Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya |
౭. గణకమోగ్గల్లానసుత్తం
7. Gaṇakamoggallānasuttaṃ
౭౪. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా సావత్థియం విహరతి పుబ్బారామే మిగారమాతుపాసాదే. అథ ఖో గణకమోగ్గల్లానో 1 బ్రాహ్మణో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవతా సద్ధిం సమ్మోది. సమ్మోదనీయం కథం సారణీయం వీతిసారేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో గణకమోగ్గల్లానో బ్రాహ్మణో భగవన్తం ఏతదవోచ –
74. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātupāsāde. Atha kho gaṇakamoggallāno 2 brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho gaṇakamoggallāno brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘సేయ్యథాపి, భో గోతమ, ఇమస్స మిగారమాతుపాసాదస్స దిస్సతి అనుపుబ్బసిక్ఖా అనుపుబ్బకిరియా అనుపుబ్బపటిపదా యదిదం – యావ పచ్ఛిమసోపానకళేవరాः ఇమేసమ్పి హి, భో గోతమ, బ్రాహ్మణానం దిస్సతి అనుపుబ్బసిక్ఖా అనుపుబ్బకిరియా అనుపుబ్బపటిపదా యదిదం – అజ్ఝేనేः ఇమేసమ్పి హి, భో గోతమ, ఇస్సాసానం దిస్సతి అనుపుబ్బసిక్ఖా అనుపుబ్బకిరియా అనుపుబ్బపటిపదా యదిదం – ఇస్సత్థే 3. అమ్హాకమ్పి హి, భో గోతమ, గణకానం గణనాజీవానం దిస్సతి అనుపుబ్బసిక్ఖా అనుపుబ్బకిరియా అనుపుబ్బపటిపదా యదిదం – సఙ్ఖానే. మయఞ్హి, భో గోతమ, అన్తేవాసిం లభిత్వా పఠమం ఏవం గణాపేమ – ‘ఏకం ఏకకం, ద్వే దుకా, తీణి తికా, చత్తారి చతుక్కా, పఞ్చ పఞ్చకా, ఛ ఛక్కా, సత్త సత్తకా, అట్ఠ అట్ఠకా, నవ నవకా, దస దసకా’తి; సతమ్పి మయం, భో గోతమ, గణాపేమ, భియ్యోపి గణాపేమ. సక్కా ను ఖో, భో గోతమ, ఇమస్మిమ్పి ధమ్మవినయే ఏవమేవ అనుపుబ్బసిక్ఖా అనుపుబ్బకిరియా అనుపుబ్బపటిపదా పఞ్ఞపేతు’’న్తి?
‘‘Seyyathāpi, bho gotama, imassa migāramātupāsādassa dissati anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā yadidaṃ – yāva pacchimasopānakaḷevarāः imesampi hi, bho gotama, brāhmaṇānaṃ dissati anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā yadidaṃ – ajjheneः imesampi hi, bho gotama, issāsānaṃ dissati anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā yadidaṃ – issatthe 4. Amhākampi hi, bho gotama, gaṇakānaṃ gaṇanājīvānaṃ dissati anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā yadidaṃ – saṅkhāne. Mayañhi, bho gotama, antevāsiṃ labhitvā paṭhamaṃ evaṃ gaṇāpema – ‘ekaṃ ekakaṃ, dve dukā, tīṇi tikā, cattāri catukkā, pañca pañcakā, cha chakkā, satta sattakā, aṭṭha aṭṭhakā, nava navakā, dasa dasakā’ti; satampi mayaṃ, bho gotama, gaṇāpema, bhiyyopi gaṇāpema. Sakkā nu kho, bho gotama, imasmimpi dhammavinaye evameva anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā paññapetu’’nti?
౭౫. ‘‘సక్కా , బ్రాహ్మణ, ఇమస్మిమ్పి ధమ్మవినయే అనుపుబ్బసిక్ఖా అనుపుబ్బకిరియా అనుపుబ్బపటిపదా పఞ్ఞపేతుం. సేయ్యథాపి, బ్రాహ్మణ, దక్ఖో అస్సదమ్మకో భద్దం అస్సాజానీయం లభిత్వా పఠమేనేవ ముఖాధానే కారణం కారేతి, అథ ఉత్తరిం కారణం కారేతి; ఏవమేవ ఖో, బ్రాహ్మణ, తథాగతో పురిసదమ్మం లభిత్వా పఠమం ఏవం వినేతి – ‘ఏహి త్వం, భిక్ఖు, సీలవా హోహి, పాతిమోక్ఖసంవరసంవుతో విహరాహి ఆచారగోచరసమ్పన్నో అణుమత్తేసు వజ్జేసు భయదస్సావీ, సమాదాయ సిక్ఖస్సు సిక్ఖాపదేసూ’’’తి.
75. ‘‘Sakkā , brāhmaṇa, imasmimpi dhammavinaye anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā paññapetuṃ. Seyyathāpi, brāhmaṇa, dakkho assadammako bhaddaṃ assājānīyaṃ labhitvā paṭhameneva mukhādhāne kāraṇaṃ kāreti, atha uttariṃ kāraṇaṃ kāreti; evameva kho, brāhmaṇa, tathāgato purisadammaṃ labhitvā paṭhamaṃ evaṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, sīlavā hohi, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharāhi ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhassu sikkhāpadesū’’’ti.
‘‘యతో ఖో, బ్రాహ్మణ, భిక్ఖు సీలవా హోతి, పాతిమోక్ఖసంవరసంవుతో విహరతి ఆచారగోచరసమ్పన్నో అణుమత్తేసు వజ్జేసు భయదస్సావీ, సమాదాయ సిక్ఖతి సిక్ఖాపదేసు, తమేనం తథాగతో ఉత్తరిం వినేతి – ‘ఏహి త్వం, భిక్ఖు, ఇన్ద్రియేసు గుత్తద్వారో హోహి, చక్ఖునా రూపం దిస్వా మా నిమిత్తగ్గాహీ హోహి మానుబ్యఞ్జనగ్గాహీ. యత్వాధికరణమేనం చక్ఖున్ద్రియం అసంవుతం విహరన్తం అభిజ్ఝాదోమనస్సా పాపకా అకుసలా ధమ్మా అన్వాస్సవేయ్యుం తస్స సంవరాయ పటిపజ్జాహి; రక్ఖాహి చక్ఖున్ద్రియం, చక్ఖున్ద్రియే సంవరం ఆపజ్జాహి. సోతేన సద్దం సుత్వా…పే॰… ఘానేన గన్ధం ఘాయిత్వా…పే॰… జివ్హాయ రసం సాయిత్వా…పే॰… కాయేన ఫోట్ఠబ్బం ఫుసిత్వా…పే॰… మనసా ధమ్మం విఞ్ఞాయ మా నిమిత్తగ్గాహీ హోహి మానుబ్యఞ్జనగ్గాహీ. యత్వాధికరణమేనం మనిన్ద్రియం అసంవుతం విహరన్తం అభిజ్ఝాదోమనస్సా పాపకా అకుసలా ధమ్మా అన్వాస్సవేయ్యుం తస్స సంవరాయ పటిపజ్జాహి; రక్ఖాహి మనిన్ద్రియం, మనిన్ద్రియే సంవరం ఆపజ్జాహీ’’’తి.
‘‘Yato kho, brāhmaṇa, bhikkhu sīlavā hoti, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhati sikkhāpadesu, tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, indriyesu guttadvāro hohi, cakkhunā rūpaṃ disvā mā nimittaggāhī hohi mānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjāhi; rakkhāhi cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjāhi. Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya mā nimittaggāhī hohi mānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjāhi; rakkhāhi manindriyaṃ, manindriye saṃvaraṃ āpajjāhī’’’ti.
‘‘యతో ఖో, బ్రాహ్మణ, భిక్ఖు ఇన్ద్రియేసు గుత్తద్వారో హోతి, తమేనం తథాగతో ఉత్తరిం వినేతి – ‘ఏహి త్వం, భిక్ఖు, భోజనే మత్తఞ్ఞూ హోహి. పటిసఙ్ఖా యోనిసో ఆహారం ఆహారేయ్యాసి – నేవ దవాయ న మదాయ న మణ్డనాయ న విభూసనాయ, యావదేవ ఇమస్స కాయస్స ఠితియా యాపనాయ విహింసూపరతియా బ్రహ్మచరియానుగ్గహాయ – ఇతి పురాణఞ్చ వేదనం పటిహఙ్ఖామి, నవఞ్చ వేదనం న ఉప్పాదేస్సామి, యాత్రా చ మే భవిస్సతి అనవజ్జతా చ ఫాసువిహారో చా’’’తి.
‘‘Yato kho, brāhmaṇa, bhikkhu indriyesu guttadvāro hoti, tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, bhojane mattaññū hohi. Paṭisaṅkhā yoniso āhāraṃ āhāreyyāsi – neva davāya na madāya na maṇḍanāya na vibhūsanāya, yāvadeva imassa kāyassa ṭhitiyā yāpanāya vihiṃsūparatiyā brahmacariyānuggahāya – iti purāṇañca vedanaṃ paṭihaṅkhāmi, navañca vedanaṃ na uppādessāmi, yātrā ca me bhavissati anavajjatā ca phāsuvihāro cā’’’ti.
‘‘యతో ఖో, బ్రాహ్మణ , భిక్ఖు భోజనే మత్తఞ్ఞూ హోతి, తమేనం తథాగతో ఉత్తరిం వినేతి – ‘ఏహి త్వం, భిక్ఖు, జాగరియం అనుయుత్తో విహరాహి, దివసం చఙ్కమేన నిసజ్జాయ ఆవరణీయేహి ధమ్మేహి చిత్తం పరిసోధేహి, రత్తియా పఠమం యామం చఙ్కమేన నిసజ్జాయ ఆవరణీయేహి ధమ్మేహి చిత్తం పరిసోధేహి, రత్తియా మజ్ఝిమం యామం దక్ఖిణేన పస్సేన సీహసేయ్యం కప్పేయ్యాసి పాదే పాదం అచ్చాధాయ సతో సమ్పజానో ఉట్ఠానసఞ్ఞం మనసికరిత్వా, రత్తియా పచ్ఛిమం యామం పచ్చుట్ఠాయ చఙ్కమేన నిసజ్జాయ ఆవరణీయేహి ధమ్మేహి చిత్తం పరిసోధేహీ’’’తి.
‘‘Yato kho, brāhmaṇa , bhikkhu bhojane mattaññū hoti, tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, jāgariyaṃ anuyutto viharāhi, divasaṃ caṅkamena nisajjāya āvaraṇīyehi dhammehi cittaṃ parisodhehi, rattiyā paṭhamaṃ yāmaṃ caṅkamena nisajjāya āvaraṇīyehi dhammehi cittaṃ parisodhehi, rattiyā majjhimaṃ yāmaṃ dakkhiṇena passena sīhaseyyaṃ kappeyyāsi pāde pādaṃ accādhāya sato sampajāno uṭṭhānasaññaṃ manasikaritvā, rattiyā pacchimaṃ yāmaṃ paccuṭṭhāya caṅkamena nisajjāya āvaraṇīyehi dhammehi cittaṃ parisodhehī’’’ti.
‘‘యతో ఖో, బ్రాహ్మణ, భిక్ఖు జాగరియం అనుయుత్తో హోతి, తమేనం తథాగతో ఉత్తరిం వినేతి – ‘ఏహి త్వం, భిక్ఖు, సతిసమ్పజఞ్ఞేన సమన్నాగతో హోహి, అభిక్కన్తే పటిక్కన్తే సమ్పజానకారీ , ఆలోకితే విలోకితే సమ్పజానకారీ, సమిఞ్జితే పసారితే సమ్పజానకారీ, సఙ్ఘాటిపత్తచీవరధారణే సమ్పజానకారీ, అసితే పీతే ఖాయితే సాయితే సమ్పజానకారీ , ఉచ్చారపస్సావకమ్మే సమ్పజానకారీ, గతే ఠితే నిసిన్నే సుత్తే జాగరితే భాసితే తుణ్హీభావే సమ్పజానకారీ’’’తి.
‘‘Yato kho, brāhmaṇa, bhikkhu jāgariyaṃ anuyutto hoti, tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, satisampajaññena samannāgato hohi, abhikkante paṭikkante sampajānakārī , ālokite vilokite sampajānakārī, samiñjite pasārite sampajānakārī, saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī, asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī , uccārapassāvakamme sampajānakārī, gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī’’’ti.
‘‘యతో ఖో, బ్రాహ్మణ, భిక్ఖు సతిసమ్పజఞ్ఞేన సమన్నాగతో హోతి, తమేనం తథాగతో ఉత్తరిం వినేతి – ‘ఏహి త్వం, భిక్ఖు, వివిత్తం సేనాసనం భజాహి అరఞ్ఞం రుక్ఖమూలం పబ్బతం కన్దరం గిరిగుహం సుసానం వనపత్థం అబ్భోకాసం పలాలపుఞ్జ’న్తి. సో వివిత్తం సేనాసనం భజతి అరఞ్ఞం రుక్ఖమూలం పబ్బతం కన్దరం గిరిగుహం సుసానం వనప్పత్థం అబ్భోకాసం పలాలపుఞ్జం. సో పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతపటిక్కన్తో నిసీదతి పల్లఙ్కం ఆభుజిత్వా, ఉజుం కాయం పణిధాయ, పరిముఖం సతిం ఉపట్ఠపేత్వా. సో అభిజ్ఝం లోకే పహాయ విగతాభిజ్ఝేన చేతసా విహరతి, అభిజ్ఝాయ చిత్తం పరిసోధేతి; బ్యాపాదపదోసం పహాయ అబ్యాపన్నచిత్తో విహరతి సబ్బపాణభూతహితానుకమ్పీ, బ్యాపాదపదోసా చిత్తం పరిసోధేతి; థినమిద్ధం 5 పహాయ విగతథినమిద్ధో విహరతి ఆలోకసఞ్ఞీ సతో సమ్పజానో, థినమిద్ధా చిత్తం పరిసోధేతి; ఉద్ధచ్చకుక్కుచ్చం పహాయ అనుద్ధతో విహరతి అజ్ఝత్తం వూపసన్తచిత్తో, ఉద్ధచ్చకుక్కుచ్చా చిత్తం పరిసోధేతి; విచికిచ్ఛం పహాయ తిణ్ణవిచికిచ్ఛో విహరతి అకథంకథీ కుసలేసు ధమ్మేసు, విచికిచ్ఛాయ చిత్తం పరిసోధేతి.
‘‘Yato kho, brāhmaṇa, bhikkhu satisampajaññena samannāgato hoti, tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, vivittaṃ senāsanaṃ bhajāhi araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñja’nti. So vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanappatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ. So pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā, ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya, parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. So abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati, abhijjhāya cittaṃ parisodheti; byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto viharati sabbapāṇabhūtahitānukampī, byāpādapadosā cittaṃ parisodheti; thinamiddhaṃ 6 pahāya vigatathinamiddho viharati ālokasaññī sato sampajāno, thinamiddhā cittaṃ parisodheti; uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato viharati ajjhattaṃ vūpasantacitto, uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodheti; vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati akathaṃkathī kusalesu dhammesu, vicikicchāya cittaṃ parisodheti.
౭౬. ‘‘సో ఇమే పఞ్చ నీవరణే పహాయ చేతసో ఉపక్కిలేసే పఞ్ఞాయ దుబ్బలీకరణే వివిచ్చేవ కామేహి వివిచ్చ అకుసలేహి ధమ్మేహి సవితక్కం సవిచారం వివేకజం పీతిసుఖం పఠమం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి. వితక్కవిచారానం వూపసమా అజ్ఝత్తం సమ్పసాదనం…పే॰… దుతియం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి. పీతియా చ విరాగా… తతియం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి. సుఖస్స చ పహానా… చతుత్థం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి.
76. ‘‘So ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Pītiyā ca virāgā… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Sukhassa ca pahānā… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
‘‘యే ఖో తే, బ్రాహ్మణ, భిక్ఖూ సేక్ఖా 7 అపత్తమానసా అనుత్తరం యోగక్ఖేమం పత్థయమానా విహరన్తి తేసు మే అయం ఏవరూపీ అనుసాసనీ హోతి. యే పన తే భిక్ఖూ అరహన్తో ఖీణాసవా వుసితవన్తో కతకరణీయా ఓహితభారా అనుప్పత్తసదత్థా పరిక్ఖీణభవసంయోజనా సమ్మదఞ్ఞా విముత్తా తేసం ఇమే ధమ్మా దిట్ఠధమ్మసుఖవిహారాయ చేవ సంవత్తన్తి, సతిసమ్పజఞ్ఞాయ చా’’తి.
‘‘Ye kho te, brāhmaṇa, bhikkhū sekkhā 8 apattamānasā anuttaraṃ yogakkhemaṃ patthayamānā viharanti tesu me ayaṃ evarūpī anusāsanī hoti. Ye pana te bhikkhū arahanto khīṇāsavā vusitavanto katakaraṇīyā ohitabhārā anuppattasadatthā parikkhīṇabhavasaṃyojanā sammadaññā vimuttā tesaṃ ime dhammā diṭṭhadhammasukhavihārāya ceva saṃvattanti, satisampajaññāya cā’’ti.
ఏవం వుత్తే, గణకమోగ్గల్లానో బ్రాహ్మణో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘కిం ను ఖో భోతో గోతమస్స సావకా భోతా గోతమేన ఏవం ఓవదీయమానా ఏవం అనుసాసీయమానా సబ్బే అచ్చన్తం నిట్ఠం నిబ్బానం ఆరాధేన్త్న్త్తి ఉదాహు ఏకచ్చే నారాధేన్తీ’’తి? ‘‘అప్పేకచ్చే ఖో, బ్రాహ్మణ, మమ సావకా మయా ఏవం ఓవదీయమానా ఏవం అనుసాసీయమానా అచ్చన్తం నిట్ఠం నిబ్బానం ఆరాధేన్తి, ఏకచ్చే నారాధేన్తీ’’తి.
Evaṃ vutte, gaṇakamoggallāno brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho bhoto gotamassa sāvakā bhotā gotamena evaṃ ovadīyamānā evaṃ anusāsīyamānā sabbe accantaṃ niṭṭhaṃ nibbānaṃ ārādhentntti udāhu ekacce nārādhentī’’ti? ‘‘Appekacce kho, brāhmaṇa, mama sāvakā mayā evaṃ ovadīyamānā evaṃ anusāsīyamānā accantaṃ niṭṭhaṃ nibbānaṃ ārādhenti, ekacce nārādhentī’’ti.
‘‘కో ను ఖో, భో గోతమ, హేతు కో పచ్చయో యం తిట్ఠతేవ నిబ్బానం, తిట్ఠతి నిబ్బానగామీ మగ్గో, తిట్ఠతి భవం గోతమో సమాదపేతా; అథ చ పన భోతో గోతమస్స సావకా భోతా గోతమేన ఏవం ఓవదీయమానా ఏవం అనుసాసీయమానా అప్పేకచ్చే అచ్చన్తం నిట్ఠం నిబ్బానం ఆరాధేన్తి, ఏకచ్చే నారాధేన్తీ’’తి?
‘‘Ko nu kho, bho gotama, hetu ko paccayo yaṃ tiṭṭhateva nibbānaṃ, tiṭṭhati nibbānagāmī maggo, tiṭṭhati bhavaṃ gotamo samādapetā; atha ca pana bhoto gotamassa sāvakā bhotā gotamena evaṃ ovadīyamānā evaṃ anusāsīyamānā appekacce accantaṃ niṭṭhaṃ nibbānaṃ ārādhenti, ekacce nārādhentī’’ti?
౭౭. ‘‘తేన హి, బ్రాహ్మణ, తంయేవేత్థ పటిపుచ్ఛిస్సామి. యథా తే ఖమేయ్య తథా నం బ్యాకరేయ్యాసి. తం కిం మఞ్ఞసి , బ్రాహ్మణ, కుసలో త్వం రాజగహగామిస్స మగ్గస్సా’’తి? ‘‘ఏవం, భో, కుసలో అహం రాజగహగామిస్స మగ్గస్సా’’తి. ‘‘తం కిం మఞ్ఞసి, బ్రాహ్మణ, ఇధ పురిసో ఆగచ్ఛేయ్య రాజగహం గన్తుకామో. సో తం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వదేయ్య – ‘ఇచ్ఛామహం, భన్తే, రాజగహం గన్తుం; తస్స మే రాజగహస్స మగ్గం ఉపదిసా’తి. తమేనం త్వం ఏవం వదేయ్యాసి – ‘ఏహమ్భో 9 పురిస, అయం మగ్గో రాజగహం గచ్ఛతి. తేన ముహుత్తం గచ్ఛ, తేన ముహుత్తం గన్త్వా దక్ఖిస్ససి అముకం నామ గామం, తేన ముహుత్తం గచ్ఛ, తేన ముహుత్తం గన్త్వా దక్ఖిస్ససి అముకం నామ నిగమం; తేన ముహుత్తం గచ్ఛ, తేన ముహుత్తం గన్త్వా దక్ఖిస్ససి రాజగహస్స ఆరామరామణేయ్యకం వనరామణేయ్యకం భూమిరామణేయ్యకం పోక్ఖరణీరామణేయ్యక’న్తి. సో తయా ఏవం ఓవదీయమానో ఏవం అనుసాసీయమానో ఉమ్మగ్గం గహేత్వా పచ్ఛాముఖో గచ్ఛేయ్య. అథ దుతియో పురిసో ఆగచ్ఛేయ్య రాజగహం గన్తుకామో. సో తం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏవం వదేయ్య – ‘ఇచ్ఛామహం, భన్తే, రాజగహం గన్తుం; తస్స మే రాజగహస్స మగ్గం ఉపదిసా’తి. తమేనం త్వం ఏవం వదేయ్యాసి – ‘ఏహమ్భో పురిస, అయం మగ్గో రాజగహం గచ్ఛతి. తేన ముహుత్తం గచ్ఛ, తేన ముహుత్తం గన్త్వా దక్ఖిస్ససి అముకం నామ గామం; తేన ముహుత్తం గచ్ఛ, తేన ముహుత్తం గన్త్వా దక్ఖిస్ససి అముకం నామ నిగమం; తేన ముహుత్తం గచ్ఛ, తేన ముహుత్తం గన్త్వా దక్ఖిస్ససి రాజగహస్స ఆరామరామణేయ్యకం వనరామణేయ్యకం భూమిరామణేయ్యకం పోక్ఖరణీరామణేయ్యక’న్తి. సో తయా ఏవం ఓవదీయమానో ఏవం అనుసాసీయమానో సోత్థినా రాజగహం గచ్ఛేయ్య. కో ను ఖో, బ్రాహ్మణ, హేతు కో పచ్చయో యం తిట్ఠతేవ రాజగహం , తిట్ఠతి రాజగహగామీ మగ్గో, తిట్ఠసి త్వం సమాదపేతా; అథ చ పన తయా ఏవం ఓవదీయమానో ఏవం అనుసాసీయమానో ఏకో పురిసో ఉమ్మగ్గం గహేత్వా పచ్ఛాముఖో గచ్ఛేయ్య, ఏకో సోత్థినా రాజగహం గచ్ఛేయ్యా’’తి? ‘‘ఏత్థ క్యాహం, భో గోతమ, కరోమి? మగ్గక్ఖాయీహం, భో గోతమా’’తి.
77. ‘‘Tena hi, brāhmaṇa, taṃyevettha paṭipucchissāmi. Yathā te khameyya tathā naṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi , brāhmaṇa, kusalo tvaṃ rājagahagāmissa maggassā’’ti? ‘‘Evaṃ, bho, kusalo ahaṃ rājagahagāmissa maggassā’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, brāhmaṇa, idha puriso āgaccheyya rājagahaṃ gantukāmo. So taṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadeyya – ‘icchāmahaṃ, bhante, rājagahaṃ gantuṃ; tassa me rājagahassa maggaṃ upadisā’ti. Tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘ehambho 10 purisa, ayaṃ maggo rājagahaṃ gacchati. Tena muhuttaṃ gaccha, tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi amukaṃ nāma gāmaṃ, tena muhuttaṃ gaccha, tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi amukaṃ nāma nigamaṃ; tena muhuttaṃ gaccha, tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi rājagahassa ārāmarāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyaka’nti. So tayā evaṃ ovadīyamāno evaṃ anusāsīyamāno ummaggaṃ gahetvā pacchāmukho gaccheyya. Atha dutiyo puriso āgaccheyya rājagahaṃ gantukāmo. So taṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadeyya – ‘icchāmahaṃ, bhante, rājagahaṃ gantuṃ; tassa me rājagahassa maggaṃ upadisā’ti. Tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘ehambho purisa, ayaṃ maggo rājagahaṃ gacchati. Tena muhuttaṃ gaccha, tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi amukaṃ nāma gāmaṃ; tena muhuttaṃ gaccha, tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi amukaṃ nāma nigamaṃ; tena muhuttaṃ gaccha, tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi rājagahassa ārāmarāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyaka’nti. So tayā evaṃ ovadīyamāno evaṃ anusāsīyamāno sotthinā rājagahaṃ gaccheyya. Ko nu kho, brāhmaṇa, hetu ko paccayo yaṃ tiṭṭhateva rājagahaṃ , tiṭṭhati rājagahagāmī maggo, tiṭṭhasi tvaṃ samādapetā; atha ca pana tayā evaṃ ovadīyamāno evaṃ anusāsīyamāno eko puriso ummaggaṃ gahetvā pacchāmukho gaccheyya, eko sotthinā rājagahaṃ gaccheyyā’’ti? ‘‘Ettha kyāhaṃ, bho gotama, karomi? Maggakkhāyīhaṃ, bho gotamā’’ti.
‘‘ఏవమేవ ఖో, బ్రాహ్మణ, తిట్ఠతేవ నిబ్బానం, తిట్ఠతి నిబ్బానగామీ మగ్గో, తిట్ఠామహం సమాదపేతా; అథ చ పన మమ సావకా మయా ఏవం ఓవదీయమానా ఏవం అనుసాసీయమానా అప్పేకచ్చే అచ్చన్తం నిట్ఠం నిబ్బానం ఆరాధేన్తి, ఏకచ్చే నారాధేన్తి. ఏత్థ క్యాహం, బ్రాహ్మణ, కరోమి? మగ్గక్ఖాయీహం, బ్రాహ్మణ, తథాగతో’’తి.
‘‘Evameva kho, brāhmaṇa, tiṭṭhateva nibbānaṃ, tiṭṭhati nibbānagāmī maggo, tiṭṭhāmahaṃ samādapetā; atha ca pana mama sāvakā mayā evaṃ ovadīyamānā evaṃ anusāsīyamānā appekacce accantaṃ niṭṭhaṃ nibbānaṃ ārādhenti, ekacce nārādhenti. Ettha kyāhaṃ, brāhmaṇa, karomi? Maggakkhāyīhaṃ, brāhmaṇa, tathāgato’’ti.
౭౮. ఏవం వుత్తే, గణకమోగ్గల్లానో బ్రాహ్మణో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘యేమే, భో గోతమ, పుగ్గలా అస్సద్ధా జీవికత్థా న సద్ధా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజితా సఠా మాయావినో కేతబినో 11 ఉద్ధతా ఉన్నళా చపలా ముఖరా వికిణ్ణవాచా ఇన్ద్రియేసు అగుత్తద్వారా భోజనే అమత్తఞ్ఞునో జాగరియం అననుయుత్తా సామఞ్ఞే అనపేక్ఖవన్తో సిక్ఖాయ న తిబ్బగారవా బాహులికా 12 సాథలికా ఓక్కమనే పుబ్బఙ్గమా పవివేకే నిక్ఖిత్తధురా కుసీతా హీనవీరియా ముట్ఠస్సతినో అసమ్పజానా అసమాహితా విబ్భన్తచిత్తా దుప్పఞ్ఞా ఏళమూగా, న తేహి భవం గోతమో సద్ధిం సంవసతి’’.
78. Evaṃ vutte, gaṇakamoggallāno brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘yeme, bho gotama, puggalā assaddhā jīvikatthā na saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā saṭhā māyāvino ketabino 13 uddhatā unnaḷā capalā mukharā vikiṇṇavācā indriyesu aguttadvārā bhojane amattaññuno jāgariyaṃ ananuyuttā sāmaññe anapekkhavanto sikkhāya na tibbagāravā bāhulikā 14 sāthalikā okkamane pubbaṅgamā paviveke nikkhittadhurā kusītā hīnavīriyā muṭṭhassatino asampajānā asamāhitā vibbhantacittā duppaññā eḷamūgā, na tehi bhavaṃ gotamo saddhiṃ saṃvasati’’.
‘‘యే పన తే కులపుత్తా సద్ధా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజితా అసఠా అమాయావినో అకేతబినో అనుద్ధతా అనున్నళా అచపలా అముఖరా అవికిణ్ణవాచా ఇన్ద్రియేసు గుత్తద్వారా భోజనే మత్తఞ్ఞునో జాగరియం అనుయుత్తా సామఞ్ఞే అపేక్ఖవన్తో సిక్ఖాయ తిబ్బగారవా నబాహులికా నసాథలికా ఓక్కమనే నిక్ఖిత్తధురా పవివేకే పుబ్బఙ్గమా ఆరద్ధవీరియా పహితత్తా ఉపట్ఠితస్సతినో సమ్పజానా సమాహితా ఏకగ్గచిత్తా పఞ్ఞవన్తో అనేళమూగా, తేహి భవం గోతమో సద్ధిం సంవసతి.
‘‘Ye pana te kulaputtā saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā asaṭhā amāyāvino aketabino anuddhatā anunnaḷā acapalā amukharā avikiṇṇavācā indriyesu guttadvārā bhojane mattaññuno jāgariyaṃ anuyuttā sāmaññe apekkhavanto sikkhāya tibbagāravā nabāhulikā nasāthalikā okkamane nikkhittadhurā paviveke pubbaṅgamā āraddhavīriyā pahitattā upaṭṭhitassatino sampajānā samāhitā ekaggacittā paññavanto aneḷamūgā, tehi bhavaṃ gotamo saddhiṃ saṃvasati.
‘‘సేయ్యథాపి , భో గోతమ, యే కేచి మూలగన్ధా, కాలానుసారి తేసం అగ్గమక్ఖాయతి; యే కేచి సారగన్ధా, లోహితచన్దనం తేసం అగ్గమక్ఖాయతి; యే కేచి పుప్ఫగన్ధా, వస్సికం తేసం అగ్గమక్ఖాయతి; ఏవమేవ భోతో గోతమస్స ఓవాదో పరమజ్జధమ్మేసు.
‘‘Seyyathāpi , bho gotama, ye keci mūlagandhā, kālānusāri tesaṃ aggamakkhāyati; ye keci sāragandhā, lohitacandanaṃ tesaṃ aggamakkhāyati; ye keci pupphagandhā, vassikaṃ tesaṃ aggamakkhāyati; evameva bhoto gotamassa ovādo paramajjadhammesu.
‘‘అభిక్కన్తం , భో గోతమ, అభిక్కన్తం, భో గోతమ! సేయ్యథాపి, భో గోతమ, నిక్కుజ్జితం వా ఉక్కుజ్జేయ్య, పటిచ్ఛన్నం వా వివరేయ్య, మూళ్హస్స వా మగ్గం ఆచిక్ఖేయ్య, అన్ధకారే వా తేలపజ్జోతం ధారేయ్య – ‘చక్ఖుమన్తో రూపాని దక్ఖన్తీ’తి; ఏవమేవం భోతా గోతమేన అనేకపరియాయేన ధమ్మో పకాసితో. ఏసాహం భవన్తం గోతమం సరణం గచ్ఛామి ధమ్మఞ్చ భిక్ఖుసఙ్ఘఞ్చ. ఉపాసకం మం భవం గోతమో ధారేతు అజ్జతగ్గే పాణుపేతం సరణం గత’’న్తి.
‘‘Abhikkantaṃ , bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama! Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti; evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
గణకమోగ్గల్లానసుత్తం నిట్ఠితం సత్తమం.
Gaṇakamoggallānasuttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ౭. గణకమోగ్గల్లానసుత్తవణ్ణనా • 7. Gaṇakamoggallānasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ౭. గణకమోగ్గల్లానసుత్తవణ్ణనా • 7. Gaṇakamoggallānasuttavaṇṇanā