Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
මජ්ඣිම නිකාය 107
The Middle-Length Suttas Collection 107
ගණකමෝග්ගල්ලානසුත්ත
With Moggallāna the Accountant
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති පුබ්බාරාමේ මිගාරමාතුපාසාදේ. අථ ඛෝ ගණකමෝග්ගල්ලානෝ බ්රාහ්මණෝ යේන භගවා තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවතා සද්ධිං සම්මෝදි. සම්මෝදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ ගණකමෝග්ගල්ලානෝ බ්රාහ්මණෝ භගවන්තං ඒතදවෝච:
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in the Eastern Monastery, the stilt longhouse of Migāra’s mother. Then the brahmin Moggallāna the Accountant went up to the Buddha, and exchanged greetings with him. When the greetings and polite conversation were over, he sat down to one side and said to the Buddha:
“සේය්යථාපි, භෝ ගෝතම, ඉමස්ස මිගාරමාතුපාසාදස්ස දිස්සති අනුපුබ්බසික්ඛා අනුපුබ්බකිරියා අනුපුබ්බපටිපදා යදිදං—යාව පච්ඡිමසෝපානකළේවරා; ඉමේසම්පි හි, භෝ ගෝතම, බ්රාහ්මණානං දිස්සති අනුපුබ්බසික්ඛා අනුපුබ්බකිරියා අනුපුබ්බපටිපදා යදිදං—අජ්ඣේනේ; ඉමේසම්පි හි, භෝ ගෝතම, ඉස්සාසානං දිස්සති අනුපුබ්බසික්ඛා අනුපුබ්බකිරියා අනුපුබ්බපටිපදා යදිදං—ඉස්සත්ථේ. අම්හාකම්පි හි, භෝ ගෝතම, ගණකානං ගණනාජීවානං දිස්සති අනුපුබ්බසික්ඛා අනුපුබ්බකිරියා අනුපුබ්බපටිපදා යදිදං—සඞ්ඛානේ. මයඤ්හි, භෝ ගෝතම, අන්තේවාසිං ලභිත්වා පඨමං ඒවං ගණාපේම: ‘ඒකං ඒකකං, ද්වේ දුකා, තීණි තිකා, චත්තාරි චතුක්කා, පඤ්ච පඤ්චකා, ඡ ඡක්කා, සත්ත සත්තකා, අට්ඨ අට්ඨකා, නව නවකා, දස දසකා(අ)ති; සතම්පි මයං, භෝ ගෝතම, ගණාපේම, භිය්යෝපි ගණාපේම. සක්කා නු ඛෝ, භෝ ගෝතම, ඉමස්මිම්පි ධම්මවිනයේ ඒවමේව අනුපුබ්බසික්ඛා අනුපුබ්බකිරියා අනුපුබ්බපටිපදා පඤ්ඤපේතුන්”ති?
“Master Gotama, in this stilt longhouse we can see gradual progress down to the last step of the staircase. Among the brahmins we can see gradual progress in learning the chants. Among archers we can see gradual progress in archery. Among us accountants, who earn a living by accounting, we can see gradual progress in mathematics. For when we get an apprentice we first make them count: ‘One one, two twos, three threes, four fours, five fives, six sixes, seven sevens, eight eights, nine nines, ten tens.’ We even make them count up to a hundred. Is it possible to similarly describe a gradual training, gradual progress, and gradual practice in this teaching and training?”
“සක්කා, බ්රාහ්මණ, ඉමස්මිම්පි ධම්මවිනයේ අනුපුබ්බසික්ඛා අනුපුබ්බකිරියා අනුපුබ්බපටිපදා පඤ්ඤපේතුං. සේය්යථාපි, බ්රාහ්මණ, දක්ඛෝ අස්සදම්මකෝ භද්දං අස්සාජානීයං ලභිත්වා පඨමේනේව මුඛාධානේ කාරණං කාරේති, අථ උත්තරිං කාරණං කාරේති; ඒවමේව ඛෝ, බ්රාහ්මණ, තථාගතෝ පුරිසදම්මං ලභිත්වා පඨමං ඒවං විනේති: ‘ඒහි ත්වං, භික්ඛු, සීලවා හෝහි, පාතිමෝක්ඛසංවරසංවුතෝ විහරාහි ආචාරගෝචරසම්පන්නෝ අණුමත්තේසු වජ්ජේසු භයදස්සාවී, සමාදාය සික්ඛස්සු සික්ඛාපදේසූ(අ)ති.
“It is possible, brahmin. Suppose a deft horse trainer were to obtain a fine thoroughbred. First of all he’d make it get used to wearing the bit. In the same way, when the Realized One gets a person for training they first guide them like this: ‘Come, bhikkhu, be ethical and restrained in the monastic code, conducting yourself well and seeking alms in suitable places. Seeing danger in the slightest fault, keep the rules you’ve undertaken.’
යතෝ ඛෝ, බ්රාහ්මණ, භික්ඛු සීලවා හෝති, පාතිමෝක්ඛසංවරසංවුතෝ විහරති ආචාරගෝචරසම්පන්නෝ අණුමත්තේසු වජ්ජේසු භයදස්සාවී, සමාදාය සික්ඛති සික්ඛාපදේසු, තමේනං තථාගතෝ උත්තරිං විනේති: ‘ඒහි ත්වං, භික්ඛු, ඉන්ද්රියේසු ගුත්තද්වාරෝ හෝහි, චක්ඛුනා රූපං දිස්වා මා නිමිත්තග්ගාහී හෝහි මානුබ්යඤ්ජනග්ගාහී. යත්වාධිකරණමේනං චක්ඛුන්ද්රියං අසංවුතං විහරන්තං අභිජ්ඣාදෝමනස්සා පාපකා අකුසලා ධම්මා අන්වාස්සවේය්යුං තස්ස සංවරාය පටිපජ්ජාහි; රක්ඛාහි චක්ඛුන්ද්රියං, චක්ඛුන්ද්රියේ සංවරං ආපජ්ජාහි. සෝතේන සද්දං සුත්වා …පේ… ඝානේන ගන්ධං ඝායිත්වා …පේ… ජිව්හාය රසං සායිත්වා …පේ… කායේන ඵෝට්ඨබ්බං ඵුසිත්වා …පේ… මනසා ධම්මං විඤ්ඤාය මා නිමිත්තග්ගාහී හෝහි මානුබ්යඤ්ජනග්ගාහී. යත්වාධිකරණමේනං මනින්ද්රියං අසංවුතං විහරන්තං අභිජ්ඣාදෝමනස්සා පාපකා අකුසලා ධම්මා අන්වාස්සවේය්යුං තස්ස සංවරාය පටිපජ්ජාහි; රක්ඛාහි මනින්ද්රියං, මනින්ද්රියේ සංවරං ආපජ්ජාහී(අ)ති.
When they have ethical conduct, the Realized One guides them further: ‘Come, bhikkhu, guard your sense doors. When you see a sight with your eyes, don’t get caught up in the features and details. If the faculty of sight were left unrestrained, bad unskillful qualities of covetousness and displeasure would become overwhelming. For this reason, practice restraint, protect the faculty of sight, and achieve restraint over it. When you hear a sound with your ears … When you smell an odor with your nose … When you taste a flavor with your tongue … When you feel a touch with your body … When you know a thought with your mind, don’t get caught up in the features and details. If the faculty of mind were left unrestrained, bad unskillful qualities of covetousness and displeasure would become overwhelming. For this reason, practice restraint, protect the faculty of mind, and achieve its restraint.’
යතෝ ඛෝ, බ්රාහ්මණ, භික්ඛු ඉන්ද්රියේසු ගුත්තද්වාරෝ හෝති, තමේනං තථාගතෝ උත්තරිං විනේති: ‘ඒහි ත්වං, භික්ඛු, භෝජනේ මත්තඤ්ඤූ හෝහි. පටිසඞ්ඛා යෝනිසෝ ආහාරං ආහාරේය්යාසි—නේව දවාය න මදාය න මණ්ඩනාය න විභූසනාය, යාවදේව ඉමස්ස කායස්ස ඨිතියා යාපනාය විහිංසූපරතියා බ්රහ්මචරියානුග්ගහාය—ඉති පුරාණඤ්ච වේදනං පටිහඞ්ඛාමි, නවඤ්ච වේදනං න උප්පාදේස්සාමි, යාත්රා ච මේ භවිස්සති අනවජ්ජතා ච ඵාසුවිහාරෝ චා(අ)ති.
When they guard their sense doors, the Realized One guides them further: ‘Come, bhikkhu, eat in moderation. Reflect rationally on the food that you eat: ‘Not for fun, indulgence, adornment, or decoration, but only to sustain this body, to avoid harm, and to support spiritual practice. In this way, I shall put an end to old discomfort and not give rise to new discomfort, and I will live blamelessly and at ease.’
යතෝ ඛෝ, බ්රාහ්මණ, භික්ඛු භෝජනේ මත්තඤ්ඤූ හෝති, තමේනං තථාගතෝ උත්තරිං විනේති: ‘ඒහි ත්වං, භික්ඛු, ජාගරියං අනුයුත්තෝ විහරාහි, දිවසං චඞ්කමේන නිසජ්ජාය ආවරණීයේහි ධම්මේහි චිත්තං පරිසෝධේහි, රත්තියා පඨමං යාමං චඞ්කමේන නිසජ්ජාය ආවරණීයේහි ධම්මේහි චිත්තං පරිසෝධේහි, රත්තියා මජ්ඣිමං යාමං දක්ඛිණේන පස්සේන සීහසේය්යං කප්පේය්යාසි පාදේ පාදං අච්චාධාය සතෝ සම්පජානෝ උට්ඨානසඤ්ඤං මනසිකරිත්වා, රත්තියා පච්ඡිමං යාමං පච්චුට්ඨාය චඞ්කමේන නිසජ්ජාය ආවරණීයේහි ධම්මේහි චිත්තං පරිසෝධේහී(අ)ති.
When they eat in moderation, the Realized One guides them further: ‘Come, bhikkhu, be committed to wakefulness. Practice walking and sitting meditation by day, purifying your mind from obstacles. In the evening, continue to practice walking and sitting meditation. In the middle of the night, lie down in the lion’s posture—on the right side, placing one foot on top of the other—mindful and aware, and focused on the time of getting up. In the last part of the night, get up and continue to practice walking and sitting meditation, purifying your mind from obstacles.’
යතෝ ඛෝ, බ්රාහ්මණ, භික්ඛු ජාගරියං අනුයුත්තෝ හෝති, තමේනං තථාගතෝ උත්තරිං විනේති: ‘ඒහි ත්වං, භික්ඛු, සතිසම්පජඤ්ඤේන සමන්නාගතෝ හෝහි, අභික්කන්තේ පටික්කන්තේ සම්පජානකාරී, ආලෝකිතේ විලෝකිතේ සම්පජානකාරී, සමිඤ්ජිතේ පසාරිතේ සම්පජානකාරී, සඞ්ඝාටිපත්තචීවරධාරණේ සම්පජානකාරී, අසිතේ පීතේ ඛායිතේ සායිතේ සම්පජානකාරී, උච්චාරපස්සාවකම්මේ සම්පජානකාරී, ගතේ ඨිතේ නිසින්නේ සුත්තේ ජාගරිතේ භාසිතේ තුණ්හීභාවේ සම්පජානකාරී(අ)ති.
When they are committed to wakefulness, the Realized One guides them further: ‘Come, bhikkhu, have mindfulness and situational awareness. Act with situational awareness when going out and coming back; when looking ahead and aside; when bending and extending the limbs; when bearing the outer robe, bowl and robes; when eating, drinking, chewing, and tasting; when urinating and defecating; when walking, standing, sitting, sleeping, waking, speaking, and keeping silent.’
යතෝ ඛෝ, බ්රාහ්මණ, භික්ඛු සතිසම්පජඤ්ඤේන සමන්නාගතෝ හෝති, තමේනං තථාගතෝ උත්තරිං විනේති: ‘ඒහි ත්වං, භික්ඛු, විවිත්තං සේනාසනං භජාහි අරඤ්ඤං රුක්ඛමූලං පබ්බතං කන්දරං ගිරිගුහං සුසානං වනපත්ථං අබ්භෝකාසං පලාලපුඤ්ජන්(අ)ති. සෝ විවිත්තං සේනාසනං භජති අරඤ්ඤං රුක්ඛමූලං පබ්බතං කන්දරං ගිරිගුහං සුසානං වනපත්ථං අබ්භෝකාසං පලාලපුඤ්ජං.
When they have mindfulness and situational awareness, the Realized One guides them further: ‘Come, bhikkhu, frequent a secluded lodging—a wilderness, the root of a tree, a hill, a ravine, a mountain cave, a charnel ground, a forest, the open air, a heap of straw.’ And they do so.
සෝ පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තෝ නිසීදති පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා, උජුං කායං පණිධාය, පරිමුඛං සතිං උපට්ඨපේත්වා. සෝ අභිජ්ඣං ලෝකේ පහාය විගතාභිජ්ඣේන චේතසා විහරති, අභිජ්ඣාය චිත්තං පරිසෝධේති; බ්යාපාදපදෝසං පහාය අබ්යාපන්නචිත්තෝ විහරති සබ්බපාණභූතහිතානුකම්පී, බ්යාපාදපදෝසා චිත්තං පරිසෝධේති; ථිනමිද්ධං පහාය විගතථිනමිද්ධෝ විහරති ආලෝකසඤ්ඤී සතෝ සම්පජානෝ, ථිනමිද්ධා චිත්තං පරිසෝධේති; උද්ධච්චකුක්කුච්චං පහාය අනුද්ධතෝ විහරති අජ්ඣත්තං වූපසන්තචිත්තෝ, උද්ධච්චකුක්කුච්චා චිත්තං පරිසෝධේති; විචිකිච්ඡං පහාය තිණ්ණවිචිකිච්ඡෝ විහරති අකථඞ්කථී කුසලේසු ධම්මේසු, විචිකිච්ඡාය චිත්තං පරිසෝධේති.
After the meal, they return from almsround, sit down cross-legged, set their body straight, and establish mindfulness in front of them. Giving up covetousness for the world, they meditate with a heart rid of covetousness, cleansing the mind of covetousness. Giving up ill will and malevolence, they meditate with a mind rid of ill will, full of compassion for all living beings, cleansing the mind of ill will. Giving up dullness and drowsiness, they meditate with a mind rid of dullness and drowsiness, perceiving light, mindful and aware, cleansing the mind of dullness and drowsiness. Giving up restlessness and remorse, they meditate without restlessness, their mind peaceful inside, cleansing the mind of restlessness and remorse. Giving up doubt, they meditate having gone beyond doubt, not undecided about skillful qualities, cleansing the mind of doubt.
සෝ ඉමේ පඤ්ච නීවරණේ පහාය චේතසෝ උපක්කිලේසේ පඤ්ඤාය දුබ්බලීකරණේ විවිච්චේව කාමේහි විවිච්ච අකුසලේහි ධම්මේහි සවිතක්කං සවිචාරං විවේකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. විතක්කවිචාරානං වූපසමා අජ්ඣත්තං සම්පසාදනං …පේ… දුතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. පීතියා ච විරාගා … තතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. සුඛස්ස ච පහානා … චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති.
They give up these five hindrances, corruptions of the heart that weaken wisdom. Then, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities, they enter and remain in the first jhāna, which has the rapture and bliss born of seclusion, while placing the mind and keeping it connected. As the placing of the mind and keeping it connected are stilled, they enter and remain in the second jhāna, which has the rapture and bliss born of immersion, with internal clarity and mind at one, without placing the mind and keeping it connected. And with the fading away of rapture, they enter and remain in the third jhāna, where they meditate with equanimity, mindful and aware, personally experiencing the bliss of which the noble ones declare, ‘Equanimous and mindful, one meditates in bliss.’ Giving up pleasure and pain, and ending former happiness and sadness, they enter and remain in the fourth jhāna, without pleasure or pain, with pure equanimity and mindfulness.
යේ ඛෝ තේ, බ්රාහ්මණ, භික්ඛූ සේක්ඛා අපත්තමානසා අනුත්තරං යෝගක්ඛේමං පත්ථයමානා විහරන්ති තේසු මේ අයං ඒවරූපී අනුසාසනී හෝති. යේ පන තේ භික්ඛූ අරහන්තෝ ඛීණාසවා වුසිතවන්තෝ කතකරණීයා ඕහිතභාරා අනුප්පත්තසදත්ථා පරික්ඛීණභවසංයෝජනා සම්මදඤ්ඤාවිමුත්තා තේසං ඉමේ ධම්මා දිට්ඨධම්මසුඛවිහාරාය චේව සංවත්තන්ති, සතිසම්පජඤ්ඤාය චා”ති.
That’s how I instruct the bhikkhus who are trainees—who haven’t achieved their heart’s desire, but live aspiring to the supreme sanctuary from the yoke. But for those bhikkhus who are perfected—who have ended the defilements, completed the spiritual journey, done what had to be done, laid down the burden, achieved their own goal, utterly ended the fetters of rebirth, and are rightly freed through enlightenment—these things lead to blissful meditation in the present life, and to mindfulness and awareness.”
ඒවං වුත්තේ, ගණකමෝග්ගල්ලානෝ බ්රාහ්මණෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “කිං නු ඛෝ භෝතෝ ගෝතමස්ස සාවකා භෝතා ගෝතමේන ඒවං ඕවදීයමානා ඒවං අනුසාසීයමානා සබ්බේ අච්චන්තං නිට්ඨං නිබ්බානං ආරාධේන්ති උදාහු ඒකච්චේ නාරාධේන්තී”ති?
When he had spoken, Moggallāna the Accountant said to the Buddha, “When his disciples are instructed and advised like this by Master Gotama, do all of them achieve the ultimate goal, Nibbana, or do some of them fail?”
“අප්පේකච්චේ ඛෝ, බ්රාහ්මණ, මම සාවකා මයා ඒවං ඕවදීයමානා ඒවං අනුසාසීයමානා අච්චන්තං නිට්ඨං නිබ්බානං ආරාධේන්ති, ඒකච්චේ නාරාධේන්තී”ති.
“Some succeed, while others fail.”
“කෝ නු ඛෝ, භෝ ගෝතම, හේතු කෝ පච්චයෝ යං තිට්ඨතේව නිබ්බානං, තිට්ඨති නිබ්බානගාමී මග්ගෝ, තිට්ඨති භවං ගෝතමෝ සමාදපේතා; අථ ච පන භෝතෝ ගෝතමස්ස සාවකා භෝතා ගෝතමේන ඒවං ඕවදීයමානා ඒවං අනුසාසීයමානා අප්පේකච්චේ අච්චන්තං නිට්ඨං නිබ්බානං ආරාධේන්ති, ඒකච්චේ නාරාධේන්තී”ති?
“What is the cause, Master Gotama, what is the reason why, though Nibbana is present, the path leading to Nibbana is present, and Master Gotama is present to encourage them, still some succeed while others fail?”
“තේන හි, බ්රාහ්මණ, තංයේවේත්ථ පටිපුච්ඡිස්සාමි. යථා තේ ඛමේය්ය තථා නං බ්යාකරේය්යාසි. තං කිං මඤ්ඤසි, බ්රාහ්මණ, කුසලෝ ත්වං රාජගහගාමිස්ස මග්ගස්සා”ති?
“Well then, brahmin, I’ll ask you about this in return, and you can answer as you like. What do you think, brahmin? Are you skilled in the road to Rājagaha?”
“ඒවං, භෝ, කුසලෝ අහං රාජගහගාමිස්ස මග්ගස්සා”ති.
“Yes, I am.”
“තං කිං මඤ්ඤසි, බ්රාහ්මණ, ඉධ පුරිසෝ ආගච්ඡේය්ය රාජගහං ගන්තුකාමෝ. සෝ තං උපසඞ්කමිත්වා ඒවං වදේය්ය: ‘ඉච්ඡාමහං, භන්තේ, රාජගහං ගන්තුං; තස්ස මේ රාජගහස්ස මග්ගං උපදිසා(අ)ති. තමේනං ත්වං ඒවං වදේය්යාසි: ‘ඒහම්භෝ පුරිස, අයං මග්ගෝ රාජගහං ගච්ඡති. තේන මුහුත්තං ගච්ඡ, තේන මුහුත්තං ගන්ත්වා දක්ඛිස්සසි අමුකං නාම ගාමං, තේන මුහුත්තං ගච්ඡ, තේන මුහුත්තං ගන්ත්වා දක්ඛිස්සසි අමුකං නාම නිගමං; තේන මුහුත්තං ගච්ඡ, තේන මුහුත්තං ගන්ත්වා දක්ඛිස්සසි රාජගහස්ස ආරාමරාමණේය්යකං වනරාමණේය්යකං භූමිරාමණේය්යකං පෝක්ඛරණීරාමණේය්යකන්(අ)ති. සෝ තයා ඒවං ඕවදීයමානෝ ඒවං අනුසාසීයමානෝ උම්මග්ගං ගහේත්වා පච්ඡාමුඛෝ ගච්ඡේය්ය. අථ දුතියෝ පුරිසෝ ආගච්ඡේය්ය රාජගහං ගන්තුකාමෝ. සෝ තං උපසඞ්කමිත්වා ඒවං වදේය්ය: ‘ඉච්ඡාමහං, භන්තේ, රාජගහං ගන්තුං; තස්ස මේ රාජගහස්ස මග්ගං උපදිසා(අ)ති. තමේනං ත්වං ඒවං වදේය්යාසි: ‘ඒහම්භෝ පුරිස, අයං මග්ගෝ රාජගහං ගච්ඡති. තේන මුහුත්තං ගච්ඡ, තේන මුහුත්තං ගන්ත්වා දක්ඛිස්සසි අමුකං නාම ගාමං; තේන මුහුත්තං ගච්ඡ, තේන මුහුත්තං ගන්ත්වා දක්ඛිස්සසි අමුකං නාම නිගමං; තේන මුහුත්තං ගච්ඡ, තේන මුහුත්තං ගන්ත්වා දක්ඛිස්සසි රාජගහස්ස ආරාමරාමණේය්යකං වනරාමණේය්යකං භූමිරාමණේය්යකං පෝක්ඛරණීරාමණේය්යකන්(අ)ති. සෝ තයා ඒවං ඕවදීයමානෝ ඒවං අනුසාසීයමානෝ සෝත්ථිනා රාජගහං ගච්ඡේය්ය. කෝ නු ඛෝ, බ්රාහ්මණ, හේතු කෝ පච්චයෝ යං තිට්ඨතේව රාජගහං, තිට්ඨති රාජගහගාමී මග්ගෝ, තිට්ඨසි ත්වං සමාදපේතා; අථ ච පන තයා ඒවං ඕවදීයමානෝ ඒවං අනුසාසීයමානෝ ඒකෝ පුරිසෝ උම්මග්ගං ගහේත්වා පච්ඡාමුඛෝ ගච්ඡේය්ය, ඒකෝ සෝත්ථිනා රාජගහං ගච්ඡේය්යා”ති?
“What do you think, brahmin? Suppose a person was to come along who wanted to go to Rājagaha. He’d approach you and say: ‘Sir, I wish to go to Rājagaha. Please point out the road to Rājagaha.’ Then you’d say to them: ‘Here, mister, this road goes to Rājagaha. Go along it for a while, and you’ll see a certain village. Go along a while further, and you’ll see a certain town. Go along a while further and you’ll see Rājagaha with its delightful parks, woods, meadows, and lotus ponds.’ Instructed like this by you, they might still take the wrong road, heading west. But a second person might come with the same question and receive the same instructions. Instructed by you, they might safely arrive at Rājagaha. What is the cause, brahmin, what is the reason why, though Rājagaha is present, the path leading to Rājagaha is present, and you are there to encourage them, one person takes the wrong path and heads west, while another arrives safely at Rājagaha?”
“ඒත්ථ ක්යාහං, භෝ ගෝතම, කරෝමි? මග්ගක්ඛායීහං, භෝ ගෝතමා”ති.
“What can I do about that, Master Gotama? I am the one who shows the way.”
“ඒවමේව ඛෝ, බ්රාහ්මණ, තිට්ඨතේව නිබ්බානං, තිට්ඨති නිබ්බානගාමී මග්ගෝ, තිට්ඨාමහං සමාදපේතා; අථ ච පන මම සාවකා මයා ඒවං ඕවදීයමානා ඒවං අනුසාසීයමානා අප්පේකච්චේ අච්චන්තං නිට්ඨං නිබ්බානං ආරාධේන්ති, ඒකච්චේ නාරාධේන්ති. ඒත්ථ ක්යාහං, බ්රාහ්මණ, කරෝමි? මග්ගක්ඛායීහං, බ්රාහ්මණ, තථාගතෝ”ති.
“In the same way, though Nibbana is present, the path leading to Nibbana is present, and I am present to encourage them, still some of my disciples, instructed and advised like this, achieve the ultimate goal, Nibbana, while some of them fail. What can I do about that, brahmin? The Realized One is the one who shows the way.”
ඒවං වුත්තේ, ගණකමෝග්ගල්ලානෝ බ්රාහ්මණෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “යේමේ, භෝ ගෝතම, පුග්ගලා අස්සද්ධා ජීවිකත්ථා න සද්ධා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතා සඨා මායාවිනෝ කේතබිනෝ උද්ධතා උන්නළා චපලා මුඛරා විකිණ්ණවාචා ඉන්ද්රියේසු අගුත්තද්වාරා භෝජනේ අමත්තඤ්ඤුනෝ ජාගරියං අනනුයුත්තා සාමඤ්ඤේ අනපේක්ඛවන්තෝ සික්ඛාය න තිබ්බගාරවා බාහුලිකා සාථලිකා ඕක්කමනේ පුබ්බඞ්ගමා පවිවේකේ නික්ඛිත්තධුරා කුසීතා හීනවීරියා මුට්ඨස්සතිනෝ අසම්පජානා අසමාහිතා විබ්භන්තචිත්තා දුප්පඤ්ඤා ඒළමූගා, න තේහි භවං ගෝතමෝ සද්ධිං සංවසති.
When he had spoken, Moggallāna the Accountant said to the Buddha, “Master Gotama, there are those faithless people who went forth from the lay life to homelessness not out of faith but to earn a livelihood. They’re devious, deceitful, and sneaky. They’re restless, insolent, fickle, scurrilous, and loose-tongued. They do not guard their sense doors or eat in moderation, and they are not committed to wakefulness. They don’t care about the ascetic life, and don’t keenly respect the training. They’re indulgent and slack, leaders in backsliding, neglecting seclusion, lazy, and lacking energy. They’re unmindful, lacking situational awareness and immersion, with straying minds, witless and stupid. Master Gotama doesn’t live together with these.
යේ පන තේ කුලපුත්තා සද්ධා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතා අසඨා අමායාවිනෝ අකේතබිනෝ අනුද්ධතා අනුන්නළා අචපලා අමුඛරා අවිකිණ්ණවාචා ඉන්ද්රියේසු ගුත්තද්වාරා භෝජනේ මත්තඤ්ඤුනෝ ජාගරියං අනුයුත්තා සාමඤ්ඤේ අපේක්ඛවන්තෝ සික්ඛාය තිබ්බගාරවා නබාහුලිකා නසාථලිකා ඕක්කමනේ නික්ඛිත්තධුරා පවිවේකේ පුබ්බඞ්ගමා ආරද්ධවීරියා පහිතත්තා උපට්ඨිතස්සතිනෝ සම්පජානා සමාහිතා ඒකග්ගචිත්තා පඤ්ඤවන්තෝ අනේළමූගා, තේහි භවං ගෝතමෝ සද්ධිං සංවසති.
But there are those gentlemen who went forth from the lay life to homelessness out of faith. They’re not devious, deceitful, and sneaky. They’re not restless, insolent, fickle, scurrilous, and loose-tongued. They guard their sense doors and eat in moderation, and they are committed to wakefulness. They care about the ascetic life, and keenly respect the training. They’re not indulgent or slack, nor are they leaders in backsliding, neglecting seclusion. They’re energetic and determined. They’re mindful, with situational awareness, immersion, and unified minds; wise, not stupid. Master Gotama does live together with these.
සේය්යථාපි, භෝ ගෝතම, යේ කේචි මූලගන්ධා, කාලානුසාරි තේසං අග්ගමක්ඛායති; යේ කේචි සාරගන්ධා, ලෝහිතචන්දනං තේසං අග්ගමක්ඛායති; යේ කේචි පුප්ඵගන්ධා, වස්සිකං තේසං අග්ගමක්ඛායති; ඒවමේව භෝතෝ ගෝතමස්ස ඕවාදෝ පරමජ්ජධම්මේසු.
Of all kinds of fragrant root, spikenard is said to be the best. Of all kinds of fragrant heartwood, red sandalwood is said to be the best. Of all kinds of fragrant flower, jasmine is said to be the best. In the same way, Master Gotama’s advice is the best of contemporary teachings.
අභික්කන්තං, භෝ ගෝතම, අභික්කන්තං, භෝ ගෝතම. සේය්යථාපි, භෝ ගෝතම, නික්කුජ්ජිතං වා උක්කුජ්ජේය්ය, පටිච්ඡන්නං වා විවරේය්ය, මූළ්හස්ස වා මග්ගං ආචික්ඛේය්ය, අන්ධකාරේ වා තේලපජ්ජෝතං ධාරේය්ය: ‘චක්ඛුමන්තෝ රූපානි දක්ඛන්තී(අ)ති; ඒවමේවං භෝතා ගෝතමේන අනේකපරියායේන ධම්මෝ පකාසිතෝ. ඒසාහං භවන්තං ගෝතමං සරණං ගච්ඡාමි ධම්මඤ්ච භික්ඛුසඞ්ඝඤ්ච. උපාසකං මං භවං ගෝතමෝ ධාරේතු අජ්ජතග්ගේ පාණුපේතං සරණං ගතන්”ති.
Excellent, Master Gotama! Excellent! As if he were righting the overturned, or revealing the hidden, or pointing out the path to the lost, or lighting a lamp in the dark so people with clear eyes can see what’s there, Master Gotama has made the Teaching clear in many ways. I go for refuge to Master Gotama, to the teaching, and to the bhikkhu Saṅgha. From this day forth, may Master Gotama remember me as a lay follower who has gone for refuge for life.”
ගණකමෝග්ගල්ලානසුත්තං නිට්ඨිතං සත්තමං.
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]