| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā |
2. ගණභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
209. දුතියෙ අභිමාරෙති අභිභවිත්‌වා භගවන්‌තං මාරණත්‌ථාය පයොජිතෙ ධනුධරෙ. නනු ‘‘රාජානම්‌පි මාරාපෙසී’’ති වචනතො ඉදං සික්‌ඛාපදං අජාතසත්‌තුනො කාලෙ පඤ්‌ඤත්‌තන්‌ති සිද්‌ධං, එවඤ්‌ච සති පාළියං ‘‘තෙන ඛො පන සමයෙන රඤ්‌ඤො මාගධස්‌ස…පෙ.… ඤාතිසාලොහිතො ආජීවකෙසු පබ්‌බජිතො හොති…පෙ.… බිම්‌බිසාරං එතදවොචා’’තිආදි විරුජ්‌ඣතීති? න විරුජ්‌ඣති. සො කිර ආජීවකො බිම්‌බිසාරකාලතො පභුති අන්‌තරන්‌තරා භික්‌ඛූ නිමන්‌තෙත්‌වා දානං දෙන්‌තො අජාතසත්‌තුකාලෙපි සික්‌ඛාපදෙ පඤ්‌ඤත්‌තෙපි භික්‌ඛූනං සන්‌තිකෙ දූතං පාහෙසි, භික්‌ඛූ ච කුක්‌කුච්‌චායන්‌තා නිවාරෙසුං. තස්‌මා ආදිතො පට්‌ඨාය තං වත්‌ථු දස්‌සිතන්‌ති වෙදිතබ්‌බං.
209. Dutiye abhimāreti abhibhavitvā bhagavantaṃ māraṇatthāya payojite dhanudhare. Nanu ‘‘rājānampi mārāpesī’’ti vacanato idaṃ sikkhāpadaṃ ajātasattuno kāle paññattanti siddhaṃ, evañca sati pāḷiyaṃ ‘‘tena kho pana samayena rañño māgadhassa…pe… ñātisālohito ājīvakesu pabbajito hoti…pe… bimbisāraṃ etadavocā’’tiādi virujjhatīti? Na virujjhati. So kira ājīvako bimbisārakālato pabhuti antarantarā bhikkhū nimantetvā dānaṃ dento ajātasattukālepi sikkhāpade paññattepi bhikkhūnaṃ santike dūtaṃ pāhesi, bhikkhū ca kukkuccāyantā nivāresuṃ. Tasmā ādito paṭṭhāya taṃ vatthu dassitanti veditabbaṃ.
215. අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං විසදිසං රජ්‌ජං විරජ්‌ජං, විරජ්‌ජතො ආගතා වෙරජ්‌ජකා. තෙ ච යස්‌මා ජාතිගොත්‌තාදිතො නානාවිධා, තස්‌මා නානාවෙරජ්‌ජකෙතිපි අත්‌ථො.
215. Aññamaññaṃ visadisaṃ rajjaṃ virajjaṃ, virajjato āgatā verajjakā. Te ca yasmā jātigottādito nānāvidhā, tasmā nānāverajjaketipi attho.
217-8. ඉමස්‌ස සික්‌ඛාපදස්‌ස වත්‌ථුවසෙනෙව විඤ්‌ඤත්‌තිතො ගණභොජනත්‌ථතා සිද්‌ධාති තං අවත්‌වා පදභාජනෙ අසිද්‌ධමෙව නිමන්‌තනතො ගණභොජනං දස්‌සිතන්‌ති වෙදිතබ්‌බං. තෙනාහ ‘‘ද්‌වීහාකාරෙහී’’තිආදි. ‘‘යෙන කෙනචි වෙවචනෙනා’’ති වුත්‌තත්‌තා ‘‘භොජනං ගණ්‌හථා’’තිආදිසාමඤ්‌ඤනාමෙනාපි ගණභොජනං හොති. යං පන පාළියං අද්‌ධානගමනාදිවත්‌ථූසු ‘‘ඉධෙව භුඤ්‌ජථා’’ති වුත්‌තවචනස්‌ස කුක්‌කුච්‌චායනං, තම්‌පි ඔදනාදිනාමං ගහෙත්‌වා වුත්‌තත්‌තා එව කතන්‌ති වෙදිතබ්‌බං. එකතො ගණ්‌හන්‌තීති අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස ද්‌වාදසහත්‌ථං අමුඤ්‌චිත්‌වා එකතො ඨත්‌වා ගණ්‌හන්‌ති.
217-8. Imassa sikkhāpadassa vatthuvaseneva viññattito gaṇabhojanatthatā siddhāti taṃ avatvā padabhājane asiddhameva nimantanato gaṇabhojanaṃ dassitanti veditabbaṃ. Tenāha ‘‘dvīhākārehī’’tiādi. ‘‘Yena kenaci vevacanenā’’ti vuttattā ‘‘bhojanaṃ gaṇhathā’’tiādisāmaññanāmenāpi gaṇabhojanaṃ hoti. Yaṃ pana pāḷiyaṃ addhānagamanādivatthūsu ‘‘idheva bhuñjathā’’ti vuttavacanassa kukkuccāyanaṃ, tampi odanādināmaṃ gahetvā vuttattā eva katanti veditabbaṃ. Ekato gaṇhantīti aññamaññassa dvādasahatthaṃ amuñcitvā ekato ṭhatvā gaṇhanti.
‘‘අම්‌හාකං චතුන්‌නම්‌පි භත්‌තං දෙහී’’ති වුත්‌තත්‌තා පාළි (වණ්‌ණනා) යං ‘‘ත්‌වං එකස්‌ස භික්‌ඛුනො භත්‌තං දෙහී’’තිආදිනො වුත්‌තත්‌තා ච භොජනනාමෙන විඤ්‌ඤත්‌තමෙව ගණභොජනං හොති, තඤ්‌ච අඤ්‌ඤෙන විඤ්‌ඤත්‌තම්‌පි එකතො ගණ්‌හන්‌තානං සබ්‌බෙසම්‌පි හොතීති දට්‌ඨබ්‌බං. විසුං ගහිතං පන විඤ්‌ඤත්‌තං භුඤ්‌ජතො පණීතභොජනාදිසික්‌ඛාපදෙහි ආපත්‌ති එව.
‘‘Amhākaṃ catunnampi bhattaṃ dehī’’ti vuttattā pāḷi (vaṇṇanā) yaṃ ‘‘tvaṃ ekassa bhikkhuno bhattaṃ dehī’’tiādino vuttattā ca bhojananāmena viññattameva gaṇabhojanaṃ hoti, tañca aññena viññattampi ekato gaṇhantānaṃ sabbesampi hotīti daṭṭhabbaṃ. Visuṃ gahitaṃ pana viññattaṃ bhuñjato paṇītabhojanādisikkhāpadehi āpatti eva.
ආගන්‌තුකපට්‌ටන්‌ති අච්‌ඡින්‌දිත්‌වා අන්‌වාධිං ආරොපෙත්‌වා කරණචීවරං සන්‌ධාය වුත්‌තං. ඨපෙතීති එකං අන්‌තං චීවරෙ බන්‌ධනවසෙන ඨපෙති. පච්‌චාගතං සිබ්‌බතීති තස්‌සෙව දුතියඅන්‌තං පරිවත්‌තිත්‌වා ආහතං සිබ්‌බති. ආගන්‌තුකපට්‌ටං බන්‌ධතීති චීවරෙන ලග්‌ගං කරොන්‌තො පුනප්‌පුනං තත්‌ථ තත්‌ථ සුත්‌තෙන බන්‌ධති. ඝට්‌ටෙතීති පමාණෙන ගහෙත්‌වා දණ්‌ඩාදීහි ඝට්‌ටෙති. සුත්‌තං කරොතීති ගුණාදිභාවෙන වට්‌ටෙති. වලෙතීති අනෙකගුණසුත්‌තං හත්‌ථෙන වා චක්‌කදණ්‌ඩෙන වා වට්‌ටෙති එකත්‌තං කරොති. පරිවත්‌තනං කරොතීති පරිවත්‌තනදණ්‌ඩයන්‌තකං කරොති, යස්‌මිං සුත්‌තගුළං පවෙසෙත්‌වා වෙළුනාළිකාදීසු ඨපෙත්‌වා පරිබ්‌භමාපෙත්‌වා සුත්‌තකොටිතො පට්‌ඨාය ආකඩ්‌ඪන්‌ති.
Āgantukapaṭṭanti acchinditvā anvādhiṃ āropetvā karaṇacīvaraṃ sandhāya vuttaṃ. Ṭhapetīti ekaṃ antaṃ cīvare bandhanavasena ṭhapeti. Paccāgataṃ sibbatīti tasseva dutiyaantaṃ parivattitvā āhataṃ sibbati. Āgantukapaṭṭaṃ bandhatīti cīvarena laggaṃ karonto punappunaṃ tattha tattha suttena bandhati. Ghaṭṭetīti pamāṇena gahetvā daṇḍādīhi ghaṭṭeti. Suttaṃ karotīti guṇādibhāvena vaṭṭeti. Valetīti anekaguṇasuttaṃ hatthena vā cakkadaṇḍena vā vaṭṭeti ekattaṃ karoti. Parivattanaṃ karotīti parivattanadaṇḍayantakaṃ karoti, yasmiṃ suttaguḷaṃ pavesetvā veḷunāḷikādīsu ṭhapetvā paribbhamāpetvā suttakoṭito paṭṭhāya ākaḍḍhanti.
220. අනිමන්‌තිතචතුත්‌ථන්‌ති අනිමන්‌තිතො චතුත්‌ථො යස්‌ස භික්‌ඛුචතුක්‌කස්‌ස, තං අනිමන්‌තිතචතුත්‌ථං. එවං සෙසෙසුපි. තෙනාහ ‘‘පඤ්‌චන්‌නං චතුක්‌කාන’’න්‌ති. සම්‌පවෙසෙත්‌වාති තෙහි යොජෙත්‌වා. ගණො භිජ්‌ජතීති නිමන්‌තිතසඞ්‌ඝො න හොතීති අත්‌ථො.
220.Animantitacatutthanti animantito catuttho yassa bhikkhucatukkassa, taṃ animantitacatutthaṃ. Evaṃ sesesupi. Tenāha ‘‘pañcannaṃ catukkāna’’nti. Sampavesetvāti tehi yojetvā. Gaṇo bhijjatīti nimantitasaṅgho na hotīti attho.
අධිවාසෙත්‌වා ගතෙසූති එත්‌ථ අකප්‌පියනිමන්‌තනාධිවාසනක්‌ඛණෙ පුබ්‌බපයොගෙ දුක්‌කටම්‌පි නත්‌ථි, විඤ්‌ඤත්‌තිතො පසවනෙ පන විඤ්‌ඤත්‌තික්‌ඛණෙ ඉතරසික්‌ඛාපදෙහි දුක්‌කටං හොතීති ගහෙතබ්‌බං. නිමන්‌තනං සාදියථාති නිමන්‌තනභත්‌තං පටිග්‌ගණ්‌හථ. තානි චාති කුම්‌මාසාදීනි ච තෙහි භික්‌ඛූහි එකෙන පච්‌ඡා ගහිතත්‌තා එකතො න ගහිතානි.
Adhivāsetvāgatesūti ettha akappiyanimantanādhivāsanakkhaṇe pubbapayoge dukkaṭampi natthi, viññattito pasavane pana viññattikkhaṇe itarasikkhāpadehi dukkaṭaṃ hotīti gahetabbaṃ. Nimantanaṃ sādiyathāti nimantanabhattaṃ paṭiggaṇhatha. Tāni cāti kummāsādīni ca tehi bhikkhūhi ekena pacchā gahitattā ekato na gahitāni.
‘‘භත්‌තුද්‌දෙසකෙන පණ්‌ඩිතෙන භවිතබ්‌බං…පෙ.… මොචෙතබ්‌බා’’ති එතෙන භත්‌තුද්‌දෙසකෙන අකප්‌පියනිමන්‌තනෙ සාදිතෙ සබ්‌බෙසම්‌පි සාදිතං හොති. එකතො ගණ්‌හන්‌තානං ගණභොජනාපත්‌ති ච හොතීති දස්‌සෙති. දූතස්‌ස ද්‌වාරෙ ආගන්‌ත්‌වා පුන ‘‘භත්‌තං ගණ්‌හථා’’ති වචනභයෙන ‘‘ගාමද්‌වාරෙ අට්‌ඨත්‌වා’’ති වුත්‌තං. ගණභොජනතා, සමයාභාවො, අජ්‌ඣොහරණන්‌ති ඉමානෙත්‌ථ තීණි අඞ්‌ගානි.
‘‘Bhattuddesakena paṇḍitena bhavitabbaṃ…pe… mocetabbā’’ti etena bhattuddesakena akappiyanimantane sādite sabbesampi sāditaṃ hoti. Ekato gaṇhantānaṃ gaṇabhojanāpatti ca hotīti dasseti. Dūtassa dvāre āgantvā puna ‘‘bhattaṃ gaṇhathā’’ti vacanabhayena ‘‘gāmadvāre aṭṭhatvā’’ti vuttaṃ. Gaṇabhojanatā, samayābhāvo, ajjhoharaṇanti imānettha tīṇi aṅgāni.
ගණභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 4. භොජනවග්‌ගො • 4. Bhojanavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 2. ගණභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 2. ගණභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 2. ගණභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 2. ගණභොජනසික්‌ඛාපදං • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadaṃ
