Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [੨੦੫] ੫. ਗਙ੍ਗੇਯ੍ਯਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ

    [205] 5. Gaṅgeyyajātakavaṇṇanā

    ਸੋਭਤਿ ਮਚ੍ਛੋ ਗਙ੍ਗੇਯ੍ਯੋਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਦ੍વੇ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਤੇ ਕਿਰ ਸਾવਤ੍ਥਿવਾਸਿਨੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਅਸੁਭਭਾવਨਂ ਅਨੁਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਰੂਪਪਸਂਸਕਾ ਹੁਤ੍વਾ ਰੂਪਂ ਉਪਲਾਲ਼ੇਨ੍ਤਾ વਿਚਰਿਂਸੁ। ਤੇ ਏਕਦਿવਸਂ ‘‘ਤ੍વਂ ਨ ਸੋਭਸਿ, ਅਹਂ ਸੋਭਾਮੀ’’ਤਿ ਰੂਪਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨવਿવਾਦਾ ਅવਿਦੂਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਏਕਂ ਮਹਲ੍ਲਕਤ੍ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਏਸੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸੋਭਨਭਾવਂ વਾ ਅਸੋਭਨਭਾવਂ વਾ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਕੋ ਅਮ੍ਹੇਸੁ ਸੋਭਨੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ। ਸੋ ‘‘ਆવੁਸੋ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਅਹਮੇવ ਸੋਭਨਤਰੋ’’ਤਿ ਆਹ। ਦਹਰਾ ‘‘ਅਯਂ ਮਹਲ੍ਲਕੋ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਂ ਅਕਥੇਤ੍વਾ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤਂ ਕਥੇਤੀ’’ਤਿ ਤਂ ਪਰਿਭਾਸਿਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ। ਸਾ ਤੇਸਂ ਕਿਰਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਪਾਕਟਾ ਜਾਤਾ। ਅਥੇਕਦਿવਸਂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ – ‘‘ਆવੁਸੋ, ਅਸੁਕੋ ਮਹਲ੍ਲਕੋ ਥੇਰੋ ਕਿਰ ਤੇ ਰੂਪਨਿਸ੍ਸਿਤਕੇ ਦਹਰੇ ਲਜ੍ਜਾਪੇਸੀ’’ਤਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮੇ ਦ੍વੇ ਦਹਰਾ ਇਦਾਨੇવ ਰੂਪਪਸਂਸਕਾ, ਪੁਬ੍ਬੇਪੇਤੇ ਰੂਪਮੇવ ਉਪਲਾਲ਼ੇਨ੍ਤਾ વਿਚਰਿਂਸੂ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ।

    Sobhatimaccho gaṅgeyyoti idaṃ satthā jetavane viharanto dve daharabhikkhū ārabbha kathesi. Te kira sāvatthivāsino kulaputtā sāsane pabbajitvā asubhabhāvanaṃ anunuyuñjitvā rūpapasaṃsakā hutvā rūpaṃ upalāḷentā vicariṃsu. Te ekadivasaṃ ‘‘tvaṃ na sobhasi, ahaṃ sobhāmī’’ti rūpaṃ nissāya uppannavivādā avidūre nisinnaṃ ekaṃ mahallakattheraṃ disvā ‘‘eso amhākaṃ sobhanabhāvaṃ vā asobhanabhāvaṃ vā jānissatī’’ti taṃ upasaṅkamitvā ‘‘bhante, ko amhesu sobhano’’ti pucchiṃsu. So ‘‘āvuso, tumhehi ahameva sobhanataro’’ti āha. Daharā ‘‘ayaṃ mahallako amhehi pucchitaṃ akathetvā apucchitaṃ kathetī’’ti taṃ paribhāsitvā pakkamiṃsu. Sā tesaṃ kiriyā bhikkhusaṅghe pākaṭā jātā. Athekadivasaṃ dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ – ‘‘āvuso, asuko mahallako thero kira te rūpanissitake dahare lajjāpesī’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, ime dve daharā idāneva rūpapasaṃsakā, pubbepete rūpameva upalāḷentā vicariṃsū’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਗਙ੍ਗਾਤੀਰੇ ਰੁਕ੍ਖਦੇવਤਾ ਅਹੋਸਿ। ਤਦਾ ਗਙ੍ਗਾਯਮੁਨਾਨਂ ਸਮਾਗਮਟ੍ਠਾਨੇ ਗਙ੍ਗੇਯ੍ਯੋ ਚ ਯਾਮੁਨੇਯ੍ਯੋ ਚ ਦ੍વੇ ਮਚ੍ਛਾ ‘‘ਅਹਂ ਸੋਭਾਮਿ, ਤ੍વਂ ਨ ਸੋਭਸੀ’’ਤਿ ਰੂਪਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿવਦਮਾਨਾ ਅવਿਦੂਰੇ ਗਙ੍ਗਾਤੀਰੇ ਕਚ੍ਛਪਂ ਨਿਪਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਏਸੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸੋਭਨਭਾવਂ વਾ ਅਸੋਭਨਭਾવਂ વਾ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਸਮ੍ਮ ਕਚ੍ਛਪ, ਗਙ੍ਗੇਯ੍ਯੋ ਸੋਭਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਯਾਮੁਨੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ। ਕਚ੍ਛਪੋ ‘‘ਗਙ੍ਗੇਯ੍ਯੋਪਿ ਸੋਭਤਿ , ਯਾਮੁਨੇਯ੍ਯੋਪਿ ਸੋਭਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਪਨ ਦ੍વੀਹਿ ਅਹਮੇવ ਅਤਿਰੇਕਤਰਂ ਸੋਭਾਮੀ’’ਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਪਠਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto gaṅgātīre rukkhadevatā ahosi. Tadā gaṅgāyamunānaṃ samāgamaṭṭhāne gaṅgeyyo ca yāmuneyyo ca dve macchā ‘‘ahaṃ sobhāmi, tvaṃ na sobhasī’’ti rūpaṃ nissāya vivadamānā avidūre gaṅgātīre kacchapaṃ nipannaṃ disvā ‘‘eso amhākaṃ sobhanabhāvaṃ vā asobhanabhāvaṃ vā jānissatī’’ti taṃ upasaṅkamitvā ‘‘kiṃ nu kho, samma kacchapa, gaṅgeyyo sobhati, udāhu yāmuneyyo’’ti pucchiṃsu. Kacchapo ‘‘gaṅgeyyopi sobhati , yāmuneyyopi sobhati, tumhehi pana dvīhi ahameva atirekataraṃ sobhāmī’’ti imamatthaṃ pakāsento paṭhamaṃ gāthamāha –

    ੧੦੯.

    109.

    ‘‘ਸੋਭਤਿ ਮਚ੍ਛੋ ਗਙ੍ਗੇਯ੍ਯੋ, ਅਥੋ ਸੋਭਤਿ ਯਾਮੁਨੋ।

    ‘‘Sobhati maccho gaṅgeyyo, atho sobhati yāmuno;

    ਚਤੁਪ੍ਪਦੋਯਂ ਪੁਰਿਸੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧਪਰਿਮਣ੍ਡਲੋ।

    Catuppadoyaṃ puriso, nigrodhaparimaṇḍalo;

    ਈਸਕਾਯਤਗੀવੋ ਚ, ਸਬ੍ਬੇવ ਅਤਿਰੋਚਤੀ’’ਤਿ॥

    Īsakāyatagīvo ca, sabbeva atirocatī’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਚਤੁਪ੍ਪਦੋਯਨ੍ਤਿ ਚਤੁਪ੍ਪਦੋ ਅਯਂ। ਪੁਰਿਸੋਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ। ਨਿਗ੍ਰੋਧਪਰਿਮਣ੍ਡਲੋਤਿ ਸੁਜਾਤੋ ਨਿਗ੍ਰੋਧੋ વਿਯ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲੋ। ਈਸਕਾਯਤਗੀવੋਤਿ ਰਥੀਸਾ વਿਯ ਆਯਤਗੀવੋ । ਸਬ੍ਬੇવ ਅਤਿਰੋਚਤੀਤਿ ਏવਂ ਸਣ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਕਚ੍ਛਪੋ ਸਬ੍ਬੇવ ਅਤਿਰੋਚਤਿ, ਅਹਮੇવ ਸਬ੍ਬੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਸੋਭਾਮੀਤਿ વਦਤਿ।

    Tattha catuppadoyanti catuppado ayaṃ. Purisoti attānaṃ sandhāya vadati. Nigrodhaparimaṇḍaloti sujāto nigrodho viya parimaṇḍalo. Īsakāyatagīvoti rathīsā viya āyatagīvo . Sabbeva atirocatīti evaṃ saṇṭhānasampanno kacchapo sabbeva atirocati, ahameva sabbe tumhe atikkamitvā sobhāmīti vadati.

    ਮਚ੍ਛਾ ਤਸ੍ਸ ਕਥਂ ਹੁਤ੍વਾ ‘‘ਅਮ੍ਭੋ! ਪਾਪਕਚ੍ਛਪ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਂ ਅਕਥੇਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਮੇવ ਕਥੇਸੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਦੁਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Macchā tassa kathaṃ hutvā ‘‘ambho! Pāpakacchapa amhehi pucchitaṃ akathetvā aññameva kathesī’’ti vatvā dutiyaṃ gāthamāha –

    ੧੧੦.

    110.

    ‘‘ਯਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਨ ਤਂ ਅਕ੍ਖਾਸਿ, ਅਞ੍ਞਂ ਅਕ੍ਖਾਸਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ।

    ‘‘Yaṃ pucchito na taṃ akkhāsi, aññaṃ akkhāsi pucchito;

    ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਸਂਸਕੋ ਪੋਸੋ, ਨਾਯਂ ਅਸ੍ਮਾਕ ਰੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ॥

    Atthappasaṃsako poso, nāyaṃ asmāka ruccatī’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਪ੍ਪਸਂਸਕੋਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਸਂਸਨਸੀਲੋ ਅਤ੍ਤੁਕ੍ਕਂਸਕੋ ਪੋਸੋ। ਨਾਯਂ ਅਸ੍ਮਾਕ ਰੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਯਂ ਪਾਪਕਚ੍ਛਪੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਨ ਰੁਚ੍ਚਤਿ ਨ ਖਮਤੀਤਿ ਕਚ੍ਛਪਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਉਦਕਂ ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਸਕਟ੍ਠਾਨਮੇવ ਗਮਿਂਸੁ।

    Tattha attappasaṃsakoti attānaṃ pasaṃsanasīlo attukkaṃsako poso. Nāyaṃ asmāka ruccatīti ayaṃ pāpakacchapo amhākaṃ na ruccati na khamatīti kacchapassa upari udakaṃ khipitvā sakaṭṭhānameva gamiṃsu.

    ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ – ‘‘ਤਦਾ ਦ੍વੇ ਮਚ੍ਛਾ ਦ੍વੇ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੂ ਅਹੇਸੁਂ, ਕਚ੍ਛਪੋ ਮਹਲ੍ਲਕੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਕਾਰਣਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਕਾਰਿਕਾ ਗਙ੍ਗਾਤੀਰੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਰੁਕ੍ਖਦੇવਤਾ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ।

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā dve macchā dve daharabhikkhū ahesuṃ, kacchapo mahallako, imassa kāraṇassa paccakkhakārikā gaṅgātīre nibbattarukkhadevatā pana ahameva ahosi’’nti.

    ਗਙ੍ਗੇਯ੍ਯਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਪਞ੍ਚਮਾ।

    Gaṅgeyyajātakavaṇṇanā pañcamā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi / ੨੦੫. ਗਙ੍ਗੇਯ੍ਯਜਾਤਕਂ • 205. Gaṅgeyyajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact