| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
೨. ಗಣಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ
2. Gaṇabhojanasikkhāpadaṃ
೨೦೯. ದುತಿಯೇ ಪಹೀನಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸ್ಸ ಹೇತುಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಸೋ ಕಿರಾ’’ತಿಆದಿ। ಸೋತಿ ದೇವದತ್ತೋ। ‘‘ಅಹೋಸೀ’’ತಿ ಚ ‘‘ಪಾಕಟೋ ಜಾತೋ’’ತಿ ಚ ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ। ಅಜಾತಸತ್ತುನಾತಿ ಅಜಾತಸ್ಸೇಯೇವ ಪಿತುರಾಜಸ್ಸ ಸತ್ತುಭಾವತೋ ಅಜಾತಸತ್ತುನಾ, ‘‘ಮಾರಾಪೇತ್ವಾ’’ತಿಪದೇ ಕಾರಿತಕಮ್ಮಂ। ರಾಜಾನನ್ತಿ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರರಾಜಂ, ‘‘ಮಾರಾಪೇತ್ವಾ’’ತಿಪದೇ ಧಾತುಕಮ್ಮಂ। ಅಭಿಮಾರೇತಿ ಅಭಿನಿಲೀಯಿತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಮಾರಣತ್ಥಾಯ ಪೇಸಿತೇ ಧನುಧರೇ। ಗೂಳ್ಹಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋತಿ ಗುಹಿತೋ ಹುತ್ವಾ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ। ಪರಿಕಥಾಯಾತಿ ಪರಿಗುಹನಾಯ ಕಥಾಯ। ‘‘ರಾಜಾನಮ್ಪೀ’’ತಿಪದಂ ‘‘ಮಾರಾಪೇಸೀ’’ತಿಪದೇ ಧಾತುಕಮ್ಮಂ। ಪವಿಜ್ಝೀತಿ ಪವಟ್ಟೇಸಿ। ತತೋತಿ ತತೋ ವುತ್ತತೋ ಪರಂ ಉಟ್ಠಹಿಂಸೂತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ನಗರೇ ನಿವಸನ್ತೀತಿ ನಾಗರಾ। ರಾಜಾತಿ ಅಜಾತಸತ್ತುರಾಜಾ। ಸಾಸನಕಣ್ಟಕನ್ತಿಸಾಸನಸ್ಸ ಕಣ್ಟಕಸದಿಸತ್ತಾ ಸಾಸನಕಣ್ಟಕಂ। ತತೋತಿ ನೀಹರತೋ। ಉಪಟ್ಠಾನಮ್ಪೀತಿ ಉಪಟ್ಠಾನಮ್ಪಿ, ಉಪಟ್ಠಾನತ್ಥಾಯಪಿ ವಾ। ಅಞ್ಞೇಪೀತಿ ರಾಜತೋ ಅಞ್ಞೇಪಿ। ಅಸ್ಸಾತಿ ದೇವದತ್ತಸ್ಸ। ಕಿಞ್ಚಿ ಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯಂ ‘‘ದಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಕಿಞ್ಚಿ ವಾ ಅಭಿವಾದನಾದಿ ‘‘ಕಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಕುಲೇಸು ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜನಸ್ಸ ಹೇತುಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಮಾ ಮೇ’’ತಿಆದಿ। ಪೋಸೇನ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಭುಞ್ಜತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
209. Dutiye pahīnalābhasakkārassa hetuṃ dassento āha ‘‘so kirā’’tiādi. Soti devadatto. ‘‘Ahosī’’ti ca ‘‘pākaṭo jāto’’ti ca yojetabbo. Ajātasattunāti ajātasseyeva piturājassa sattubhāvato ajātasattunā, ‘‘mārāpetvā’’tipade kāritakammaṃ. Rājānanti bimbisārarājaṃ, ‘‘mārāpetvā’’tipade dhātukammaṃ. Abhimāreti abhinilīyitvā bhagavato māraṇatthāya pesite dhanudhare. Gūḷhapaṭicchannoti guhito hutvā paṭicchanno. Parikathāyāti pariguhanāya kathāya. ‘‘Rājānampī’’tipadaṃ ‘‘mārāpesī’’tipade dhātukammaṃ. Pavijjhīti pavaṭṭesi. Tatoti tato vuttato paraṃ uṭṭhahiṃsūti sambandho. Nagare nivasantīti nāgarā. Rājāti ajātasatturājā. Sāsanakaṇṭakantisāsanassa kaṇṭakasadisattā sāsanakaṇṭakaṃ. Tatoti nīharato. Upaṭṭhānampīti upaṭṭhānampi, upaṭṭhānatthāyapi vā. Aññepīti rājato aññepi. Assāti devadattassa. Kiñci khādanīyabhojanīyaṃ ‘‘dātabba’’nti iminā yojetabbaṃ. Kiñci vā abhivādanādi ‘‘kātabba’’nti iminā sambandho. Kulesu viññāpetvā bhuñjanassa hetuṃ dassento āha ‘‘mā me’’tiādi. Posento hutvā bhuñjatīti sambandho.
೨೧೧. ಭತ್ತಂ ಅನಧಿವಾಸೇನ್ತಾನಂ ಕಸ್ಮಾ ಚೀವರಂ ಪರಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಭತ್ತಂ ಅಗಣ್ಹನ್ತಾನ’’ನ್ತಿಆದಿ।
211. Bhattaṃ anadhivāsentānaṃ kasmā cīvaraṃ parittaṃ uppajjatīti āha ‘‘bhattaṃ agaṇhantāna’’ntiādi.
೨೧೨. ಚೀವರಕಾರಕೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭತ್ತೇನ ಕಸ್ಮಾ ನಿಮನ್ತೇನ್ತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಗಾಮೇ’’ತಿಆದಿ।
212. Cīvarakārake bhikkhū bhattena kasmā nimantentīti āha ‘‘gāme’’tiādi.
೨೧೫. ನಾನಾವೇರಜ್ಜಕೇತಿ ಏತ್ಥ ರಞ್ಞೋ ಇದಂ ರಜ್ಜಂ, ವಿಸದಿಸಂ ರಜ್ಜಂ ವಿರಜ್ಜಂ, ನಾನಪ್ಪಕಾರಂ ವಿರಜ್ಜಂ ನಾನಾವಿರಜ್ಜಂ। ನಾನಾವಿರಜ್ಜೇಹಿ ಆಗತಾ ನಾನಾವೇರಜ್ಜಕಾ। ಮಜ್ಝೇ ವುದ್ಧಿ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ನಾನಾವಿಧೇಹಿ ಅಞ್ಞರಜ್ಜೇಹಿ ಆಗತೇ’’ತಿ। ಅಞ್ಞರಜ್ಜೇಹೀತಿ ರಾಜಗಹತೋ ಅಞ್ಞೇಹಿ ರಜ್ಜೇಹಿ। ರಞ್ಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ ರಞ್ಜನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ನಿಗ್ಗಹಿತಸ್ಸ ಅನಾಸನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ನಾನಾವೇರಞ್ಜಕೇಇತಿಪಿ ಪಾಠೋ’’ತಿ।
215.Nānāverajjaketi ettha rañño idaṃ rajjaṃ, visadisaṃ rajjaṃ virajjaṃ, nānappakāraṃ virajjaṃ nānāvirajjaṃ. Nānāvirajjehi āgatā nānāverajjakā. Majjhe vuddhi hotīti āha ‘‘nānāvidhehi aññarajjehi āgate’’ti. Aññarajjehīti rājagahato aññehi rajjehi. Rañjitabbanti rañjanti vutte niggahitassa anāsanaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘nānāverañjakeitipi pāṭho’’ti.
೨೧೮. ಗಣಭೋಜನೇತಿ ಗಣಸ್ಸ ಭೋಜನಂ ಗಣಭೋಜನಂ, ಗಣಭೋಜನಸ್ಸ ಭೋಜನಂ ಗಣಭೋಜನಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಗಣಭೋಜನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ರತ್ತೂಪರತೋ’’ತಿಆದೀಸು (ದೀ॰ ನಿ॰ ೧.೧೦; ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೨೯೩) ವಿಯ ಏಕಸ್ಸ ಭೋಜನಸದ್ದಸ್ಸ ಲೋಪೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ನನು ಉಪೋಸಥೇ ವಿಯ ದ್ವೇ ತಯೋ ಗಣೋ ನಾಮಾತಿ ಆಹ ‘‘ಇಧ ಗಣೋ ನಾಮ ಚತ್ತಾರೋ’’ತಿಆದಿ। ತೇನ ದ್ವೇ ತಯೋ ಗಣೋ ನಾಮ ನ ಹೋನ್ತಿ, ಚತ್ತಾರೋ ಪನ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ತದುತ್ತರಿ ಗಣೋ ನಾಮಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ತಂ ಪನೇತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಏತಸದ್ದೋ ವಚನಾಲಙ್ಕಾರೋ ದ್ವೀಸು ಸಬ್ಬನಾಮೇಸು ಪುಬ್ಬಸ್ಸೇವ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಪಧಾನತ್ತಾ। ಪಸವತೀತಿ ವಡ್ಢತಿ, ಜಾಯತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ವೇವಚನೇನ ವಾತಿ ‘‘ಭತ್ತೇನ ನಿಮನ್ತೇಮಿ, ಭೋಜನೇನ ನಿಮನ್ತೇಮೀ’’ತಿ ಪರಿಯಾಯೇನ ವಾ। ಭಾಸನ್ತರೇನ ವಾತಿ ಮೂಲಭಾಸಾತೋ ಅಞ್ಞಾಯ ಭಾಸಾಯ ವಾ। ಏಕತೋ ನಿಮನ್ತಿತಾ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ, ಯಸ್ಮಾ ವಾ। ಪಮಾಣನ್ತಿ ಕಾರಣಂ। ‘‘ಚತ್ತಾರೋ’’ತಿ ಲಿಙ್ಗವಿಪಲ್ಲಾಸಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ವಿಹಾರೇ’’ತಿಪದೇನ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಠಿತೇಸುಯೇವಾತಿ ಪದಂ ನಿದ್ಧಾರಣಸಮುದಾಯೋ। ಏಕೋ ನಿಮನ್ತಿತೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
218.Gaṇabhojaneti gaṇassa bhojanaṃ gaṇabhojanaṃ, gaṇabhojanassa bhojanaṃ gaṇabhojanaṃ, tasmiṃ gaṇabhojane pācittiyanti attho. ‘‘Rattūparato’’tiādīsu (dī. ni. 1.10; ma. ni. 1.293) viya ekassa bhojanasaddassa lopo daṭṭhabbo. Nanu uposathe viya dve tayo gaṇo nāmāti āha ‘‘idha gaṇo nāma cattāro’’tiādi. Tena dve tayo gaṇo nāma na honti, cattāro pana ādiṃ katvā taduttari gaṇo nāmāti dasseti. Taṃ panetanti ettha etasaddo vacanālaṅkāro dvīsu sabbanāmesu pubbasseva yebhuyyena padhānattā. Pasavatīti vaḍḍhati, jāyatīti attho. Vevacanena vāti ‘‘bhattena nimantemi, bhojanena nimantemī’’ti pariyāyena vā. Bhāsantarena vāti mūlabhāsāto aññāya bhāsāya vā. Ekato nimantitā bhikkhūti sambandho. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Pamāṇanti kāraṇaṃ. ‘‘Cattāro’’ti liṅgavipallāsaṃ katvā ‘‘vihāre’’tipadena yojetabbaṃ. Ṭhitesuyevāti padaṃ niddhāraṇasamudāyo. Eko nimantitoti sambandho.
ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಞ್ಞಾಪೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಪಾಟೇಕ್ಕನ್ತಿ ಪತಿಏಕಸ್ಸ ಭಾವೋ ಪಾಟೇಕ್ಕಂ, ವಿಸುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏಕತೋ ವಾ ನಾನಾತೋ ವಾ ವಿಞ್ಞಾಪೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
Cattāro bhikkhū viññāpeyyunti sambandho. Pāṭekkanti patiekassa bhāvo pāṭekkaṃ, visunti attho. Ekato vā nānāto vā viññāpeyyunti sambandho.
ಛವಿಸಙ್ಖಾತತೋ ಬಾಹಿರಚಮ್ಮತೋ ಅಬ್ಭನ್ತರಚಮ್ಮಸ್ಸ ಥೂಲತ್ತಾ ‘‘ಮಹಾಚಮ್ಮಸ್ಸಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಫಾಲಂ ಏತೇಸಂ ಪಾದಾನಂ ಸಞ್ಜಾತನ್ತಿ ಫಾಲಿತಾ, ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಪಹಟಮತ್ತೇ ಸತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಲೇಸೇನ ಕಪ್ಪನ್ತಿ ಪವತ್ತಂ ಚಿತ್ತಂ ಲೇಸಕಪ್ಪಿಯಂ।
Chavisaṅkhātato bāhiracammato abbhantaracammassa thūlattā ‘‘mahācammassā’’ti vuttaṃ. Phālaṃ etesaṃ pādānaṃ sañjātanti phālitā, uppādentīti sambandho. Pahaṭamatte satīti yojanā. Lesena kappanti pavattaṃ cittaṃ lesakappiyaṃ.
ಸುತ್ತಞ್ಚಾತಿ ಸೂಚಿಪಾಸಪವೇಸನಸುತ್ತಞ್ಚ। ನನು ವಿಸುಂ ಚೀವರದಾನಸಮಯೋ ವಿಯ ಚೀವರಕಾರಸಮಯೋಪಿ ಅತ್ಥಿ, ಕಸ್ಮಾ ‘‘ಯದಾ ತದಾ’’ತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ವಿಸುಂ ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ, ಯಸ್ಮಾ ವಾ। ವಿಸುಂ ಚೀವರದಾನಸಮಯೋ ವಿಯ ಚೀವರಕಾರಸಮಯೋ ನಾಮ ಯಸ್ಮಾ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಯದಾ ತದಾ’’ತಿ ಮಯಾ ವುತ್ತನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ತಸ್ಮಾ ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಕರೋತಿ, ತೇನ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಸೂಚಿವೇಠನಕೋತಿ ಸಿಬ್ಬನತ್ಥಾಯ ದ್ವೇ ಪಿಲೋತಿಕಖಣ್ಡೇ ಸಮ್ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಸೂಚಿಯಾ ವಿಜ್ಝನಕೋ। ವಿಚಾರೇತೀತಿ ಪಞ್ಚಖಣ್ಡಸತ್ತಖಣ್ಡಾದಿವಸೇನ ಸಂವಿದಹತಿ। ಛಿನ್ದತೀತಿ ಸತ್ಥಕೇನ ವಾ ಹತ್ಥೇನ ವಾ ಛಿನ್ದತಿ। ಮೋಘಸುತ್ತನ್ತಿ ಮುಯ್ಹನಂ ಮೋಘೋ, ಅತ್ಥತೋ ಗಹೇತಬ್ಬಛಟ್ಟೇತಬ್ಬಟ್ಠಾನೇ ಮುಯ್ಹನಚಿತ್ತಂ, ತಸ್ಸ ಛಿನ್ದನಂ ಸುತ್ತನ್ತಿ ಮೋಘಸುತ್ತಂ। ಆಗನ್ತುಕಪಟ್ಟನ್ತಿ ದುಪಟ್ಟಚೀವರೇ ಮೂಲಪಟ್ಟಸ್ಸ ಉಪರಿ ಠಪಿತಪಟ್ಟಂ। ಪಚ್ಚಾಗತನ್ತಿ ಪಟ್ಟಚೀವರಾದೀಸು ಲಬ್ಭತಿ। ಬನ್ಧತೀತಿ ಮೂಲಪಟ್ಟೇನ ಆಗನ್ತುಕಪಟ್ಟಂ। ಬನ್ಧತಿ। ಅನುವಾತನ್ತಿ ಚೀವರಂ ಅನುಪರಿಯಾಯಿತ್ವಾ ವೀಯತಿ ಬನ್ಧೀಯತೀತಿ ಅನುವಾತಂ, ತಂ ಛಿನ್ದತಿ। ಘಟ್ಟೇತೀತಿ ದ್ವೇ ಅನುವಾತನ್ತೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಮ್ಬಜ್ಝತಿ। ಆರೋಪೇತೀತಿ ಚೀವರಸ್ಸ ಉಪರಿ ಆರೋಪೇತಿ। ತತ್ಥಾತಿ ಚೀವರೇ। ಸುತ್ತಂ ಕರೋತೀತಿ ಸೂಚಿಪಾಸಪವೇಸನಸುತ್ತಂ ವಟ್ಟೇತಿ। ವಲೇತೀತಿ ವಟ್ಟಿತ್ವಾ ಸುತ್ತವೇಠನದಣ್ಡಕೇ ಆವಟ್ಟೇತಿ। ಪಿಪ್ಫಲಿಕನ್ತಿ ಸತ್ಥಕಂ। ತಞ್ಹಿ ಪಿಯಮ್ಪಿ ಫಾಲೇತೀತಿ ಪಿಪ್ಫಲಿ, ಸಾಯೇವ ಪಿಪ್ಫಲಿಕನ್ತಿ ಕತ್ವಾ ಪಿಪ್ಫಲಿಕನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತಂ ನಿಸೇತಿ ನಿಸಾನಂ ಕರೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯೋ ಪನ ಕಥೇತಿ, ಏತಂ ಠಪೇತ್ವಾತಿ ಯೋಜನಾ।
Suttañcāti sūcipāsapavesanasuttañca. Nanu visuṃ cīvaradānasamayo viya cīvarakārasamayopi atthi, kasmā ‘‘yadā tadā’’ti vuttanti āha ‘‘visuṃ hī’’tiādi. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Visuṃ cīvaradānasamayo viya cīvarakārasamayo nāma yasmā natthi, tasmā ‘‘yadā tadā’’ti mayā vuttanti adhippāyo. Tasmā yo bhikkhu karoti, tena bhuñjitabbanti yojanā. Sūciveṭhanakoti sibbanatthāya dve pilotikakhaṇḍe sambandhitvā sūciyā vijjhanako. Vicāretīti pañcakhaṇḍasattakhaṇḍādivasena saṃvidahati. Chindatīti satthakena vā hatthena vā chindati. Moghasuttanti muyhanaṃ mogho, atthato gahetabbachaṭṭetabbaṭṭhāne muyhanacittaṃ, tassa chindanaṃ suttanti moghasuttaṃ. Āgantukapaṭṭanti dupaṭṭacīvare mūlapaṭṭassa upari ṭhapitapaṭṭaṃ. Paccāgatanti paṭṭacīvarādīsu labbhati. Bandhatīti mūlapaṭṭena āgantukapaṭṭaṃ. Bandhati. Anuvātanti cīvaraṃ anupariyāyitvā vīyati bandhīyatīti anuvātaṃ, taṃ chindati. Ghaṭṭetīti dve anuvātante aññamaññaṃ sambajjhati. Āropetīti cīvarassa upari āropeti. Tatthāti cīvare. Suttaṃ karotīti sūcipāsapavesanasuttaṃ vaṭṭeti. Valetīti vaṭṭitvā suttaveṭhanadaṇḍake āvaṭṭeti. Pipphalikanti satthakaṃ. Tañhi piyampi phāletīti pipphali, sāyeva pipphalikanti katvā pipphalikanti vuccati, taṃ niseti nisānaṃ karotīti attho. Yo pana katheti, etaṃ ṭhapetvāti yojanā.
ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗಸ್ಸ ದ್ವಿಗಾವುತತ್ತಾ ‘‘ಅದ್ಧಯೋಜನಬ್ಭನ್ತರೇ ಗಾವುತೇ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಅಭಿರೂಳ್ಹೇನ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಯತ್ಥಾತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ। ‘‘ಸನ್ನಿಪತನ್ತೀ’’ತಿ ಬಹುಕತ್ತುವಸೇನ ವುತ್ತಂ। ಅಕುಸಲಂ ಪರಿವಜ್ಜೇತೀತಿ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ , ಪಬ್ಬಜ್ಜವೇಸಂ ವಾ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ವಜತಿ ಗಚ್ಛತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ। ವಿನಾ ಭಾವಪಚ್ಚಯೇನ ಭಾವತ್ಥಸ್ಸ ಞಾತಬ್ಬತೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಭಾವೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ, ತಂ ಸಮಾಪನ್ನೋತಿ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಸಮಾಪನ್ನೋ। ಅಥ ವಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೇಸು ಸಮಾಪನ್ನೋ ಪರಿಯಾಪನ್ನೋತಿ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಸಮಾಪನ್ನೋ। ‘‘ಏತೇಸ’’ನ್ತಿಪದಂ ‘‘ಯೇನ ಕೇನಚೀ’’ತಿಪದೇ ನಿದ್ಧಾರಣಸಮುದಾಯೋ।
Addhānamaggassa dvigāvutattā ‘‘addhayojanabbhantare gāvute’’ti vuttaṃ. Abhirūḷhena bhuñjitabbanti sambandho. Yatthāti yasmiṃ kāle. ‘‘Sannipatantī’’ti bahukattuvasena vuttaṃ. Akusalaṃ parivajjetīti paribbājako, pabbajjavesaṃ vā pariggahetvā vajati gacchati pavattatīti paribbājako. Vinā bhāvapaccayena bhāvatthassa ñātabbato paribbājakabhāvo paribbājako, taṃ samāpannoti paribbājakasamāpanno. Atha vā paribbājakesu samāpanno pariyāpannoti paribbājakasamāpanno. ‘‘Etesa’’ntipadaṃ ‘‘yena kenacī’’tipade niddhāraṇasamudāyo.
೨೨೦. ಯೇಪಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಭುಞ್ಜನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತತ್ಥಾತಿ ‘‘ದ್ವೇ ತಯೋ ಏಕತೋ’’ತಿವಚನೇ। ಅನಿಮನ್ತಿತೋ ಚತುತ್ಥೋ ಯಸ್ಸ ಚತುಕ್ಕಸ್ಸಾತಿ ಅನಿಮನ್ತಿತಚತುತ್ಥಂ, ಅನಿಮನ್ತಿತೇನ ವಾ ಚತುತ್ಥಂ ಅನಿಮನ್ತಿತಚತುತ್ಥಂ। ಏಸೇವ ನಯೋ ಅಞ್ಞೇಸುಪಿ ಚತುತ್ಥೇಸು। ಇಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ। ನಿಮನ್ತೇತೀತಿ ಅಕಪ್ಪಿಯನಿಮನ್ತನೇನ ನಿಮನ್ತೇತಿ। ತೇಸೂತಿ ಚತೂಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು। ಸೋತಿ ಉಪಾಸಕೋ। ಅಞ್ಞನ್ತಿ ನಾಗತಭಿಕ್ಖುತೋ ಅಞ್ಞಂ, ನಿಮನ್ತಿತಭಿಕ್ಖುತೋ ವಾ। ತಙ್ಖಣಪ್ಪತ್ತನ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪುಚ್ಛನಕಥನಕ್ಖಣೇ ಪತ್ತಂ। ಹೀತಿ ವಿತ್ಥಾರೋ। ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ, ಗೇಹೇ ವಾ। ತೇಹೀತಿ ಕರಣಭೂತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ।
220. Yepi bhikkhū bhuñjantīti sambandho. Tatthāti ‘‘dve tayo ekato’’tivacane. Animantito catuttho yassa catukkassāti animantitacatutthaṃ, animantitena vā catutthaṃ animantitacatutthaṃ. Eseva nayo aññesupi catutthesu. Idhāti imasmiṃ sāsane. Nimantetīti akappiyanimantanena nimanteti. Tesūti catūsu bhikkhūsu. Soti upāsako. Aññanti nāgatabhikkhuto aññaṃ, nimantitabhikkhuto vā. Taṅkhaṇappattanti tasmiṃ pucchanakathanakkhaṇe pattaṃ. Hīti vitthāro. Tatthāti tasmiṃ ṭhāne, gehe vā. Tehīti karaṇabhūtehi bhikkhūhi.
ಸೋತಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕೋ। ಅನಾಗಚ್ಛನ್ತಮ್ಪೀತಿ ಸಯಂ ನ ಆಗಚ್ಛನ್ತಮ್ಪಿ। ಲಚ್ಛಥಾತಿ ಲಭಿಸ್ಸಥ।
Soti piṇḍapātiko. Anāgacchantampīti sayaṃ na āgacchantampi. Lacchathāti labhissatha.
ಸೋಪೀತಿ ಸಾಮಣೇರೋಪಿ, ನ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕೋಯೇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
Sopīti sāmaṇeropi, na piṇḍapātikoyevāti attho.
ತತ್ಥಾತಿ ಗಿಲಾನಚತುತ್ಥೇ, ತೇಸು ಚತೂಸು ವಾ। ಗಿಲಾನೋ ಇತರೇಸಂ ಪನ ಗಣಪೂರಕೋ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ।
Tatthāti gilānacatutthe, tesu catūsu vā. Gilāno itaresaṃ pana gaṇapūrako hotīti yojanā.
ಗಣಪೂರಕತ್ತಾತಿ ಸಮಯಲದ್ಧಸ್ಸ ಗಣಪೂರಕತ್ತಾ। ಚತುಕ್ಕಾನೀತಿ ಚೀವರದಾನಚತುತ್ಥಂ ಚೀವರಕಾರಚತುತ್ಥಂ ಅದ್ಧಾನಗಮನಚತುತ್ಥಂ ನಾವಾಭಿರುಹನಚತುತ್ಥಂ ಮಹಾಸಮಯಚತುತ್ಥಂ, ಸಮಣಭತ್ತಚತುತ್ಥನ್ತಿ ಛ ಚತುಕ್ಕಾನಿ। ಪುರಿಮೇಹಿ ಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ ಏಕಾದಸ ಚತುಕ್ಕಾನಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ। ಏಕೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಭಿಕ್ಖು ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತೇಸೂತಿ ತೀಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು, ಗತೇಸು ಗಚ್ಛತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಭುತ್ವಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಠಿತೇಸುಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿಯೇವ। ಕಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅನಾಪತ್ತಿ, ನನು ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಏಕತೋ ಗಣ್ಹನ್ತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ, ಯಸ್ಮಾ ವಾ। ಭೋಜನಾನಂಯೇವಾತಿ ನ ಯಾಗುಖಜ್ಜಕಫಲಾಫಲಾದೀನಂ। ತಾನಿ ಚಾತಿ ಯೇಹಿ ಭೋಜನೇಹಿ ವಿಸಙ್ಕೇತಂ ನತ್ಥಿ, ತಾನಿ ಚ ಭೋಜನಾನಿ। ತೇಹೀತಿ ಚತೂಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ । ತಾನೀತಿ ಯಾಗುಆದೀನಿ। ಇತೀತಿ ತಸ್ಮಾ ಅನಾಪತ್ತಿನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।
Gaṇapūrakattāti samayaladdhassa gaṇapūrakattā. Catukkānīti cīvaradānacatutthaṃ cīvarakāracatutthaṃ addhānagamanacatutthaṃ nāvābhiruhanacatutthaṃ mahāsamayacatutthaṃ, samaṇabhattacatutthanti cha catukkāni. Purimehi missetvā ekādasa catukkāni veditabbāni. Eko paṇḍito bhikkhu nisinno hotīti sambandho. Tesūti tīsu bhikkhūsu, gatesu gacchatīti yojanā. Bhutvā āgantvā ṭhitesupi anāpattiyeva. Kasmā sabbesaṃ anāpatti, nanu cattāro bhikkhū ekato gaṇhantīti āha ‘‘pañcannaṃ hī’’tiādi. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Bhojanānaṃyevāti na yāgukhajjakaphalāphalādīnaṃ. Tāni cāti yehi bhojanehi visaṅketaṃ natthi, tāni ca bhojanāni. Tehīti catūhi bhikkhūhi . Tānīti yāguādīni. Itīti tasmā anāpattinti yojanā.
