| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पेतवत्थु-अट्ठकथा • Petavatthu-aṭṭhakathā |
१०. गणपेतवत्थुवण्णना
10. Gaṇapetavatthuvaṇṇanā
नग्गा दुब्बण्णरूपात्थाति इदं सत्थरि जेतवने विहरन्ते सम्बहुले पेते आरब्भ वुत्तं। सावत्थियं किर सम्बहुला मनुस्सा गणभूता अस्सद्धा अप्पसन्ना मच्छेरमलपरियुट्ठितचित्ता दानादिसुचरितविमुखा हुत्वा चिरं जीवित्वा कायस्स भेदा नगरस्स समीपे पेतयोनियं निब्बत्तिंसु । अथेकदिवसं आयस्मा महामोग्गल्लानो सावत्थियं पिण्डाय गच्छन्तो अन्तरामग्गे पेते दिस्वा –
Naggā dubbaṇṇarūpātthāti idaṃ satthari jetavane viharante sambahule pete ārabbha vuttaṃ. Sāvatthiyaṃ kira sambahulā manussā gaṇabhūtā assaddhā appasannā maccheramalapariyuṭṭhitacittā dānādisucaritavimukhā hutvā ciraṃ jīvitvā kāyassa bhedā nagarassa samīpe petayoniyaṃ nibbattiṃsu . Athekadivasaṃ āyasmā mahāmoggallāno sāvatthiyaṃ piṇḍāya gacchanto antarāmagge pete disvā –
७८२.
782.
‘‘नग्गा दुब्बणरूपात्थ, किसा धमनिसन्थता।
‘‘Naggā dubbaṇarūpāttha, kisā dhamanisanthatā;
उप्फासुलिका किसिका, के नु तुम्हेत्थ मारिसा’’ति॥ –
Upphāsulikā kisikā, ke nu tumhettha mārisā’’ti. –
गाथाय पुच्छि। तत्थ दुब्बण्णरूपात्थाति दुब्बण्णसरीरा होथ। के नु तुम्हेत्थाति तुम्हे के नु नाम भवथ। मारिसाति ते अत्तनो सारुप्पवसेन आलपति।
Gāthāya pucchi. Tattha dubbaṇṇarūpātthāti dubbaṇṇasarīrā hotha. Ke nu tumhetthāti tumhe ke nu nāma bhavatha. Mārisāti te attano sāruppavasena ālapati.
तं सुत्वा पेता –
Taṃ sutvā petā –
७८३.
783.
‘‘मयं भदन्ते पेतम्हा, दुग्गता यमलोकिका।
‘‘Mayaṃ bhadante petamhā, duggatā yamalokikā;
पापकम्मं करित्वान, पेतलोकं इतो गता’’ति॥ –
Pāpakammaṃ karitvāna, petalokaṃ ito gatā’’ti. –
गाथाय अत्तनो पेतभावं पकासेत्वा पुन थेरेन –
Gāthāya attano petabhāvaṃ pakāsetvā puna therena –
७८४.
784.
‘‘किं नु कायेन वाचाय, मनसा दुक्कटं कतं।
‘‘Kiṃ nu kāyena vācāya, manasā dukkaṭaṃ kataṃ;
किस्सकम्मविपाकेन, पेतलोकं इतो गता’’ति॥ –
Kissakammavipākena, petalokaṃ ito gatā’’ti. –
गाथाय कतकम्मं पुच्छिता –
Gāthāya katakammaṃ pucchitā –
७८५.
785.
‘‘अनावटेसु तित्थेसु, विचिनिम्हद्धमासकं।
‘‘Anāvaṭesu titthesu, vicinimhaddhamāsakaṃ;
सन्तेसु देय्यधम्मेसु, दीपं नाकम्ह अत्तनो॥
Santesu deyyadhammesu, dīpaṃ nākamha attano.
७८६.
786.
‘‘नदिं उपेम तसिता, रित्तका परिवत्तति।
‘‘Nadiṃ upema tasitā, rittakā parivattati;
छायं उपेम उण्हेसु, आतपो परिवत्तति॥
Chāyaṃ upema uṇhesu, ātapo parivattati.
७८७.
787.
‘‘अग्गिवण्णो च नो वातो, डहन्तो उपवायति।
‘‘Aggivaṇṇo ca no vāto, ḍahanto upavāyati;
एतञ्च भन्ते अरहाम, अञ्ञञ्च पापकं ततो॥
Etañca bhante arahāma, aññañca pāpakaṃ tato.
७८८.
788.
‘‘अपि योजनानि गच्छाम, छाता आहारगेधिनो।
‘‘Api yojanāni gacchāma, chātā āhāragedhino;
अलद्धाव निवत्ताम, अहो नो अप्पपुञ्ञता॥
Aladdhāva nivattāma, aho no appapuññatā.
७८९.
789.
‘‘छाता पमुच्छिता भन्ता, भूमियं पटिसुम्भिता।
‘‘Chātā pamucchitā bhantā, bhūmiyaṃ paṭisumbhitā;
उत्ताना पटिकिराम, अवकुज्जा पतामसे॥
Uttānā paṭikirāma, avakujjā patāmase.
७९०.
790.
‘‘ते च तत्थेव पतिता, भूमियं पटिसुम्भिता।
‘‘Te ca tattheva patitā, bhūmiyaṃ paṭisumbhitā;
उरं सीसञ्च घट्टेम, अहो नो अप्पपुञ्ञता॥
Uraṃ sīsañca ghaṭṭema, aho no appapuññatā.
७९१.
791.
‘‘एतञ्च भन्ते अरहाम, अञ्ञञ्च पापकं ततो।
‘‘Etañca bhante arahāma, aññañca pāpakaṃ tato;
सन्तेसु देय्यधम्मेसु, दीपं नाकम्ह अत्तनो॥
Santesu deyyadhammesu, dīpaṃ nākamha attano.
७९२.
792.
‘‘ते हि नून इतो गन्त्वा, योनिं लद्धान मानुसिं।
‘‘Te hi nūna ito gantvā, yoniṃ laddhāna mānusiṃ;
वदञ्ञू सीलसम्पन्ना, काहाम कुसलं बहु’’न्ति॥ –
Vadaññū sīlasampannā, kāhāma kusalaṃ bahu’’nti. –
अत्तना कतकम्मं कथेसुं।
Attanā katakammaṃ kathesuṃ.
७८८. तत्थ अपि योजनानि गच्छामाति अनेकानिपि योजनानि गच्छाम। कथं? छाता आहारगेधिनोति , चिरकालं जिघच्छाय जिघच्छिता आहारे गिद्धा अभिगिज्झन्ता हुत्वा, एवं गन्त्वापि किञ्चि आहारं अलद्धायेव निवत्ताम। अप्पपुञ्ञताति अपुञ्ञता अकतकल्याणता।
788. Tattha api yojanāni gacchāmāti anekānipi yojanāni gacchāma. Kathaṃ? Chātā āhāragedhinoti , cirakālaṃ jighacchāya jighacchitā āhāre giddhā abhigijjhantā hutvā, evaṃ gantvāpi kiñci āhāraṃ aladdhāyeva nivattāma. Appapuññatāti apuññatā akatakalyāṇatā.
७८९. उत्ताना पटिकिरामाति कदाचि उत्ताना हुत्वा विकिरियमानङ्गपच्चङ्गा विय वत्ताम। अवकुज्जा पतामसेति कदाचि अवकुज्जा हुत्वा पताम।
789.Uttānāpaṭikirāmāti kadāci uttānā hutvā vikiriyamānaṅgapaccaṅgā viya vattāma. Avakujjā patāmaseti kadāci avakujjā hutvā patāma.
७९०. ते चाति ते मयं। उरं सीसञ्च घट्टेमाति अवकुज्जा हुत्वा पतिता उट्ठातुं असक्कोन्ता वेधन्ता वेदनाप्पत्ता अत्तनो अत्तनो उरं सीसञ्च पटिघंसाम। सेसं हेट्ठा वुत्तनयमेव।
790.Te cāti te mayaṃ. Uraṃ sīsañca ghaṭṭemāti avakujjā hutvā patitā uṭṭhātuṃ asakkontā vedhantā vedanāppattā attano attano uraṃ sīsañca paṭighaṃsāma. Sesaṃ heṭṭhā vuttanayameva.
थेरो तं पवत्तिं भगवतो आरोचेसि। भगवा तमत्थं अट्ठुप्पत्तिं कत्वा सम्पत्तपरिसाय धम्मं देसेसि। तं सुत्वा महाजनो मच्छेरमलं पहाय दानादिसुचरितनिरतो अहोसीति।
Thero taṃ pavattiṃ bhagavato ārocesi. Bhagavā tamatthaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā sampattaparisāya dhammaṃ desesi. Taṃ sutvā mahājano maccheramalaṃ pahāya dānādisucaritanirato ahosīti.
गणपेतवत्थुवण्णना निट्ठिता।
Gaṇapetavatthuvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / पेतवत्थुपाळि • Petavatthupāḷi / १०. गणपेतवत्थु • 10. Gaṇapetavatthu
