Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā

    [౨౦౫] ౫. గఙ్గేయ్యజాతకవణ్ణనా

    [205] 5. Gaṅgeyyajātakavaṇṇanā

    సోభతి మచ్ఛో గఙ్గేయ్యోతి ఇదం సత్థా జేతవనే విహరన్తో ద్వే దహరభిక్ఖూ ఆరబ్భ కథేసి. తే కిర సావత్థివాసినో కులపుత్తా సాసనే పబ్బజిత్వా అసుభభావనం అనునుయుఞ్జిత్వా రూపపసంసకా హుత్వా రూపం ఉపలాళేన్తా విచరింసు. తే ఏకదివసం ‘‘త్వం న సోభసి, అహం సోభామీ’’తి రూపం నిస్సాయ ఉప్పన్నవివాదా అవిదూరే నిసిన్నం ఏకం మహల్లకత్థేరం దిస్వా ‘‘ఏసో అమ్హాకం సోభనభావం వా అసోభనభావం వా జానిస్సతీ’’తి తం ఉపసఙ్కమిత్వా ‘‘భన్తే, కో అమ్హేసు సోభనో’’తి పుచ్ఛింసు. సో ‘‘ఆవుసో, తుమ్హేహి అహమేవ సోభనతరో’’తి ఆహ. దహరా ‘‘అయం మహల్లకో అమ్హేహి పుచ్ఛితం అకథేత్వా అపుచ్ఛితం కథేతీ’’తి తం పరిభాసిత్వా పక్కమింసు. సా తేసం కిరియా భిక్ఖుసఙ్ఘే పాకటా జాతా. అథేకదివసం ధమ్మసభాయం కథం సముట్ఠాపేసుం – ‘‘ఆవుసో, అసుకో మహల్లకో థేరో కిర తే రూపనిస్సితకే దహరే లజ్జాపేసీ’’తి. సత్థా ఆగన్త్వా ‘‘కాయ నుత్థ, భిక్ఖవే, ఏతరహి కథాయ సన్నిసిన్నా’’తి పుచ్ఛిత్వా ‘‘ఇమాయ నామా’’తి వుత్తే ‘‘న, భిక్ఖవే, ఇమే ద్వే దహరా ఇదానేవ రూపపసంసకా, పుబ్బేపేతే రూపమేవ ఉపలాళేన్తా విచరింసూ’’తి వత్వా అతీతం ఆహరి.

    Sobhatimaccho gaṅgeyyoti idaṃ satthā jetavane viharanto dve daharabhikkhū ārabbha kathesi. Te kira sāvatthivāsino kulaputtā sāsane pabbajitvā asubhabhāvanaṃ anunuyuñjitvā rūpapasaṃsakā hutvā rūpaṃ upalāḷentā vicariṃsu. Te ekadivasaṃ ‘‘tvaṃ na sobhasi, ahaṃ sobhāmī’’ti rūpaṃ nissāya uppannavivādā avidūre nisinnaṃ ekaṃ mahallakattheraṃ disvā ‘‘eso amhākaṃ sobhanabhāvaṃ vā asobhanabhāvaṃ vā jānissatī’’ti taṃ upasaṅkamitvā ‘‘bhante, ko amhesu sobhano’’ti pucchiṃsu. So ‘‘āvuso, tumhehi ahameva sobhanataro’’ti āha. Daharā ‘‘ayaṃ mahallako amhehi pucchitaṃ akathetvā apucchitaṃ kathetī’’ti taṃ paribhāsitvā pakkamiṃsu. Sā tesaṃ kiriyā bhikkhusaṅghe pākaṭā jātā. Athekadivasaṃ dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ – ‘‘āvuso, asuko mahallako thero kira te rūpanissitake dahare lajjāpesī’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, ime dve daharā idāneva rūpapasaṃsakā, pubbepete rūpameva upalāḷentā vicariṃsū’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    అతీతే బారాణసియం బ్రహ్మదత్తే రజ్జం కారేన్తే బోధిసత్తో గఙ్గాతీరే రుక్ఖదేవతా అహోసి. తదా గఙ్గాయమునానం సమాగమట్ఠానే గఙ్గేయ్యో చ యామునేయ్యో చ ద్వే మచ్ఛా ‘‘అహం సోభామి, త్వం న సోభసీ’’తి రూపం నిస్సాయ వివదమానా అవిదూరే గఙ్గాతీరే కచ్ఛపం నిపన్నం దిస్వా ‘‘ఏసో అమ్హాకం సోభనభావం వా అసోభనభావం వా జానిస్సతీ’’తి తం ఉపసఙ్కమిత్వా ‘‘కిం ను ఖో, సమ్మ కచ్ఛప, గఙ్గేయ్యో సోభతి, ఉదాహు యామునేయ్యో’’తి పుచ్ఛింసు. కచ్ఛపో ‘‘గఙ్గేయ్యోపి సోభతి , యామునేయ్యోపి సోభతి, తుమ్హేహి పన ద్వీహి అహమేవ అతిరేకతరం సోభామీ’’తి ఇమమత్థం పకాసేన్తో పఠమం గాథమాహ –

