| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಉದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Udāna-aṭṭhakathā |
೮. ಗಣಿಕಾಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
8. Gaṇikāsuttavaṇṇanā
೫೮. ಅಟ್ಠಮೇ ದ್ವೇ ಪೂಗಾತಿ ದ್ವೇ ಗಣಾ। ಅಞ್ಞತರಿಸ್ಸಾ ಗಣಿಕಾಯಾತಿ ಅಞ್ಞತರಾಯ ನಗರಸೋಭಿನಿಯಾ। ಸಾರತ್ತಾತಿ ಸುಟ್ಠು ರತ್ತಾ। ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತಾತಿ ಕಿಲೇಸವಸೇನ ಬದ್ಧಚಿತ್ತಾ। ರಾಜಗಹೇ ಕಿರ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಛಣದಿವಸೇ ಬಹೂ ಧುತ್ತಪುರಿಸಾ ಗಣಬನ್ಧನೇನ ವಿಚರನ್ತಾ ಏಕಮೇಕಸ್ಸ ಏಕಮೇಕಂ ವೇಸಿಂ ಆನೇತ್ವಾ ಉಯ್ಯಾನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಛಣಕೀಳಂ ಕೀಳಿಂಸು। ತತೋ ಪರಮ್ಪಿ ದ್ವೇ ತಯೋ ಛಣದಿವಸೇ ತಂ ತಂಯೇವ ವೇಸಿಂ ಆನೇತ್ವಾ ಛಣಕೀಳಂ ಕೀಳಿಂಸು। ಅಥಾಪರಸ್ಮಿಂ ಛಣದಿವಸೇ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಧುತ್ತಾ ತಥೇವ ಛಣಕೀಳಂ ಕೀಳಿತುಕಾಮಾ ವೇಸಿಯೋ ಆನೇನ್ತಾ ಪುರಿಮಧುತ್ತೇಹಿ ಪುಬ್ಬೇ ಆನೀತಂ ಏಕಂ ವೇಸಿಂ ಆನೇನ್ತಿ। ಇತರೇ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪರಿಗ್ಗಹೋ’’ತಿ ಆಹಂಸು। ತೇಪಿ ತಥೇವ ಆಹಂಸು। ‘‘ಏವಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪರಿಗ್ಗಹೋ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪರಿಗ್ಗಹೋ’’ತಿ ಕಲಹಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಪಾಣಿಪ್ಪಹಾರಾದೀನಿ ಅಕಂಸು। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ರಾಜಗಹೇ ದ್ವೇ ಪೂಗಾ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಉಪಕ್ಕಮನ್ತೀತಿ ಪಹರನ್ತಿ। ಮರಣಮ್ಪಿ ನಿಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಬಲವೂಪಕ್ಕಮೇಹಿ ಮರಣಂ ಉಪಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಇತರೇಪಿ ಮರಣಮತ್ತಂ ಮರಣಪ್ಪಮಾಣದುಕ್ಖಂ ಪಾಪುಣನ್ತಿ।
58. Aṭṭhame dve pūgāti dve gaṇā. Aññatarissā gaṇikāyāti aññatarāya nagarasobhiniyā. Sārattāti suṭṭhu rattā. Paṭibaddhacittāti kilesavasena baddhacittā. Rājagahe kira ekasmiṃ chaṇadivase bahū dhuttapurisā gaṇabandhanena vicarantā ekamekassa ekamekaṃ vesiṃ ānetvā uyyānaṃ pavisitvā chaṇakīḷaṃ kīḷiṃsu. Tato parampi dve tayo chaṇadivase taṃ taṃyeva vesiṃ ānetvā chaṇakīḷaṃ kīḷiṃsu. Athāparasmiṃ chaṇadivase aññepi dhuttā tatheva chaṇakīḷaṃ kīḷitukāmā vesiyo ānentā purimadhuttehi pubbe ānītaṃ ekaṃ vesiṃ ānenti. Itare taṃ disvā ‘‘ayaṃ amhākaṃ pariggaho’’ti āhaṃsu. Tepi tatheva āhaṃsu. ‘‘Evaṃ amhākaṃ pariggaho, amhākaṃ pariggaho’’ti kalahaṃ vaḍḍhetvā pāṇippahārādīni akaṃsu. Tena vuttaṃ – ‘‘tena kho pana samayena rājagahe dve pūgā’’tiādi. Tattha upakkamantīti paharanti. Maraṇampi nigacchantīti balavūpakkamehi maraṇaṃ upagacchanti, itarepi maraṇamattaṃ maraṇappamāṇadukkhaṃ pāpuṇanti.
ಏತಮತ್ಥಂ ವಿದಿತ್ವಾತಿ ಏತಂ ಕಾಮೇಸು ಗೇಧಂ ವಿವಾದಮೂಲಂ ಸಬ್ಬಾನತ್ಥಮೂಲನ್ತಿ ಸಬ್ಬಾಕಾರತೋ ವಿದಿತ್ವಾ। ಇಮಂ ಉದಾನನ್ತಿ ಅನ್ತದ್ವಯೇ ಚ ಮಜ್ಝಿಮಾಯ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಆದೀನವಾನಿಸಂಸವಿಭಾವನಂ ಇಮಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ।
Etamatthaṃ viditvāti etaṃ kāmesu gedhaṃ vivādamūlaṃ sabbānatthamūlanti sabbākārato viditvā. Imaṃ udānanti antadvaye ca majjhimāya paṭipattiyā ādīnavānisaṃsavibhāvanaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.
ತತ್ಥ ಯಞ್ಚ ಪತ್ತನ್ತಿ ಯಂ ರೂಪಾದಿಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣಜಾತಂ ಪತ್ತಂ ‘‘ನತ್ಥಿ ಕಾಮೇಸು ದೋಸೋ’’ತಿ ದಿಟ್ಠಿಂ ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ ವಾ ಅಪುರಕ್ಖತ್ವಾ ವಾ ಏತರಹಿ ಲದ್ಧಂ ಅನುಭುಯ್ಯಮಾನಂ। ಯಞ್ಚ ಪತ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಯಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣಜಾತಮೇವ ‘‘ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾ ಕಾಮಾ, ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾ ಕಾಮಾ, ಆಸೇವಿತಬ್ಬಾ ಕಾಮಾ, ಪಟಿಸೇವಿತಬ್ಬಾ ಕಾಮಾ, ಯೋ ಕಾಮೇ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ಸೋ ಲೋಕಂ ವಡ್ಢೇತಿ, ಯೋ ಲೋಕಂ ವಡ್ಢೇತಿ, ಸೋ ಬಹುಂ ಪುಞ್ಞಂ ಪಸವತೀ’’ತಿ ದಿಟ್ಠಿಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ತಂ ಅನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಕತೇನ ಕಮ್ಮುನಾ ಅನಾಗತೇ ಪತ್ತಬ್ಬಂ ಅನುಭವಿತಬ್ಬಞ್ಚ। ಉಭಯಮೇತಂ ರಜಾನುಕಿಣ್ಣನ್ತಿ ಏತಂ ಉಭಯಂ ಪತ್ತಂ ಪತ್ತಬ್ಬಞ್ಚ ರಾಗರಜಾದೀಹಿ ಅನುಕಿಣ್ಣಂ। ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಹಿ ವತ್ಥುಕಾಮೇ ಅನುಭವನ್ತೋ ರಾಗರಜೇನ ವೋಕಿಣ್ಣೋ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಪನ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಚಿತ್ತಸ್ಸ ಫಲೇ ಆಯತಿಂ ಆಪನ್ನೇ ದೋಮನಸ್ಸುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ದೋಸರಜೇನ ವೋಕಿಣ್ಣೋ ಹೋತಿ, ಉಭಯತ್ಥಾಪಿ ಮೋಹರಜೇನ ವೋಕಿಣ್ಣೋ ಹೋತಿ। ಕಸ್ಸ ಪನೇತಂ ರಜಾನುಕಿಣ್ಣನ್ತಿ ಆಹ – ‘‘ಆತುರಸ್ಸಾನುಸಿಕ್ಖತೋ’’ತಿ ಕಾಮಪತ್ಥನಾವಸೇನ ಕಿಲೇಸಾತುರಸ್ಸ, ತಸ್ಸ ಚ ಫಲೇನ ದುಕ್ಖಾತುರಸ್ಸ ಚ ಉಭಯತ್ಥಾಪಿ ಪಟಿಕಾರಾಭಿಲಾಸಾಯ ಕಿಲೇಸಫಲೇ ಅನುಸಿಕ್ಖತೋ।
Tattha yañca pattanti yaṃ rūpādipañcakāmaguṇajātaṃ pattaṃ ‘‘natthi kāmesu doso’’ti diṭṭhiṃ purakkhatvā vā apurakkhatvā vā etarahi laddhaṃ anubhuyyamānaṃ. Yañca pattabbanti yañca kāmaguṇajātameva ‘‘bhuñjitabbā kāmā, paribhuñjitabbā kāmā, āsevitabbā kāmā, paṭisevitabbā kāmā, yo kāme paribhuñjati, so lokaṃ vaḍḍheti, yo lokaṃ vaḍḍheti, so bahuṃ puññaṃ pasavatī’’ti diṭṭhiṃ upanissāya taṃ anissajjitvā katena kammunā anāgate pattabbaṃ anubhavitabbañca. Ubhayametaṃ rajānukiṇṇanti etaṃ ubhayaṃ pattaṃ pattabbañca rāgarajādīhi anukiṇṇaṃ. Sampatte hi vatthukāme anubhavanto rāgarajena vokiṇṇo hoti, tattha pana saṃkiliṭṭhacittassa phale āyatiṃ āpanne domanassuppattiyā dosarajena vokiṇṇo hoti, ubhayatthāpi moharajena vokiṇṇo hoti. Kassa panetaṃ rajānukiṇṇanti āha – ‘‘āturassānusikkhato’’ti kāmapatthanāvasena kilesāturassa, tassa ca phalena dukkhāturassa ca ubhayatthāpi paṭikārābhilāsāya kilesaphale anusikkhato.
ತಥಾ ಯಞ್ಚ ಪತ್ತನ್ತಿ ಯಂ ಅಚೇಲಕವತಾದಿವಸೇನ ಪತ್ತಂ ಅತ್ತಪರಿತಾಪನಂ । ಯಞ್ಚ ಪತ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಯಂ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಮ್ಮಸಮಾದಾನಹೇತು ಅಪಾಯೇಸು ಪತ್ತಬ್ಬಂ ಫಲಂ। ಉಭಯಮೇತಂ ರಜಾನುಕಿಣ್ಣನ್ತಿ ತದುಭಯಂ ದುಕ್ಖರಜಾನುಕಿಣ್ಣಂ। ಆತುರಸ್ಸಾತಿ ಕಾಯಕಿಲಮಥೇನ ದುಕ್ಖಾತುರಸ್ಸ। ಅನುಸಿಕ್ಖತೋತಿ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಂ, ತಸ್ಸಾ ಸಮಾದಾಯಕೇ ಪುಗ್ಗಲೇ ಚ ಅನುಸಿಕ್ಖತೋ।
Tathā yañca pattanti yaṃ acelakavatādivasena pattaṃ attaparitāpanaṃ . Yañca pattabbanti yaṃ micchādiṭṭhikammasamādānahetu apāyesu pattabbaṃ phalaṃ. Ubhayametaṃ rajānukiṇṇanti tadubhayaṃ dukkharajānukiṇṇaṃ. Āturassāti kāyakilamathena dukkhāturassa. Anusikkhatoti micchādiṭṭhiṃ, tassā samādāyake puggale ca anusikkhato.
ಯೇ ಚ ಸಿಕ್ಖಾಸಾರಾತಿ ಯೇಹಿ ಯಥಾಸಮಾದಿನ್ನಂ ಸೀಲಬ್ಬತಾದಿಸಙ್ಖಾತಂ ಸಿಕ್ಖಂ ಸಾರತೋ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಇಮಿನಾ ಸಂಸಾರಸುದ್ಧೀ’’ತಿ ಕಥಿತಾ। ತೇನಾಹ – ಸೀಲಬ್ಬತಂ ಜೀವಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾರಾತಿ। ತತ್ಥ ಯಂ ‘‘ನ ಕರೋಮೀ’’ತಿ ಓರಮತಿ, ತಂ ಸೀಲಂ, ವಿಸಭೋಜನಕಿಚ್ಛಾಚರಣಾದಿಕಂ ವತಂ, ಸಾಕಭಕ್ಖತಾದಿಜೀವಿಕಾ ಜೀವಿತಂ, ಮೇಥುನವಿರತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಏತೇಸಂ ಅನುತಿಟ್ಠನಂ ಉಪಟ್ಠಾನಂ, ಭೂತಪಿಣ್ಡಕಪರಿಭಣ್ಡಾದಿವಸೇನ ಖನ್ಧದೇವಸಿವಾದಿಪರಿಚರಣಂ ವಾ ಉಪಟ್ಠಾನಂ, ಏವಮೇತೇಹಿ ಯಥಾವುತ್ತೇಹಿ ಸೀಲಾದೀಹಿ ಸಂಸಾರಸುದ್ಧಿ ಹೋತೀತಿ ತಾನಿ ಸಾರತೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಿತಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಿಕ್ಖಾಸಾರಾ ಸೀಲಬ್ಬತಂ ಜೀವಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ‘‘ಉಪಟ್ಠಾನಸಾರಾ’’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಅಯಮೇಕೋ ಅನ್ತೋತಿ ಅಯಂ ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸವಸೇನ ಅತ್ತಕಿಲಮಥಾನುಯೋಗಸಙ್ಖಾತೋ ಮಜ್ಝಿಮಾಯ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಉಪ್ಪಥಭೂತೋ ಲಾಮಕಟ್ಠೇನ ಚ ಏಕೋ ಅನ್ತೋ। ಅಯಂ ದುತಿಯೋ ಅನ್ತೋತಿ ಅಯಂ ಕಾಮಸುಖಲ್ಲಿಕಾನುಯೋಗೋ ಕಾಮೇಸು ಪಾತಬ್ಯತಾಪತ್ತಿಸಙ್ಖಾತೋ ದುತಿಯೋ ವುತ್ತನಯೇನ ಅನ್ತೋ।
Ye ca sikkhāsārāti yehi yathāsamādinnaṃ sīlabbatādisaṅkhātaṃ sikkhaṃ sārato gahetvā ‘‘iminā saṃsārasuddhī’’ti kathitā. Tenāha – sīlabbataṃ jīvitaṃ brahmacariyaṃ upaṭṭhānasārāti. Tattha yaṃ ‘‘na karomī’’ti oramati, taṃ sīlaṃ, visabhojanakicchācaraṇādikaṃ vataṃ, sākabhakkhatādijīvikā jīvitaṃ, methunavirati brahmacariyaṃ, etesaṃ anutiṭṭhanaṃ upaṭṭhānaṃ, bhūtapiṇḍakaparibhaṇḍādivasena khandhadevasivādiparicaraṇaṃ vā upaṭṭhānaṃ, evametehi yathāvuttehi sīlādīhi saṃsārasuddhi hotīti tāni sārato gahetvā ṭhitā samaṇabrāhmaṇā sikkhāsārā sīlabbataṃ jīvitaṃ brahmacariyaṃ ‘‘upaṭṭhānasārā’’ti veditabbā. Ayameko antoti ayaṃ sīlabbataparāmāsavasena attakilamathānuyogasaṅkhāto majjhimāya paṭipattiyā uppathabhūto lāmakaṭṭhena ca eko anto. Ayaṃ dutiyo antoti ayaṃ kāmasukhallikānuyogo kāmesu pātabyatāpattisaṅkhāto dutiyo vuttanayena anto.
ಇಚ್ಚೇತೇ ಉಭೋ ಅನ್ತಾತಿ ಕಾಮಸುಖಲ್ಲಿಕಾನುಯೋಗೋ ಅತ್ತಕಿಲಮಥಾನುಯೋಗೋ ಚ ಇತಿ ಏತೇ ಉಭೋ ಅನ್ತಾ। ತೇ ಚ ಖೋ ಏತರಹಿ ಪತ್ತೇ, ಆಯತಿಂ ಪತ್ತಬ್ಬೇ ಚ ಕಿಲೇಸದುಕ್ಖರಜಾನುಕಿಣ್ಣೇ ಕಾಮಗುಣೇ ಅತ್ತಪರಿತಾಪನೇ ಚ ಅಲ್ಲೀನೇಹಿ ಕಿಲೇಸದುಕ್ಖಾತುರಾನಂ ಅನುಸಿಕ್ಖನ್ತೇಹಿ, ಸಯಞ್ಚ ಕಿಲೇಸದುಕ್ಖಾತುರೇಹಿ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬತ್ತಾ ಲಾಮಕಾ ಉಪ್ಪಥಭೂತಾ ಚಾತಿ ಅನ್ತಾ। ಕಟಸಿವಡ್ಢನಾತಿ ಅನ್ಧಪುಥುಜ್ಜನೇಹಿ ಅಭಿಕಙ್ಖಿತಬ್ಬಟ್ಠೇನ ಕಟಸಿಸಙ್ಖಾತಾನಂ ತಣ್ಹಾಅವಿಜ್ಜಾನಂ ಅಭಿವಡ್ಢನಾ। ಕಟಸಿಯೋ ದಿಟ್ಠಿಂ ವಡ್ಢೇನ್ತೀತಿ ತಾ ಪನ ಕಟಸಿಯೋ ನಾನಪ್ಪಕಾರದಿಟ್ಠಿಂ ವಡ್ಢೇನ್ತಿ। ವತ್ಥುಕಾಮೇಸು ಅಸ್ಸಾದಾನುಪಸ್ಸಿನೋ ಹಿ ತೇ ಪಜಹಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಸ್ಸ ತಣ್ಹಾಅವಿಜ್ಜಾಸಹಕಾರೀಕಾರಣಂ ಲಭಿತ್ವಾ ‘‘ನತ್ಥಿ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ (ಧ॰ ಸ॰ ೧೨೨೧; ವಿಭ॰ ೯೩೮) ನತ್ಥಿಕದಿಟ್ಠಿಂ ಅಕಿರಿಯದಿಟ್ಠಿಂ ಅಹೇತುಕದಿಟ್ಠಿಞ್ಚ ಗಣ್ಹಾಪೇನ್ತಿ, ಅತ್ತಪರಿತಾಪನಂ ಅನುಯುತ್ತಸ್ಸ ಪನ ಅವಿಜ್ಜಾತಣ್ಹಾಸಹಕಾರೀಕಾರಣಂ ಲಭಿತ್ವಾ ‘‘ಸೀಲೇನ ಸುದ್ಧಿ ವತೇನ ಸುದ್ಧೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಅತ್ತಸುದ್ಧಿಅಭಿಲಾಸೇನ ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸದಿಟ್ಠಿಂ ಗಣ್ಹಾಪೇನ್ತಿ। ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಯಾ ಪನ ತೇಸಂ ಪಚ್ಚಯಭಾವೋ ಪಾಕಟೋಯೇವ। ಏವಂ ಅನ್ತದ್ವಯೂಪನಿಸ್ಸಯೇನ ತಣ್ಹಾಅವಿಜ್ಜಾನಂ ದಿಟ್ಠಿವಡ್ಢಕತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಕಟಸೀತಿ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಖನ್ಧಾನಂ ಅಧಿವಚನ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ। ತೇಸಂ ಯದಗ್ಗೇನ ತತೋ ಅನ್ತದ್ವಯತೋ ಸಂಸಾರಸುದ್ಧಿ ನ ಹೋತಿ, ತದಗ್ಗೇನ ತೇ ಉಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇ ಅಭಿವಡ್ಢೇತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಅಪರೇ ಪನ ‘‘ಕಟಸಿವಡ್ಢನಾ’’ತಿ ಪದಸ್ಸ ‘‘ಅಪರಾಪರಂ ಜರಾಮರಣೇಹಿ ಸಿವಥಿಕವಡ್ಢನಾ’’ತಿ ಅತ್ಥಂ ವದನ್ತಿ। ತೇಹಿಪಿ ಅನ್ತದ್ವಯಸ್ಸ ಸಂಸಾರಸುದ್ಧಿಹೇತುಭಾವಾಭಾವೋಯೇವ ವುತ್ತೋ, ಕಟಸಿಯಾ ಪನ ದಿಟ್ಠಿವಡ್ಢನಕಾರಣಭಾವೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ।
Iccete ubho antāti kāmasukhallikānuyogo attakilamathānuyogo ca iti ete ubho antā. Te ca kho etarahi patte, āyatiṃ pattabbe ca kilesadukkharajānukiṇṇe kāmaguṇe attaparitāpane ca allīnehi kilesadukkhāturānaṃ anusikkhantehi, sayañca kilesadukkhāturehi paṭipajjitabbattā lāmakā uppathabhūtā cāti antā. Kaṭasivaḍḍhanāti andhaputhujjanehi abhikaṅkhitabbaṭṭhena kaṭasisaṅkhātānaṃ taṇhāavijjānaṃ abhivaḍḍhanā. Kaṭasiyo diṭṭhiṃ vaḍḍhentīti tā pana kaṭasiyo nānappakāradiṭṭhiṃ vaḍḍhenti. Vatthukāmesu assādānupassino hi te pajahituṃ asakkontassa taṇhāavijjāsahakārīkāraṇaṃ labhitvā ‘‘natthi dinna’’ntiādinā (dha. sa. 1221; vibha. 938) natthikadiṭṭhiṃ akiriyadiṭṭhiṃ ahetukadiṭṭhiñca gaṇhāpenti, attaparitāpanaṃ anuyuttassa pana avijjātaṇhāsahakārīkāraṇaṃ labhitvā ‘‘sīlena suddhi vatena suddhī’’tiādinā attasuddhiabhilāsena sīlabbataparāmāsadiṭṭhiṃ gaṇhāpenti. Sakkāyadiṭṭhiyā pana tesaṃ paccayabhāvo pākaṭoyeva. Evaṃ antadvayūpanissayena taṇhāavijjānaṃ diṭṭhivaḍḍhakatā veditabbā. Keci pana ‘‘kaṭasīti pañcannaṃ khandhānaṃ adhivacana’’nti vadanti. Tesaṃ yadaggena tato antadvayato saṃsārasuddhi na hoti, tadaggena te upādānakkhandhe abhivaḍḍhetīti adhippāyo. Apare pana ‘‘kaṭasivaḍḍhanā’’ti padassa ‘‘aparāparaṃ jarāmaraṇehi sivathikavaḍḍhanā’’ti atthaṃ vadanti. Tehipi antadvayassa saṃsārasuddhihetubhāvābhāvoyeva vutto, kaṭasiyā pana diṭṭhivaḍḍhanakāraṇabhāvo vattabbo.
ಏತೇ ತೇ ಉಭೋ ಅನ್ತೇ ಅನಭಿಞ್ಞಾಯಾತಿ ತೇ ಏತೇ ಯಥಾವುತ್ತೇ ಉಭೋಪಿ ಅನ್ತೇ ಅಜಾನಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮೇ ಅನ್ತಾ ತೇ ಚ ಏವಂಗಹಿತಾ ಏವಂಅನುಟ್ಠಿತಾ ಏವಂಗತಿಕಾ ಏವಂಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯಾ’’ತಿ ಏವಂ ಅಜಾನನಹೇತು ಅಜಾನನಕಾರಣಾ। ‘‘ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ದಿಸ್ವಾ ಆಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾ’’ತಿಆದೀಸು (ಪು॰ ಪ॰ ೨೦೮; ಅ॰ ನಿ॰ ೯.೪೩) ವಿಯಸ್ಸ ಹೇತುಅತ್ಥತಾ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ। ಓಲೀಯನ್ತಿ ಏಕೇತಿ ಏಕೇ ಕಾಮಸುಖಾನುಯೋಗವಸೇನ ಸಙ್ಕೋಚಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಅತಿಧಾವನ್ತಿ ಏಕೇತಿ ಏಕೇ ಅತ್ತಕಿಲಮಥಾನುಯೋಗವಸೇನ ಅತಿಕ್ಕಮನ್ತಿ। ಕಾಮಸುಖಮನುಯುತ್ತಾ ಹಿ ವೀರಿಯಸ್ಸ ಅಕರಣತೋ ಕೋಸಜ್ಜವಸೇನ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪತ್ತಿತೋ ಸಙ್ಕೋಚಮಾಪನ್ನತಾ ಓಲೀಯನ್ತಿ ನಾಮ, ಅತ್ತಪರಿತಾಪನಮನುಯುತ್ತಾ ಪನ ಕೋಸಜ್ಜಂ ಪಹಾಯ ಅನುಪಾಯೇನ ವೀರಿಯಾರಮ್ಭಂ ಕರೋನ್ತಾ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಅತಿಕ್ಕಮನತೋ ಅತಿಧಾವನ್ತಿ ನಾಮ, ತದುಭಯಂ ಪನ ತತ್ಥ ಆದೀನವಾದಸ್ಸನತೋ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಉಭೋ ಅನ್ತೇ ಅನಭಿಞ್ಞಾಯ ಓಲೀಯನ್ತಿ ಏಕೇ ಅತಿಧಾವನ್ತಿ ಏಕೇ’’ತಿ। ತತ್ಥ ತಣ್ಹಾಭಿನನ್ದನವಸೇನ ಓಲೀಯನ್ತಿ, ದಿಟ್ಠಾಭಿನನ್ದನವಸೇನ ಅತಿಧಾವನ್ತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Ete te ubho ante anabhiññāyāti te ete yathāvutte ubhopi ante ajānitvā ‘‘ime antā te ca evaṃgahitā evaṃanuṭṭhitā evaṃgatikā evaṃabhisamparāyā’’ti evaṃ ajānanahetu ajānanakāraṇā. ‘‘Paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā’’tiādīsu (pu. pa. 208; a. ni. 9.43) viyassa hetuatthatā daṭṭhabbā. Olīyanti eketi eke kāmasukhānuyogavasena saṅkocaṃ āpajjanti. Atidhāvanti eketi eke attakilamathānuyogavasena atikkamanti. Kāmasukhamanuyuttā hi vīriyassa akaraṇato kosajjavasena sammāpaṭipattito saṅkocamāpannatā olīyanti nāma, attaparitāpanamanuyuttā pana kosajjaṃ pahāya anupāyena vīriyārambhaṃ karontā sammāpaṭipattiyā atikkamanato atidhāvanti nāma, tadubhayaṃ pana tattha ādīnavādassanato. Tena vuttaṃ – ‘‘ubho ante anabhiññāya olīyanti eke atidhāvanti eke’’ti. Tattha taṇhābhinandanavasena olīyanti, diṭṭhābhinandanavasena atidhāvantīti veditabbaṃ.
ಅಥ ವಾ ಸಸ್ಸತಾಭಿನಿವೇಸವಸೇನ ಓಲೀಯನ್ತಿ ಏಕೇ, ಉಚ್ಛೇದಾಭಿನಿವೇಸವಸೇನ ಅತಿಧಾವನ್ತಿ ಏಕೇ। ಗೋಸೀಲಾದಿವಸೇನ ಹಿ ಅತ್ತಪರಿತಾಪನಮನುಯುತ್ತಾ ಏಕಚ್ಚೇ ‘‘ಇಮಿನಾಹಂ ಸೀಲೇನ ವಾ ವತೇನ ವಾ ತಪೇನ ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೇನ ವಾ ದೇವೋ ವಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ ದೇವಞ್ಞತರೋ ವಾ, ತತ್ಥ ನಿಚ್ಚೋ ಧುವೋ ಸಸ್ಸತೋ ಅವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮೋ ಸಸ್ಸತಿಸಮಂ ತಥೇವ ಠಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಸ್ಸತದಸ್ಸನಂ ಅಭಿನಿವಿಸನ್ತಾ ಸಂಸಾರೇ ಓಲೀಯನ್ತಿ ನಾಮ, ಕಾಮಸುಖಮನುಯುತ್ತಾ ಪನ ಏಕಚ್ಚೇ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಕತ್ವಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಸನ್ತಪ್ಪೇತುಕಾಮಾ ಲೋಕಾಯತಿಕಾ ವಿಯ ತದನುಗುಣಂ ಉಚ್ಛೇದದಸ್ಸನಂ ಅಭಿನಿವಿಸನ್ತಾ ಅನುಪಾಯೇನ ವಟ್ಟುಪಚ್ಛೇದಸ್ಸ ಪರಿಯೇಸನತೋ ಅತಿಧಾವನ್ತಿ ನಾಮ। ಏವಂ ಸಸ್ಸತುಚ್ಛೇದವಸೇನಪಿ ಓಲೀಯನಾತಿಧಾವನಾನಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ।
Atha vā sassatābhinivesavasena olīyanti eke, ucchedābhinivesavasena atidhāvanti eke. Gosīlādivasena hi attaparitāpanamanuyuttā ekacce ‘‘imināhaṃ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi devaññataro vā, tattha nicco dhuvo sassato avipariṇāmadhammo sassatisamaṃ tatheva ṭhassāmī’’ti sassatadassanaṃ abhinivisantā saṃsāre olīyanti nāma, kāmasukhamanuyuttā pana ekacce yaṃkiñci katvā indriyāni santappetukāmā lokāyatikā viya tadanuguṇaṃ ucchedadassanaṃ abhinivisantā anupāyena vaṭṭupacchedassa pariyesanato atidhāvanti nāma. Evaṃ sassatucchedavasenapi olīyanātidhāvanāni veditabbāni.
ಯೇ ಚ ಖೋ ತೇ ಅಭಿಞ್ಞಾಯಾತಿ ಯೇ ಚ ಖೋ ಪನ ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲಾ ತೇ ಯಥಾವುತ್ತೇ ಉಭೋ ಅನ್ತೇ ‘‘ಇಮೇ ಅನ್ತಾ ಏವಂಗಹಿತಾ ಏವಂಅನುಟ್ಠಿತಾ ಏವಂಗತಿಕಾ ಏವಂಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯಾ’’ತಿ ಅಭಿವಿಸಿಟ್ಠೇನ ಞಾಣೇನ ವಿಪಸ್ಸನಾಸಹಿತಾಯ ಮಗ್ಗಪಞ್ಞಾಯ ಜಾನಿತ್ವಾ ಮಜ್ಝಿಮಪಟಿಪದಂ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪನ್ನಾ, ತಾಯ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ। ತತ್ರ ಚ ನಾಹೇಸುನ್ತಿ ತತ್ರ ತಸ್ಮಿಂ ಅನ್ತದ್ವಯೇ ಪತಿತಾ ನ ಅಹೇಸುಂ, ತಂ ಅನ್ತದ್ವಯಂ ಪಜಹಿಂಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನ ಚ ನಾಮಞ್ಞಿಂಸೂತಿ ತೇನ ಅನ್ತದ್ವಯಪಹಾನೇನ ‘‘ಮಮ ಇದಂ ಅನ್ತದ್ವಯಪಹಾನಂ, ಅಹಂ ಅನ್ತದ್ವಯಂ ಪಹಾಸಿಂ, ಇಮಿನಾ ಅನ್ತದ್ವಯಪಹಾನೇನ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿಆದಿನಾ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠಿಮಾನಮಞ್ಞನಾವಸೇನ ನ ಅಮಞ್ಞಿಂಸು ಸಬ್ಬಮಞ್ಞನಾನಂ ಸಮ್ಮದೇವ ಪಹೀನತ್ತಾ। ಏತ್ಥ ಚ ಅಗ್ಗಫಲೇ ಠಿತೇ ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲೇ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ತತ್ರ ಚ ನಾಹೇಸುಂ, ತೇನ ಚ ನಾಮಞ್ಞಿಂಸೂ’’ತಿ ಅತೀತಕಾಲವಸೇನ ಅಯಂ ದೇಸನಾ ಪವತ್ತಾ, ಮಗ್ಗಕ್ಖಣೇ ಪನ ಅಧಿಪ್ಪೇತೇ ವತ್ತಮಾನಕಾಲವಸೇನೇವ ವತ್ತಬ್ಬಂ ಸಿಯಾ। ವಟ್ಟಂ ತೇಸಂ ನತ್ಥಿ ಪಞ್ಞಾಪನಾಯಾತಿ ಯೇ ಏವಂ ಪಹೀನಸಬ್ಬಮಞ್ಞನಾ ಉತ್ತಮಪುರಿಸಾ, ತೇಸಂ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬುತಾನಂ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕಕಿಲೇಸವಸೇನ ತಿವಿಧಮ್ಪಿ ವಟ್ಟಂ ನತ್ಥಿ ಪಞ್ಞಾಪನಾಯ, ವತ್ತಮಾನಕ್ಖನ್ಧಭೇದತೋ ಉದ್ಧಂ ಅನುಪಾದಾನೋ ವಿಯ ಜಾತವೇದೋ ಅಪಞ್ಞತ್ತಿಕಭಾವಮೇವ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Ye ca kho te abhiññāyāti ye ca kho pana ariyapuggalā te yathāvutte ubho ante ‘‘ime antā evaṃgahitā evaṃanuṭṭhitā evaṃgatikā evaṃabhisamparāyā’’ti abhivisiṭṭhena ñāṇena vipassanāsahitāya maggapaññāya jānitvā majjhimapaṭipadaṃ sammāpaṭipannā, tāya sammāpaṭipattiyā. Tatra ca nāhesunti tatra tasmiṃ antadvaye patitā na ahesuṃ, taṃ antadvayaṃ pajahiṃsūti attho. Tena ca nāmaññiṃsūti tena antadvayapahānena ‘‘mama idaṃ antadvayapahānaṃ, ahaṃ antadvayaṃ pahāsiṃ, iminā antadvayapahānena seyyo’’tiādinā taṇhādiṭṭhimānamaññanāvasena na amaññiṃsu sabbamaññanānaṃ sammadeva pahīnattā. Ettha ca aggaphale ṭhite ariyapuggale sandhāya ‘‘tatra ca nāhesuṃ, tena ca nāmaññiṃsū’’ti atītakālavasena ayaṃ desanā pavattā, maggakkhaṇe pana adhippete vattamānakālavaseneva vattabbaṃ siyā. Vaṭṭaṃ tesaṃ natthi paññāpanāyāti ye evaṃ pahīnasabbamaññanā uttamapurisā, tesaṃ anupādāparinibbutānaṃ kammavipākakilesavasena tividhampi vaṭṭaṃ natthi paññāpanāya, vattamānakkhandhabhedato uddhaṃ anupādāno viya jātavedo apaññattikabhāvameva gacchatīti attho.
ಅಟ್ಠಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Aṭṭhamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಉದಾನಪಾಳಿ • Udānapāḷi / ೮. ಗಣಿಕಾಸುತ್ತಂ • 8. Gaṇikāsuttaṃ
