Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / కఙ్ఖావితరణీ-పురాణ-టీకా • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā |
పాచిత్తియకణ్డం
Pācittiyakaṇḍaṃ
౪. భోజనవగ్గో
4. Bhojanavaggo
౨. గణభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా
2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
దేవదత్తో కాలే విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జతి, తప్పచ్చయా భగవతా ‘‘గణభోజనే పాచిత్తియ’’న్తి (పాచి॰ ౨౦౯) సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం. పదభాజనే పన ‘‘నిమన్తితా భుఞ్జన్తీ’’తి (పాచి॰ ౨౧౮) నిమన్తనమేవ గహేత్వా విభత్తం. అన్ధకట్ఠకథాయం పన వత్థువసేన విఞ్ఞత్తియా యాచనమ్పి వుత్తన్తి లిఖితం. కస్మా? పరివారే ఏవ ‘‘గణభోజనం ద్వీహాకారేహి పసవతి విఞ్ఞత్తితో వా నిమన్తనతో వా’’తి (పరి॰ ౩౨౨) వుత్తత్తా. తస్మా అట్ఠుప్పత్తియంయేవ పాకటత్తా పదభాజనే న వుత్తన్తి వేదితబ్బం. ‘‘‘ఏకతో గణ్హన్తీ’తి చ గహితభత్తాపి అఞ్ఞే యావ గణ్హన్తి, తావ చే తిట్ఠన్తి, ఏకతో గణ్హన్తి ఏవ నామా’’తి చ, ‘‘యో కోచి పబ్బజితోతి సహధమ్మికేసు, తిత్థియేసు వాతి అత్థో’’తి చ, ‘‘సమయాభావోతి సత్తన్నం అనాపత్తిసమయానం అభావో’’తి చ, ‘‘సమయలద్ధకేన సహ చత్తారో హోన్తీ’’తి చ, ‘‘సమయలద్ధకో సయమేవ ముచ్చతి, సేసానం గణపూరకత్తా ఆపత్తికరో హోతీ’’తి చ లిఖితం.
Devadatto kāle viññāpetvā bhuñjati, tappaccayā bhagavatā ‘‘gaṇabhojane pācittiya’’nti (pāci. 209) sikkhāpadaṃ paññattaṃ. Padabhājane pana ‘‘nimantitā bhuñjantī’’ti (pāci. 218) nimantanameva gahetvā vibhattaṃ. Andhakaṭṭhakathāyaṃ pana vatthuvasena viññattiyā yācanampi vuttanti likhitaṃ. Kasmā? Parivāre eva ‘‘gaṇabhojanaṃ dvīhākārehi pasavati viññattito vā nimantanato vā’’ti (pari. 322) vuttattā. Tasmā aṭṭhuppattiyaṃyeva pākaṭattā padabhājane na vuttanti veditabbaṃ. ‘‘‘Ekato gaṇhantī’ti ca gahitabhattāpi aññe yāva gaṇhanti, tāva ce tiṭṭhanti, ekato gaṇhanti eva nāmā’’ti ca, ‘‘yo koci pabbajitoti sahadhammikesu, titthiyesu vāti attho’’ti ca, ‘‘samayābhāvoti sattannaṃ anāpattisamayānaṃ abhāvo’’ti ca, ‘‘samayaladdhakena saha cattāro hontī’’ti ca, ‘‘samayaladdhako sayameva muccati, sesānaṃ gaṇapūrakattā āpattikaro hotī’’ti ca likhitaṃ.
ఏత్థాహ – ‘‘పటిగ్గహణమేవ హేత్థ పమాణ’’న్తి వుత్తం, అథ కస్మా పాళియం ‘‘గణభోజనం నామ యత్థ చత్తారో…పే॰… భుఞ్జన్తీ’’తి (పాచి॰ ౨౧౮) వుత్తన్తి? వుచ్చతే – తత్థ ‘‘భుఞ్జన్తీ’’తి పటిగ్గహణనియమవచనం. న హి అప్పటిగ్గహితకం భిక్ఖూ భుఞ్జన్తీతి.
Etthāha – ‘‘paṭiggahaṇameva hettha pamāṇa’’nti vuttaṃ, atha kasmā pāḷiyaṃ ‘‘gaṇabhojanaṃ nāma yattha cattāro…pe… bhuñjantī’’ti (pāci. 218) vuttanti? Vuccate – tattha ‘‘bhuñjantī’’ti paṭiggahaṇaniyamavacanaṃ. Na hi appaṭiggahitakaṃ bhikkhū bhuñjantīti.
గణభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.