| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā |
2. ගණභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
209-218. ගුළ්‌හපටිච්‌ඡන්‌නොති අපාකටොව. එකො පුත්‌තෙනාති එකස්‌සෙකං භත්‌තං ‘‘අහං අඤ්‌ඤෙන නිමන්‌තිතො’’ති න වුච්‌චති. ‘‘සචෙ එකතො ගණ්‌හන්‌ති , ගණභොජනං හොතී’’ති (පාචි. අට්‌ඨ. 217-218) වුත්‌තත්‌තා චත්‌තාරො උපාසකා චත්‌තාරො භික්‌ඛූ විසුං විසුං නිමන්‌තෙත්‌වා හත්‌ථපාසෙ ඨිතානං චෙ දෙන්‌ති, ගණභොජනං හොති එවාති එකෙ, තං න යුත්‌තං විය. ‘‘විඤ්‌ඤත්‌තිතො පසවනෙ ගණස්‌ස එකතො ගහණෙ ඉමිනා සික්‌ඛාපදෙන ආපත්‌ති, විසුං ගහණෙ පණීතභොජනසූපොදනවිඤ්‌ඤත්‌තීහී’’ති ලිඛිතං. ‘‘විඤ්‌ඤත්‌තිතො පසවනං අට්‌ඨුප්‌පත්‌තිවසෙන අට්‌ඨකථායං අනුඤ්‌ඤාතං. සූපොදනාදිවසෙන තත්‌ථ ආපත්‌ති එවා’’ති වුත්‌තං, තං න යුත්‌තං. කස්‌මා? පරිවාරෙ (පරි. 168) එව ද්‌වින්‌නං ආකාරානං ආගතත්‌තා, තස්‌මා අට්‌ඨකථායං ‘‘අනුඤ්‌ඤාත’’න්‌ති දුවුත්‌තං. අට්‌ඨුප්‌පත්‌තියංයෙව පාකටන්‌ති ‘‘පදභාජනෙ න වුත්‌ත’’න්‌ති වත්‌තබ්‌බං. එකතො ගණ්‌හන්‌තීති ගහිතභත්‌තාපි අඤ්‌ඤෙ යාව ගණ්‌හන්‌ති, තාව චෙ තිට්‌ඨන්‌ති, එකතො ගණ්‌හන්‌තියෙව නාම. ‘‘ගච්‌ඡති චෙ, අනාපත්‌තී’’ති වදන්‌ති.
209-218.Guḷhapaṭicchannoti apākaṭova. Eko puttenāti ekassekaṃ bhattaṃ ‘‘ahaṃ aññena nimantito’’ti na vuccati. ‘‘Sace ekato gaṇhanti, gaṇabhojanaṃ hotī’’ti (pāci. aṭṭha. 217-218) vuttattā cattāro upāsakā cattāro bhikkhū visuṃ visuṃ nimantetvā hatthapāse ṭhitānaṃ ce denti, gaṇabhojanaṃ hoti evāti eke, taṃ na yuttaṃ viya. ‘‘Viññattito pasavane gaṇassa ekato gahaṇe iminā sikkhāpadena āpatti, visuṃ gahaṇe paṇītabhojanasūpodanaviññattīhī’’ti likhitaṃ. ‘‘Viññattito pasavanaṃ aṭṭhuppattivasena aṭṭhakathāyaṃ anuññātaṃ. Sūpodanādivasena tattha āpatti evā’’ti vuttaṃ, taṃ na yuttaṃ. Kasmā? Parivāre (pari. 168) eva dvinnaṃ ākārānaṃ āgatattā, tasmā aṭṭhakathāyaṃ ‘‘anuññāta’’nti duvuttaṃ. Aṭṭhuppattiyaṃyeva pākaṭanti ‘‘padabhājane na vutta’’nti vattabbaṃ. Ekato gaṇhantīti gahitabhattāpi aññe yāva gaṇhanti, tāva ce tiṭṭhanti, ekato gaṇhantiyeva nāma. ‘‘Gacchati ce, anāpattī’’ti vadanti.
එත්‌ථාහ – ‘‘පටිග්‌ගහණමෙව හෙත්‌ථ පමාණ’’න්‌ති වුත්‌තං, අථ කස්‌මා පාළියං ‘‘ගණභොජනං නාම යත්‌ථ චත්‌තාරො…පෙ.… භුඤ්‌ජන්‌ති, එතං ගණභොජනං නාමා’’ති (පාචි. 218) වුත්‌තන්‌ති? වුච්‌චති – යත්‌ථාති උපයොගත්‌ථෙ භුම්‌මවචනං. චත්‌තාරොති ගණස්‌ස හෙට්‌ඨිමපරිච්‌ඡෙදනිදස්‌සනං. පඤ්‌චන්‌නං භොජනානන්‌ති ආපත්‌තිප්‌පහොනකභොජනනිදස්‌සනං. අඤ්‌ඤතරෙන භොජනෙන නිමන්‌තිතාති අකප්‌පියනිමන්‌තනනිදස්‌සනං. නිමන්‌තනවසෙනෙව පන ගණභොජනස්‌ස වුත්‌තත්‌තා ‘‘නිමන්‌තිතා භුඤ්‌ජන්‌තීති වුත්‌ත’’න්‌ති වුත්‌තං. ‘‘අඤ්‌ඤතරං භොජනං විඤ්‌ඤාපෙත්‌වා භුඤ්‌ජන්‌තී’’ති පන න වුත්‌තං අට්‌ඨුප්‌පත්‌තියංයෙව පාකටත්‌තා. යං භුඤ්‌ජන්‌තීති එවං සම්‌බන්‌ධො වෙදිතබ්‌බො. තත්‌ථ භුඤ්‌ජන්‌තීති පටිග්‌ගාහකනියමවචනං. න හි අප්‌පටිග්‌ගහිතකං භික්‌ඛූ භුඤ්‌ජන්‌ති. ඉදං වුත්‌තං හොති ‘‘ගණස්‌ස යතො පටිග්‌ගහිතාහාරභොජනහෙතු පාචිත්‌තිය’’න්‌ති. ආගන්‌තුකපට්‌ටං මොඝසුත්‌තෙන සිබ්‌බිත්‌වා ඨපෙන්‌ති, තත්‌ථ අනුවාතෙ යථා එකතලං හොති, තථා හත්‌ථෙහි ඝට්‌ටෙති. වලෙතීති ආවට්‌ටෙති. පරිවත්‌තනන්‌ති සුත්‌තං ගණ්‌හන්‌තානං සුඛග්‌ගහණත්‌ථං සුත්‌තපරිවත්‌තනං කරොති, පට්‌ටං සිබ්‌බන්‌තානං සුඛසිබ්‌බනත්‌ථං පට්‌ටපරිවත්‌තනඤ්‌ච. නවචීවරකාරකො ඉධාධිප්‌පෙතො, න ඉතරොති. ‘‘බිම්‌බිසාරං ආපුච්‌ඡිත්‌වා සම්‌භාරෙ කයිරමානෙයෙව කාලා අතික්‌කන්‌තා, පච්‌ඡා ගණභොජනසික්‌ඛාපදෙ පඤ්‌ඤත්‌තෙ භගවන්‌තං උපසඞ්‌කමිත්‌වා පුච්‌ඡී’’ති වදන්‌ති, අඤ්‌ඤථා අට්‌ඨකථාය විරුජ්‌ඣනතො.
Etthāha – ‘‘paṭiggahaṇameva hettha pamāṇa’’nti vuttaṃ, atha kasmā pāḷiyaṃ ‘‘gaṇabhojanaṃ nāma yattha cattāro…pe… bhuñjanti, etaṃ gaṇabhojanaṃ nāmā’’ti (pāci. 218) vuttanti? Vuccati – yatthāti upayogatthe bhummavacanaṃ. Cattāroti gaṇassa heṭṭhimaparicchedanidassanaṃ. Pañcannaṃ bhojanānanti āpattippahonakabhojananidassanaṃ. Aññatarena bhojanena nimantitāti akappiyanimantananidassanaṃ. Nimantanavaseneva pana gaṇabhojanassa vuttattā ‘‘nimantitā bhuñjantīti vutta’’nti vuttaṃ. ‘‘Aññataraṃ bhojanaṃ viññāpetvā bhuñjantī’’ti pana na vuttaṃ aṭṭhuppattiyaṃyeva pākaṭattā. Yaṃ bhuñjantīti evaṃ sambandho veditabbo. Tattha bhuñjantīti paṭiggāhakaniyamavacanaṃ. Na hi appaṭiggahitakaṃ bhikkhū bhuñjanti. Idaṃ vuttaṃ hoti ‘‘gaṇassa yato paṭiggahitāhārabhojanahetu pācittiya’’nti. Āgantukapaṭṭaṃ moghasuttena sibbitvā ṭhapenti, tattha anuvāte yathā ekatalaṃ hoti, tathā hatthehi ghaṭṭeti. Valetīti āvaṭṭeti. Parivattananti suttaṃ gaṇhantānaṃ sukhaggahaṇatthaṃ suttaparivattanaṃ karoti, paṭṭaṃ sibbantānaṃ sukhasibbanatthaṃ paṭṭaparivattanañca. Navacīvarakārako idhādhippeto, na itaroti. ‘‘Bimbisāraṃ āpucchitvā sambhāre kayiramāneyeva kālā atikkantā, pacchā gaṇabhojanasikkhāpade paññatte bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pucchī’’ti vadanti, aññathā aṭṭhakathāya virujjhanato.
220. ‘‘ද්‌වෙ තයො එකතොති යෙපි අකප්‌පියනිමන්‌තනං සාදියිත්‌වා’’තිආදිවචනෙන අකප්‌පියනිමන්‌තනපච්‌චයා එව අනාපත්‌ති, විඤ්‌ඤත්‌තිතො ආපත්‌තියෙවාති දීපෙති. අනිමන්‌තිතො චතුත්‌ථො යස්‌ස තදෙතං අනිමන්‌තිතචතුත්‌ථං. එස නයො සබ්‌බත්‌ථ. පවෙසෙත්‌වාති නිසීදාපෙත්‌වා. චීවරදානසමයලද්‌ධකචතුක්‌කං චීවරකාරසමයලද්‌ධකචතුක්‌කන්‌ති එවමාදීනි. තානි චාති යෙහි භොජනෙහි විසඞ්‌කෙතො නත්‌ථි, තානි. මහාථෙරෙති උපසම්‌පන්‌නෙ. අට්‌ඨත්‌වාති ඨිතෙන නිමිත්‌තං දස්‌සිතං හොති. තත්‌ථ තත්‌ථ ගන්‌ත්‌වාති රථිකාදීසු භික්‌ඛුසමීපෙ ගන්‌ත්‌වා. ඉමස්‌මිං පන සික්‌ඛාපදෙ කත්‌ථචි පොත්‌ථකෙ ‘‘අනුජානාමි, භික්‌ඛවෙ, චීවරදානසමයෙ ගණභොජනං භුඤ්‌ජිතුං. එවඤ්‌චිදං භගවතා භික්‌ඛූන’’න්‌ති පාඨො දිස්‌සති. කත්‌ථචි ‘‘භුඤ්‌ජිතු’’න්‌ති වත්‌වා ‘‘එවඤ්‌ච පන, භික්‌ඛවෙ, ඉමං සික්‌ඛාපදං උද්‌දිසෙය්‍යාථා’’ති පාඨො, අයං සොභනො.
220. ‘‘Dve tayo ekatoti yepi akappiyanimantanaṃ sādiyitvā’’tiādivacanena akappiyanimantanapaccayā eva anāpatti, viññattito āpattiyevāti dīpeti. Animantito catuttho yassa tadetaṃ animantitacatutthaṃ. Esa nayo sabbattha. Pavesetvāti nisīdāpetvā. Cīvaradānasamayaladdhakacatukkaṃ cīvarakārasamayaladdhakacatukkanti evamādīni. Tāni cāti yehi bhojanehi visaṅketo natthi, tāni. Mahāthereti upasampanne. Aṭṭhatvāti ṭhitena nimittaṃ dassitaṃ hoti. Tattha tattha gantvāti rathikādīsu bhikkhusamīpe gantvā. Imasmiṃ pana sikkhāpade katthaci potthake ‘‘anujānāmi, bhikkhave, cīvaradānasamaye gaṇabhojanaṃ bhuñjituṃ. Evañcidaṃ bhagavatā bhikkhūna’’nti pāṭho dissati. Katthaci ‘‘bhuñjitu’’nti vatvā ‘‘evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyāthā’’ti pāṭho, ayaṃ sobhano.
ගණභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 4. භොජනවග්‌ගො • 4. Bhojanavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 2. ගණභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 2. ගණභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 2. ගණභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 2. ගණභොජනසික්‌ඛාපදං • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadaṃ
