| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya |
๙. คนฺธชาตสุตฺตํ
9. Gandhajātasuttaṃ
๘๐. อถ โข อายสฺมา อานโนฺท เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสิโนฺน โข อายสฺมา อานโนฺท ภควนฺตํ เอตทโวจ –
80. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ตีณิมานิ, ภเนฺต, คนฺธชาตานิ, เยสํ อนุวาตํเยว คโนฺธ คจฺฉติ, โน ปฎิวาตํฯ กตมานิ ตีณิ? มูลคโนฺธ, สารคโนฺธ, ปุปฺผคโนฺธ – อิมานิ โข, ภเนฺต, ตีณิ คนฺธชาตานิ, เยสํ อนุวาตํเยว คโนฺธ คจฺฉติ, โน ปฎิวาตํฯ อตฺถิ นุ โข, ภเนฺต, กิญฺจิ คนฺธชาตํ ยสฺส อนุวาตมฺปิ คโนฺธ คจฺฉติ, ปฎิวาตมฺปิ คโนฺธ คจฺฉติ, อนุวาตปฎิวาตมฺปิ คโนฺธ คจฺฉตี’’ติ?
‘‘Tīṇimāni, bhante, gandhajātāni, yesaṃ anuvātaṃyeva gandho gacchati, no paṭivātaṃ. Katamāni tīṇi? Mūlagandho, sāragandho, pupphagandho – imāni kho, bhante, tīṇi gandhajātāni, yesaṃ anuvātaṃyeva gandho gacchati, no paṭivātaṃ. Atthi nu kho, bhante, kiñci gandhajātaṃ yassa anuvātampi gandho gacchati, paṭivātampi gandho gacchati, anuvātapaṭivātampi gandho gacchatī’’ti?
‘‘อตฺถานนฺท, กิญฺจิ คนฺธชาตํ 1 ยสฺส อนุวาตมฺปิ คโนฺธ คจฺฉติ , ปฎิวาตมฺปิ คโนฺธ คจฺฉติ, อนุวาตปฎิวาตมฺปิ คโนฺธ คจฺฉตี’’ติฯ ‘‘กตมญฺจ ปน, ภเนฺต, คนฺธชาตํ ยสฺส อนุวาตมฺปิ คโนฺธ คจฺฉติ, ปฎิวาตมฺปิ คโนฺธ คจฺฉติ, อนุวาตปฎิวาตมฺปิ คโนฺธ คจฺฉตี’’ติ?
‘‘Atthānanda, kiñci gandhajātaṃ 2 yassa anuvātampi gandho gacchati , paṭivātampi gandho gacchati, anuvātapaṭivātampi gandho gacchatī’’ti. ‘‘Katamañca pana, bhante, gandhajātaṃ yassa anuvātampi gandho gacchati, paṭivātampi gandho gacchati, anuvātapaṭivātampi gandho gacchatī’’ti?
‘‘อิธานนฺท , ยสฺมิํ คาเม วา นิคเม วา อิตฺถี วา ปุริโส วา พุทฺธํ สรณํ คโต โหติ, ธมฺมํ สรณํ คโต โหติ, สงฺฆํ สรณํ คโต โหติ, ปาณาติปาตา ปฎิวิรโต โหติ, อทินฺนาทานา ปฎิวิรโต โหติ, กาเมสุมิจฺฉาจารา ปฎิวิรโต โหติ, มุสาวาทา ปฎิวิรโต โหติ, สุราเมรยมชฺชปมาทฎฺฐานา ปฎิวิรโต โหติ , สีลวา โหติ กลฺยาณธโมฺม, วิคตมลมเจฺฉเรน เจตสา อคารํ อชฺฌาวสติ มุตฺตจาโค ปยตปาณิ โวสฺสคฺครโต ยาจโยโค ทานสํวิภาครโตฯ
‘‘Idhānanda , yasmiṃ gāme vā nigame vā itthī vā puriso vā buddhaṃ saraṇaṃ gato hoti, dhammaṃ saraṇaṃ gato hoti, saṅghaṃ saraṇaṃ gato hoti, pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato hoti , sīlavā hoti kalyāṇadhammo, vigatamalamaccherena cetasā agāraṃ ajjhāvasati muttacāgo payatapāṇi vossaggarato yācayogo dānasaṃvibhāgarato.
‘‘ตสฺส ทิสาสุ สมณพฺราหฺมณา วณฺณํ ภาสนฺติ – ‘อมุกสฺมิํ 3 นาม คาเม วา นิคเม วา อิตฺถี วา ปุริโส วา พุทฺธํ สรณํ คโต โหติ, ธมฺมํ สรณํ คโต โหติ, สงฺฆํ สรณํ คโต โหติ, ปาณาติปาตา ปฎิวิรโต โหติ, อทินฺนาทานา ปฎิวิรโต โหติ, กาเมสุมิจฺฉาจารา ปฎิวิรโต โหติ, มุสาวาทา ปฎิวิรโต โหติ, สุราเมรยมชฺชปมาทฎฺฐานา ปฎิวิรโต โหติ, สีลวา โหติ กลฺยาณธโมฺม, วิคตมลมเจฺฉเรน เจตสา อคารํ อชฺฌาวสติ มุตฺตจาโค ปยตปาณิ โวสฺสคฺครโต ยาจโยโค ทานสํวิภาครโต’’’ติฯ
‘‘Tassa disāsu samaṇabrāhmaṇā vaṇṇaṃ bhāsanti – ‘amukasmiṃ 4 nāma gāme vā nigame vā itthī vā puriso vā buddhaṃ saraṇaṃ gato hoti, dhammaṃ saraṇaṃ gato hoti, saṅghaṃ saraṇaṃ gato hoti, pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato hoti, sīlavā hoti kalyāṇadhammo, vigatamalamaccherena cetasā agāraṃ ajjhāvasati muttacāgo payatapāṇi vossaggarato yācayogo dānasaṃvibhāgarato’’’ti.
‘‘เทวตาปิสฺส 5 วณฺณํ ภาสนฺติ – ‘อมุกสฺมิํ นาม คาเม วา นิคเม วา อิตฺถี วา ปุริโส วา พุทฺธํ สรณํ คโต โหติ, ธมฺมํ สรณํ คโต โหติ, สงฺฆํ สรณํ คโต โหติ, ปาณาติปาตา ปฎิวิรโต โหติ…เป.… สุราเมรยมชฺชปมาทฎฺฐานา ปฎิวิรโต โหติ, สีลวา โหติ กลฺยาณธโมฺม, วิคตมลมเจฺฉเรน เจตสา อคารํ อชฺฌาวสติ มุตฺตจาโค ปยตปาณิ โวสฺสคฺครโต ยาจโยโค ทานสํวิภาครโต’ติฯ อิทํ โข ตํ, อานนฺท, คนฺธชาตํ ยสฺส อนุวาตมฺปิ คโนฺธ คจฺฉติ, ปฎิวาตมฺปิ คโนฺธ คจฺฉติ, อนุวาตปฎิวาตมฺปิ คโนฺธ คจฺฉตี’’ติฯ
‘‘Devatāpissa 6 vaṇṇaṃ bhāsanti – ‘amukasmiṃ nāma gāme vā nigame vā itthī vā puriso vā buddhaṃ saraṇaṃ gato hoti, dhammaṃ saraṇaṃ gato hoti, saṅghaṃ saraṇaṃ gato hoti, pāṇātipātā paṭivirato hoti…pe… surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato hoti, sīlavā hoti kalyāṇadhammo, vigatamalamaccherena cetasā agāraṃ ajjhāvasati muttacāgo payatapāṇi vossaggarato yācayogo dānasaṃvibhāgarato’ti. Idaṃ kho taṃ, ānanda, gandhajātaṃ yassa anuvātampi gandho gacchati, paṭivātampi gandho gacchati, anuvātapaṭivātampi gandho gacchatī’’ti.
‘‘น ปุปฺผคโนฺธ ปฎิวาตเมติ,
‘‘Na pupphagandho paṭivātameti,
สตญฺจ คโนฺธ ปฎิวาตเมติ,
Satañca gandho paṭivātameti,
สพฺพา ทิสา สปฺปุริโส ปวายตี’’ติฯ นวมํ;
Sabbā disā sappuriso pavāyatī’’ti. navamaṃ;
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๙. คนฺธชาตสุตฺตวณฺณนา • 9. Gandhajātasuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๙. คนฺธชาตสุตฺตวณฺณนา • 9. Gandhajātasuttavaṇṇanā
