Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / കങ്ഖാവിതരണീ-പുരാണ-ടീകാ • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā |
പാചിത്തിയകണ്ഡം
Pācittiyakaṇḍaṃ
൪. ഭോജനവഗ്ഗോ
4. Bhojanavaggo
൨. ഗണഭോജനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ
2. Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ദേവദത്തോ കാലേ വിഞ്ഞാപേത്വാ ഭുഞ്ജതി, തപ്പച്ചയാ ഭഗവതാ ‘‘ഗണഭോജനേ പാചിത്തിയ’’ന്തി (പാചി॰ ൨൦൯) സിക്ഖാപദം പഞ്ഞത്തം. പദഭാജനേ പന ‘‘നിമന്തിതാ ഭുഞ്ജന്തീ’’തി (പാചി॰ ൨൧൮) നിമന്തനമേവ ഗഹേത്വാ വിഭത്തം. അന്ധകട്ഠകഥായം പന വത്ഥുവസേന വിഞ്ഞത്തിയാ യാചനമ്പി വുത്തന്തി ലിഖിതം. കസ്മാ? പരിവാരേ ഏവ ‘‘ഗണഭോജനം ദ്വീഹാകാരേഹി പസവതി വിഞ്ഞത്തിതോ വാ നിമന്തനതോ വാ’’തി (പരി॰ ൩൨൨) വുത്തത്താ. തസ്മാ അട്ഠുപ്പത്തിയംയേവ പാകടത്താ പദഭാജനേ ന വുത്തന്തി വേദിതബ്ബം. ‘‘‘ഏകതോ ഗണ്ഹന്തീ’തി ച ഗഹിതഭത്താപി അഞ്ഞേ യാവ ഗണ്ഹന്തി, താവ ചേ തിട്ഠന്തി, ഏകതോ ഗണ്ഹന്തി ഏവ നാമാ’’തി ച, ‘‘യോ കോചി പബ്ബജിതോതി സഹധമ്മികേസു, തിത്ഥിയേസു വാതി അത്ഥോ’’തി ച, ‘‘സമയാഭാവോതി സത്തന്നം അനാപത്തിസമയാനം അഭാവോ’’തി ച, ‘‘സമയലദ്ധകേന സഹ ചത്താരോ ഹോന്തീ’’തി ച, ‘‘സമയലദ്ധകോ സയമേവ മുച്ചതി, സേസാനം ഗണപൂരകത്താ ആപത്തികരോ ഹോതീ’’തി ച ലിഖിതം.
Devadatto kāle viññāpetvā bhuñjati, tappaccayā bhagavatā ‘‘gaṇabhojane pācittiya’’nti (pāci. 209) sikkhāpadaṃ paññattaṃ. Padabhājane pana ‘‘nimantitā bhuñjantī’’ti (pāci. 218) nimantanameva gahetvā vibhattaṃ. Andhakaṭṭhakathāyaṃ pana vatthuvasena viññattiyā yācanampi vuttanti likhitaṃ. Kasmā? Parivāre eva ‘‘gaṇabhojanaṃ dvīhākārehi pasavati viññattito vā nimantanato vā’’ti (pari. 322) vuttattā. Tasmā aṭṭhuppattiyaṃyeva pākaṭattā padabhājane na vuttanti veditabbaṃ. ‘‘‘Ekato gaṇhantī’ti ca gahitabhattāpi aññe yāva gaṇhanti, tāva ce tiṭṭhanti, ekato gaṇhanti eva nāmā’’ti ca, ‘‘yo koci pabbajitoti sahadhammikesu, titthiyesu vāti attho’’ti ca, ‘‘samayābhāvoti sattannaṃ anāpattisamayānaṃ abhāvo’’ti ca, ‘‘samayaladdhakena saha cattāro hontī’’ti ca, ‘‘samayaladdhako sayameva muccati, sesānaṃ gaṇapūrakattā āpattikaro hotī’’ti ca likhitaṃ.
ഏത്ഥാഹ – ‘‘പടിഗ്ഗഹണമേവ ഹേത്ഥ പമാണ’’ന്തി വുത്തം, അഥ കസ്മാ പാളിയം ‘‘ഗണഭോജനം നാമ യത്ഥ ചത്താരോ…പേ॰… ഭുഞ്ജന്തീ’’തി (പാചി॰ ൨൧൮) വുത്തന്തി? വുച്ചതേ – തത്ഥ ‘‘ഭുഞ്ജന്തീ’’തി പടിഗ്ഗഹണനിയമവചനം. ന ഹി അപ്പടിഗ്ഗഹിതകം ഭിക്ഖൂ ഭുഞ്ജന്തീതി.
Etthāha – ‘‘paṭiggahaṇameva hettha pamāṇa’’nti vuttaṃ, atha kasmā pāḷiyaṃ ‘‘gaṇabhojanaṃ nāma yattha cattāro…pe… bhuñjantī’’ti (pāci. 218) vuttanti? Vuccate – tattha ‘‘bhuñjantī’’ti paṭiggahaṇaniyamavacanaṃ. Na hi appaṭiggahitakaṃ bhikkhū bhuñjantīti.
ഗണഭോജനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Gaṇabhojanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.