| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / कङ्खावितरणी-पुराण-टीका • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā |
पाचित्तियकण्डं
Pācittiyakaṇḍaṃ
४. भोजनवग्गो
4. Bhojanavaggo
२. गणभोजनसिक्खापदवण्णना
2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
देवदत्तो काले विञ्ञापेत्वा भुञ्जति, तप्पच्चया भगवता ‘‘गणभोजने पाचित्तिय’’न्ति (पाचि॰ २०९) सिक्खापदं पञ्ञत्तं। पदभाजने पन ‘‘निमन्तिता भुञ्जन्ती’’ति (पाचि॰ २१८) निमन्तनमेव गहेत्वा विभत्तं। अन्धकट्ठकथायं पन वत्थुवसेन विञ्ञत्तिया याचनम्पि वुत्तन्ति लिखितं। कस्मा? परिवारे एव ‘‘गणभोजनं द्वीहाकारेहि पसवति विञ्ञत्तितो वा निमन्तनतो वा’’ति (परि॰ ३२२) वुत्तत्ता। तस्मा अट्ठुप्पत्तियंयेव पाकटत्ता पदभाजने न वुत्तन्ति वेदितब्बं। ‘‘‘एकतो गण्हन्ती’ति च गहितभत्तापि अञ्ञे याव गण्हन्ति, ताव चे तिट्ठन्ति, एकतो गण्हन्ति एव नामा’’ति च, ‘‘यो कोचि पब्बजितोति सहधम्मिकेसु, तित्थियेसु वाति अत्थो’’ति च, ‘‘समयाभावोति सत्तन्नं अनापत्तिसमयानं अभावो’’ति च, ‘‘समयलद्धकेन सह चत्तारो होन्ती’’ति च, ‘‘समयलद्धको सयमेव मुच्चति, सेसानं गणपूरकत्ता आपत्तिकरो होती’’ति च लिखितं।
Devadatto kāle viññāpetvā bhuñjati, tappaccayā bhagavatā ‘‘gaṇabhojane pācittiya’’nti (pāci. 209) sikkhāpadaṃ paññattaṃ. Padabhājane pana ‘‘nimantitā bhuñjantī’’ti (pāci. 218) nimantanameva gahetvā vibhattaṃ. Andhakaṭṭhakathāyaṃ pana vatthuvasena viññattiyā yācanampi vuttanti likhitaṃ. Kasmā? Parivāre eva ‘‘gaṇabhojanaṃ dvīhākārehi pasavati viññattito vā nimantanato vā’’ti (pari. 322) vuttattā. Tasmā aṭṭhuppattiyaṃyeva pākaṭattā padabhājane na vuttanti veditabbaṃ. ‘‘‘Ekato gaṇhantī’ti ca gahitabhattāpi aññe yāva gaṇhanti, tāva ce tiṭṭhanti, ekato gaṇhanti eva nāmā’’ti ca, ‘‘yo koci pabbajitoti sahadhammikesu, titthiyesu vāti attho’’ti ca, ‘‘samayābhāvoti sattannaṃ anāpattisamayānaṃ abhāvo’’ti ca, ‘‘samayaladdhakena saha cattāro hontī’’ti ca, ‘‘samayaladdhako sayameva muccati, sesānaṃ gaṇapūrakattā āpattikaro hotī’’ti ca likhitaṃ.
एत्थाह – ‘‘पटिग्गहणमेव हेत्थ पमाण’’न्ति वुत्तं, अथ कस्मा पाळियं ‘‘गणभोजनं नाम यत्थ चत्तारो…पे॰… भुञ्जन्ती’’ति (पाचि॰ २१८) वुत्तन्ति? वुच्चते – तत्थ ‘‘भुञ्जन्ती’’ति पटिग्गहणनियमवचनं। न हि अप्पटिग्गहितकं भिक्खू भुञ्जन्तीति।
Etthāha – ‘‘paṭiggahaṇameva hettha pamāṇa’’nti vuttaṃ, atha kasmā pāḷiyaṃ ‘‘gaṇabhojanaṃ nāma yattha cattāro…pe… bhuñjantī’’ti (pāci. 218) vuttanti? Vuccate – tattha ‘‘bhuñjantī’’ti paṭiggahaṇaniyamavacanaṃ. Na hi appaṭiggahitakaṃ bhikkhū bhuñjantīti.
गणभोजनसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