ಕೋಚಿ ಪೇಸಿತೋ ಅಪಣ್ಡಿತಮನುಸ್ಸೋ ವದತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಕತ್ತುಕಾಮೇನ ಪೇಸಿತೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾತಿ ವಾತಿ ವಾಸದ್ದೋ ‘‘ಓದನಂ ಗಣ್ಹಥ, ಭೋಜನಂ ಗಣ್ಹಥ, ಅನ್ನಂ ಗಣ್ಹಥ, ಕುರಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವಚನಾನಿಪಿ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ನಿಮನ್ತನಂ ಸಾದಿಯನ್ತೀತಿ ನೇಮನ್ತನಿಕಾ। ಪಿಣ್ಡಪಾತೇ ಧುತಙ್ಗೇ ನಿಯುತ್ತಾತಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾ। ಪುನದಿವಸೇ ಭನ್ತೇತಿ ವುತ್ತೇತಿ ಯೋಜನಾ। ಹರಿತ್ವಾತಿ ಅಪನೇತ್ವಾ। ತತೋತಿ ತತೋ ವದನತೋ ಪರನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ವಿಕ್ಖೇಪನ್ತಿ ವಿವಿಧಂ ಖೇಪಂ। ತೇತಿ ಅಸುಕಾ ಚ ಅಸುಕಾ ಚ ಗಾಮಿಕಾ। ಭನ್ತೇತಿ ವುತ್ತೇತಿ ಯೋಜನಾ। ಸೋಪೀತಿ ಅಪಣ್ಡಿತಮನುಸ್ಸೋಪಿ, ನ ಗಾಮಿಕಾಯೇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಸ್ಮಾ ನ ಲಭಾಮಿ ಭನ್ತೇತಿ ವುತ್ತೇತಿ ಯೋಜನಾ। ಏವಂ ‘‘ಕಥಂ ನಿಮನ್ತೇಸುಂ ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ। ತತೋತಿ ತಸ್ಮಾ ಕಾರಣಾ। ಏಸಾತಿ ಏಸೋ ಗಾಮೋ। ತನ್ತಿ ಭೂಮತ್ಥೇ ಚೇತಂ ಉಪಯೋಗವಚನಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ಚರಥಾತಿ ಹಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಿಂ ಏತೇನಾತಿ ಏತೇನ ಪುಚ್ಛನೇನ ಕಿಂ ಪಯೋಜನಂ। ಏತ್ಥಾತಿ ಪುಚ್ಛನೇ। ಮಾ ಪಮಜ್ಜಿತ್ಥಾತಿ ವದತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ದುತಿಯದಿವಸೇತಿ ನಿಮನ್ತನದಿವಸತೋ ದುತಿಯದಿವಸೇ। ಧುರಗಾಮೇತಿ ಪಧಾನಗಾಮೇ, ಅನ್ತಿಕಗಾಮೇ ವಾ। ಭಾವೋ ನಾಮ ಕಿರಿಯತ್ತಾ ಏಕೋಯೇವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಕತ್ತಾರಂ ವಾ ಕಮ್ಮಂ ವಾ ಸಮ್ಬನ್ಧಂ ವಾ ಅಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಬಹುವಚನೇನ ನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ನ ದುಬ್ಬಚೇಹಿ ಭವಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ। ತೇಸೂತಿ ಗಾಮಿಕೇಸು ಭೋಜೇನ್ತೇಸೂತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಅಸನಸಾಲಾಯನ್ತಿ ಭೋಜನಸಾಲಾಯಂ। ಸಾ ಹಿ ಅಸತಿ ಭುಞ್ಜತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಅಸನಾ, ಸಲನ್ತಿ ಪವಿಸನ್ತಿ ಅಸ್ಸನ್ತಿ ಸಾಲಾ, ಅಸನಾ ಚ ಸಾ ಸಾಲಾಚೇತಿ ಅಸನಸಾಲಾತಿ ಅತ್ಥೇನ ‘‘ಅಸನಸಾಲಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
Koci pesito apaṇḍitamanusso vadatīti yojanā. Kattukāmena pesitoti sambandho. Bhattaṃ gaṇhathāti vāti vāsaddo ‘‘odanaṃ gaṇhatha, bhojanaṃ gaṇhatha, annaṃ gaṇhatha, kuraṃ gaṇhathā’’ti vacanānipi saṅgaṇhāti. Nimantanaṃ sādiyantīti nemantanikā. Piṇḍapāte dhutaṅge niyuttāti piṇḍapātikā. Punadivase bhanteti vutteti yojanā. Haritvāti apanetvā. Tatoti tato vadanato paranti sambandho. Vikkhepanti vividhaṃ khepaṃ. Teti asukā ca asukā ca gāmikā. Bhanteti vutteti yojanā. Sopīti apaṇḍitamanussopi, na gāmikāyevāti attho. Kasmā na labhāmi bhanteti vutteti yojanā. Evaṃ ‘‘kathaṃ nimantesuṃ bhante’’ti etthāpi. Tatoti tasmā kāraṇā. Esāti eso gāmo. Tanti bhūmatthe cetaṃ upayogavacanaṃ, tasmiṃ gāme carathāti hi attho. Kiṃ etenāti etena pucchanena kiṃ payojanaṃ. Etthāti pucchane. Mā pamajjitthāti vadatīti sambandho. Dutiyadivaseti nimantanadivasato dutiyadivase. Dhuragāmeti padhānagāme, antikagāme vā. Bhāvo nāma kiriyattā ekoyeva hoti, tasmā kattāraṃ vā kammaṃ vā sambandhaṃ vā apekkhitvā bahuvacanena na bhavitabbaṃ, tena vuttaṃ ‘‘na dubbacehi bhavitabba’’nti. Tesūti gāmikesu bhojentesūti sambandho. Asanasālāyanti bhojanasālāyaṃ. Sā hi asati bhuñjati etthāti asanā, salanti pavisanti assanti sālā, asanā ca sā sālāceti asanasālāti atthena ‘‘asanasālā’’ti vuccati.
ಅಥ ಪನಾತಿ ತತೋ ಅಞ್ಞಥಾ ಪನ। ಅಪಾದಾನತ್ಥೋ ಹಿ ಅಥಸದ್ದೋ। ತತ್ಥ ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಅನ್ತರವೀಥಿಆದೀಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಟಿಕಚ್ಚೇವಾತಿ ಪಠಮಂ ಕತ್ವಾ ಏವ। ಭಿಕ್ಖೂಸು ಗಾಮತೋ ಅನಿಕ್ಖನ್ತೇಸು ಪಗೇವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ‘‘ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಪಹಿಣತ್ತಾ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಯೇ ಪನ ಮನುಸ್ಸಾ ಭೋಜೇನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ನಿವತ್ತಥಾತಿ ವುತ್ತಪದೇತಿ ‘‘ನಿವತ್ತಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಕಿರಿಯಾಪದೇ। ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಹೋತೀತಿ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಅತ್ಥಾಯ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ನಿವತ್ತಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ‘‘ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಅವುತ್ತತ್ತಾ ನಿವತ್ತಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸಮ್ಬನ್ಧಂ ಕತ್ವಾತಿ ‘‘ನಿವತ್ತಥ ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಭನ್ತೇಸದ್ದೇನ ಅಬ್ಯವಹಿತಂ ಕತ್ವಾ। ನಿಸೀದಥ ಭನ್ತೇ, ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾತಿ ಭನ್ತೇಸದ್ದೇನ ಬ್ಯವಹಿತಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತೇ ‘‘ನಿಸೀದಥಾ’’ತಿಪದೇ ನಿಸೀದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಅಥ ಭನ್ತೇಸದ್ದೇನ ಬ್ಯವಹಿತಂ ಅಕತ್ವಾ ‘‘ನಿಸೀದಥ, ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತೇ ನಿಸೀದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಇಚ್ಚೇತಂ ನಯಂ ಅತಿದಿಸತಿ ‘‘ಏಸೇವ ನಯೋ’’ತಿಇಮಿನಾತಿ। ದುತಿಯಂ।
Atha panāti tato aññathā pana. Apādānattho hi athasaddo. Tattha tatthāti tasmiṃ tasmiṃ ṭhāne antaravīthiādīsūti attho. Paṭikaccevāti paṭhamaṃ katvā eva. Bhikkhūsu gāmato anikkhantesu pagevāti vuttaṃ hoti. Na vaṭṭatīti ‘‘bhattaṃ gaṇhathā’’ti pahiṇattā na vaṭṭati. Ye pana manussā bhojentīti sambandho. Nivattathāti vuttapadeti ‘‘nivattathā’’ti vutte kiriyāpade. Yassakassacihotīti yassa kassaci atthāya hotīti yojanā. Nivattituṃ vaṭṭatīti ‘‘bhattaṃ gaṇhathā’’ti avuttattā nivattituṃ vaṭṭati. Sambandhaṃ katvāti ‘‘nivattatha bhante’’ti bhantesaddena abyavahitaṃ katvā. Nisīdatha bhante, bhattaṃ gaṇhathāti bhantesaddena byavahitaṃ katvā vutte ‘‘nisīdathā’’tipade nisīdituṃ vaṭṭati. Atha bhantesaddena byavahitaṃ akatvā ‘‘nisīdatha, bhattaṃ gaṇhathā’’ti sambandhaṃ katvā vutte nisīdituṃ vaṭṭati. Iccetaṃ nayaṃ atidisati ‘‘eseva nayo’’tiimināti. Dutiyaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೪. ಭೋಜನವಗ್ಗೋ • 4. Bhojanavaggo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೨. ಗಣಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೨. ಗಣಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೨. ಗಣಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೨. ಗಣಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