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto gaṅgātīre rukkhadevatā ahosi. Tadā gaṅgāyamunānaṃ samāgamaṭṭhāne gaṅgeyyo ca yāmuneyyo ca dve macchā ‘‘ahaṃ sobhāmi, tvaṃ na sobhasī’’ti rūpaṃ nissāya vivadamānā avidūre gaṅgātīre kacchapaṃ nipannaṃ disvā ‘‘eso amhākaṃ sobhanabhāvaṃ vā asobhanabhāvaṃ vā jānissatī’’ti taṃ upasaṅkamitvā ‘‘kiṃ nu kho, samma kacchapa, gaṅgeyyo sobhati, udāhu yāmuneyyo’’ti pucchiṃsu. Kacchapo ‘‘gaṅgeyyopi sobhati , yāmuneyyopi sobhati, tumhehi pana dvīhi ahameva atirekataraṃ sobhāmī’’ti imamatthaṃ pakāsento paṭhamaṃ gāthamāha –

    ౧౦౯.

    109.

    ‘‘సోభతి మచ్ఛో గఙ్గేయ్యో, అథో సోభతి యామునో;

    ‘‘Sobhati maccho gaṅgeyyo, atho sobhati yāmuno;

    చతుప్పదోయం పురిసో, నిగ్రోధపరిమణ్డలో;

    Catuppadoyaṃ puriso, nigrodhaparimaṇḍalo;

    ఈసకాయతగీవో చ, సబ్బేవ అతిరోచతీ’’తి.

    Īsakāyatagīvo ca, sabbeva atirocatī’’ti.

    తత్థ చతుప్పదోయన్తి చతుప్పదో అయం. పురిసోతి అత్తానం సన్ధాయ వదతి. నిగ్రోధపరిమణ్డలోతి సుజాతో నిగ్రోధో వియ పరిమణ్డలో. ఈసకాయతగీవోతి రథీసా వియ ఆయతగీవో . సబ్బేవ అతిరోచతీతి ఏవం సణ్ఠానసమ్పన్నో కచ్ఛపో సబ్బేవ అతిరోచతి, అహమేవ సబ్బే తుమ్హే అతిక్కమిత్వా సోభామీతి వదతి.

    Tattha catuppadoyanti catuppado ayaṃ. Purisoti attānaṃ sandhāya vadati. Nigrodhaparimaṇḍaloti sujāto nigrodho viya parimaṇḍalo. Īsakāyatagīvoti rathīsā viya āyatagīvo . Sabbeva atirocatīti evaṃ saṇṭhānasampanno kacchapo sabbeva atirocati, ahameva sabbe tumhe atikkamitvā sobhāmīti vadati.

    మచ్ఛా తస్స కథం హుత్వా ‘‘అమ్భో! పాపకచ్ఛప అమ్హేహి పుచ్ఛితం అకథేత్వా అఞ్ఞమేవ కథేసీ’’తి వత్వా దుతియం గాథమాహ –

    Macchā tassa kathaṃ hutvā ‘‘ambho! Pāpakacchapa amhehi pucchitaṃ akathetvā aññameva kathesī’’ti vatvā dutiyaṃ gāthamāha –

    ౧౧౦.

    110.

    ‘‘యం పుచ్ఛితో న తం అక్ఖాసి, అఞ్ఞం అక్ఖాసి పుచ్ఛితో;

    ‘‘Yaṃ pucchito na taṃ akkhāsi, aññaṃ akkhāsi pucchito;

    అత్థప్పసంసకో పోసో, నాయం అస్మాక రుచ్చతీ’’తి.

    Atthappasaṃsako poso, nāyaṃ asmāka ruccatī’’ti.

    తత్థ అత్తప్పసంసకోతి అత్తానం పసంసనసీలో అత్తుక్కంసకో పోసో. నాయం అస్మాక రుచ్చతీతి అయం పాపకచ్ఛపో అమ్హాకం న రుచ్చతి న ఖమతీతి కచ్ఛపస్స ఉపరి ఉదకం ఖిపిత్వా సకట్ఠానమేవ గమింసు.

    Tattha attappasaṃsakoti attānaṃ pasaṃsanasīlo attukkaṃsako poso. Nāyaṃ asmāka ruccatīti ayaṃ pāpakacchapo amhākaṃ na ruccati na khamatīti kacchapassa upari udakaṃ khipitvā sakaṭṭhānameva gamiṃsu.

    సత్థా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా జాతకం సమోధానేసి – ‘‘తదా ద్వే మచ్ఛా ద్వే దహరభిక్ఖూ అహేసుం, కచ్ఛపో మహల్లకో, ఇమస్స కారణస్స పచ్చక్ఖకారికా గఙ్గాతీరే నిబ్బత్తరుక్ఖదేవతా పన అహమేవ అహోసి’’న్తి.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā dve macchā dve daharabhikkhū ahesuṃ, kacchapo mahallako, imassa kāraṇassa paccakkhakārikā gaṅgātīre nibbattarukkhadevatā pana ahameva ahosi’’nti.

    గఙ్గేయ్యజాతకవణ్ణనా పఞ్చమా.

    Gaṅgeyyajātakavaṇṇanā pañcamā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౨౦౫. గఙ్గేయ్యజాతకం • 205. Gaṅgeyyajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact