Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
౨. గణభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా
2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
౨౦౯. దుతియసిక్ఖాపదే – పరిహీనలాభసక్కారోతి సో కిర అజాతసత్తునా రాజానం మారాపేత్వాపి అభిమారే యోజేత్వాపి రుహిరుప్పాదం కత్వాపి గుళ్హపటిచ్ఛన్నో అహోసి. యదా పన దివాయేవ ధనపాలకం పయోజేసి, తదా పాకటో జాతో. ‘‘కథం దేవదత్తో హత్థిం పయోజేసీ’’తి పరికథాయ ఉప్పన్నాయ ‘‘న కేవలం హత్థిం పయోజేసి, రాజానమ్పి మారాపేసి, అభిమారేపి పేసేసి, సిలమ్పి పవిజ్ఝి, పాపో దేవదత్తో’’తి పాకటో అహోసి. ‘‘కేన సద్ధిం ఇదం కమ్మమకాసీ’’తి చ వుత్తే ‘‘రఞ్ఞా అజాతసత్తునా’’తి ఆహంసు. తతో నాగరా ‘‘కథఞ్హి నామ రాజా ఏవరూపం చోరం సాసనకణ్టకం గహేత్వా విచరిస్సతీ’’తి ఉట్ఠహింసు. రాజా నగరసఙ్ఖోభం ఞత్వా దేవదత్తం నీహరి. తతో పట్ఠాయ చస్స పఞ్చథాలిపాకసతాని ఉపచ్ఛిన్ది, ఉపట్ఠానమ్పిస్స న అగమాసి, అఞ్ఞేపిస్స మనుస్సా న కిఞ్చి దాతబ్బం వా కాతబ్బం వా మఞ్ఞింసు. తేన వుత్తం – ‘‘పరిహీనలాభసక్కారో’’తి. కులేసు విఞ్ఞాపేత్వా విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జతీతి ‘‘మా మే గణో భిజ్జీ’’తి పరిసం పోసేన్తో ‘‘త్వం ఏకస్స భిక్ఖునో భత్తం దేహి, త్వం ద్విన్న’’న్తి ఏవం విఞ్ఞాపేత్వా సపరిసో కులేసు భుఞ్జతి.
209. Dutiyasikkhāpade – parihīnalābhasakkāroti so kira ajātasattunā rājānaṃ mārāpetvāpi abhimāre yojetvāpi ruhiruppādaṃ katvāpi guḷhapaṭicchanno ahosi. Yadā pana divāyeva dhanapālakaṃ payojesi, tadā pākaṭo jāto. ‘‘Kathaṃ devadatto hatthiṃ payojesī’’ti parikathāya uppannāya ‘‘na kevalaṃ hatthiṃ payojesi, rājānampi mārāpesi, abhimārepi pesesi, silampi pavijjhi, pāpo devadatto’’ti pākaṭo ahosi. ‘‘Kena saddhiṃ idaṃ kammamakāsī’’ti ca vutte ‘‘raññā ajātasattunā’’ti āhaṃsu. Tato nāgarā ‘‘kathañhi nāma rājā evarūpaṃ coraṃ sāsanakaṇṭakaṃ gahetvā vicarissatī’’ti uṭṭhahiṃsu. Rājā nagarasaṅkhobhaṃ ñatvā devadattaṃ nīhari. Tato paṭṭhāya cassa pañcathālipākasatāni upacchindi, upaṭṭhānampissa na agamāsi, aññepissa manussā na kiñci dātabbaṃ vā kātabbaṃ vā maññiṃsu. Tena vuttaṃ – ‘‘parihīnalābhasakkāro’’ti. Kulesu viññāpetvā viññāpetvā bhuñjatīti ‘‘mā me gaṇo bhijjī’’ti parisaṃ posento ‘‘tvaṃ ekassa bhikkhuno bhattaṃ dehi, tvaṃ dvinna’’nti evaṃ viññāpetvā sapariso kulesu bhuñjati.
౨౧౧. చీవరం పరిత్తం ఉప్పజ్జతీతి భత్తం అగణ్హన్తానం చీవరం న దేన్తి, తస్మా పరిత్తం ఉప్పజ్జతి.
211.Cīvaraṃ parittaṃ uppajjatīti bhattaṃ agaṇhantānaṃ cīvaraṃ na denti, tasmā parittaṃ uppajjati.
౨౧౨. చీవరకారకే భిక్ఖూ భత్తేన నిమన్తేన్తీతి గామే పిణ్డాయ చరిత్వా చిరేన చీవరం నిట్ఠాపేన్తే దిస్వా ‘‘ఏవం లహుం నిట్ఠాపేత్వా చీవరం పరిభుఞ్జిస్సన్తీ’’తి పుఞ్ఞకామతాయ నిమన్తేన్తి.
212.Cīvarakārakebhikkhū bhattena nimantentīti gāme piṇḍāya caritvā cirena cīvaraṃ niṭṭhāpente disvā ‘‘evaṃ lahuṃ niṭṭhāpetvā cīvaraṃ paribhuñjissantī’’ti puññakāmatāya nimantenti.
౨౧౫. నానావేరజ్జకేతి నానావిధేహి అఞ్ఞరజ్జేహి ఆగతే. ‘‘నానావిరజ్జకే’’తిపి పాఠో, అయమేవత్థో.
215.Nānāverajjaketi nānāvidhehi aññarajjehi āgate. ‘‘Nānāvirajjake’’tipi pāṭho, ayamevattho.
౨౧౭-౮. గణభోజనేతి గణస్స భోజనే. ఇధ చ గణో నామ చత్తారో భిక్ఖూ ఆదిం కత్వా తతుత్తరిం భిక్ఖూ అధిప్పేతా, తేనేవ సబ్బన్తిమం పరిచ్ఛేదం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘యత్థ చత్తారో భిక్ఖూ…పే॰… ఏతం గణభోజనం నామా’’తి. తం పనేతం గణభోజనం ద్వీహాకారేహి పసవతి నిమన్తనతో వా విఞ్ఞత్తితో వా. కథం నిమన్తనతో పసవతి? చత్తారో భిక్ఖూ ఉపసఙ్కమిత్వా ‘‘తుమ్హే, భన్తే, ఓదనేన నిమన్తేమి, ఓదనం మే గణ్హథ ఆకఙ్ఖథ ఓలోకేథ అధివాసేథ పటిమానేథా’’తి ఏవం యేన కేనచి వేవచనేన వా భాసన్తరేన వా పఞ్చన్నం భోజనానం నామం గహేత్వా నిమన్తేతి. ఏవం ఏకతో నిమన్తితా పరిచ్ఛిన్నకాలవసేన అజ్జతనాయ వా స్వాతనాయ వా ఏకతో గచ్ఛన్తి, ఏకతో గణ్హన్తి, ఏకతో భుఞ్జన్తి, గణభోజనం హోతి, సబ్బేసం ఆపత్తి. ఏకతో నిమన్తితా ఏకతో వా నానతో వా గచ్ఛన్తి, ఏకతో గణ్హన్తి, నానతో భుఞ్జన్తి , ఆపత్తియేవ. పటిగ్గహణమేవ హి ఏత్థ పమాణం. ఏకతో నిమన్తితా ఏకతో వా నానతో వా గచ్ఛన్తి, నానతో గణ్హన్తి, ఏకతో వా నానతో వా భుఞ్జన్తి, అనాపత్తి. చత్తారి పరివేణాని వా విహారే వా గన్త్వా నానతో నిమన్తితా ఏకట్ఠానే ఠితేసుయేవ వా ఏకో పుత్తేన ఏకో పితరాతి ఏవమ్పి నానతో నిమన్తితా ఏకతో వా నానతో వా గచ్ఛన్తు, ఏకతో వా నానతో వా భుఞ్జన్తు, సచే ఏకతో గణ్హన్తి, గణభోజనం హోతి, సబ్బేసం ఆపత్తి. ఏవం తావ నిమన్తనతో పసవతి.
217-8.Gaṇabhojaneti gaṇassa bhojane. Idha ca gaṇo nāma cattāro bhikkhū ādiṃ katvā tatuttariṃ bhikkhū adhippetā, teneva sabbantimaṃ paricchedaṃ dassento āha ‘‘yattha cattāro bhikkhū…pe… etaṃ gaṇabhojanaṃ nāmā’’ti. Taṃ panetaṃ gaṇabhojanaṃ dvīhākārehi pasavati nimantanato vā viññattito vā. Kathaṃ nimantanato pasavati? Cattāro bhikkhū upasaṅkamitvā ‘‘tumhe, bhante, odanena nimantemi, odanaṃ me gaṇhatha ākaṅkhatha oloketha adhivāsetha paṭimānethā’’ti evaṃ yena kenaci vevacanena vā bhāsantarena vā pañcannaṃ bhojanānaṃ nāmaṃ gahetvā nimanteti. Evaṃ ekato nimantitā paricchinnakālavasena ajjatanāya vā svātanāya vā ekato gacchanti, ekato gaṇhanti, ekato bhuñjanti, gaṇabhojanaṃ hoti, sabbesaṃ āpatti. Ekato nimantitā ekato vā nānato vā gacchanti, ekato gaṇhanti, nānato bhuñjanti , āpattiyeva. Paṭiggahaṇameva hi ettha pamāṇaṃ. Ekato nimantitā ekato vā nānato vā gacchanti, nānato gaṇhanti, ekato vā nānato vā bhuñjanti, anāpatti. Cattāri pariveṇāni vā vihāre vā gantvā nānato nimantitā ekaṭṭhāne ṭhitesuyeva vā eko puttena eko pitarāti evampi nānato nimantitā ekato vā nānato vā gacchantu, ekato vā nānato vā bhuñjantu, sace ekato gaṇhanti, gaṇabhojanaṃ hoti, sabbesaṃ āpatti. Evaṃ tāva nimantanato pasavati.
కథం విఞ్ఞత్తితో? చత్తారో భిక్ఖూ ఏకతో ఠితా వా నిసిన్నా వా ఉపాసకం దిస్వా ‘‘అమ్హాకం చతున్నమ్పి భత్తం దేహీ’’తి వా విఞ్ఞాపేయ్యుం, పాటేక్కం వా పస్సిత్వా ‘‘మయ్హం దేహి, మయ్హం దేహీ’’తి ఏవం ఏకతో వా నానతో వా విఞ్ఞాపేత్వా ఏకతో వా గచ్ఛన్తు నానతో వా, భత్తం గహేత్వాపి ఏకతో వా భుఞ్జన్తు నానతో వా, సచే ఏకతో గణ్హన్తి, గణభోజనం హోతి, సబ్బేసం ఆపత్తి. ఏవం విఞ్ఞత్తితో పసవతి.
Kathaṃ viññattito? Cattāro bhikkhū ekato ṭhitā vā nisinnā vā upāsakaṃ disvā ‘‘amhākaṃ catunnampi bhattaṃ dehī’’ti vā viññāpeyyuṃ, pāṭekkaṃ vā passitvā ‘‘mayhaṃ dehi, mayhaṃ dehī’’ti evaṃ ekato vā nānato vā viññāpetvā ekato vā gacchantu nānato vā, bhattaṃ gahetvāpi ekato vā bhuñjantu nānato vā, sace ekato gaṇhanti, gaṇabhojanaṃ hoti, sabbesaṃ āpatti. Evaṃ viññattito pasavati.
పాదాపి ఫలితాతి యథా మహాచమ్మస్స పరతో మంసం దిస్సతి; ఏవం ఫాలితా, వాలికాయ వా సక్ఖరాయ వా పహటమత్తే దుక్ఖం ఉప్పాదేన్తి, న సక్కా హోతి అన్తోగామే పిణ్డాయ చరితుం. ఈదిసే గేలఞ్ఞే గిలానసమయోతి భుఞ్జితబ్బం, న లేసకప్పియం కాతబ్బం.
Pādāpiphalitāti yathā mahācammassa parato maṃsaṃ dissati; evaṃ phālitā, vālikāya vā sakkharāya vā pahaṭamatte dukkhaṃ uppādenti, na sakkā hoti antogāme piṇḍāya carituṃ. Īdise gelaññe gilānasamayoti bhuñjitabbaṃ, na lesakappiyaṃ kātabbaṃ.
చీవరే కయిరమానేతి యదా సాటకఞ్చ సుత్తఞ్చ లభిత్వా చీవరం కరోన్తి తదా; విసుఞ్హి చీవరకారసమయో నామ నత్థి. తస్మా యో తత్థ చీవరే కత్తబ్బం యంకిఞ్చి కమ్మం కరోతి, మహాపచ్చరియఞ్హి ‘‘అన్తమసో సూచివేధనకో’’తిపి వుత్తం, తేన చీవరకారసమయోతి భుఞ్జితబ్బం. కురున్దియం పన విత్థారేనేవ వుత్తం. యో చీవరం విచారేతి, ఛిన్దతి, మోఘసుత్తం ఠపేతి, ఆగన్తుకపట్టం ఠపేతి, పచ్చాగతం సిబ్బతి, ఆగన్తుకపట్టం బన్ధతి, అనువాతం ఛిన్దతి ఘట్టేతి ఆరోపేతి, తత్థ పచ్చాగతం సిబ్బతి, సుత్తం కరోతి వలేతి, పిప్ఫలికం నిసేతి, పరివత్తనం కరోతి, సబ్బోపి చీవరం కరోతియేవాతి వుచ్చతి. యో పన సమీపే నిసిన్నో జాతకం వా ధమ్మపదం వా కథేతి, అయం న చీవరకారకో. ఏతం ఠపేత్వా సేసానం గణభోజనే అనాపత్తీతి.
Cīvare kayiramāneti yadā sāṭakañca suttañca labhitvā cīvaraṃ karonti tadā; visuñhi cīvarakārasamayo nāma natthi. Tasmā yo tattha cīvare kattabbaṃ yaṃkiñci kammaṃ karoti, mahāpaccariyañhi ‘‘antamaso sūcivedhanako’’tipi vuttaṃ, tena cīvarakārasamayoti bhuñjitabbaṃ. Kurundiyaṃ pana vitthāreneva vuttaṃ. Yo cīvaraṃ vicāreti, chindati, moghasuttaṃ ṭhapeti, āgantukapaṭṭaṃ ṭhapeti, paccāgataṃ sibbati, āgantukapaṭṭaṃ bandhati, anuvātaṃ chindati ghaṭṭeti āropeti, tattha paccāgataṃ sibbati, suttaṃ karoti valeti, pipphalikaṃ niseti, parivattanaṃ karoti, sabbopi cīvaraṃ karotiyevāti vuccati. Yo pana samīpe nisinno jātakaṃ vā dhammapadaṃ vā katheti, ayaṃ na cīvarakārako. Etaṃ ṭhapetvā sesānaṃ gaṇabhojane anāpattīti.
అద్ధయోజనన్తి ఏత్తకమ్పి అద్ధానం గన్తుకామేన. యో పన దూరం గన్తుకామో, తత్థ వత్తబ్బమేవ నత్థి. గచ్ఛన్తేనాతి అద్ధానం గచ్ఛన్తేన, అద్ధయోజనబ్భన్తరే గావుతేపి భుఞ్జితుం వట్టతి. గతేన భుఞ్జితబ్బన్తి గతేన ఏకదివసం భుఞ్జితబ్బం. నావాభిరుహనేపి ఏసేవ నయో. అయం పన విసేసో – అభిరుళ్హేన ఇచ్ఛితట్ఠానం గన్త్వాపి యావ న ఓరోహతి తావ భుఞ్జితబ్బన్తి మహాపచ్చరియం వుత్తం. చతుత్థే ఆగతేతి అయం అన్తిమపరిచ్ఛేదో, చతుత్థేపి ఆగతే యత్థ న యాపేన్తి; సో మహాసమయో. యత్థ పన సతం వా సహస్సం వా సన్నిపతన్తి, తత్థ వత్తబ్బమేవ నత్థి. తస్మా తాదిసే కాలే ‘‘మహాసమయో’’తి అధిట్ఠహిత్వా భుఞ్జితబ్బం. యో కోచి పరిబ్బాజకసమాపన్నోతి సహధమ్మికేసు వా తిత్థియేసు వా అఞ్ఞతరో, ఏతేసఞ్హి యేన కేనచి కతే భత్తే ‘‘సమణభత్తసమయో’’తి భుఞ్జితబ్బం.
Addhayojananti ettakampi addhānaṃ gantukāmena. Yo pana dūraṃ gantukāmo, tattha vattabbameva natthi. Gacchantenāti addhānaṃ gacchantena, addhayojanabbhantare gāvutepi bhuñjituṃ vaṭṭati. Gatena bhuñjitabbanti gatena ekadivasaṃ bhuñjitabbaṃ. Nāvābhiruhanepi eseva nayo. Ayaṃ pana viseso – abhiruḷhena icchitaṭṭhānaṃ gantvāpi yāva na orohati tāva bhuñjitabbanti mahāpaccariyaṃ vuttaṃ. Catutthe āgateti ayaṃ antimaparicchedo, catutthepi āgate yattha na yāpenti; so mahāsamayo. Yattha pana sataṃ vā sahassaṃ vā sannipatanti, tattha vattabbameva natthi. Tasmā tādise kāle ‘‘mahāsamayo’’ti adhiṭṭhahitvā bhuñjitabbaṃ. Yo koci paribbājakasamāpannoti sahadhammikesu vā titthiyesu vā aññataro, etesañhi yena kenaci kate bhatte ‘‘samaṇabhattasamayo’’ti bhuñjitabbaṃ.
౨౨౦. అనాపత్తి సమయేతి సత్తసు సమయేసు అఞ్ఞతరస్మిం అనాపత్తి. ద్వే తయో ఏకతోతి యేపి అకప్పియనిమన్తనం సాదియిత్వా ద్వే వా తయో వా ఏకతో గహేత్వా భుఞ్జన్తి, తేసమ్పి అనాపత్తి.
220.Anāpatti samayeti sattasu samayesu aññatarasmiṃ anāpatti. Dve tayo ekatoti yepi akappiyanimantanaṃ sādiyitvā dve vā tayo vā ekato gahetvā bhuñjanti, tesampi anāpatti.
తత్థ అనిమన్తితచతుత్థం, పిణ్డపాతికచతుత్థం, అనుపసమ్పన్నచతుత్థం, పత్తచతుత్థం, గిలానచతుత్థన్తి పఞ్చన్నం చతుక్కానం వసేన వినిచ్ఛయో వేదితబ్బో . కథం? ఇధేకచ్చో చత్తారో భిక్ఖూ ‘‘భత్తం గణ్హథా’’తి నిమన్తేతి. తేసు తయో గతా, ఏకో న గతో. ఉపాసకో ‘‘ఏకో భన్తే థేరో కుహి’’న్తి పుచ్ఛతి. నాగతో ఉపాసకాతి. సో అఞ్ఞం తఙ్ఖణప్పత్తం కఞ్చి ‘‘ఏహి భన్తే’’తి పవేసేత్వా చతున్నమ్పి భత్తం దేతి, సబ్బేసం అనాపత్తి. కస్మా? గణపూరకస్స అనిమన్తితత్తా. తయో ఏవ హి తత్థ నిమన్తితా గణ్హింసు, తేహి గణో న పూరతి, గణపూరకో చ అనిమన్తితో, తేన గణో భిజ్జతీతి ఇదం అనిమన్తితచతుత్థం.
Tattha animantitacatutthaṃ, piṇḍapātikacatutthaṃ, anupasampannacatutthaṃ, pattacatutthaṃ, gilānacatutthanti pañcannaṃ catukkānaṃ vasena vinicchayo veditabbo . Kathaṃ? Idhekacco cattāro bhikkhū ‘‘bhattaṃ gaṇhathā’’ti nimanteti. Tesu tayo gatā, eko na gato. Upāsako ‘‘eko bhante thero kuhi’’nti pucchati. Nāgato upāsakāti. So aññaṃ taṅkhaṇappattaṃ kañci ‘‘ehi bhante’’ti pavesetvā catunnampi bhattaṃ deti, sabbesaṃ anāpatti. Kasmā? Gaṇapūrakassa animantitattā. Tayo eva hi tattha nimantitā gaṇhiṃsu, tehi gaṇo na pūrati, gaṇapūrako ca animantito, tena gaṇo bhijjatīti idaṃ animantitacatutthaṃ.
పిణ్డపాతికచతుత్థే – నిమన్తనకాలే ఏకో పిణ్డపాతికో హోతి, సో నాధివాసేతి. గమనవేలాయ పన ‘‘ఏహి భన్తే’’తి వుత్తే అనధివాసితత్తా అనాగచ్ఛన్తమ్పి ‘‘ఏథ భిక్ఖం లచ్ఛథా’’తి గహేత్వా గచ్ఛన్తి, సో తం గణం భిన్దతి. తస్మా సబ్బేసం అనాపత్తి.
Piṇḍapātikacatutthe – nimantanakāle eko piṇḍapātiko hoti, so nādhivāseti. Gamanavelāya pana ‘‘ehi bhante’’ti vutte anadhivāsitattā anāgacchantampi ‘‘etha bhikkhaṃ lacchathā’’ti gahetvā gacchanti, so taṃ gaṇaṃ bhindati. Tasmā sabbesaṃ anāpatti.
అనుపసమ్పన్నచతుత్థే – సామణేరేన సద్ధిం నిమన్తితా హోన్తి, సోపి గణం భిన్దతి.
Anupasampannacatutthe – sāmaṇerena saddhiṃ nimantitā honti, sopi gaṇaṃ bhindati.
పత్తచతుత్థే – ఏకో సయం అగన్త్వా పత్తం పేసేతి; ఏవమ్పి గణో భిజ్జతి. తస్మా సబ్బేసం అనాపత్తి.
Pattacatutthe – eko sayaṃ agantvā pattaṃ peseti; evampi gaṇo bhijjati. Tasmā sabbesaṃ anāpatti.
గిలానచతుత్థే – గిలానేన సద్ధిం నిమన్తితా హోన్తి, తత్థ గిలానస్సేవ అనాపత్తి, ఇతరేసం పన గణపూరకో హోతి. న హి గిలానేన గణో భిజ్జతి. తస్మా తేసం ఆపత్తియేవ. మహాపచ్చరియం పన అవిసేసేన వుత్తం.
Gilānacatutthe – gilānena saddhiṃ nimantitā honti, tattha gilānasseva anāpatti, itaresaṃ pana gaṇapūrako hoti. Na hi gilānena gaṇo bhijjati. Tasmā tesaṃ āpattiyeva. Mahāpaccariyaṃ pana avisesena vuttaṃ.
సమయలద్ధకో సయమేవ ముచ్చతి, సేసానం గణపూరకత్తా ఆపత్తికరో హోతి. తస్మా చీవరదానసమయలద్ధకాదీనమ్పి వసేన చతుక్కాని వేదితబ్బాని. సచే పన అధివాసేత్వా గతేసుపి చతూసు జనేసు ఏకో పణ్డితో భిక్ఖు ‘‘అహం తుమ్హాకం గణం భిన్దిస్సామి, నిమన్తనం సాదియథా’’తి వత్వా యాగుఖజ్జకావసానే భత్తత్థాయ పత్తం గణ్హన్తానం అదత్వా ‘‘ఇమే తావ భిక్ఖూ భోజేత్వా విస్సజ్జేథ, అహం పచ్ఛా అనుమోదనం కత్వా గమిస్సామీ’’తి నిసిన్నో. తేసు భుత్వా గతేసు ‘‘దేథ భన్తే పత్త’’న్తి ఉపాసకేన పత్తం గహేత్వా భత్తే దిన్నే భుఞ్జిత్వా అనుమోదనం కత్వా గచ్ఛతి, సబ్బేసం అనాపత్తి. పఞ్చన్నఞ్హి భోజనానంయేవ వసేన గణభోజనే విసఙ్కేతం నత్థి. ఓదనేన నిమన్తితా కుమ్మాసం గణ్హన్తాపి ఆపత్తిం ఆపజ్జన్తి. తాని చ తేహి ఏకతో న గహితాని. యాగుఆదీసు పన విసఙ్కేతం హోతి, తాని తేహి ఏకతో గహితానీతి. ఏవం ఏకో పణ్డితో అఞ్ఞేసమ్పి అనాపత్తిం కరోతి.
Samayaladdhako sayameva muccati, sesānaṃ gaṇapūrakattā āpattikaro hoti. Tasmā cīvaradānasamayaladdhakādīnampi vasena catukkāni veditabbāni. Sace pana adhivāsetvā gatesupi catūsu janesu eko paṇḍito bhikkhu ‘‘ahaṃ tumhākaṃ gaṇaṃ bhindissāmi, nimantanaṃ sādiyathā’’ti vatvā yāgukhajjakāvasāne bhattatthāya pattaṃ gaṇhantānaṃ adatvā ‘‘ime tāva bhikkhū bhojetvā vissajjetha, ahaṃ pacchā anumodanaṃ katvā gamissāmī’’ti nisinno. Tesu bhutvā gatesu ‘‘detha bhante patta’’nti upāsakena pattaṃ gahetvā bhatte dinne bhuñjitvā anumodanaṃ katvā gacchati, sabbesaṃ anāpatti. Pañcannañhi bhojanānaṃyeva vasena gaṇabhojane visaṅketaṃ natthi. Odanena nimantitā kummāsaṃ gaṇhantāpi āpattiṃ āpajjanti. Tāni ca tehi ekato na gahitāni. Yāguādīsu pana visaṅketaṃ hoti, tāni tehi ekato gahitānīti. Evaṃ eko paṇḍito aññesampi anāpattiṃ karoti.
తస్మా సచే కోచి సఙ్ఘభత్తం కత్తుకామేన నిమన్తనత్థాయ పేసితో విహారం ఆగమ్మ ‘‘భన్తే, స్వే అమ్హాకం ఘరే భిక్ఖం గణ్హథా’’తి అవత్వా ‘‘భత్తం గణ్హథా’’తి వా ‘‘సఙ్ఘభత్తం గణ్హథా’’తి వా ‘‘సఙ్ఘో భత్తం గణ్హాతూ’’తి వా వదతి, భత్తుద్దేసకేన పణ్డితేన భవితబ్బం, నేమన్తనికా గణభోజనతో పిణ్డపాతికా చ ధుతఙ్గభేదతో మోచేతబ్బా. కథం? ఏవం తావ వత్తబ్బం – ‘‘స్వే న సక్కా ఉపాసకా’’తి. ‘‘పునదివసే, భన్తే’’తి. ‘‘పునదివసేపి న సక్కా’’తి. ఏవం యావ అద్ధమాసమ్పి హరిత్వా పున వత్తబ్బో – ‘‘త్వం కిం అవచా’’తి? సచే పునపి ‘‘సఙ్ఘభత్తం గణ్హథా’’తి వదతి, తతో ‘‘ఇమం తావ ఉపాసక పుప్ఫం కప్పియం కరోహి, ఇమం తిణ’’న్తి ఏవం విక్ఖేపం కత్వా పున ‘‘కిం కథయిత్థా’’తి పుచ్ఛితబ్బో. సచే పునపి తథేవ వదతి, ‘‘ఆవుసో, త్వం పిణ్డపాతికే వా మహాథేరే వా న లచ్ఛసి, సామణేరే లచ్ఛసీ’’తి వత్తబ్బో. ‘‘నను, భన్తే అసుకస్మిఞ్చ అసుకస్మిఞ్చ గామే భదన్తే భోజేసుం, అహం కస్మా న లభామీ’’తి చ వుత్తే ‘‘తే నిమన్తేతుం జానన్తి, త్వం న జానాసీ’’తి. తే కథం నిమన్తేసుం భన్తేతి? తే ఏవమాహంసు – ‘‘అమ్హాకం, భన్తే, భిక్ఖం గణ్హథా’’తి. సచే సోపి తథేవ వదతి, వట్టతి. అథ పునపి ‘‘భత్తం గణ్హథా’’తి వదతి, ‘‘న దాని త్వం, ఆవుసో, బహూ భిక్ఖూ లచ్ఛసి, తయో ఏవ లచ్ఛసీ’’తి వత్తబ్బో. ‘‘నను, భన్తే, అసుకస్మిఞ్చ అసుకస్మిఞ్చ గామే సకలం భిక్ఖుసఙ్ఘం భోజేసుం, అహం కస్మా న లభామీ’’తి? ‘‘త్వం నిమన్తేతుం న జానాసీ’’తి. ‘‘తే కథం నిమన్తేసు’’న్తి? తే ‘‘భిక్ఖం గణ్హథా’’తి ఆహంసూతి. సచే సోపి ‘‘భిక్ఖం గణ్హథా’’తి వదతి, వట్టతి. అథ పునపి ‘‘భత్తమేవా’’తి వదతి, తతో వత్తబ్బో – ‘‘గచ్ఛ త్వం, నత్థమ్హాకం తవ భత్తేనత్థో, నిబద్ధగోచరో ఏస అమ్హాకం, మయమేత్థ పిణ్డాయ చరిస్సామా’’తి. తం ‘‘చరథ, భన్తే’’తి వత్వా ఆగతం పుచ్ఛన్తి – ‘‘కిం భో లద్ధా భిక్ఖూ’’తి . ‘‘కిం ఏతేన బహు ఏత్థ వత్తబ్బం, ‘థేరా స్వే పిణ్డాయ చరిస్సామా’తి ఆహంసు. మా దాని తుమ్హే పమజ్జిత్థా’’తి. దుతియదివసే చేతియవత్తం కత్వా ఠితా భిక్ఖూ సఙ్ఘత్థేరేన వత్తబ్బా – ‘‘ఆవుసో, ధురగామే సఙ్ఘభత్తం అపణ్డితమనుస్సో పన అగమాసి , గచ్ఛామ ధురగామే పిణ్డాయ చరిస్సామా’’తి. భిక్ఖూహి థేరస్స వచనం కాతబ్బం, న దుబ్బచేహి భవితబ్బం, గామద్వారే అట్ఠత్వావ పిణ్డాయ చరితబ్బం. తేసు పత్తాని గహేత్వా నిసీదాపేత్వా భోజేన్తేసు భుఞ్జితబ్బం. సచే ఆసనసాలాయ భత్తం ఠపేత్వా రథికాసు ఆహిణ్డన్తా ఆరోచేన్తి – ‘‘ఆసనసాలాయ, భన్తే, భత్తం గణ్హథా’’తి న వట్టతి.
Tasmā sace koci saṅghabhattaṃ kattukāmena nimantanatthāya pesito vihāraṃ āgamma ‘‘bhante, sve amhākaṃ ghare bhikkhaṃ gaṇhathā’’ti avatvā ‘‘bhattaṃ gaṇhathā’’ti vā ‘‘saṅghabhattaṃ gaṇhathā’’ti vā ‘‘saṅgho bhattaṃ gaṇhātū’’ti vā vadati, bhattuddesakena paṇḍitena bhavitabbaṃ, nemantanikā gaṇabhojanato piṇḍapātikā ca dhutaṅgabhedato mocetabbā. Kathaṃ? Evaṃ tāva vattabbaṃ – ‘‘sve na sakkā upāsakā’’ti. ‘‘Punadivase, bhante’’ti. ‘‘Punadivasepi na sakkā’’ti. Evaṃ yāva addhamāsampi haritvā puna vattabbo – ‘‘tvaṃ kiṃ avacā’’ti? Sace punapi ‘‘saṅghabhattaṃ gaṇhathā’’ti vadati, tato ‘‘imaṃ tāva upāsaka pupphaṃ kappiyaṃ karohi, imaṃ tiṇa’’nti evaṃ vikkhepaṃ katvā puna ‘‘kiṃ kathayitthā’’ti pucchitabbo. Sace punapi tatheva vadati, ‘‘āvuso, tvaṃ piṇḍapātike vā mahāthere vā na lacchasi, sāmaṇere lacchasī’’ti vattabbo. ‘‘Nanu, bhante asukasmiñca asukasmiñca gāme bhadante bhojesuṃ, ahaṃ kasmā na labhāmī’’ti ca vutte ‘‘te nimantetuṃ jānanti, tvaṃ na jānāsī’’ti. Te kathaṃ nimantesuṃ bhanteti? Te evamāhaṃsu – ‘‘amhākaṃ, bhante, bhikkhaṃ gaṇhathā’’ti. Sace sopi tatheva vadati, vaṭṭati. Atha punapi ‘‘bhattaṃ gaṇhathā’’ti vadati, ‘‘na dāni tvaṃ, āvuso, bahū bhikkhū lacchasi, tayo eva lacchasī’’ti vattabbo. ‘‘Nanu, bhante, asukasmiñca asukasmiñca gāme sakalaṃ bhikkhusaṅghaṃ bhojesuṃ, ahaṃ kasmā na labhāmī’’ti? ‘‘Tvaṃ nimantetuṃ na jānāsī’’ti. ‘‘Te kathaṃ nimantesu’’nti? Te ‘‘bhikkhaṃ gaṇhathā’’ti āhaṃsūti. Sace sopi ‘‘bhikkhaṃ gaṇhathā’’ti vadati, vaṭṭati. Atha punapi ‘‘bhattamevā’’ti vadati, tato vattabbo – ‘‘gaccha tvaṃ, natthamhākaṃ tava bhattenattho, nibaddhagocaro esa amhākaṃ, mayamettha piṇḍāya carissāmā’’ti. Taṃ ‘‘caratha, bhante’’ti vatvā āgataṃ pucchanti – ‘‘kiṃ bho laddhā bhikkhū’’ti . ‘‘Kiṃ etena bahu ettha vattabbaṃ, ‘therā sve piṇḍāya carissāmā’ti āhaṃsu. Mā dāni tumhe pamajjitthā’’ti. Dutiyadivase cetiyavattaṃ katvā ṭhitā bhikkhū saṅghattherena vattabbā – ‘‘āvuso, dhuragāme saṅghabhattaṃ apaṇḍitamanusso pana agamāsi , gacchāma dhuragāme piṇḍāya carissāmā’’ti. Bhikkhūhi therassa vacanaṃ kātabbaṃ, na dubbacehi bhavitabbaṃ, gāmadvāre aṭṭhatvāva piṇḍāya caritabbaṃ. Tesu pattāni gahetvā nisīdāpetvā bhojentesu bhuñjitabbaṃ. Sace āsanasālāya bhattaṃ ṭhapetvā rathikāsu āhiṇḍantā ārocenti – ‘‘āsanasālāya, bhante, bhattaṃ gaṇhathā’’ti na vaṭṭati.
అథ పన భత్తం ఆదాయ తత్థ తత్థ గన్త్వా ‘‘భత్తం గణ్హథా’’తి వదన్తి, పటికచ్చేవ వా విహారం అభిహరిత్వా పతిరూపే ఠానే ఠపేత్వా ఆగతాగతానం దేన్తి, అయం అభిహటభిక్ఖా నామ వట్టతి. సచే పన భత్తసాలాయ దానం సజ్జేత్వా తం తం పరివేణం పహిణన్తి ‘‘భత్తసాలాయ భత్తం గణ్హథా’’తి, న వట్టతి. యే పన మనుస్సా పిణ్డచారికే భిక్ఖూ దిస్వా ఆసనసాలం సమ్మజ్జిత్వా తత్థ నిసీదాపేత్వా భోజేన్తి, న తే పటిక్ఖిపితబ్బా. యే పన గామే భిక్ఖం అలభిత్వా గామతో నిక్ఖమన్తే భిక్ఖూ దిస్వా ‘‘భన్తే భత్తం గణ్హథా’’తి వదన్తి, తే పటిక్ఖిపితబ్బా, న వా నివత్తితబ్బం. సచే ‘‘నివత్తథ, భన్తే, భత్తం గణ్హథా’’తి వదన్తి, ‘‘నివత్తథా’’తి వుత్తపదే నివత్తితుం వట్టతి. ‘‘నివత్తథ భన్తే, ఘరే భత్తం కతం, గామే భత్తం కత’’న్తి వదన్తి, గేహే చ గామే చ భత్తం నామ యస్స కస్సచి హోతీతి నివత్తితుం వట్టతి. ‘‘నివత్తథ, భత్తం గణ్హథా’’తి సమ్బన్ధం కత్వా వదన్తి, నివత్తితుం న వట్టతి. ఆసనసాలతో పిణ్డాయ చరితుం నిక్ఖమన్తే దిస్వా ‘‘నిసీదథ భన్తే భత్తం గణ్హథా’’తి వుత్తేపి ఏసేవ నయో. నిచ్చభత్తన్తి ధువభత్తం వుచ్చతి. ‘‘నిచ్చభత్తం గణ్హథా’’తి వదన్తి, బహూనమ్పి ఏకతో గహేతుం వట్టతి. సలాకభత్తాదీసుపి ఏసేవ నయో. సేసమేత్థ ఉత్తానమేవ.
Atha pana bhattaṃ ādāya tattha tattha gantvā ‘‘bhattaṃ gaṇhathā’’ti vadanti, paṭikacceva vā vihāraṃ abhiharitvā patirūpe ṭhāne ṭhapetvā āgatāgatānaṃ denti, ayaṃ abhihaṭabhikkhā nāma vaṭṭati. Sace pana bhattasālāya dānaṃ sajjetvā taṃ taṃ pariveṇaṃ pahiṇanti ‘‘bhattasālāya bhattaṃ gaṇhathā’’ti, na vaṭṭati. Ye pana manussā piṇḍacārike bhikkhū disvā āsanasālaṃ sammajjitvā tattha nisīdāpetvā bhojenti, na te paṭikkhipitabbā. Ye pana gāme bhikkhaṃ alabhitvā gāmato nikkhamante bhikkhū disvā ‘‘bhante bhattaṃ gaṇhathā’’ti vadanti, te paṭikkhipitabbā, na vā nivattitabbaṃ. Sace ‘‘nivattatha, bhante, bhattaṃ gaṇhathā’’ti vadanti, ‘‘nivattathā’’ti vuttapade nivattituṃ vaṭṭati. ‘‘Nivattatha bhante, ghare bhattaṃ kataṃ, gāme bhattaṃ kata’’nti vadanti, gehe ca gāme ca bhattaṃ nāma yassa kassaci hotīti nivattituṃ vaṭṭati. ‘‘Nivattatha, bhattaṃ gaṇhathā’’ti sambandhaṃ katvā vadanti, nivattituṃ na vaṭṭati. Āsanasālato piṇḍāya carituṃ nikkhamante disvā ‘‘nisīdatha bhante bhattaṃ gaṇhathā’’ti vuttepi eseva nayo. Niccabhattanti dhuvabhattaṃ vuccati. ‘‘Niccabhattaṃ gaṇhathā’’ti vadanti, bahūnampi ekato gahetuṃ vaṭṭati. Salākabhattādīsupi eseva nayo. Sesamettha uttānameva.
ఏళకలోమసముట్ఠానం – కిరియం, నోసఞ్ఞావిమోక్ఖం, అచిత్తకం, పణ్ణత్తివజ్జం, కాయకమ్మం, తిచిత్తం, తివేదనన్తి.
Eḷakalomasamuṭṭhānaṃ – kiriyaṃ, nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
గణభోజనసిక్ఖాపదం దుతియం.
Gaṇabhojanasikkhāpadaṃ dutiyaṃ.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౪. భోజనవగ్గో • 4. Bhojanavaggo
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ౨. గణభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ౨. గణభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ౨. గణభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౨. గణభోజనసిక్ఖాపదం • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadaṃ