Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya

    7. ගණකමොග්‌ගල්‌ලානසුත්‌තං

    7. Gaṇakamoggallānasuttaṃ

    74. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති පුබ්‌බාරාමෙ මිගාරමාතුපාසාදෙ. අථ ඛො ගණකමොග්‌ගල්‌ලානො 1 බ්‍රාහ්‌මණො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවතා සද්‌ධිං සම්‌මොදි. සම්‌මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො ගණකමොග්‌ගල්‌ලානො බ්‍රාහ්‌මණො භගවන්‌තං එතදවොච –

    74. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātupāsāde. Atha kho gaṇakamoggallāno 2 brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho gaṇakamoggallāno brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca –

    ‘‘සෙය්‍යථාපි, භො ගොතම, ඉමස්‌ස මිගාරමාතුපාසාදස්‌ස දිස්‌සති අනුපුබ්‌බසික්‌ඛා අනුපුබ්‌බකිරියා අනුපුබ්‌බපටිපදා යදිදං – යාව පච්‌ඡිමසොපානකළෙවරාः ඉමෙසම්‌පි හි, භො ගොතම, බ්‍රාහ්‌මණානං දිස්‌සති අනුපුබ්‌බසික්‌ඛා අනුපුබ්‌බකිරියා අනුපුබ්‌බපටිපදා යදිදං – අජ්‌ඣෙනෙः ඉමෙසම්‌පි හි, භො ගොතම, ඉස්‌සාසානං දිස්‌සති අනුපුබ්‌බසික්‌ඛා අනුපුබ්‌බකිරියා අනුපුබ්‌බපටිපදා යදිදං – ඉස්‌සත්‌ථෙ 3. අම්‌හාකම්‌පි හි, භො ගොතම, ගණකානං ගණනාජීවානං දිස්‌සති අනුපුබ්‌බසික්‌ඛා අනුපුබ්‌බකිරියා අනුපුබ්‌බපටිපදා යදිදං – සඞ්‌ඛානෙ. මයඤ්‌හි, භො ගොතම, අන්‌තෙවාසිං ලභිත්‌වා පඨමං එවං ගණාපෙම – ‘එකං එකකං, ද්‌වෙ දුකා, තීණි තිකා, චත්‌තාරි චතුක්‌කා, පඤ්‌ච පඤ්‌චකා, ඡ ඡක්‌කා, සත්‌ත සත්‌තකා, අට්‌ඨ අට්‌ඨකා, නව නවකා, දස දසකා’ති; සතම්‌පි මයං, භො ගොතම, ගණාපෙම, භිය්‍යොපි ගණාපෙම. සක්‌කා නු ඛො, භො ගොතම, ඉමස්‌මිම්‌පි ධම්‌මවිනයෙ එවමෙව අනුපුබ්‌බසික්‌ඛා අනුපුබ්‌බකිරියා අනුපුබ්‌බපටිපදා පඤ්‌ඤපෙතු’’න්‌ති?

    ‘‘Seyyathāpi, bho gotama, imassa migāramātupāsādassa dissati anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā yadidaṃ – yāva pacchimasopānakaḷevarāः imesampi hi, bho gotama, brāhmaṇānaṃ dissati anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā yadidaṃ – ajjheneः imesampi hi, bho gotama, issāsānaṃ dissati anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā yadidaṃ – issatthe 4. Amhākampi hi, bho gotama, gaṇakānaṃ gaṇanājīvānaṃ dissati anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā yadidaṃ – saṅkhāne. Mayañhi, bho gotama, antevāsiṃ labhitvā paṭhamaṃ evaṃ gaṇāpema – ‘ekaṃ ekakaṃ, dve dukā, tīṇi tikā, cattāri catukkā, pañca pañcakā, cha chakkā, satta sattakā, aṭṭha aṭṭhakā, nava navakā, dasa dasakā’ti; satampi mayaṃ, bho gotama, gaṇāpema, bhiyyopi gaṇāpema. Sakkā nu kho, bho gotama, imasmimpi dhammavinaye evameva anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā paññapetu’’nti?

    75. ‘‘සක්‌කා , බ්‍රාහ්‌මණ, ඉමස්‌මිම්‌පි ධම්‌මවිනයෙ අනුපුබ්‌බසික්‌ඛා අනුපුබ්‌බකිරියා අනුපුබ්‌බපටිපදා පඤ්‌ඤපෙතුං. සෙය්‍යථාපි, බ්‍රාහ්‌මණ, දක්‌ඛො අස්‌සදම්‌මකො භද්‌දං අස්‌සාජානීයං ලභිත්‌වා පඨමෙනෙව මුඛාධානෙ කාරණං කාරෙති, අථ උත්‌තරිං කාරණං කාරෙති; එවමෙව ඛො, බ්‍රාහ්‌මණ, තථාගතො පුරිසදම්‌මං ලභිත්‌වා පඨමං එවං විනෙති – ‘එහි ත්‌වං, භික්‌ඛු, සීලවා හොහි, පාතිමොක්‌ඛසංවරසංවුතො විහරාහි ආචාරගොචරසම්‌පන්‌නො අණුමත්‌තෙසු වජ්‌ජෙසු භයදස්‌සාවී, සමාදාය සික්‌ඛස්‌සු සික්‌ඛාපදෙසූ’’’ති.

    75. ‘‘Sakkā , brāhmaṇa, imasmimpi dhammavinaye anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā paññapetuṃ. Seyyathāpi, brāhmaṇa, dakkho assadammako bhaddaṃ assājānīyaṃ labhitvā paṭhameneva mukhādhāne kāraṇaṃ kāreti, atha uttariṃ kāraṇaṃ kāreti; evameva kho, brāhmaṇa, tathāgato purisadammaṃ labhitvā paṭhamaṃ evaṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, sīlavā hohi, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharāhi ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhassu sikkhāpadesū’’’ti.

    ‘‘යතො ඛො, බ්‍රාහ්‌මණ, භික්‌ඛු සීලවා හොති, පාතිමොක්‌ඛසංවරසංවුතො විහරති ආචාරගොචරසම්‌පන්‌නො අණුමත්‌තෙසු වජ්‌ජෙසු භයදස්‌සාවී, සමාදාය සික්‌ඛති සික්‌ඛාපදෙසු, තමෙනං තථාගතො උත්‌තරිං විනෙති – ‘එහි ත්‌වං, භික්‌ඛු, ඉන්‌ද්‍රියෙසු ගුත්‌තද්‌වාරො හොහි, චක්‌ඛුනා රූපං දිස්‌වා මා නිමිත්‌තග්‌ගාහී හොහි මානුබ්‍යඤ්‌ජනග්‌ගාහී. යත්‌වාධිකරණමෙනං චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියං අසංවුතං විහරන්‌තං අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සා පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අන්‌වාස්‌සවෙය්‍යුං තස්‌ස සංවරාය පටිපජ්‌ජාහි; රක්‌ඛාහි චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියං, චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියෙ සංවරං ආපජ්‌ජාහි. සොතෙන සද්‌දං සුත්‌වා…පෙ.… ඝානෙන ගන්‌ධං ඝායිත්‌වා…පෙ.… ජිව්‌හාය රසං සායිත්‌වා…පෙ.… කායෙන ඵොට්‌ඨබ්‌බං ඵුසිත්‌වා…පෙ.… මනසා ධම්‌මං විඤ්‌ඤාය මා නිමිත්‌තග්‌ගාහී හොහි මානුබ්‍යඤ්‌ජනග්‌ගාහී. යත්‌වාධිකරණමෙනං මනින්‌ද්‍රියං අසංවුතං විහරන්‌තං අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සා පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අන්‌වාස්‌සවෙය්‍යුං තස්‌ස සංවරාය පටිපජ්‌ජාහි; රක්‌ඛාහි මනින්‌ද්‍රියං, මනින්‌ද්‍රියෙ සංවරං ආපජ්‌ජාහී’’’ති.

    ‘‘Yato kho, brāhmaṇa, bhikkhu sīlavā hoti, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhati sikkhāpadesu, tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, indriyesu guttadvāro hohi, cakkhunā rūpaṃ disvā mā nimittaggāhī hohi mānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjāhi; rakkhāhi cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjāhi. Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya mā nimittaggāhī hohi mānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjāhi; rakkhāhi manindriyaṃ, manindriye saṃvaraṃ āpajjāhī’’’ti.

    ‘‘යතො ඛො, බ්‍රාහ්‌මණ, භික්‌ඛු ඉන්‌ද්‍රියෙසු ගුත්‌තද්‌වාරො හොති, තමෙනං තථාගතො උත්‌තරිං විනෙති – ‘එහි ත්‌වං, භික්‌ඛු, භොජනෙ මත්‌තඤ්‌ඤූ හොහි. පටිසඞ්‌ඛා යොනිසො ආහාරං ආහාරෙය්‍යාසි – නෙව දවාය න මදාය න මණ්‌ඩනාය න විභූසනාය, යාවදෙව ඉමස්‌ස කායස්‌ස ඨිතියා යාපනාය විහිංසූපරතියා බ්‍රහ්‌මචරියානුග්‌ගහාය – ඉති පුරාණඤ්‌ච වෙදනං පටිහඞ්‌ඛාමි, නවඤ්‌ච වෙදනං න උප්‌පාදෙස්‌සාමි, යාත්‍රා ච මෙ භවිස්‌සති අනවජ්‌ජතා ච ඵාසුවිහාරො චා’’’ති.

    ‘‘Yato kho, brāhmaṇa, bhikkhu indriyesu guttadvāro hoti, tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, bhojane mattaññū hohi. Paṭisaṅkhā yoniso āhāraṃ āhāreyyāsi – neva davāya na madāya na maṇḍanāya na vibhūsanāya, yāvadeva imassa kāyassa ṭhitiyā yāpanāya vihiṃsūparatiyā brahmacariyānuggahāya – iti purāṇañca vedanaṃ paṭihaṅkhāmi, navañca vedanaṃ na uppādessāmi, yātrā ca me bhavissati anavajjatā ca phāsuvihāro cā’’’ti.

    ‘‘යතො ඛො, බ්‍රාහ්‌මණ , භික්‌ඛු භොජනෙ මත්‌තඤ්‌ඤූ හොති, තමෙනං තථාගතො උත්‌තරිං විනෙති – ‘එහි ත්‌වං, භික්‌ඛු, ජාගරියං අනුයුත්‌තො විහරාහි, දිවසං චඞ්‌කමෙන නිසජ්‌ජාය ආවරණීයෙහි ධම්‌මෙහි චිත්‌තං පරිසොධෙහි, රත්‌තියා පඨමං යාමං චඞ්‌කමෙන නිසජ්‌ජාය ආවරණීයෙහි ධම්‌මෙහි චිත්‌තං පරිසොධෙහි, රත්‌තියා මජ්‌ඣිමං යාමං දක්‌ඛිණෙන පස්‌සෙන සීහසෙය්‍යං කප්‌පෙය්‍යාසි පාදෙ පාදං අච්‌චාධාය සතො සම්‌පජානො උට්‌ඨානසඤ්‌ඤං මනසිකරිත්‌වා, රත්‌තියා පච්‌ඡිමං යාමං පච්‌චුට්‌ඨාය චඞ්‌කමෙන නිසජ්‌ජාය ආවරණීයෙහි ධම්‌මෙහි චිත්‌තං පරිසොධෙහී’’’ති.

    ‘‘Yato kho, brāhmaṇa , bhikkhu bhojane mattaññū hoti, tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, jāgariyaṃ anuyutto viharāhi, divasaṃ caṅkamena nisajjāya āvaraṇīyehi dhammehi cittaṃ parisodhehi, rattiyā paṭhamaṃ yāmaṃ caṅkamena nisajjāya āvaraṇīyehi dhammehi cittaṃ parisodhehi, rattiyā majjhimaṃ yāmaṃ dakkhiṇena passena sīhaseyyaṃ kappeyyāsi pāde pādaṃ accādhāya sato sampajāno uṭṭhānasaññaṃ manasikaritvā, rattiyā pacchimaṃ yāmaṃ paccuṭṭhāya caṅkamena nisajjāya āvaraṇīyehi dhammehi cittaṃ parisodhehī’’’ti.

    ‘‘යතො ඛො, බ්‍රාහ්‌මණ, භික්‌ඛු ජාගරියං අනුයුත්‌තො හොති, තමෙනං තථාගතො උත්‌තරිං විනෙති – ‘එහි ත්‌වං, භික්‌ඛු, සතිසම්‌පජඤ්‌ඤෙන සමන්‌නාගතො හොහි, අභික්‌කන්‌තෙ පටික්‌කන්‌තෙ සම්‌පජානකාරී , ආලොකිතෙ විලොකිතෙ සම්‌පජානකාරී, සමිඤ්‌ජිතෙ පසාරිතෙ සම්‌පජානකාරී, සඞ්‌ඝාටිපත්‌තචීවරධාරණෙ සම්‌පජානකාරී, අසිතෙ පීතෙ ඛායිතෙ සායිතෙ සම්‌පජානකාරී , උච්‌චාරපස්‌සාවකම්‌මෙ සම්‌පජානකාරී, ගතෙ ඨිතෙ නිසින්‌නෙ සුත්‌තෙ ජාගරිතෙ භාසිතෙ තුණ්‌හීභාවෙ සම්‌පජානකාරී’’’ති.

    ‘‘Yato kho, brāhmaṇa, bhikkhu jāgariyaṃ anuyutto hoti, tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, satisampajaññena samannāgato hohi, abhikkante paṭikkante sampajānakārī , ālokite vilokite sampajānakārī, samiñjite pasārite sampajānakārī, saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī, asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī , uccārapassāvakamme sampajānakārī, gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī’’’ti.

    ‘‘යතො ඛො, බ්‍රාහ්‌මණ, භික්‌ඛු සතිසම්‌පජඤ්‌ඤෙන සමන්‌නාගතො හොති, තමෙනං තථාගතො උත්‌තරිං විනෙති – ‘එහි ත්‌වං, භික්‌ඛු, විවිත්‌තං සෙනාසනං භජාහි අරඤ්‌ඤං රුක්‌ඛමූලං පබ්‌බතං කන්‌දරං ගිරිගුහං සුසානං වනපත්‌ථං අබ්‌භොකාසං පලාලපුඤ්‌ජ’න්‌ති. සො විවිත්‌තං සෙනාසනං භජති අරඤ්‌ඤං රුක්‌ඛමූලං පබ්‌බතං කන්‌දරං ගිරිගුහං සුසානං වනප්‌පත්‌ථං අබ්‌භොකාසං පලාලපුඤ්‌ජං. සො පච්‌ඡාභත්‌තං පිණ්‌ඩපාතපටික්‌කන්‌තො නිසීදති පල්‌ලඞ්‌කං ආභුජිත්‌වා, උජුං කායං පණිධාය, පරිමුඛං සතිං උපට්‌ඨපෙත්‌වා. සො අභිජ්‌ඣං ලොකෙ පහාය විගතාභිජ්‌ඣෙන චෙතසා විහරති, අභිජ්‌ඣාය චිත්‌තං පරිසොධෙති; බ්‍යාපාදපදොසං පහාය අබ්‍යාපන්‌නචිත්‌තො විහරති සබ්‌බපාණභූතහිතානුකම්‌පී, බ්‍යාපාදපදොසා චිත්‌තං පරිසොධෙති; ථිනමිද්‌ධං 5 පහාය විගතථිනමිද්‌ධො විහරති ආලොකසඤ්‌ඤී සතො සම්‌පජානො, ථිනමිද්‌ධා චිත්‌තං පරිසොධෙති; උද්‌ධච්‌චකුක්‌කුච්‌චං පහාය අනුද්‌ධතො විහරති අජ්‌ඣත්‌තං වූපසන්‌තචිත්‌තො, උද්‌ධච්‌චකුක්‌කුච්‌චා චිත්‌තං පරිසොධෙති; විචිකිච්‌ඡං පහාය තිණ්‌ණවිචිකිච්‌ඡො විහරති අකථංකථී කුසලෙසු ධම්‌මෙසු, විචිකිච්‌ඡාය චිත්‌තං පරිසොධෙති.

    ‘‘Yato kho, brāhmaṇa, bhikkhu satisampajaññena samannāgato hoti, tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, vivittaṃ senāsanaṃ bhajāhi araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñja’nti. So vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanappatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ. So pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā, ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya, parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. So abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati, abhijjhāya cittaṃ parisodheti; byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto viharati sabbapāṇabhūtahitānukampī, byāpādapadosā cittaṃ parisodheti; thinamiddhaṃ 6 pahāya vigatathinamiddho viharati ālokasaññī sato sampajāno, thinamiddhā cittaṃ parisodheti; uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato viharati ajjhattaṃ vūpasantacitto, uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodheti; vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati akathaṃkathī kusalesu dhammesu, vicikicchāya cittaṃ parisodheti.

    76. ‘‘සො ඉමෙ පඤ්‌ච නීවරණෙ පහාය චෙතසො උපක්‌කිලෙසෙ පඤ්‌ඤාය දුබ්‌බලීකරණෙ විවිච්‌චෙව කාමෙහි විවිච්‌ච අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි සවිතක්‌කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. විතක්‌කවිචාරානං වූපසමා අජ්‌ඣත්‌තං සම්‌පසාදනං…පෙ.… දුතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. පීතියා ච විරාගා… තතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සුඛස්‌ස ච පහානා… චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති.

    76. ‘‘So ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Pītiyā ca virāgā… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Sukhassa ca pahānā… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.

    ‘‘යෙ ඛො තෙ, බ්‍රාහ්‌මණ, භික්‌ඛූ සෙක්‌ඛා 7 අපත්‌තමානසා අනුත්‌තරං යොගක්‌ඛෙමං පත්‌ථයමානා විහරන්‌ති තෙසු මෙ අයං එවරූපී අනුසාසනී හොති. යෙ පන තෙ භික්‌ඛූ අරහන්‌තො ඛීණාසවා වුසිතවන්‌තො කතකරණීයා ඔහිතභාරා අනුප්‌පත්‌තසදත්‌ථා පරික්‌ඛීණභවසංයොජනා සම්‌මදඤ්‌ඤා විමුත්‌තා තෙසං ඉමෙ ධම්‌මා දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරාය චෙව සංවත්‌තන්‌ති, සතිසම්‌පජඤ්‌ඤාය චා’’ති.

    ‘‘Ye kho te, brāhmaṇa, bhikkhū sekkhā 8 apattamānasā anuttaraṃ yogakkhemaṃ patthayamānā viharanti tesu me ayaṃ evarūpī anusāsanī hoti. Ye pana te bhikkhū arahanto khīṇāsavā vusitavanto katakaraṇīyā ohitabhārā anuppattasadatthā parikkhīṇabhavasaṃyojanā sammadaññā vimuttā tesaṃ ime dhammā diṭṭhadhammasukhavihārāya ceva saṃvattanti, satisampajaññāya cā’’ti.

    එවං වුත්‌තෙ, ගණකමොග්‌ගල්‌ලානො බ්‍රාහ්‌මණො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘කිං නු ඛො භොතො ගොතමස්‌ස සාවකා භොතා ගොතමෙන එවං ඔවදීයමානා එවං අනුසාසීයමානා සබ්‌බෙ අච්‌චන්‌තං නිට්‌ඨං නිබ්‌බානං ආරාධෙන්‌ත්‌න්‌ත්‌ති උදාහු එකච්‌චෙ නාරාධෙන්‌තී’’ති? ‘‘අප්‌පෙකච්‌චෙ ඛො, බ්‍රාහ්‌මණ, මම සාවකා මයා එවං ඔවදීයමානා එවං අනුසාසීයමානා අච්‌චන්‌තං නිට්‌ඨං නිබ්‌බානං ආරාධෙන්‌ති, එකච්‌චෙ නාරාධෙන්‌තී’’ති.

    Evaṃ vutte, gaṇakamoggallāno brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho bhoto gotamassa sāvakā bhotā gotamena evaṃ ovadīyamānā evaṃ anusāsīyamānā sabbe accantaṃ niṭṭhaṃ nibbānaṃ ārādhentntti udāhu ekacce nārādhentī’’ti? ‘‘Appekacce kho, brāhmaṇa, mama sāvakā mayā evaṃ ovadīyamānā evaṃ anusāsīyamānā accantaṃ niṭṭhaṃ nibbānaṃ ārādhenti, ekacce nārādhentī’’ti.

    ‘‘කො නු ඛො, භො ගොතම, හෙතු කො පච්‌චයො යං තිට්‌ඨතෙව නිබ්‌බානං, තිට්‌ඨති නිබ්‌බානගාමී මග්‌ගො, තිට්‌ඨති භවං ගොතමො සමාදපෙතා; අථ ච පන භොතො ගොතමස්‌ස සාවකා භොතා ගොතමෙන එවං ඔවදීයමානා එවං අනුසාසීයමානා අප්‌පෙකච්‌චෙ අච්‌චන්‌තං නිට්‌ඨං නිබ්‌බානං ආරාධෙන්‌ති, එකච්‌චෙ නාරාධෙන්‌තී’’ති?

    ‘‘Ko nu kho, bho gotama, hetu ko paccayo yaṃ tiṭṭhateva nibbānaṃ, tiṭṭhati nibbānagāmī maggo, tiṭṭhati bhavaṃ gotamo samādapetā; atha ca pana bhoto gotamassa sāvakā bhotā gotamena evaṃ ovadīyamānā evaṃ anusāsīyamānā appekacce accantaṃ niṭṭhaṃ nibbānaṃ ārādhenti, ekacce nārādhentī’’ti?

    77. ‘‘තෙන හි, බ්‍රාහ්‌මණ, තංයෙවෙත්‌ථ පටිපුච්‌ඡිස්‌සාමි. යථා තෙ ඛමෙය්‍ය තථා නං බ්‍යාකරෙය්‍යාසි. තං කිං මඤ්‌ඤසි , බ්‍රාහ්‌මණ, කුසලො ත්‌වං රාජගහගාමිස්‌ස මග්‌ගස්‌සා’’ති? ‘‘එවං, භො, කුසලො අහං රාජගහගාමිස්‌ස මග්‌ගස්‌සා’’ති. ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, බ්‍රාහ්‌මණ, ඉධ පුරිසො ආගච්‌ඡෙය්‍ය රාජගහං ගන්‌තුකාමො. සො තං උපසඞ්‌කමිත්‌වා එවං වදෙය්‍ය – ‘ඉච්‌ඡාමහං, භන්‌තෙ, රාජගහං ගන්‌තුං; තස්‌ස මෙ රාජගහස්‌ස මග්‌ගං උපදිසා’ති. තමෙනං ත්‌වං එවං වදෙය්‍යාසි – ‘එහම්‌භො 9 පුරිස, අයං මග්‌ගො රාජගහං ගච්‌ඡති. තෙන මුහුත්‌තං ගච්‌ඡ, තෙන මුහුත්‌තං ගන්‌ත්‌වා දක්‌ඛිස්‌සසි අමුකං නාම ගාමං, තෙන මුහුත්‌තං ගච්‌ඡ, තෙන මුහුත්‌තං ගන්‌ත්‌වා දක්‌ඛිස්‌සසි අමුකං නාම නිගමං; තෙන මුහුත්‌තං ගච්‌ඡ, තෙන මුහුත්‌තං ගන්‌ත්‌වා දක්‌ඛිස්‌සසි රාජගහස්‌ස ආරාමරාමණෙය්‍යකං වනරාමණෙය්‍යකං භූමිරාමණෙය්‍යකං පොක්‌ඛරණීරාමණෙය්‍යක’න්‌ති. සො තයා එවං ඔවදීයමානො එවං අනුසාසීයමානො උම්‌මග්‌ගං ගහෙත්‌වා පච්‌ඡාමුඛො ගච්‌ඡෙය්‍ය. අථ දුතියො පුරිසො ආගච්‌ඡෙය්‍ය රාජගහං ගන්‌තුකාමො. සො තං උපසඞ්‌කමිත්‌වා එවං වදෙය්‍ය – ‘ඉච්‌ඡාමහං, භන්‌තෙ, රාජගහං ගන්‌තුං; තස්‌ස මෙ රාජගහස්‌ස මග්‌ගං උපදිසා’ති. තමෙනං ත්‌වං එවං වදෙය්‍යාසි – ‘එහම්‌භො පුරිස, අයං මග්‌ගො රාජගහං ගච්‌ඡති. තෙන මුහුත්‌තං ගච්‌ඡ, තෙන මුහුත්‌තං ගන්‌ත්‌වා දක්‌ඛිස්‌සසි අමුකං නාම ගාමං; තෙන මුහුත්‌තං ගච්‌ඡ, තෙන මුහුත්‌තං ගන්‌ත්‌වා දක්‌ඛිස්‌සසි අමුකං නාම නිගමං; තෙන මුහුත්‌තං ගච්‌ඡ, තෙන මුහුත්‌තං ගන්‌ත්‌වා දක්‌ඛිස්‌සසි රාජගහස්‌ස ආරාමරාමණෙය්‍යකං වනරාමණෙය්‍යකං භූමිරාමණෙය්‍යකං පොක්‌ඛරණීරාමණෙය්‍යක’න්‌ති. සො තයා එවං ඔවදීයමානො එවං අනුසාසීයමානො සොත්‌ථිනා රාජගහං ගච්‌ඡෙය්‍ය. කො නු ඛො, බ්‍රාහ්‌මණ, හෙතු කො පච්‌චයො යං තිට්‌ඨතෙව රාජගහං , තිට්‌ඨති රාජගහගාමී මග්‌ගො, තිට්‌ඨසි ත්‌වං සමාදපෙතා; අථ ච පන තයා එවං ඔවදීයමානො එවං අනුසාසීයමානො එකො පුරිසො උම්‌මග්‌ගං ගහෙත්‌වා පච්‌ඡාමුඛො ගච්‌ඡෙය්‍ය, එකො සොත්‌ථිනා රාජගහං ගච්‌ඡෙය්‍යා’’ති? ‘‘එත්‌ථ ක්‍යාහං, භො ගොතම, කරොමි? මග්‌ගක්‌ඛායීහං, භො ගොතමා’’ති.

    77. ‘‘Tena hi, brāhmaṇa, taṃyevettha paṭipucchissāmi. Yathā te khameyya tathā naṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi , brāhmaṇa, kusalo tvaṃ rājagahagāmissa maggassā’’ti? ‘‘Evaṃ, bho, kusalo ahaṃ rājagahagāmissa maggassā’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, brāhmaṇa, idha puriso āgaccheyya rājagahaṃ gantukāmo. So taṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadeyya – ‘icchāmahaṃ, bhante, rājagahaṃ gantuṃ; tassa me rājagahassa maggaṃ upadisā’ti. Tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘ehambho 10 purisa, ayaṃ maggo rājagahaṃ gacchati. Tena muhuttaṃ gaccha, tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi amukaṃ nāma gāmaṃ, tena muhuttaṃ gaccha, tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi amukaṃ nāma nigamaṃ; tena muhuttaṃ gaccha, tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi rājagahassa ārāmarāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyaka’nti. So tayā evaṃ ovadīyamāno evaṃ anusāsīyamāno ummaggaṃ gahetvā pacchāmukho gaccheyya. Atha dutiyo puriso āgaccheyya rājagahaṃ gantukāmo. So taṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadeyya – ‘icchāmahaṃ, bhante, rājagahaṃ gantuṃ; tassa me rājagahassa maggaṃ upadisā’ti. Tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘ehambho purisa, ayaṃ maggo rājagahaṃ gacchati. Tena muhuttaṃ gaccha, tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi amukaṃ nāma gāmaṃ; tena muhuttaṃ gaccha, tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi amukaṃ nāma nigamaṃ; tena muhuttaṃ gaccha, tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi rājagahassa ārāmarāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyaka’nti. So tayā evaṃ ovadīyamāno evaṃ anusāsīyamāno sotthinā rājagahaṃ gaccheyya. Ko nu kho, brāhmaṇa, hetu ko paccayo yaṃ tiṭṭhateva rājagahaṃ , tiṭṭhati rājagahagāmī maggo, tiṭṭhasi tvaṃ samādapetā; atha ca pana tayā evaṃ ovadīyamāno evaṃ anusāsīyamāno eko puriso ummaggaṃ gahetvā pacchāmukho gaccheyya, eko sotthinā rājagahaṃ gaccheyyā’’ti? ‘‘Ettha kyāhaṃ, bho gotama, karomi? Maggakkhāyīhaṃ, bho gotamā’’ti.

    ‘‘එවමෙව ඛො, බ්‍රාහ්‌මණ, තිට්‌ඨතෙව නිබ්‌බානං, තිට්‌ඨති නිබ්‌බානගාමී මග්‌ගො, තිට්‌ඨාමහං සමාදපෙතා; අථ ච පන මම සාවකා මයා එවං ඔවදීයමානා එවං අනුසාසීයමානා අප්‌පෙකච්‌චෙ අච්‌චන්‌තං නිට්‌ඨං නිබ්‌බානං ආරාධෙන්‌ති, එකච්‌චෙ නාරාධෙන්‌ති. එත්‌ථ ක්‍යාහං, බ්‍රාහ්‌මණ, කරොමි? මග්‌ගක්‌ඛායීහං, බ්‍රාහ්‌මණ, තථාගතො’’ති.

    ‘‘Evameva kho, brāhmaṇa, tiṭṭhateva nibbānaṃ, tiṭṭhati nibbānagāmī maggo, tiṭṭhāmahaṃ samādapetā; atha ca pana mama sāvakā mayā evaṃ ovadīyamānā evaṃ anusāsīyamānā appekacce accantaṃ niṭṭhaṃ nibbānaṃ ārādhenti, ekacce nārādhenti. Ettha kyāhaṃ, brāhmaṇa, karomi? Maggakkhāyīhaṃ, brāhmaṇa, tathāgato’’ti.

    78. එවං වුත්‌තෙ, ගණකමොග්‌ගල්‌ලානො බ්‍රාහ්‌මණො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘යෙමෙ, භො ගොතම, පුග්‌ගලා අස්‌සද්‌ධා ජීවිකත්‌ථා න සද්‌ධා අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිතා සඨා මායාවිනො කෙතබිනො 11 උද්‌ධතා උන්‌නළා චපලා මුඛරා විකිණ්‌ණවාචා ඉන්‌ද්‍රියෙසු අගුත්‌තද්‌වාරා භොජනෙ අමත්‌තඤ්‌ඤුනො ජාගරියං අනනුයුත්‌තා සාමඤ්‌ඤෙ අනපෙක්‌ඛවන්‌තො සික්‌ඛාය න තිබ්‌බගාරවා බාහුලිකා 12 සාථලිකා ඔක්‌කමනෙ පුබ්‌බඞ්‌ගමා පවිවෙකෙ නික්‌ඛිත්‌තධුරා කුසීතා හීනවීරියා මුට්‌ඨස්‌සතිනො අසම්‌පජානා අසමාහිතා විබ්‌භන්‌තචිත්‌තා දුප්‌පඤ්‌ඤා එළමූගා, න තෙහි භවං ගොතමො සද්‌ධිං සංවසති’’.

    78. Evaṃ vutte, gaṇakamoggallāno brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘yeme, bho gotama, puggalā assaddhā jīvikatthā na saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā saṭhā māyāvino ketabino 13 uddhatā unnaḷā capalā mukharā vikiṇṇavācā indriyesu aguttadvārā bhojane amattaññuno jāgariyaṃ ananuyuttā sāmaññe anapekkhavanto sikkhāya na tibbagāravā bāhulikā 14 sāthalikā okkamane pubbaṅgamā paviveke nikkhittadhurā kusītā hīnavīriyā muṭṭhassatino asampajānā asamāhitā vibbhantacittā duppaññā eḷamūgā, na tehi bhavaṃ gotamo saddhiṃ saṃvasati’’.

    ‘‘යෙ පන තෙ කුලපුත්‌තා සද්‌ධා අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිතා අසඨා අමායාවිනො අකෙතබිනො අනුද්‌ධතා අනුන්‌නළා අචපලා අමුඛරා අවිකිණ්‌ණවාචා ඉන්‌ද්‍රියෙසු ගුත්‌තද්‌වාරා භොජනෙ මත්‌තඤ්‌ඤුනො ජාගරියං අනුයුත්‌තා සාමඤ්‌ඤෙ අපෙක්‌ඛවන්‌තො සික්‌ඛාය තිබ්‌බගාරවා නබාහුලිකා නසාථලිකා ඔක්‌කමනෙ නික්‌ඛිත්‌තධුරා පවිවෙකෙ පුබ්‌බඞ්‌ගමා ආරද්‌ධවීරියා පහිතත්‌තා උපට්‌ඨිතස්‌සතිනො සම්‌පජානා සමාහිතා එකග්‌ගචිත්‌තා පඤ්‌ඤවන්‌තො අනෙළමූගා, තෙහි භවං ගොතමො සද්‌ධිං සංවසති.

    ‘‘Ye pana te kulaputtā saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā asaṭhā amāyāvino aketabino anuddhatā anunnaḷā acapalā amukharā avikiṇṇavācā indriyesu guttadvārā bhojane mattaññuno jāgariyaṃ anuyuttā sāmaññe apekkhavanto sikkhāya tibbagāravā nabāhulikā nasāthalikā okkamane nikkhittadhurā paviveke pubbaṅgamā āraddhavīriyā pahitattā upaṭṭhitassatino sampajānā samāhitā ekaggacittā paññavanto aneḷamūgā, tehi bhavaṃ gotamo saddhiṃ saṃvasati.

    ‘‘සෙය්‍යථාපි , භො ගොතම, යෙ කෙචි මූලගන්‌ධා, කාලානුසාරි තෙසං අග්‌ගමක්‌ඛායති; යෙ කෙචි සාරගන්‌ධා, ලොහිතචන්‌දනං තෙසං අග්‌ගමක්‌ඛායති; යෙ කෙචි පුප්‌ඵගන්‌ධා, වස්‌සිකං තෙසං අග්‌ගමක්‌ඛායති; එවමෙව භොතො ගොතමස්‌ස ඔවාදො පරමජ්‌ජධම්‌මෙසු.

    ‘‘Seyyathāpi , bho gotama, ye keci mūlagandhā, kālānusāri tesaṃ aggamakkhāyati; ye keci sāragandhā, lohitacandanaṃ tesaṃ aggamakkhāyati; ye keci pupphagandhā, vassikaṃ tesaṃ aggamakkhāyati; evameva bhoto gotamassa ovādo paramajjadhammesu.

    ‘‘අභික්‌කන්‌තං , භො ගොතම, අභික්‌කන්‌තං, භො ගොතම! සෙය්‍යථාපි, භො ගොතම, නික්‌කුජ්‌ජිතං වා උක්‌කුජ්‌ජෙය්‍ය, පටිච්‌ඡන්‌නං වා විවරෙය්‍ය, මූළ්‌හස්‌ස වා මග්‌ගං ආචික්‌ඛෙය්‍ය, අන්‌ධකාරෙ වා තෙලපජ්‌ජොතං ධාරෙය්‍ය – ‘චක්‌ඛුමන්‌තො රූපානි දක්‌ඛන්‌තී’ති; එවමෙවං භොතා ගොතමෙන අනෙකපරියායෙන ධම්‌මො පකාසිතො. එසාහං භවන්‌තං ගොතමං සරණං ගච්‌ඡාමි ධම්‌මඤ්‌ච භික්‌ඛුසඞ්‌ඝඤ්‌ච. උපාසකං මං භවං ගොතමො ධාරෙතු අජ්‌ජතග්‌ගෙ පාණුපෙතං සරණං ගත’’න්‌ති.

    ‘‘Abhikkantaṃ , bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama! Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti; evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.

    ගණකමොග්‌ගල්‌ලානසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං සත්‌තමං.

    Gaṇakamoggallānasuttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ.







    Footnotes:
    1. ගණකමොග්‌ගලානො (ක.)
    2. gaṇakamoggalāno (ka.)
    3. ඉස්‌සත්‌තෙ (ක.)
    4. issatte (ka.)
    5. ථීනමිද්‌ධං (සී. ස්‍යා. කං. පී.)
    6. thīnamiddhaṃ (sī. syā. kaṃ. pī.)
    7. සෙඛා (සබ්‌බත්‌ථ)
    8. sekhā (sabbattha)
    9. එවං භො (සී. පී.)
    10. evaṃ bho (sī. pī.)
    11. කෙටුභිනො (සී. ස්‍යා. කං. පී.)
    12. බාහුල්‌ලිකා (ස්‍යා. කං.)
    13. keṭubhino (sī. syā. kaṃ. pī.)
    14. bāhullikā (syā. kaṃ.)



    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 7. ගණකමොග්‌ගල්‌ලානසුත්‌තවණ්‌ණනා • 7. Gaṇakamoggallānasuttavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 7. ගණකමොග්‌ගල්‌ලානසුත්‌තවණ්‌ණනා • 7. Gaṇakamoggallānasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact