Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
१४. गन्धत्थेनसुत्तं
14. Gandhatthenasuttaṃ
२३४. एकं समयं अञ्ञतरो भिक्खु कोसलेसु विहरति अञ्ञतरस्मिं वनसण्डे। तेन खो पन समयेन सो भिक्खु पच्छाभत्तं पिण्डपातपटिक्कन्तो पोक्खरणिं ओगाहेत्वा पदुमं उपसिङ्घति। अथ खो या तस्मिं वनसण्डे अधिवत्था देवता तस्स भिक्खुनो अनुकम्पिका अत्थकामा तं भिक्खुं संवेजेतुकामा येन सो भिक्खु तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा तं भिक्खुं गाथाय अज्झभासि –
234. Ekaṃ samayaṃ aññataro bhikkhu kosalesu viharati aññatarasmiṃ vanasaṇḍe. Tena kho pana samayena so bhikkhu pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto pokkharaṇiṃ ogāhetvā padumaṃ upasiṅghati. Atha kho yā tasmiṃ vanasaṇḍe adhivatthā devatā tassa bhikkhuno anukampikā atthakāmā taṃ bhikkhuṃ saṃvejetukāmā yena so bhikkhu tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ bhikkhuṃ gāthāya ajjhabhāsi –
‘‘यमेतं वारिजं पुप्फं, अदिन्नं उपसिङ्घसि।
‘‘Yametaṃ vārijaṃ pupphaṃ, adinnaṃ upasiṅghasi;
एकङ्गमेतं थेय्यानं, गन्धत्थेनोसि मारिसा’’ति॥
Ekaṅgametaṃ theyyānaṃ, gandhatthenosi mārisā’’ti.
‘‘न हरामि न भञ्जामि, आरा सिङ्घामि वारिजं।
‘‘Na harāmi na bhañjāmi, ārā siṅghāmi vārijaṃ;
अथ केन नु वण्णेन, गन्धत्थेनोति वुच्चति॥
Atha kena nu vaṇṇena, gandhatthenoti vuccati.
‘‘य्वायं भिसानि खनति, पुण्डरीकानि भञ्जति।
‘‘Yvāyaṃ bhisāni khanati, puṇḍarīkāni bhañjati;
एवं आकिण्णकम्मन्तो, कस्मा एसो न वुच्चती’’ति॥
Evaṃ ākiṇṇakammanto, kasmā eso na vuccatī’’ti.
‘‘आकिण्णलुद्दो पुरिसो, धातिचेलंव मक्खितो।
‘‘Ākiṇṇaluddo puriso, dhāticelaṃva makkhito;
तस्मिं मे वचनं नत्थि, त्वञ्चारहामि वत्तवे॥
Tasmiṃ me vacanaṃ natthi, tvañcārahāmi vattave.
‘‘अनङ्गणस्स पोसस्स, निच्चं सुचिगवेसिनो।
‘‘Anaṅgaṇassa posassa, niccaṃ sucigavesino;
वालग्गमत्तं पापस्स, अब्भामत्तंव खायती’’ति॥
Vālaggamattaṃ pāpassa, abbhāmattaṃva khāyatī’’ti.
‘‘अद्धा मं यक्ख जानासि, अथो मे अनुकम्पसि।
‘‘Addhā maṃ yakkha jānāsi, atho me anukampasi;
पुनपि यक्ख वज्जासि, यदा पस्ससि एदिस’’न्ति॥
Punapi yakkha vajjāsi, yadā passasi edisa’’nti.
‘‘नेव तं उपजीवाम, नपि ते भतकाम्हसे।
‘‘Neva taṃ upajīvāma, napi te bhatakāmhase;
त्वमेव भिक्खु जानेय्य, येन गच्छेय्य सुग्गति’’न्ति॥
Tvameva bhikkhu jāneyya, yena gaccheyya suggati’’nti.
अथ खो सो भिक्खु ताय देवताय संवेजितो संवेगमापादीति।
Atha kho so bhikkhu tāya devatāya saṃvejito saṃvegamāpādīti.
वनसंयुत्तं समत्तं।
Vanasaṃyuttaṃ samattaṃ.
तस्सुद्दानं –
Tassuddānaṃ –
विवेकं उपट्ठानञ्च, कस्सपगोत्तेन सम्बहुला।
Vivekaṃ upaṭṭhānañca, kassapagottena sambahulā;
आनन्दो अनुरुद्धो च, नागदत्तञ्च कुलघरणी॥
Ānando anuruddho ca, nāgadattañca kulagharaṇī.
वज्जिपुत्तो च वेसाली, सज्झायेन अयोनिसो।
Vajjiputto ca vesālī, sajjhāyena ayoniso;
मज्झन्हिकालम्हि पाकतिन्द्रिय, पदुमपुप्फेन चुद्दस भवेति॥
Majjhanhikālamhi pākatindriya, padumapupphena cuddasa bhaveti.
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / १४. गन्धत्थेनसुत्तवण्णना • 14. Gandhatthenasuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / १४. गन्धत्थेनसुत्तवण्णना • 14. Gandhatthenasuttavaṇṇanā