| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਕਙ੍ਖਾવਿਤਰਣੀ-ਪੁਰਾਣ-ਟੀਕਾ • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā |
ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਕਣ੍ਡਂ
Pācittiyakaṇḍaṃ
੪. ਭੋਜਨવਗ੍ਗੋ
4. Bhojanavaggo
੨. ਗਣਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ਦੇવਦਤ੍ਤੋ ਕਾਲੇ વਿਞ੍ਞਾਪੇਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਭਗવਤਾ ‘‘ਗਣਭੋਜਨੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੨੦੯) ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ। ਪਦਭਾਜਨੇ ਪਨ ‘‘ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੨੧੮) ਨਿਮਨ੍ਤਨਮੇવ ਗਹੇਤ੍વਾ વਿਭਤ੍ਤਂ। ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ વਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਯਾਚਨਮ੍ਪਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ। ਕਸ੍ਮਾ? ਪਰਿવਾਰੇ ਏવ ‘‘ਗਣਭੋਜਨਂ ਦ੍વੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਸવਤਿ વਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਤੋ વਾ ਨਿਮਨ੍ਤਨਤੋ વਾ’’ਤਿ (ਪਰਿ॰ ੩੨੨) વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂਯੇવ ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ ਪਦਭਾਜਨੇ ਨ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ‘‘‘ਏਕਤੋ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਚ ਗਹਿਤਭਤ੍ਤਾਪਿ ਅਞ੍ਞੇ ਯਾવ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤਾવ ਚੇ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਏਕਤੋ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਏવ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਯੋ ਕੋਚਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਤਿ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੇਸੁ, ਤਿਤ੍ਥਿਯੇਸੁ વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਸਮਯਾਭਾવੋਤਿ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਸਮਯਾਨਂ ਅਭਾવੋ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਸਮਯਲਦ੍ਧਕੇਨ ਸਹ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਸਮਯਲਦ੍ਧਕੋ ਸਯਮੇવ ਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਸੇਸਾਨਂ ਗਣਪੂਰਕਤ੍ਤਾ ਆਪਤ੍ਤਿਕਰੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ।
Devadatto kāle viññāpetvā bhuñjati, tappaccayā bhagavatā ‘‘gaṇabhojane pācittiya’’nti (pāci. 209) sikkhāpadaṃ paññattaṃ. Padabhājane pana ‘‘nimantitā bhuñjantī’’ti (pāci. 218) nimantanameva gahetvā vibhattaṃ. Andhakaṭṭhakathāyaṃ pana vatthuvasena viññattiyā yācanampi vuttanti likhitaṃ. Kasmā? Parivāre eva ‘‘gaṇabhojanaṃ dvīhākārehi pasavati viññattito vā nimantanato vā’’ti (pari. 322) vuttattā. Tasmā aṭṭhuppattiyaṃyeva pākaṭattā padabhājane na vuttanti veditabbaṃ. ‘‘‘Ekato gaṇhantī’ti ca gahitabhattāpi aññe yāva gaṇhanti, tāva ce tiṭṭhanti, ekato gaṇhanti eva nāmā’’ti ca, ‘‘yo koci pabbajitoti sahadhammikesu, titthiyesu vāti attho’’ti ca, ‘‘samayābhāvoti sattannaṃ anāpattisamayānaṃ abhāvo’’ti ca, ‘‘samayaladdhakena saha cattāro hontī’’ti ca, ‘‘samayaladdhako sayameva muccati, sesānaṃ gaṇapūrakattā āpattikaro hotī’’ti ca likhitaṃ.
ਏਤ੍ਥਾਹ – ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਮੇવ ਹੇਤ੍ਥ ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਗਣਭੋਜਨਂ ਨਾਮ ਯਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰੋ…ਪੇ॰… ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੨੧੮) વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? વੁਚ੍ਚਤੇ – ਤਤ੍ਥ ‘‘ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਨਿਯਮવਚਨਂ। ਨ ਹਿ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਕਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ।
Etthāha – ‘‘paṭiggahaṇameva hettha pamāṇa’’nti vuttaṃ, atha kasmā pāḷiyaṃ ‘‘gaṇabhojanaṃ nāma yattha cattāro…pe… bhuñjantī’’ti (pāci. 218) vuttanti? Vuccate – tattha ‘‘bhuñjantī’’ti paṭiggahaṇaniyamavacanaṃ. Na hi appaṭiggahitakaṃ bhikkhū bhuñjantīti.
ਗਣਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
