbaṃ. Kiñci vā abhivādanādi ‘‘kātabba’’nti iminā sambandho. Kulesu viññāpetvā bhuñjanassa hetuṃ dassento āha ‘‘mā me’’tiādi. Posento hutvā bhuñjatīti sambandho.
၂၁၁. ဘတ္တံ အနဓိဝာသေန္တာနံ ကသ္မာ စီဝရံ ပရိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အာဟ ‘‘ဘတ္တံ အဂဏ္ဟန္တာန’’န္တိအာဒိ။
211. Bhattaṃ anadhivāsentānaṃ kasmā cīvaraṃ parittaṃ uppajjatīti āha ‘‘bhattaṃ agaṇhantāna’’ntiādi.
၂၁၂. စီဝရကာရကေ ဘိက္ခူ ဘတ္တေန ကသ္မာ နိမန္တေန္တီတိ အာဟ ‘‘ဂာမေ’’တိအာဒိ။
212. Cīvarakārake bhikkhū bhattena kasmā nimantentīti āha ‘‘gāme’’tiādi.
၂၁၅. နာနာဝေရဇ္ဇကေတိ ဧတ္ထ ရညော ဣဒံ ရဇ္ဇံ, ဝိသဒိသံ ရဇ္ဇံ ဝိရဇ္ဇံ, နာနပ္ပကာရံ ဝိရဇ္ဇံ နာနာဝိရဇ္ဇံ။ နာနာဝိရဇ္ဇေဟိ အာဂတာ နာနာဝေရဇ္ဇကာ။ မဇ္ဈေ ဝုဒ္ဓိ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘နာနာဝိဓေဟိ အညရဇ္ဇေဟိ အာဂတေ’’တိ။ အညရဇ္ဇေဟီတိ ရာဇဂဟတော အညေဟိ ရဇ္ဇေဟိ။ ရဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ရဉ္ဇန္တိ ဝုတ္တေ နိဂ္ဂဟိတသ္သ အနာသနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘နာနာဝေရဉ္ဇကေဣတိပိ ပာဌော’’တိ။
215.Nānāverajjaketi ettha rañño idaṃ rajjaṃ, visadisaṃ rajjaṃ virajjaṃ, nānappakāraṃ virajjaṃ nānāvirajjaṃ. Nānāvirajjehi āgatā nānāverajjakā. Majjhe vuddhi hotīti āha ‘‘nānāvidhehi aññarajjehi āgate’’ti. Aññarajjehīti rājagahato aññehi rajjehi. Rañjitabbanti rañjanti vutte niggahitassa anāsanaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘nānāverañjakeitipi pāṭho’’ti.
၂၁၈. ဂဏဘောဇနေတိ ဂဏသ္သ ဘောဇနံ ဂဏဘောဇနံ, ဂဏဘောဇနသ္သ ဘောဇနံ ဂဏဘောဇနံ, တသ္မိံ ဂဏဘောဇနေ ပာစိတ္တိယန္တိ အတ္ထော။ ‘‘ရတ္တူပရတော’’တိအာဒီသု (ဒီ. နိ. ၁.၁၀; မ. နိ. ၁.၂၉၃) ဝိယ ဧကသ္သ ဘောဇနသဒ္ဒသ္သ လောပော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ နနု ဥပောသထေ ဝိယ ဒ္ဝေ တယော ဂဏော နာမာတိ အာဟ ‘‘ဣဓ ဂဏော နာမ စတ္တာရော’’တိအာဒိ။ တေန ဒ္ဝေ တယော ဂဏော နာမ န ဟောန္တိ, စတ္တာရော ပန အာဒိံ ကတ္ဝာ တဒုတ္တရိ ဂဏော နာမာတိ ဒသ္သေတိ။ တံ ပနေတန္တိ ဧတ္ထ ဧတသဒ္ဒော ဝစနာလင္ကာရော ဒ္ဝီသု သဗ္ဗနာမေသု ပုဗ္ဗသ္သေဝ ယေဘုယ္ယေန ပဓာနတ္တာ။ ပသဝတီတိ ဝဍ္ဎတိ, ဇာယတီတိ အတ္ထော။ ဝေဝစနေန ဝာတိ ‘‘ဘတ္တေန နိမန္တေမိ, ဘောဇနေန နိမန္တေမီ’’တိ ပရိယာယေန ဝာ။ ဘာသန္တရေန ဝာတိ မူလဘာသာတော အညာယ ဘာသာယ ဝာ။ ဧကတော နိမန္တိတာ ဘိက္ခူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝာ။ ပမာဏန္တိ ကာရဏံ။ ‘‘စတ္တာရော’’တိ လိင္ဂဝိပလ္လာသံ ကတ္ဝာ ‘‘ဝိဟာရေ’’တိပဒေန ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဌိတေသုယေဝာတိ ပဒံ နိဒ္ဓာရဏသမုဒာယော။ ဧကော နိမန္တိတောတိ သမ္ဗန္ဓော။
218.Gaṇabhojaneti gaṇassa bhojanaṃ gaṇabhojanaṃ, gaṇabhojanassa bhojanaṃ gaṇabhojanaṃ, tasmiṃ gaṇabhojane pācittiyanti attho. ‘‘Rattūparato’’tiādīsu (dī. ni. 1.10; ma. ni. 1.293) viya ekassa bhojanasaddassa lopo daṭṭhabbo. Nanu uposathe viya dve tayo gaṇo nāmāti āha ‘‘idha gaṇo nāma cattāro’’tiādi. Tena dve tayo gaṇo nāma na honti, cattāro pana ādiṃ katvā taduttari gaṇo nāmāti dasseti. Taṃ panetanti ettha etasaddo vacanālaṅkāro dvīsu sabbanāmesu pubbasseva yebhuyyena padhānattā. Pasavatīti vaḍḍhati, jāyatīti attho. Vevacanena vāti ‘‘bhattena nimantemi, bhojanena nimantemī’’ti pariyāyena vā. Bhāsantarena vāti mūlabhāsāto aññāya bhāsāya vā. Ekato nimantitā bhikkhūti sambandho. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Pamāṇanti kāraṇaṃ. ‘‘Cattāro’’ti liṅgavipallāsaṃ katvā ‘‘vihāre’’tipadena yojetabbaṃ. Ṭhitesuyevāti padaṃ niddhāraṇasamudāyo. Eko nimantitoti sambandho.
စတ္တာရော ဘိက္ခူ ဝိညာပေယ္ယုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပာဋေက္ကန္တိ ပတိဧကသ္သ ဘာဝော ပာဋေက္ကံ, ဝိသုန္တိ အတ္ထော။ ဧကတော ဝာ နာနာတော ဝာ ဝိညာပေယ္ယုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။
Cattāro bhikkhū viññāpeyyunti sambandho. Pāṭekkanti patiekassa bhāvo pāṭekkaṃ, visunti attho. Ekato vā nānāto vā viññāpeyyunti sambandho.
ဆဝိသင္ခာတတော ဗာဟိရစမ္မတော အဗ္ဘန္တရစမ္မသ္သ ထူလတ္တာ ‘‘မဟာစမ္မသ္သာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဖာလံ ဧတေသံ ပာဒာနံ သဉ္ဇာတန္တိ ဖာလိတာ, ဥပ္ပာဒေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပဟဋမတ္တေ သတီတိ ယောဇနာ။ လေသေန ကပ္ပန္တိ ပဝတ္တံ စိတ္တံ လေသကပ္ပိယံ။
Chavisaṅkhātato bāhiracammato abbhantaracammassa thūlattā ‘‘mahācammassā’’ti vuttaṃ. Phālaṃ etesaṃ pādānaṃ sañjātanti phālitā, uppādentīti sambandho. Pahaṭamatte satīti yojanā. Lesena kappanti pavattaṃ cittaṃ lesakappiyaṃ.
သုတ္တဉ္စာတိ သူစိပာသပဝေသနသုတ္တဉ္စ။ နနု ဝိသုံ စီဝရဒာနသမယော ဝိယ စီဝရကာရသမယောပိ အတ္ထိ, ကသ္မာ ‘‘ယဒာ တဒာ’’တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဝိသုံ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝာ။ ဝိသုံ စီဝရဒာနသမယော ဝိယ စီဝရကာရသမယော နာမ ယသ္မာ နတ္ထိ, တသ္မာ ‘‘ယဒာ တဒာ’’တိ မယာ ဝုတ္တန္တိ အဓိပ္ပာယော။ တသ္မာ ယော ဘိက္ခု ကရောတိ, တေန ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ သူစိဝေဌနကောတိ သိဗ္ဗနတ္ထာယ ဒ္ဝေ ပိလောတိကခဏ္ဍေ သမ္ဗန္ဓိတ္ဝာ သူစိယာ ဝိဇ္ဈနကော။ ဝိစာရေတီတိ ပဉ္စခဏ္ဍသတ္တခဏ္ဍာဒိဝသေန သံဝိဒဟတိ။ ဆိန္ဒတီတိ သတ္ထကေန ဝာ ဟတ္ထေန ဝာ ဆိန္ဒတိ။ မောဃသုတ္တန္တိ မုယ္ဟနံ မောဃော, အတ္ထတော ဂဟေတဗ္ဗဆဋ္ဋေတဗ္ဗဋ္ဌာနေ မုယ္ဟနစိတ္တံ, တသ္သ ဆိန္ဒနံ သုတ္တန္တိ မောဃသုတ္တံ။ အာဂန္တုကပဋ္ဋန္တိ ဒုပဋ္ဋစီဝရေ မူလပဋ္ဋသ္သ ဥပရိ ဌပိတပဋ္ဋံ။ ပစ္စာဂတန္တိ ပဋ္ဋစီဝရာဒီသု လဗ္ဘတိ။ ဗန္ဓတီတိ မူလပဋ္ဋေန အာဂန္တုကပဋ္ဋံ။ ဗန္ဓတိ။ အနုဝာတန္တိ စီဝရံ အနုပရိယာယိတ္ဝာ ဝီယတိ ဗန္ဓီယတီတိ အနုဝာတံ, တံ ဆိန္ဒတိ။ ဃဋ္ဋေတီတိ ဒ္ဝေ အနုဝာတန္တေ အညမညံ သမ္ဗဇ္ဈတိ။ အာရောပေတီတိ စီဝရသ္သ ဥပရိ အာရောပေတိ။ တတ္ထာတိ စီဝရေ။ သုတ္တံ ကရောတီတိ သူစိပာသပဝေသနသုတ္တံ ဝဋ္ဋေတိ။ ဝလေတီတိ ဝဋ္ဋိတ္ဝာ သုတ္တဝေဌနဒဏ္ဍကေ အာဝဋ္ဋေတိ။ ပိပ္ဖလိကန္တိ သတ္ထကံ။ တဉ္ဟိ ပိယမ္ပိ ဖာလေတီတိ ပိပ္ဖလိ, သာယေဝ ပိပ္ဖလိကန္တိ ကတ္ဝာ ပိပ္ဖလိကန္တိ ဝုစ္စတိ, တံ နိသေတိ နိသာနံ ကရောတီတိ အတ္ထော။ ယော ပန ကထေတိ, ဧတံ ဌပေတ္ဝာတိ ယောဇနာ။
Suttañcāti sūcipāsapavesanasuttañca. Nanu visuṃ cīvaradānasamayo viya cīvarakārasamayopi atthi, kasmā ‘‘yadā tadā’’ti vuttanti āha ‘‘visuṃ hī’’tiādi. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Visuṃ cīvaradānasamayo viya cīvarakārasamayo nāma yasmā natthi, tasmā ‘‘yadā tadā’’ti mayā vuttanti adhippāyo. Tasmā yo bhikkhu karoti, tena bhuñjitabbanti yojanā. Sūciveṭhanakoti sibbanatthāya dve pilotikakhaṇḍe sambandhitvā sūciyā vijjhanako. Vicāretīti pañcakhaṇḍasattakhaṇḍādivasena saṃvidahati. Chindatīti satthakena vā hatthena vā chindati. Moghasuttanti muyhanaṃ mogho, atthato gahetabbachaṭṭetabbaṭṭhāne muyhanacittaṃ, tassa chindanaṃ suttanti moghasuttaṃ. Āgantukapaṭṭanti dupaṭṭacīvare mūlapaṭṭassa upari ṭhapitapaṭṭaṃ. Paccāgatanti paṭṭacīvarādīsu labbhati. Bandhatīti mūlapaṭṭena āgantukapaṭṭaṃ. Bandhati. Anuvātanti cīvaraṃ anupariyāyitvā vīyati bandhīyatīti anuvātaṃ, taṃ chindati. Ghaṭṭetīti dve anuvātante aññamaññaṃ sambajjhati. Āropetīti cīvarassa upari āropeti. Tatthāti cīvare. Suttaṃ karotīti sūcipāsapavesanasuttaṃ vaṭṭeti. Valetīti vaṭṭitvā suttaveṭhanadaṇḍake āvaṭṭeti. Pipphalikanti satthakaṃ. Tañhi piyampi phāletīti pipphali, sāyeva pipphalikanti katvā pipphalikanti vuccati, taṃ niseti nisānaṃ karotīti attho. Yo pana katheti, etaṃ ṭhapetvāti yojanā.
အဒ္ဓာနမဂ္ဂသ္သ ဒ္ဝိဂာဝုတတ္တာ ‘‘အဒ္ဓယောဇနဗ္ဘန္တရေ ဂာဝုတေ’’တိ ဝုတ္တံ။ အဘိရူဠ္ဟေန ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ကာလေ။ ‘‘သန္နိပတန္တီ’’တိ ဗဟုကတ္တုဝသေန ဝုတ္တံ။ အကုသလံ ပရိဝဇ္ဇေတီတိ ပရိဗ္ဗာဇကော , ပဗ္ဗဇ္ဇဝေသံ ဝာ ပရိဂ္ဂဟေတ္ဝာ ဝဇတိ ဂစ္ဆတိ ပဝတ္တတီတိ ပရိဗ္ဗာဇကော။ ဝိနာ ဘာဝပစ္စယေန ဘာဝတ္ထသ္သ ဉာတဗ္ဗတော ပရိဗ္ဗာဇကဘာဝော ပရိဗ္ဗာဇကော, တံ သမာပန္နောတိ ပရိဗ္ဗာဇကသမာပန္နော။ အထ ဝာ ပရိဗ္ဗာဇကေသု သမာပန္နော ပရိယာပန္နောတိ ပရိဗ္ဗာဇကသမာပန္နော။ ‘‘ဧတေသ’’န္တိပဒံ ‘‘ယေန ကေနစီ’’တိပဒေ နိဒ္ဓာရဏသမုဒာယော။
Addhānamaggassa dvigāvutattā ‘‘addhayojanabbhantare gāvute’’ti vuttaṃ. Abhirūḷhena bhuñjitabbanti sambandho. Yatthāti yasmiṃ kāle. ‘‘Sannipatantī’’ti bahukattuvasena vuttaṃ. Akusalaṃ parivajjetīti paribbājako, pabbajjavesaṃ vā pariggahetvā vajati gacchati pavattatīti paribbājako. Vinā bhāvapaccayena bhāvatthassa ñātabbato paribbājakabhāvo paribbājako, taṃ samāpannoti paribbājakasamāpanno. Atha vā paribbājakesu samāpanno pariyāpannoti paribbājakasamāpanno. ‘‘Etesa’’ntipadaṃ ‘‘yena kenacī’’tipade niddhāraṇasamudāyo.
၂၂၀. ယေပိ ဘိက္ခူ ဘုဉ္ဇန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ ‘‘ဒ္ဝေ တယော ဧကတော’’တိဝစနေ။ အနိမန္တိတော စတုတ္ထော ယသ္သ စတုက္ကသ္သာတိ အနိမန္တိတစတုတ္ထံ, အနိမန္တိတေန ဝာ စတုတ္ထံ အနိမန္တိတစတုတ္ထံ။ ဧသေဝ နယော အညေသုပိ စတုတ္ထေသု။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သာသနေ။ နိမန္တေတီတိ အကပ္ပိယနိမန္တနေန နိမန္တေတိ။ တေသူတိ စတူသု ဘိက္ခူသု။ သောတိ ဥပာသကော။ အညန္တိ နာဂတဘိက္ခုတော အညံ, နိမန္တိတဘိက္ခုတော ဝာ။ တင္ခဏပ္ပတ္တန္တိ တသ္မိံ ပုစ္ဆနကထနက္ခဏေ ပတ္တံ။ ဟီတိ ဝိတ္ထာရော။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ဌာနေ, ဂေဟေ ဝာ။ တေဟီတိ ကရဏဘူတေဟိ ဘိက္ခူဟိ။
220. Yepi bhikkhū bhuñjantīti sambandho. Tatthāti ‘‘dve tayo ekato’’tivacane. Animantito catuttho yassa catukkassāti animantitacatutthaṃ, animantitena vā catutthaṃ animantitacatutthaṃ. Eseva nayo aññesupi catutthesu. Idhāti imasmiṃ sāsane. Nimantetīti akappiyanimantanena nimanteti. Tesūti catūsu bhikkhūsu. Soti upāsako. Aññanti nāgatabhikkhuto aññaṃ, nimantitabhikkhuto vā. Taṅkhaṇappattanti tasmiṃ pucchanakathanakkhaṇe pattaṃ. Hīti vitthāro. Tatthāti tasmiṃ ṭhāne, gehe vā. Tehīti karaṇabhūtehi bhikkhūhi.
သောတိ ပိဏ္ဍပာတိကော။ အနာဂစ္ဆန္တမ္ပီတိ သယံ န အာဂစ္ဆန္တမ္ပိ။ လစ္ဆထာတိ လဘိသ္သထ။
Soti piṇḍapātiko. Anāgacchantampīti sayaṃ na āgacchantampi. Lacchathāti labhissatha.
သောပီတိ သာမဏေရောပိ, န ပိဏ္ဍပာတိကောယေဝာတိ အတ္ထော။
Sopīti sāmaṇeropi, na piṇḍapātikoyevāti attho.
တတ္ထာတိ ဂိလာနစတုတ္ထေ, တေသု စတူသု ဝာ။ ဂိလာနော ဣတရေသံ ပန ဂဏပူရကော ဟောတီတိ ယောဇနာ။
Tatthāti gilānacatutthe, tesu catūsu vā. Gilāno itaresaṃ pana gaṇapūrako hotīti yojanā.
ဂဏပူရကတ္တာတိ သမယလဒ္ဓသ္သ ဂဏပူရကတ္တာ။ စတုက္ကာနီတိ စီဝရဒာနစတုတ္ထံ စီဝရကာရစတုတ္ထံ အဒ္ဓာနဂမနစတုတ္ထံ နာဝာဘိရုဟနစတုတ္ထံ မဟာသမယစတုတ္ထံ, သမဏဘတ္တစတုတ္ထန္တိ ဆ စတုက္ကာနိ။ ပုရိမေဟိ မိသ္သေတ္ဝာ ဧကာဒသ စတုက္ကာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဧကော ပဏ္ဍိတော ဘိက္ခု နိသိန္နော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသူတိ တီသု ဘိက္ခူသု, ဂတေသု ဂစ္ဆတီတိ ယောဇနာ။ ဘုတ္ဝာ အာဂန္တ္ဝာ ဌိတေသုပိ အနာပတ္တိယေဝ။ ကသ္မာ သဗ္ဗေသံ အနာပတ္တိ, နနု စတ္တာရော ဘိက္ခူ ဧကတော ဂဏ္ဟန္တီတိ အာဟ ‘‘ပဉ္စန္နံ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝာ။ ဘောဇနာနံယေဝာတိ န ယာဂုခဇ္ဇကဖလာဖလာဒီနံ။ တာနိ စာတိ ယေဟိ ဘောဇနေဟိ ဝိသင္ကေတံ နတ္ထိ, တာနိ စ ဘောဇနာနိ။ တေဟီတိ စတူဟိ ဘိက္ခူဟိ ။ တာနီတိ ယာဂုအာဒီနိ။ ဣတီတိ တသ္မာ အနာပတ္တိန္တိ ယောဇနာ။
Gaṇapūrakattāti samayaladdhassa gaṇapūrakattā. Catukkānīti cīvaradānacatutthaṃ cīvarakāracatutthaṃ addhānagamanacatutthaṃ nāvābhiruhanacatutthaṃ mahāsamayacatutthaṃ, samaṇabhattacatutthanti cha catukkāni. Purimehi missetvā ekādasa catukkāni veditabbāni. Eko paṇḍito bhikkhu nisinno hotīti sambandho. Tesūti tīsu bhikkhūsu, gatesu gacchatīti yojanā. Bhutvā āgantvā ṭhitesupi anāpattiyeva. Kasmā sabbesaṃ anāpatti, nanu cattāro bhikkhū ekato gaṇhantīti āha ‘‘pañcannaṃ hī’’tiādi. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Bhojanānaṃyevāti na yāgukhajjakaphalāphalādīnaṃ. Tāni cāti yehi bhojanehi visaṅketaṃ natthi, tāni ca bhojanāni. Tehīti catūhi bhikkhūhi . Tānīti yāguādīni. Itīti tasmā anāpattinti yojanā.
ကောစိ ပေသိတော အပဏ္ဍိတမနုသ္သော ဝဒတီတိ ယောဇနာ။ ကတ္တုကာမေန ပေသိတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘတ္တံ ဂဏ္ဟထာတိ ဝာတိ ဝာသဒ္ဒော ‘‘ဩဒနံ ဂဏ္ဟထ, ဘောဇနံ ဂဏ္ဟထ, အန္နံ ဂဏ္ဟထ, ကုရံ ဂဏ္ဟထာ’’တိ ဝစနာနိပိ သင္ဂဏ္ဟာတိ။ နိမန္တနံ သာဒိယန္တီတိ နေမန္တနိကာ။ ပိဏ္ဍပာတေ ဓုတင္ဂေ နိယုတ္တာတိ ပိဏ္ဍပာတိကာ။ ပုနဒိဝသေ ဘန္တေတိ ဝုတ္တေတိ ယောဇနာ။ ဟရိတ္ဝာတိ အပနေတ္ဝာ။ တတောတိ တတော ဝဒနတော ပရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိက္ခေပန္တိ ဝိဝိဓံ ခေပံ။ တေတိ အသုကာ စ အသုကာ စ ဂာမိကာ။ ဘန္တေတိ ဝုတ္တေတိ ယောဇနာ။ သောပီတိ အပဏ္ဍိတမနုသ္သောပိ, န ဂာမိကာယေဝာတိ အတ္ထော။ ကသ္မာ န လဘာမိ ဘန္တေတိ ဝုတ္တေတိ ယောဇနာ။ ဧဝံ ‘‘ကထံ နိမန္တေသုံ ဘန္တေ’’တိ ဧတ္ထာပိ။ တတောတိ တသ္မာ ကာရဏာ။ ဧသာတိ ဧသော ဂာမော။ တန္တိ ဘူမတ္ထေ စေတံ ဥပယောဂဝစနံ, တသ္မိံ ဂာမေ စရထာတိ ဟိ အတ္ထော။ ကိံ ဧတေနာတိ ဧတေန ပုစ္ဆနေန ကိံ ပယောဇနံ။ ဧတ္ထာတိ ပုစ္ဆနေ။ မာ ပမဇ္ဇိတ္ထာတိ ဝဒတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒုတိယဒိဝသေတိ နိမန္တနဒိဝသတော ဒုတိယဒိဝသေ။ ဓုရဂာမေတိ ပဓာနဂာမေ, အန္တိကဂာမေ ဝာ။ ဘာဝော နာမ ကိရိယတ္တာ ဧကောယေဝ ဟောတိ, တသ္မာ ကတ္တာရံ ဝာ ကမ္မံ ဝာ သမ္ဗန္ဓံ ဝာ အပေက္ခိတ္ဝာ ဗဟုဝစနေန န ဘဝိတဗ္ဗံ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘န ဒုဗ္ဗစေဟိ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ။ တေသူတိ ဂာမိကေသု ဘောဇေန္တေသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ အသနသာလာယန္တိ ဘောဇနသာလာယံ။ သာ ဟိ အသတိ ဘုဉ္ဇတိ ဧတ္ထာတိ အသနာ, သလန္တိ ပဝိသန္တိ အသ္သန္တိ သာလာ, အသနာ စ သာ သာလာစေတိ အသနသာလာတိ အတ္ထေန ‘‘အသနသာလာ’’တိ ဝုစ္စတိ။
Koci pesito apaṇḍitamanusso vadatīti yojanā. Kattukāmena pesitoti sambandho. Bhattaṃ gaṇhathāti vāti vāsaddo ‘‘odanaṃ gaṇhatha, bhojanaṃ gaṇhatha, annaṃ gaṇhatha, kuraṃ gaṇhathā’’ti vacanānipi saṅgaṇhāti. Nimantanaṃ sādiyantīti nemantanikā. Piṇḍapāte dhutaṅge niyuttāti piṇḍapātikā. Punadivase bhanteti vutteti yojanā. Haritvāti apanetvā. Tatoti tato vadanato paranti sambandho. Vikkhepanti vividhaṃ khepaṃ. Teti asukā ca asukā ca gāmikā. Bhanteti vutteti yojanā. Sopīti apaṇḍitamanussopi, na gāmikāyevāti attho. Kasmā na labhāmi bhanteti vutteti yojanā. Evaṃ ‘‘kathaṃ nimantesuṃ bhante’’ti etthāpi. Tatoti tasmā kāraṇā. Esāti eso gāmo. Tanti bhūmatthe cetaṃ upayogavacanaṃ, tasmiṃ gāme carathāti hi attho. Kiṃ etenāti etena pucchanena kiṃ payojanaṃ. Etthāti pucchane. Mā pamajjitthāti vadatīti sambandho. Dutiyadivaseti nimantanadivasato dutiyadivase. Dhuragāmeti padhānagāme, antikagāme vā. Bhāvo nāma kiriyattā ekoyeva hoti, tasmā kattāraṃ vā kammaṃ vā sambandhaṃ vā apekkhitvā bahuvacanena na bhavitabbaṃ, tena vuttaṃ ‘‘na dubbacehi bhavitabba’’nti. Tesūti gāmikesu bhojentesūti sambandho. Asanasālāyanti bhojanasālāyaṃ. Sā hi asati bhuñjati etthāti asanā, salanti pavisanti assanti sālā, asanā ca sā sālāceti asanasālāti atthena ‘‘asanasālā’’ti vuccati.
အထ ပနာတိ တတော အညထာ ပန။ အပာဒာနတ္ထော ဟိ အထသဒ္ဒော။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ဌာနေ အန္တရဝီထိအာဒီသူတိ အတ္ထော။ ပဋိကစ္စေဝာတိ ပဌမံ ကတ္ဝာ ဧဝ။ ဘိက္ခူသု ဂာမတော အနိက္ခန္တေသု ပဂေဝာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ န ဝဋ္ဋတီတိ ‘‘ဘတ္တံ ဂဏ္ဟထာ’’တိ ပဟိဏတ္တာ န ဝဋ္ဋတိ။ ယေ ပန မနုသ္သာ ဘောဇေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ နိဝတ္တထာတိ ဝုတ္တပဒေတိ ‘‘နိဝတ္တထာ’’တိ ဝုတ္တေ ကိရိယာပဒေ။ ယသ္သ ကသ္သစိ ဟောတီတိ ယသ္သ ကသ္သစိ အတ္ထာယ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ နိဝတ္တိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ‘‘ဘတ္တံ ဂဏ္ဟထာ’’တိ အဝုတ္တတ္တာ နိဝတ္တိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ သမ္ဗန္ဓံ ကတ္ဝာတိ ‘‘နိဝတ္တထ ဘန္တေ’’တိ ဘန္တေသဒ္ဒေန အဗ္ယဝဟိတံ ကတ္ဝာ။ နိသီဒထ ဘန္တေ, ဘတ္တံ ဂဏ္ဟထာတိ ဘန္တေသဒ္ဒေန ဗ္ယဝဟိတံ ကတ္ဝာ ဝုတ္တေ ‘‘နိသီဒထာ’’တိပဒေ နိသီဒိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ အထ ဘန္တေသဒ္ဒေန ဗ္ယဝဟိတံ အကတ္ဝာ ‘‘နိသီဒထ, ဘတ္တံ ဂဏ္ဟထာ’’တိ သမ္ဗန္ဓံ ကတ္ဝာ ဝုတ္တေ နိသီဒိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဣစ္စေတံ နယံ အတိဒိသတိ ‘‘ဧသေဝ နယော’’တိဣမိနာတိ။ ဒုတိယံ။
Atha panāti tato aññathā pana. Apādānattho hi athasaddo. Tattha tatthāti tasmiṃ tasmiṃ ṭhāne antaravīthiādīsūti attho. Paṭikaccevāti paṭhamaṃ katvā eva. Bhikkhūsu gāmato anikkhantesu pagevāti vuttaṃ hoti. Na vaṭṭatīti ‘‘bhattaṃ gaṇhathā’’ti pahiṇattā na vaṭṭati. Ye pana manussā bhojentīti sambandho. Nivattathāti vuttapadeti ‘‘nivattathā’’ti vutte kiriyāpade. Yassakassacihotīti yassa kassaci atthāya hotīti yojanā. Nivattituṃ vaṭṭatīti ‘‘bhattaṃ gaṇhathā’’ti avuttattā nivattituṃ vaṭṭati. Sambandhaṃ katvāti ‘‘nivattatha bhante’’ti bhantesaddena abyavahitaṃ katvā. Nisīdatha bhante, bhattaṃ gaṇhathāti bhantesaddena byavahitaṃ katvā vutte ‘‘nisīdathā’’tipade nisīdituṃ vaṭṭati. Atha bhantesaddena byavahitaṃ akatvā ‘‘nisīdatha, bhattaṃ gaṇhathā’’ti sambandhaṃ katvā vutte nisīdituṃ vaṭṭati. Iccetaṃ nayaṃ atidisati ‘‘eseva nayo’’tiimināti. Dutiyaṃ.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ • Mahāvibhaṅga / ၄. ဘောဇနဝဂ္ဂော • 4. Bhojanavaggo
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ၂. ဂဏဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ၂. ဂဏဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ၂. ဂဏဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ၂. ဂဏဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
