| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
੨. ਗਣਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
੨੦੯. ਦੁਤਿਯੇ ਅਭਿਮਾਰੇਤਿ ਅਭਿਭવਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਮਾਰਣਤ੍ਥਾਯ ਪਯੋਜਿਤੇ ਧਨੁਧਰੇ। ਨਨੁ ‘‘ਰਾਜਾਨਮ੍ਪਿ ਮਾਰਾਪੇਸੀ’’ਤਿ વਚਨਤੋ ਇਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਨੋ ਕਾਲੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਏવਞ੍ਚ ਸਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਰਞ੍ਞੋ ਮਾਗਧਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤੋ ਆਜੀવਕੇਸੁ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਂ ਏਤਦવੋਚਾ’’ਤਿਆਦਿ વਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ? ਨ વਿਰੁਜ੍ਝਤਿ। ਸੋ ਕਿਰ ਆਜੀવਕੋ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਕਾਲਤੋ ਪਭੁਤਿ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਦਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤੋ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਕਾਲੇਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਦੂਤਂ ਪਾਹੇਸਿ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਚ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਨ੍ਤਾ ਨਿવਾਰੇਸੁਂ। ਤਸ੍ਮਾ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਂ વਤ੍ਥੁ ਦਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
209. Dutiye abhimāreti abhibhavitvā bhagavantaṃ māraṇatthāya payojite dhanudhare. Nanu ‘‘rājānampi mārāpesī’’ti vacanato idaṃ sikkhāpadaṃ ajātasattuno kāle paññattanti siddhaṃ, evañca sati pāḷiyaṃ ‘‘tena kho pana samayena rañño māgadhassa…pe… ñātisālohito ājīvakesu pabbajito hoti…pe… bimbisāraṃ etadavocā’’tiādi virujjhatīti? Na virujjhati. So kira ājīvako bimbisārakālato pabhuti antarantarā bhikkhū nimantetvā dānaṃ dento ajātasattukālepi sikkhāpade paññattepi bhikkhūnaṃ santike dūtaṃ pāhesi, bhikkhū ca kukkuccāyantā nivāresuṃ. Tasmā ādito paṭṭhāya taṃ vatthu dassitanti veditabbaṃ.
੨੧੫. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ વਿਸਦਿਸਂ ਰਜ੍ਜਂ વਿਰਜ੍ਜਂ, વਿਰਜ੍ਜਤੋ ਆਗਤਾ વੇਰਜ੍ਜਕਾ। ਤੇ ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਜਾਤਿਗੋਤ੍ਤਾਦਿਤੋ ਨਾਨਾવਿਧਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਾਨਾવੇਰਜ੍ਜਕੇਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ।
215. Aññamaññaṃ visadisaṃ rajjaṃ virajjaṃ, virajjato āgatā verajjakā. Te ca yasmā jātigottādito nānāvidhā, tasmā nānāverajjaketipi attho.
੨੧੭-੮. ਇਮਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ વਤ੍ਥੁવਸੇਨੇવ વਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਤੋ ਗਣਭੋਜਨਤ੍ਥਤਾ ਸਿਦ੍ਧਾਤਿ ਤਂ ਅવਤ੍વਾ ਪਦਭਾਜਨੇ ਅਸਿਦ੍ਧਮੇવ ਨਿਮਨ੍ਤਨਤੋ ਗਣਭੋਜਨਂ ਦਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਦ੍વੀਹਾਕਾਰੇਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ‘‘ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ વੇવਚਨੇਨਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਭੋਜਨਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿਆਦਿਸਾਮਞ੍ਞਨਾਮੇਨਾਪਿ ਗਣਭੋਜਨਂ ਹੋਤਿ। ਯਂ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਦ੍ਧਾਨਗਮਨਾਦਿવਤ੍ਥੂਸੁ ‘‘ਇਧੇવ ਭੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤવਚਨਸ੍ਸ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਨਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਓਦਨਾਦਿਨਾਮਂ ਗਹੇਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏવ ਕਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਏਕਤੋ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਦ੍વਾਦਸਹਤ੍ਥਂ ਅਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਏਕਤੋ ਠਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ।
217-8. Imassa sikkhāpadassa vatthuvaseneva viññattito gaṇabhojanatthatā siddhāti taṃ avatvā padabhājane asiddhameva nimantanato gaṇabhojanaṃ dassitanti veditabbaṃ. Tenāha ‘‘dvīhākārehī’’tiādi. ‘‘Yena kenaci vevacanenā’’ti vuttattā ‘‘bhojanaṃ gaṇhathā’’tiādisāmaññanāmenāpi gaṇabhojanaṃ hoti. Yaṃ pana pāḷiyaṃ addhānagamanādivatthūsu ‘‘idheva bhuñjathā’’ti vuttavacanassa kukkuccāyanaṃ, tampi odanādināmaṃ gahetvā vuttattā eva katanti veditabbaṃ. Ekato gaṇhantīti aññamaññassa dvādasahatthaṃ amuñcitvā ekato ṭhatvā gaṇhanti.
‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਭਤ੍ਤਂ ਦੇਹੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਾਲ਼ਿ (વਣ੍ਣਨਾ) ਯਂ ‘‘ਤ੍વਂ ਏਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਭਤ੍ਤਂ ਦੇਹੀ’’ਤਿਆਦਿਨੋ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਭੋਜਨਨਾਮੇਨ વਿਞ੍ਞਤ੍ਤਮੇવ ਗਣਭੋਜਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞੇਨ વਿਞ੍ਞਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਏਕਤੋ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਹੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। વਿਸੁਂ ਗਹਿਤਂ ਪਨ વਿਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਤੋ ਪਣੀਤਭੋਜਨਾਦਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ਏવ।
‘‘Amhākaṃ catunnampi bhattaṃ dehī’’ti vuttattā pāḷi (vaṇṇanā) yaṃ ‘‘tvaṃ ekassa bhikkhuno bhattaṃ dehī’’tiādino vuttattā ca bhojananāmena viññattameva gaṇabhojanaṃ hoti, tañca aññena viññattampi ekato gaṇhantānaṃ sabbesampi hotīti daṭṭhabbaṃ. Visuṃ gahitaṃ pana viññattaṃ bhuñjato paṇītabhojanādisikkhāpadehi āpatti eva.
ਆਗਨ੍ਤੁਕਪਟ੍ਟਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਨ੍વਾਧਿਂ ਆਰੋਪੇਤ੍વਾ ਕਰਣਚੀવਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਠਪੇਤੀਤਿ ਏਕਂ ਅਨ੍ਤਂ ਚੀવਰੇ ਬਨ੍ਧਨવਸੇਨ ਠਪੇਤਿ। ਪਚ੍ਚਾਗਤਂ ਸਿਬ੍ਬਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸੇવ ਦੁਤਿਯਅਨ੍ਤਂ ਪਰਿવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਆਹਤਂ ਸਿਬ੍ਬਤਿ। ਆਗਨ੍ਤੁਕਪਟ੍ਟਂ ਬਨ੍ਧਤੀਤਿ ਚੀવਰੇਨ ਲਗ੍ਗਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਤੇਨ ਬਨ੍ਧਤਿ। ਘਟ੍ਟੇਤੀਤਿ ਪਮਾਣੇਨ ਗਹੇਤ੍વਾ ਦਣ੍ਡਾਦੀਹਿ ਘਟ੍ਟੇਤਿ। ਸੁਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਗੁਣਾਦਿਭਾવੇਨ વਟ੍ਟੇਤਿ। વਲੇਤੀਤਿ ਅਨੇਕਗੁਣਸੁਤ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥੇਨ વਾ ਚਕ੍ਕਦਣ੍ਡੇਨ વਾ વਟ੍ਟੇਤਿ ਏਕਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ। ਪਰਿવਤ੍ਤਨਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਪਰਿવਤ੍ਤਨਦਣ੍ਡਯਨ੍ਤਕਂ ਕਰੋਤਿ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤਗੁਲ਼ਂ ਪવੇਸੇਤ੍વਾ વੇਲ਼ੁਨਾਲ਼ਿਕਾਦੀਸੁ ਠਪੇਤ੍વਾ ਪਰਿਬ੍ਭਮਾਪੇਤ੍વਾ ਸੁਤ੍ਤਕੋਟਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਆਕਡ੍ਢਨ੍ਤਿ।
Āgantukapaṭṭanti acchinditvā anvādhiṃ āropetvā karaṇacīvaraṃ sandhāya vuttaṃ. Ṭhapetīti ekaṃ antaṃ cīvare bandhanavasena ṭhapeti. Paccāgataṃ sibbatīti tasseva dutiyaantaṃ parivattitvā āhataṃ sibbati. Āgantukapaṭṭaṃ bandhatīti cīvarena laggaṃ karonto punappunaṃ tattha tattha suttena bandhati. Ghaṭṭetīti pamāṇena gahetvā daṇḍādīhi ghaṭṭeti. Suttaṃ karotīti guṇādibhāvena vaṭṭeti. Valetīti anekaguṇasuttaṃ hatthena vā cakkadaṇḍena vā vaṭṭeti ekattaṃ karoti. Parivattanaṃ karotīti parivattanadaṇḍayantakaṃ karoti, yasmiṃ suttaguḷaṃ pavesetvā veḷunāḷikādīsu ṭhapetvā paribbhamāpetvā suttakoṭito paṭṭhāya ākaḍḍhanti.
੨੨੦. ਅਨਿਮਨ੍ਤਿਤਚਤੁਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਅਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਯਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਚਤੁਕ੍ਕਸ੍ਸ, ਤਂ ਅਨਿਮਨ੍ਤਿਤਚਤੁਤ੍ਥਂ। ਏવਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਚਤੁਕ੍ਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਸਮ੍ਪવੇਸੇਤ੍વਾਤਿ ਤੇਹਿ ਯੋਜੇਤ੍વਾ। ਗਣੋ ਭਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਸਙ੍ਘੋ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
220.Animantitacatutthanti animantito catuttho yassa bhikkhucatukkassa, taṃ animantitacatutthaṃ. Evaṃ sesesupi. Tenāha ‘‘pañcannaṃ catukkāna’’nti. Sampavesetvāti tehi yojetvā. Gaṇo bhijjatīti nimantitasaṅgho na hotīti attho.
ਅਧਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਗਤੇਸੂਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਕਪ੍ਪਿਯਨਿਮਨ੍ਤਨਾਧਿવਾਸਨਕ੍ਖਣੇ ਪੁਬ੍ਬਪਯੋਗੇ ਦੁਕ੍ਕਟਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, વਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਤੋ ਪਸવਨੇ ਪਨ વਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਇਤਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਹਿ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਹੋਤੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਨਿਮਨ੍ਤਨਂ ਸਾਦਿਯਥਾਤਿ ਨਿਮਨ੍ਤਨਭਤ੍ਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਥ। ਤਾਨਿ ਚਾਤਿ ਕੁਮ੍ਮਾਸਾਦੀਨਿ ਚ ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਏਕੇਨ ਪਚ੍ਛਾ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਏਕਤੋ ਨ ਗਹਿਤਾਨਿ।
Adhivāsetvāgatesūti ettha akappiyanimantanādhivāsanakkhaṇe pubbapayoge dukkaṭampi natthi, viññattito pasavane pana viññattikkhaṇe itarasikkhāpadehi dukkaṭaṃ hotīti gahetabbaṃ. Nimantanaṃ sādiyathāti nimantanabhattaṃ paṭiggaṇhatha. Tāni cāti kummāsādīni ca tehi bhikkhūhi ekena pacchā gahitattā ekato na gahitāni.
‘‘ਭਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਕੇਨ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ…ਪੇ॰… ਮੋਚੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਏਤੇਨ ਭਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਕੇਨ ਅਕਪ੍ਪਿਯਨਿਮਨ੍ਤਨੇ ਸਾਦਿਤੇ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਸਾਦਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਏਕਤੋ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾਨਂ ਗਣਭੋਜਨਾਪਤ੍ਤਿ ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਦੂਤਸ੍ਸ ਦ੍વਾਰੇ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪੁਨ ‘‘ਭਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ વਚਨਭਯੇਨ ‘‘ਗਾਮਦ੍વਾਰੇ ਅਟ੍ਠਤ੍વਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਗਣਭੋਜਨਤਾ, ਸਮਯਾਭਾવੋ, ਅਜ੍ਝੋਹਰਣਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਤੀਣਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ।
‘‘Bhattuddesakena paṇḍitena bhavitabbaṃ…pe… mocetabbā’’ti etena bhattuddesakena akappiyanimantane sādite sabbesampi sāditaṃ hoti. Ekato gaṇhantānaṃ gaṇabhojanāpatti ca hotīti dasseti. Dūtassa dvāre āgantvā puna ‘‘bhattaṃ gaṇhathā’’ti vacanabhayena ‘‘gāmadvāre aṭṭhatvā’’ti vuttaṃ. Gaṇabhojanatā, samayābhāvo, ajjhoharaṇanti imānettha tīṇi aṅgāni.
ਗਣਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੪. ਭੋਜਨવਗ੍ਗੋ • 4. Bhojanavaggo
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੨. ਗਣਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ੨. ਗਣਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ੨. ਗਣਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੨. ਗਣਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ • 2. Gaṇabhojanasikkhāpadaṃ
