| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
१४. गन्धत्थेनसुत्तवण्णना
14. Gandhatthenasuttavaṇṇanā
२३४. गन्धारम्मणं उपनिज्झायतीति गन्धसङ्खातं आरम्मणं उपेच्च निज्झायति, रूपारम्मणेन विय विञ्ञाणेन रूपं, गन्धारम्मणेन तं उपेच्च निज्झायति पच्चक्खतो, याथावतो सभावतो पटिविज्झतीति अत्थो। उपसिङ्घिस्सतीति तण्हावसेन उपगन्त्वा सिङ्घिस्सति।
234.Gandhārammaṇaṃupanijjhāyatīti gandhasaṅkhātaṃ ārammaṇaṃ upecca nijjhāyati, rūpārammaṇena viya viññāṇena rūpaṃ, gandhārammaṇena taṃ upecca nijjhāyati paccakkhato, yāthāvato sabhāvato paṭivijjhatīti attho. Upasiṅghissatīti taṇhāvasena upagantvā siṅghissati.
एकङ्गमेतं थेय्यानन्ति आरम्मणवसेन थेय्यवत्थूसु विभजियमानेसु एकमङ्गमेतं गन्धारम्मणन्ति आह ‘‘थेनितब्बान’’न्तिआदि। ओजापेक्खाय थेय्याय पवत्तमानाय धम्मारम्मणतापि तस्सा सिया, सा पन न मधुरा थेय्यकता चाति ‘‘पञ्चकोट्ठासान’’न्ति वुत्तं। कामञ्च तं गन्धारम्मणं केनचि परिग्गहितं न होतीति आदियितुं सक्का, सत्थारा पन अननुञ्ञातत्ता न युत्तो तस्स परिभोगो। यं पन तेन भिक्खुना वुत्तं ‘‘न हरामि न भञ्जामी’’ति, तस्सपि अयमेव परिहारो। वण्णीयति फलं एतेनाति वण्णं, कारणन्ति वुत्तं ‘‘वण्णेनाति कारणेना’’ति।
Ekaṅgametaṃtheyyānanti ārammaṇavasena theyyavatthūsu vibhajiyamānesu ekamaṅgametaṃ gandhārammaṇanti āha ‘‘thenitabbāna’’ntiādi. Ojāpekkhāya theyyāya pavattamānāya dhammārammaṇatāpi tassā siyā, sā pana na madhurā theyyakatā cāti ‘‘pañcakoṭṭhāsāna’’nti vuttaṃ. Kāmañca taṃ gandhārammaṇaṃ kenaci pariggahitaṃ na hotīti ādiyituṃ sakkā, satthārā pana ananuññātattā na yutto tassa paribhogo. Yaṃ pana tena bhikkhunā vuttaṃ ‘‘na harāmi na bhañjāmī’’ti, tassapi ayameva parihāro. Vaṇṇīyati phalaṃ etenāti vaṇṇaṃ, kāraṇanti vuttaṃ ‘‘vaṇṇenāti kāraṇenā’’ti.
तस्मिन्ति तस्मिं भिक्खुस्मिं। आकिण्णकम्मन्तोति तण्हादिट्ठिआदिवसेन अकुसलकम्मन्तो दिट्ठिमोहतण्हादिवसेन आदितो पट्ठाय कुसलकम्मानं पटिक्खेपनतो। दिट्ठिवसेन च कथिनकक्खळखरिगतत्ता ‘‘अखीणकम्मन्तो कक्खळकम्मन्तो’’ति वुत्तं।
Tasminti tasmiṃ bhikkhusmiṃ. Ākiṇṇakammantoti taṇhādiṭṭhiādivasena akusalakammanto diṭṭhimohataṇhādivasena ādito paṭṭhāya kusalakammānaṃ paṭikkhepanato. Diṭṭhivasena ca kathinakakkhaḷakharigatattā ‘‘akhīṇakammanto kakkhaḷakammanto’’ti vuttaṃ.
आकिण्णलुद्दोति आकिण्णो हुत्वा कक्खळो। तेनाह ‘‘बहुपापो’’तिआदि। मक्खितोति लित्तो। तन्ति देवताचोदनं। तस्माति अतिक्कम्म ठितत्ता‘‘त्वञ्चारहामि वत्तवे’’ति एवमाह।
Ākiṇṇaluddoti ākiṇṇo hutvā kakkhaḷo. Tenāha ‘‘bahupāpo’’tiādi. Makkhitoti litto. Tanti devatācodanaṃ. Tasmāti atikkamma ṭhitattā‘‘tvañcārahāmi vattave’’ti evamāha.
गवेसन्तस्स अत्तनो सन्ताने उप्पादनवसेन परियेसन्तस्स। अनेकयोजनायामवित्थारं गगनतलं ब्यापेत्वा उप्पन्नवलाहककूटप्पमाणं विय। सुद्धोति सीलेन परिसुद्धो अयन्ति जानासि। सुगतिन्ति सुन्दरनिब्बत्तिं। तेन निब्बानस्सपि सङ्गहो सिद्धो।
Gavesantassa attano santāne uppādanavasena pariyesantassa. Anekayojanāyāmavitthāraṃ gaganatalaṃ byāpetvā uppannavalāhakakūṭappamāṇaṃ viya. Suddhoti sīlena parisuddho ayanti jānāsi. Sugatinti sundaranibbattiṃ. Tena nibbānassapi saṅgaho siddho.
गन्धत्थेनसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Gandhatthenasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
सारत्थप्पकासिनिया संयुत्तनिकाय-अट्ठकथाय
Sāratthappakāsiniyā saṃyuttanikāya-aṭṭhakathāya
वनसंयुत्तवण्णनाय लीनत्थप्पकासना समत्ता।
Vanasaṃyuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / १४. गन्धत्थेनसुत्तं • 14. Gandhatthenasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / १४. गन्धत्थेनसुत्तवण्णना • 14. Gandhatthenasuttavaṇṇanā
