Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೪. ಗಙ್ಗಾತೀರಿಯತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    4. Gaṅgātīriyattheragāthāvaṇṇanā

    ತಿಣ್ಣಂ ಮೇ ತಾಲಪತ್ತಾನನ್ತಿಆದಿಕಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ಗಙ್ಗಾತೀರಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಂ ಕಿರ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸಾಸನೇ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನೋ ಹುತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪಾನೀಯಮದಾಸಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಅಪರಾಪರಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ‘‘ದತ್ತೋ’’ತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ವಸನ್ತೋ ಅಗಮನೀಯಟ್ಠಾನಭಾವಂ ಅಜಾನಿತ್ವಾ ವೀತಿಕ್ಕಮಂ ಕತ್ವಾ ಪುನ ಅಗಮನೀಯಟ್ಠಾನಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಸಂವೇಗಜಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ತಂ ಕಮ್ಮಂ ಜಿಗುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಲೂಖಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಅನುತಿಟ್ಠನ್ತೋ ಪಂಸುಕೂಲಚೀವರಂ ಛವಸಿತ್ತಸದಿಸಂ ಮತ್ತಿಕಾಪತ್ತಞ್ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಙ್ಗಾತೀರೇ ತೀಹಿ ತಾಲಪತ್ತೇಹಿ ಕುಟಿಕಂ ಕತ್ವಾ ವಿಹಾಸಿ, ತೇನೇವಸ್ಸ ಗಙ್ಗಾತೀರಿಯೋತಿ ಸಮಞ್ಞಾ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ‘‘ಅರಹತ್ತಂ ಅಪ್ಪತ್ವಾ ನ ಕೇನಚಿ ಸಲ್ಲಪಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ಪಠಮಂ ಸಂವಚ್ಛರಂ ತುಣ್ಹೀಭೂತೋ ವಚೀಭೇದಂ ಅಕರೋನ್ತೋವ ವಿಹಾಸಿ। ದುತಿಯೇ ಸಂವಚ್ಛರೇ ಗೋಚರಗಾಮೇ ಅಞ್ಞತರಾಯ ಇತ್ಥಿಯಾ ‘‘ಮೂಗೋ ನು ಖೋ ನೋ’’ತಿ ವೀಮಂಸಿತುಕಾಮಾಯ ಪತ್ತೇ ಖೀರಂ ಆಸಿಞ್ಚನ್ತಿಯಾ ಹತ್ಥವಿಹಾರೇ ಕತೇಪಿ ಓಕಿರಿತೇ, ‘‘ಅಲಂ, ಭಗಿನೀ’’ತಿ ವಾಚಂ ನಿಚ್ಛರಿ। ತತಿಯೇ ಪನ ಸಂವಚ್ಛರೇ ಅನ್ತರವಸ್ಸೇವ ಘಟಯನ್ತೋ ವಾಯಮನ್ತೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ, ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೨.೫೦.೫೧-೫೬) –

    Tiṇṇaṃ me tālapattānantiādikā āyasmato gaṅgātīriyattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayaṃ kira padumuttarassa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto sāsane abhippasanno hutvā bhikkhusaṅghassa pānīyamadāsi. So tena puññakammena devaloke nibbattitvā aparāparaṃ puññāni katvā devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ aññatarassa gahapatissa putto hutvā nibbatti, ‘‘datto’’tissa nāmaṃ ahosi. So vayappatto gharāvāsaṃ vasanto agamanīyaṭṭhānabhāvaṃ ajānitvā vītikkamaṃ katvā puna agamanīyaṭṭhānabhāvaṃ ñatvā saṃvegajāto pabbajitvā taṃ kammaṃ jigucchitvā lūkhapaṭipattiṃ anutiṭṭhanto paṃsukūlacīvaraṃ chavasittasadisaṃ mattikāpattañca gahetvā gaṅgātīre tīhi tālapattehi kuṭikaṃ katvā vihāsi, tenevassa gaṅgātīriyoti samaññā ahosi. So ‘‘arahattaṃ appatvā na kenaci sallapissāmī’’ti cittaṃ adhiṭṭhāya paṭhamaṃ saṃvaccharaṃ tuṇhībhūto vacībhedaṃ akarontova vihāsi. Dutiye saṃvacchare gocaragāme aññatarāya itthiyā ‘‘mūgo nu kho no’’ti vīmaṃsitukāmāya patte khīraṃ āsiñcantiyā hatthavihāre katepi okirite, ‘‘alaṃ, bhaginī’’ti vācaṃ nicchari. Tatiye pana saṃvacchare antaravasseva ghaṭayanto vāyamanto arahattaṃ pāpuṇi, tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.50.51-56) –

    ‘‘ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಸ್ಸ , ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಅನುತ್ತರೇ।

    ‘‘Padumuttarabuddhassa , bhikkhusaṅghe anuttare;

    ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಸುಮನೋ, ಪಾನೀಘಟಮಪೂರಯಿಂ॥

    Pasannacitto sumano, pānīghaṭamapūrayiṃ.

    ‘‘ಪಬ್ಬತಗ್ಗೇ ದುಮಗ್ಗೇ ವಾ, ಆಕಾಸೇ ವಾಥ ಭೂಮಿಯಂ।

    ‘‘Pabbatagge dumagge vā, ākāse vātha bhūmiyaṃ;

    ಯದಾ ಪಾನೀಯಮಿಚ್ಛಾಮಿ, ಖಿಪ್ಪಂ ನಿಬ್ಬತ್ತತೇ ಮಮ॥

    Yadā pānīyamicchāmi, khippaṃ nibbattate mama.

    ‘‘ಸತಸಹಸ್ಸಿತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಯಂ ದಾನಮದದಿಂ ತದಾ।

    ‘‘Satasahassito kappe, yaṃ dānamadadiṃ tadā;

    ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ದಕದಾನಸ್ಸಿದಂ ಫಲಂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, dakadānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಅರಹಾ ಪನ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಭಾಗಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ವಿಭಾವನಮುಖೇನ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೋ –

    Arahā pana hutvā attano pubbabhāgapaṭipattiyā vibhāvanamukhena aññaṃ byākaronto –

    ೧೨೭.

    127.

    ‘‘ತಿಣ್ಣಂ ಮೇ ತಾಲಪತ್ತಾನಂ, ಗಙ್ಗಾತೀರೇ ಕುಟೀ ಕತಾ।

    ‘‘Tiṇṇaṃ me tālapattānaṃ, gaṅgātīre kuṭī katā;

    ಛವಸಿತ್ತೋವ ಮೇ ಪತ್ತೋ, ಪಂಸುಕೂಲಞ್ಚ ಚೀವರಂ॥

    Chavasittova me patto, paṃsukūlañca cīvaraṃ.

    ೧೨೮.

    128.

    ‘‘ದ್ವಿನ್ನಂ ಅನ್ತರವಸ್ಸಾನಂ, ಏಕಾ ವಾಚಾ ಮೇ ಭಾಸಿತಾ।

    ‘‘Dvinnaṃ antaravassānaṃ, ekā vācā me bhāsitā;

    ತತಿಯೇ ಅನ್ತರವಸ್ಸಮ್ಹಿ, ತಮೋಖನ್ಧೋ ಪದಾಲಿತೋ’’ತಿ॥ – ಗಾಥಾದ್ವಯಂ ಅಭಾಸಿ।

    Tatiye antaravassamhi, tamokhandho padālito’’ti. – gāthādvayaṃ abhāsi;

    ತತ್ಥ ತಿಣ್ಣಂ ಮೇ ತಾಲಪತ್ತಾನಂ, ಗಙ್ಗಾತೀರೇ ಕುಟೀ ಕತಾತಿ ತಾಲರುಕ್ಖತೋ ಪಹಿತೇಹಿ ತೀಹಿ ತಾಲಪಣ್ಣೇಹಿ ಮಯ್ಹಂ ವಸ್ಸನಪರಿಹರಣತ್ಥಂ ಗಙ್ಗಾಯ ನದಿಯಾ ತೀರೇ ಕುಟಿಕಾ ಕತಾ। ತೇನ ಅತ್ತನೋ ಸೇನಾಸನಸನ್ತೋಸಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ವುತ್ತಞ್ಹಿ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿನಾ –

    Tattha tiṇṇaṃ me tālapattānaṃ, gaṅgātīre kuṭī katāti tālarukkhato pahitehi tīhi tālapaṇṇehi mayhaṃ vassanapariharaṇatthaṃ gaṅgāya nadiyā tīre kuṭikā katā. Tena attano senāsanasantosaṃ dasseti. Vuttañhi dhammasenāpatinā –

    ‘‘ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ, ಜಣ್ಣುಕೇ ನಾಭಿವಸ್ಸತಿ।

    ‘‘Pallaṅkena nisinnassa, jaṇṇuke nābhivassati;

    ಅಲಂ ಫಾಸುವಿಹಾರಾಯ, ಪಹಿತತ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ’’ತಿ॥ (ಥೇರಗಾ॰ ೯೮೫; ಮಿ॰ ಪ॰ ೬.೧.೧)।

    Alaṃ phāsuvihārāya, pahitattassa bhikkhuno’’ti. (theragā. 985; mi. pa. 6.1.1);

    ‘‘ತಾಲಪತ್ತೀನ’’ನ್ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಸೋ ಏವತ್ಥೋ। ಛವಸಿತ್ತೋವ ಮೇ ಪತ್ತೋತಿ ಮಯ್ಹಂ ಪತ್ತೋ ಛವಸಿತ್ತಸದಿಸೋ, ಮತಾನಂ ಖೀರಸೇಚನಕುಣ್ಡಸದಿಸೋತಿ ಅತ್ಥೋ । ಪಂಸುಕೂಲಞ್ಚ ಚೀವರನ್ತಿ ಚೀವರಞ್ಚ ಮೇ ಅನ್ತರಮಗ್ಗಸುಸಾನಾದೀಸು ಛಡ್ಡಿತನನ್ತಕೇಹಿ ಕತಂ ಪಂಸುಕೂಲಂ। ಪದದ್ವಯೇನ ಪರಿಕ್ಖಾರಸನ್ತೋಸಂ ದಸ್ಸೇತಿ।

    ‘‘Tālapattīna’’ntipi pāṭho, so evattho. Chavasittova me pattoti mayhaṃ patto chavasittasadiso, matānaṃ khīrasecanakuṇḍasadisoti attho . Paṃsukūlañca cīvaranti cīvarañca me antaramaggasusānādīsu chaḍḍitanantakehi kataṃ paṃsukūlaṃ. Padadvayena parikkhārasantosaṃ dasseti.

    ದ್ವಿನ್ನಂ ಅನ್ತರವಸ್ಸಾನನ್ತಿ ದ್ವೀಸು ಅನ್ತರವಸ್ಸೇಸು ಪಬ್ಬಜಿತತೋ ಅರಹತ್ತಮಪ್ಪತ್ತಸಂವಚ್ಛರೇಸು। ಏಕಾ ವಾಚಾ ಮೇ ಭಾಸಿತಾತಿ ಏಕಾ, ‘‘ಅಲಂ, ಭಗಿನೀ’’ತಿ ಖೀರಪಟಿಕ್ಖೇಪವಾಚಾ ಏವ ಮಯಾ ವುತ್ತಾ, ಅಞ್ಞೋ ತತ್ಥ ವಚೀಭೇದೋ ನಾಹೋಸಿ। ತೇನ ಉಕ್ಕಂಸಗತಂ ಕಾಯವಚೀಸಂಯಮಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತತಿಯೇ ಅನ್ತರವಸ್ಸಮ್ಹೀತಿ ತತಿಯಸ್ಸ ಸಂವಚ್ಛರಸ್ಸ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಪರಿಪುಣ್ಣೇಯೇವ। ತಮೋಖನ್ಧೋ ಪದಾಲಿತೋತಿ ಅಗ್ಗಮಗ್ಗೇನ ತಮೋಖನ್ಧೋ ಭಿನ್ನೋ, ಅವಿಜ್ಜಾನುಸಯೋ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನ ತದೇಕಟ್ಠತಾಯ ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸಾನಂ ಅನವಸೇಸಪ್ಪಹಾನಂ ವದತಿ।

    Dvinnaṃantaravassānanti dvīsu antaravassesu pabbajitato arahattamappattasaṃvaccharesu. Ekā vācā me bhāsitāti ekā, ‘‘alaṃ, bhaginī’’ti khīrapaṭikkhepavācā eva mayā vuttā, añño tattha vacībhedo nāhosi. Tena ukkaṃsagataṃ kāyavacīsaṃyamaṃ dasseti. Tatiye antaravassamhīti tatiyassa saṃvaccharassa abbhantare, tasmiṃ aparipuṇṇeyeva. Tamokhandho padālitoti aggamaggena tamokhandho bhinno, avijjānusayo samucchinnoti attho. Tena tadekaṭṭhatāya sabbakilesānaṃ anavasesappahānaṃ vadati.

    ಗಙ್ಗಾತೀರಿಯತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Gaṅgātīriyattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೪. ಗಙ್ಗಾತೀರಿಯತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 4. Gaṅgātīriyattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact