Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / தீ³க⁴ நிகாய (அட்ட²கதா²) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) |
நமோ தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ அரஹதோ ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
தீ³க⁴னிகாயே
Dīghanikāye
ஸீலக்க²ந்த⁴வக்³க³ட்ட²கதா²
Sīlakkhandhavaggaṭṭhakathā
க³ந்தா²ரம்ப⁴கதா²
Ganthārambhakathā
கருணாஸீதலஹத³யங் , பஞ்ஞாபஜ்ஜோதவிஹதமோஹதமங்;
Karuṇāsītalahadayaṃ , paññāpajjotavihatamohatamaṃ;
ஸனராமரலோகக³ருங், வந்தே³ ஸுக³தங் க³திவிமுத்தங்.
Sanarāmaralokagaruṃ, vande sugataṃ gativimuttaṃ.
பு³த்³தோ⁴பி பு³த்³த⁴பா⁴வங், பா⁴வெத்வா சேவ ஸச்சி²கத்வா ச;
Buddhopi buddhabhāvaṃ, bhāvetvā ceva sacchikatvā ca;
யங் உபக³தோ க³தமலங், வந்தே³ தமனுத்தரங் த⁴ம்மங்.
Yaṃ upagato gatamalaṃ, vande tamanuttaraṃ dhammaṃ.
ஸுக³தஸ்ஸ ஓரஸானங், புத்தானங் மாரஸேனமத²னானங்;
Sugatassa orasānaṃ, puttānaṃ mārasenamathanānaṃ;
அட்ட²ன்னம்பி ஸமூஹங், ஸிரஸா வந்தே³ அரியஸங்க⁴ங்.
Aṭṭhannampi samūhaṃ, sirasā vande ariyasaṅghaṃ.
இதி மே பஸன்னமதினோ, ரதனத்தயவந்த³னாமயங் புஞ்ஞங்;
Iti me pasannamatino, ratanattayavandanāmayaṃ puññaṃ;
யங் ஸுவிஹதந்தராயோ, ஹுத்வா தஸ்ஸானுபா⁴வேன.
Yaṃ suvihatantarāyo, hutvā tassānubhāvena.
தீ³க⁴ஸ்ஸ தீ³க⁴ஸுத்தங்கிதஸ்ஸ, நிபுணஸ்ஸ ஆக³மவரஸ்ஸ;
Dīghassa dīghasuttaṅkitassa, nipuṇassa āgamavarassa;
பு³த்³தா⁴னுபு³த்³த⁴ஸங்வண்ணிதஸ்ஸ, ஸத்³தா⁴வஹகு³ணஸ்ஸ.
Buddhānubuddhasaṃvaṇṇitassa, saddhāvahaguṇassa.
அத்த²ப்பகாஸனத்த²ங், அட்ட²கதா² ஆதி³தோ வஸிஸதேஹி;
Atthappakāsanatthaṃ, aṭṭhakathā ādito vasisatehi;
பஞ்சஹி யா ஸங்கீ³தா, அனுஸங்கீ³தா ச பச்சா²பி.
Pañcahi yā saṅgītā, anusaṅgītā ca pacchāpi.
ஸீஹளதீ³பங் பன ஆப⁴தாத², வஸினா மஹாமஹிந்தே³ன;
Sīhaḷadīpaṃ pana ābhatātha, vasinā mahāmahindena;
ட²பிதா ஸீஹளபா⁴ஸாய, தீ³பவாஸீனமத்தா²ய.
Ṭhapitā sīhaḷabhāsāya, dīpavāsīnamatthāya.
அபனெத்வான ததோஹங், ஸீஹளபா⁴ஸங் மனோரமங் பா⁴ஸங்;
Apanetvāna tatohaṃ, sīhaḷabhāsaṃ manoramaṃ bhāsaṃ;
தந்தினயானுச்ச²விகங், ஆரோபெந்தோ விக³ததோ³ஸங்.
Tantinayānucchavikaṃ, āropento vigatadosaṃ.
ஸமயங் அவிலோமெந்தோ, தே²ரானங் தே²ரவங்ஸபதீ³பானங்;
Samayaṃ avilomento, therānaṃ theravaṃsapadīpānaṃ;
ஸுனிபுணவினிச்ச²யானங், மஹாவிஹாரே நிவாஸீனங்.
Sunipuṇavinicchayānaṃ, mahāvihāre nivāsīnaṃ.
ஹித்வா புனப்புனாக³தமத்த²ங், அத்த²ங் பகாஸயிஸ்ஸாமி;
Hitvā punappunāgatamatthaṃ, atthaṃ pakāsayissāmi;
ஸுஜனஸ்ஸ ச துட்ட²த்த²ங், சிரட்டி²தத்த²ஞ்ச த⁴ம்மஸ்ஸ.
Sujanassa ca tuṭṭhatthaṃ, ciraṭṭhitatthañca dhammassa.
ஸீலகதா² து⁴தத⁴ம்மா, கம்மட்டா²னானி சேவ ஸப்³பா³னி;
Sīlakathā dhutadhammā, kammaṭṭhānāni ceva sabbāni;
சரியாவிதா⁴னஸஹிதோ, ஜா²னஸமாபத்திவித்தா²ரோ.
Cariyāvidhānasahito, jhānasamāpattivitthāro.
ஸப்³பா³ ச அபி⁴ஞ்ஞாயோ, பஞ்ஞாஸங்கலனநிச்ச²யோ சேவ;
Sabbā ca abhiññāyo, paññāsaṅkalananicchayo ceva;
க²ந்த⁴தா⁴தாயதனிந்த்³ரியானி, அரியானி சேவ சத்தாரி.
Khandhadhātāyatanindriyāni, ariyāni ceva cattāri.
ஸச்சானி பச்சயாகாரதே³ஸனா, ஸுபரிஸுத்³த⁴னிபுணனயா;
Saccāni paccayākāradesanā, suparisuddhanipuṇanayā;
அவிமுத்ததந்திமக்³கா³, விபஸ்ஸனா பா⁴வனா சேவ.
Avimuttatantimaggā, vipassanā bhāvanā ceva.
இதி பன ஸப்³ப³ங் யஸ்மா, விஸுத்³தி⁴மக்³கே³ மயா ஸுபரிஸுத்³த⁴ங்;
Iti pana sabbaṃ yasmā, visuddhimagge mayā suparisuddhaṃ;
வுத்தங் தஸ்மா பி⁴ய்யோ, ந தங் இத⁴ விசாரயிஸ்ஸாமி.
Vuttaṃ tasmā bhiyyo, na taṃ idha vicārayissāmi.
‘‘மஜ்ஜே² விஸுத்³தி⁴மக்³கோ³, ஏஸ சதுன்னம்பி ஆக³மானஞ்ஹி;
‘‘Majjhe visuddhimaggo, esa catunnampi āgamānañhi;
ட²த்வா பகாஸயிஸ்ஸதி, தத்த² யதா² பா⁴ஸிதங் அத்த²ங்’’.
Ṭhatvā pakāsayissati, tattha yathā bhāsitaṃ atthaṃ’’.
இச்சேவ கதோ தஸ்மா, தம்பி க³ஹெத்வான ஸத்³தி⁴மேதாய;
Icceva kato tasmā, tampi gahetvāna saddhimetāya;
அட்ட²கதா²ய விஜானத², தீ³கா⁴க³மனிஸ்ஸிதங் அத்த²ந்தி.
Aṭṭhakathāya vijānatha, dīghāgamanissitaṃ atthanti.
நிதா³னகதா²
Nidānakathā
தத்த² தீ³கா⁴க³மோ நாம ஸீலக்க²ந்த⁴வக்³கோ³, மஹாவக்³கோ³, பாதி²கவக்³கோ³தி வக்³க³தோ திவக்³கோ³ ஹோதி; ஸுத்ததோ சதுத்திங்ஸஸுத்தஸங்க³ஹோ. தஸ்ஸ வக்³கே³ஸு ஸீலக்க²ந்த⁴வக்³கோ³ ஆதி³, ஸுத்தேஸு ப்³ரஹ்மஜாலங். ப்³ரஹ்மஜாலஸ்ஸாபி ‘‘ஏவங் மே ஸுத’’ந்திஆதி³கங் ஆயஸ்மதா ஆனந்தே³ன பட²மமஹாஸங்கீ³திகாலே வுத்தங் நிதா³னமாதி³.
Tattha dīghāgamo nāma sīlakkhandhavaggo, mahāvaggo, pāthikavaggoti vaggato tivaggo hoti; suttato catuttiṃsasuttasaṅgaho. Tassa vaggesu sīlakkhandhavaggo ādi, suttesu brahmajālaṃ. Brahmajālassāpi ‘‘evaṃ me suta’’ntiādikaṃ āyasmatā ānandena paṭhamamahāsaṅgītikāle vuttaṃ nidānamādi.
பட²மமஹாஸங்கீ³திகதா²
Paṭhamamahāsaṅgītikathā
பட²மமஹாஸங்கீ³தி நாம சேஸா கிஞ்சாபி வினயபிடகே தந்திமாரூள்ஹா, நிதா³னகோஸல்லத்த²ங் பன இதா⁴பி ஏவங் வேதி³தப்³பா³. த⁴ம்மசக்கப்பவத்தனஞ்ஹி ஆதி³ங் கத்வா யாவ ஸுப⁴த்³த³பரிப்³பா³ஜகவினயனா கதபு³த்³த⁴கிச்சே, குஸினாராயங் உபவத்தனே மல்லானங் ஸாலவனே யமகஸாலானமந்தரே விஸாக²புண்ணமதி³வஸே பச்சூஸஸமயே அனுபாதி³ஸேஸாய நிப்³பா³னதா⁴துயா பரினிப்³பு³தே ப⁴க³வதி லோகனாதே², ப⁴க³வதோ தா⁴துபா⁴ஜனதி³வஸே ஸன்னிபதிதானங் ஸத்தன்னங் பி⁴க்கு²ஸதஸஹஸ்ஸானங் ஸங்க⁴த்தே²ரோ ஆயஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ ஸத்தாஹபரினிப்³பு³தே ப⁴க³வதி ஸுப⁴த்³தே³ன வுட்³ட⁴பப்³ப³ஜிதேன – ‘‘அலங், ஆவுஸோ, மா ஸோசித்த², மா பரிதே³வித்த², ஸுமுத்தா மயங் தேன மஹாஸமணேன, உபத்³து³தா ச ஹோம – ‘இத³ங் வோ கப்பதி, இத³ங் வோ ந கப்பதீ’தி, இதா³னி பன மயங் யங் இச்சி²ஸ்ஸாம, தங் கரிஸ்ஸாம, யங் ந இச்சி²ஸ்ஸாம ந தங் கரிஸ்ஸாமா’’தி (சூளவ॰ 437) வுத்தவசனமனுஸ்ஸரந்தோ, ஈதி³ஸஸ்ஸ ச ஸங்க⁴ஸன்னிபாதஸ்ஸ புன து³ல்லப⁴பா⁴வங் மஞ்ஞமானோ, ‘‘டா²னங் கோ² பனேதங் விஜ்ஜதி, யங் பாபபி⁴க்கூ² ‘அதீதஸத்து²கங் பாவசன’ந்தி மஞ்ஞமானா பக்க²ங் லபி⁴த்வா நசிரஸ்ஸேவ ஸத்³த⁴ம்மங் அந்தரதா⁴பெய்யுங், யாவ ச த⁴ம்மவினயோ திட்ட²தி, தாவ அனதீதஸத்து²கமேவ பாவசனங் ஹோதி. வுத்தஞ்ஹேதங் ப⁴க³வதா –
Paṭhamamahāsaṅgīti nāma cesā kiñcāpi vinayapiṭake tantimārūḷhā, nidānakosallatthaṃ pana idhāpi evaṃ veditabbā. Dhammacakkappavattanañhi ādiṃ katvā yāva subhaddaparibbājakavinayanā katabuddhakicce, kusinārāyaṃ upavattane mallānaṃ sālavane yamakasālānamantare visākhapuṇṇamadivase paccūsasamaye anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbute bhagavati lokanāthe, bhagavato dhātubhājanadivase sannipatitānaṃ sattannaṃ bhikkhusatasahassānaṃ saṅghatthero āyasmā mahākassapo sattāhaparinibbute bhagavati subhaddena vuḍḍhapabbajitena – ‘‘alaṃ, āvuso, mā socittha, mā paridevittha, sumuttā mayaṃ tena mahāsamaṇena, upaddutā ca homa – ‘idaṃ vo kappati, idaṃ vo na kappatī’ti, idāni pana mayaṃ yaṃ icchissāma, taṃ karissāma, yaṃ na icchissāma na taṃ karissāmā’’ti (cūḷava. 437) vuttavacanamanussaranto, īdisassa ca saṅghasannipātassa puna dullabhabhāvaṃ maññamāno, ‘‘ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati, yaṃ pāpabhikkhū ‘atītasatthukaṃ pāvacana’nti maññamānā pakkhaṃ labhitvā nacirasseva saddhammaṃ antaradhāpeyyuṃ, yāva ca dhammavinayo tiṭṭhati, tāva anatītasatthukameva pāvacanaṃ hoti. Vuttañhetaṃ bhagavatā –
‘யோ வோ, ஆனந்த³, மயா த⁴ம்மோ ச வினயோ ச தே³ஸிதோ பஞ்ஞத்தோ, ஸோ வோ மமச்சயேன ஸத்தா²’தி (தீ³॰ நி॰ 2.216).
‘Yo vo, ānanda, mayā dhammo ca vinayo ca desito paññatto, so vo mamaccayena satthā’ti (dī. ni. 2.216).
‘யங்னூனாஹங் த⁴ம்மஞ்ச வினயஞ்ச ஸங்கா³யெய்யங், யத²யித³ங் ஸாஸனங் அத்³த⁴னியங் அஸ்ஸ சிரட்டி²திகங்’.
‘Yaṃnūnāhaṃ dhammañca vinayañca saṅgāyeyyaṃ, yathayidaṃ sāsanaṃ addhaniyaṃ assa ciraṭṭhitikaṃ’.
யஞ்சாஹங் ப⁴க³வதா –
Yañcāhaṃ bhagavatā –
‘தா⁴ரெஸ்ஸஸி பன மே த்வங், கஸ்ஸப, ஸாணானி பங்ஸுகூலானி நிப்³ப³ஸனானீ’தி (ஸங்॰ நி॰ 2.154) வத்வா சீவரே ஸாதா⁴ரணபரிபோ⁴கே³ன.
‘Dhāressasi pana me tvaṃ, kassapa, sāṇāni paṃsukūlāni nibbasanānī’ti (saṃ. ni. 2.154) vatvā cīvare sādhāraṇaparibhogena.
‘அஹங், பி⁴க்க²வே, யாவதே³வ ஆகங்கா²மி விவிச்சேவ காமேஹி விவிச்ச அகுஸலேஹி த⁴ம்மேஹி ஸவிதக்கங் ஸவிசாரங் விவேகஜங் பீதிஸுக²ங் பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹராமி; கஸ்ஸபோபி, பி⁴க்க²வே, யாவதே³வ, ஆகங்க²தி விவிச்சேவ காமேஹி விவிச்ச அகுஸலேஹி த⁴ம்மேஹி ஸவிதக்கங் ஸவிசாரங் விவேகஜங் பீதிஸுக²ங் பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதீ’தி (ஸங்॰ நி॰ 2.152).
‘Ahaṃ, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhāmi vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi; kassapopi, bhikkhave, yāvadeva, ākaṅkhati vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharatī’ti (saṃ. ni. 2.152).
ஏவமாதி³னா நயேன நவானுபுப்³ப³விஹாரச²ளபி⁴ஞ்ஞாப்பபே⁴தே³ உத்தரிமனுஸ்ஸத⁴ம்மே அத்தனா ஸமஸமட்ட²பனேன ச அனுக்³க³ஹிதோ, ததா² ஆகாஸே பாணிங் சாலெத்வா அலக்³க³சித்ததாய சேவ சந்தோ³பமபடிபதா³ய ச பஸங்ஸிதோ, தஸ்ஸ கிமஞ்ஞங் ஆணண்யங் ப⁴விஸ்ஸதி. நனு மங் ப⁴க³வா ராஜா விய ஸககவசஇஸ்ஸரியானுப்பதா³னேன அத்தனோ குலவங்ஸப்பதிட்டா²பகங் புத்தங் ‘ஸத்³த⁴ம்மவங்ஸப்பதிட்டா²பகோ மே அயங் ப⁴விஸ்ஸதீ’தி, மந்த்வா இமினா அஸாதா⁴ரணேன அனுக்³க³ஹேன அனுக்³க³ஹேஸி, இமாய ச உளாராய பஸங்ஸாய பஸங்ஸீதி சிந்தயந்தோ த⁴ம்மவினயஸங்கா³யனத்த²ங் பி⁴க்கூ²னங் உஸ்ஸாஹங் ஜனேஸி. யதா²ஹ –
Evamādinā nayena navānupubbavihārachaḷabhiññāppabhede uttarimanussadhamme attanā samasamaṭṭhapanena ca anuggahito, tathā ākāse pāṇiṃ cāletvā alaggacittatāya ceva candopamapaṭipadāya ca pasaṃsito, tassa kimaññaṃ āṇaṇyaṃ bhavissati. Nanu maṃ bhagavā rājā viya sakakavacaissariyānuppadānena attano kulavaṃsappatiṭṭhāpakaṃ puttaṃ ‘saddhammavaṃsappatiṭṭhāpako me ayaṃ bhavissatī’ti, mantvā iminā asādhāraṇena anuggahena anuggahesi, imāya ca uḷārāya pasaṃsāya pasaṃsīti cintayanto dhammavinayasaṅgāyanatthaṃ bhikkhūnaṃ ussāhaṃ janesi. Yathāha –
‘‘அத² கோ² ஆயஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ பி⁴க்கூ² ஆமந்தேஸி – ‘ஏகமிதா³ஹங், ஆவுஸோ, ஸமயங் பாவாய குஸினாரங் அத்³தா⁴னமக்³க³ப்படிபன்னோ மஹதா பி⁴க்கு²ஸங்கே⁴ன ஸத்³தி⁴ங் பஞ்சமத்தேஹி பி⁴க்கு²ஸதேஹீ’’தி (சூளவ॰ 437) ஸப்³ப³ங் ஸுப⁴த்³த³கண்ட³ங் வித்தா²ரதோ வேதி³தப்³ப³ங். அத்த²ங் பனஸ்ஸ மஹாபரினிப்³பா³னாவஸானே ஆக³தட்டா²னேயேவ கத²யிஸ்ஸாம.
‘‘Atha kho āyasmā mahākassapo bhikkhū āmantesi – ‘ekamidāhaṃ, āvuso, samayaṃ pāvāya kusināraṃ addhānamaggappaṭipanno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehī’’ti (cūḷava. 437) sabbaṃ subhaddakaṇḍaṃ vitthārato veditabbaṃ. Atthaṃ panassa mahāparinibbānāvasāne āgataṭṭhāneyeva kathayissāma.
ததோ பரங் ஆஹ –
Tato paraṃ āha –
‘‘ஹந்த³ மயங், ஆவுஸோ, த⁴ம்மஞ்ச வினயஞ்ச ஸங்கா³யாம, புரே அத⁴ம்மோ தி³ப்பதி, த⁴ம்மோ படிபா³ஹிய்யதி; புரே அவினயோ தி³ப்பதி, வினயோ படிபா³ஹிய்யதி; புரே அத⁴ம்மவாதி³னோ ப³லவந்தோ ஹொந்தி, த⁴ம்மவாதி³னோ து³ப்³ப³லா ஹொந்தி, புரே அவினயவாதி³னோ ப³லவந்தோ ஹொந்தி, வினயவாதி³னோ து³ப்³ப³லா ஹொந்தீ’’தி (சூளவ॰ 437).
‘‘Handa mayaṃ, āvuso, dhammañca vinayañca saṅgāyāma, pure adhammo dippati, dhammo paṭibāhiyyati; pure avinayo dippati, vinayo paṭibāhiyyati; pure adhammavādino balavanto honti, dhammavādino dubbalā honti, pure avinayavādino balavanto honti, vinayavādino dubbalā hontī’’ti (cūḷava. 437).
பி⁴க்கூ² ஆஹங்ஸு – ‘‘தேன ஹி, ப⁴ந்தே, தே²ரோ பி⁴க்கூ² உச்சினதூ’’தி. தே²ரோ பன ஸகலனவங்க³ஸத்து²ஸாஸனபரியத்தித⁴ரே புது²ஜ்ஜனஸோதாபன்னஸகதா³கா³மிஅனாகா³மி ஸுக்க²விபஸ்ஸக கீ²ணாஸவபி⁴க்கூ² அனேகஸதே, அனேகஸஹஸ்ஸே ச வஜ்ஜெத்வா திபிடகஸப்³ப³பரியத்திப்பபே⁴த³த⁴ரே படிஸம்பி⁴தா³ப்பத்தே மஹானுபா⁴வே யேபு⁴ய்யேன ப⁴க³வதோ ஏதத³க்³க³ங் ஆரோபிதே தேவிஜ்ஜாதி³பே⁴தே³ கீ²ணாஸவபி⁴க்கூ²யேவ ஏகூனபஞ்சஸதே பரிக்³க³ஹேஸி. யே ஸந்தா⁴ய இத³ங் வுத்தங் – ‘‘அத² கோ² ஆயஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ ஏகேனூனானி பஞ்ச அரஹந்தஸதானி உச்சினீ’’தி (சூளவ॰ 437).
Bhikkhū āhaṃsu – ‘‘tena hi, bhante, thero bhikkhū uccinatū’’ti. Thero pana sakalanavaṅgasatthusāsanapariyattidhare puthujjanasotāpannasakadāgāmianāgāmi sukkhavipassaka khīṇāsavabhikkhū anekasate, anekasahasse ca vajjetvā tipiṭakasabbapariyattippabhedadhare paṭisambhidāppatte mahānubhāve yebhuyyena bhagavato etadaggaṃ āropite tevijjādibhede khīṇāsavabhikkhūyeva ekūnapañcasate pariggahesi. Ye sandhāya idaṃ vuttaṃ – ‘‘atha kho āyasmā mahākassapo ekenūnāni pañca arahantasatāni uccinī’’ti (cūḷava. 437).
கிஸ்ஸ பன தே²ரோ ஏகேனூனமகாஸீதி? ஆயஸ்மதோ ஆனந்த³த்தே²ரஸ்ஸ ஓகாஸகரணத்த²ங். தேனஹாயஸ்மதா ஸஹாபி, வினாபி, ந ஸக்கா த⁴ம்மஸங்கீ³திங் காதுங். ஸோ ஹாயஸ்மா ஸெக்கோ² ஸகரணீயோ, தஸ்மா ஸஹாபி ந ஸக்கா. யஸ்மா பனஸ்ஸ கிஞ்சி த³ஸப³லதே³ஸிதங் ஸுத்தகெ³ய்யாதி³கங் அப்பச்சக்க²ங் நாம நத்தி². யதா²ஹ –
Kissa pana thero ekenūnamakāsīti? Āyasmato ānandattherassa okāsakaraṇatthaṃ. Tenahāyasmatā sahāpi, vināpi, na sakkā dhammasaṅgītiṃ kātuṃ. So hāyasmā sekkho sakaraṇīyo, tasmā sahāpi na sakkā. Yasmā panassa kiñci dasabaladesitaṃ suttageyyādikaṃ appaccakkhaṃ nāma natthi. Yathāha –
‘‘த்³வாஸீதி பு³த்³த⁴தோ க³ண்ஹிங், த்³வே ஸஹஸ்ஸானி பி⁴க்கு²தோ;
‘‘Dvāsīti buddhato gaṇhiṃ, dve sahassāni bhikkhuto;
சதுராஸீதி ஸஹஸ்ஸானி, யே மே த⁴ம்மா பவத்தினோ’’தி. (தே²ரகா³॰ 1027);
Caturāsīti sahassāni, ye me dhammā pavattino’’ti. (theragā. 1027);
தஸ்மா வினாபி ந ஸக்கா.
Tasmā vināpi na sakkā.
யதி³ ஏவங் ஸெக்கோ²பி ஸமானோ த⁴ம்மஸங்கீ³தியா ப³ஹுகாரத்தா தே²ரேன உச்சினிதப்³போ³ அஸ்ஸ, அத² கஸ்மா ந உச்சினிதோதி? பரூபவாத³விவஜ்ஜனதோ. தே²ரோ ஹி ஆயஸ்மந்தே ஆனந்தே³ அதிவிய விஸ்ஸத்தோ² அஹோஸி, ததா² ஹி நங் ஸிரஸ்மிங் பலிதேஸு ஜாதேஸுபி ‘ந வாயங் குமாரகோ மத்தமஞ்ஞாஸீ’தி, (ஸங்॰ நி॰ 2.154) குமாரகவாதே³ன ஓவத³தி. ஸக்யகுலப்பஸுதோ சாயஸ்மா ததா²க³தஸ்ஸ பா⁴தா சூளபிதுபுத்தோ. தத்த² கேசி பி⁴க்கூ² ச²ந்தா³க³மனங் விய மஞ்ஞமானா – ‘‘ப³ஹூ அஸெக்க²படிஸம்பி⁴தா³ப்பத்தே பி⁴க்கூ² ட²பெத்வா ஆனந்த³ங் ஸெக்க²படிஸம்பி⁴தா³ப்பத்தங் தே²ரோ உச்சினீ’’தி உபவதெ³ய்யுங். தங் பரூபவாத³ங் பரிவஜ்ஜெந்தோ, ‘ஆனந்த³ங் வினா த⁴ம்மஸங்கீ³திங் ந ஸக்கா காதுங், பி⁴க்கூ²னங்யேவ நங் அனுமதியா க³ஹெஸ்ஸாமீ’தி ந உச்சினி.
Yadi evaṃ sekkhopi samāno dhammasaṅgītiyā bahukārattā therena uccinitabbo assa, atha kasmā na uccinitoti? Parūpavādavivajjanato. Thero hi āyasmante ānande ativiya vissattho ahosi, tathā hi naṃ sirasmiṃ palitesu jātesupi ‘na vāyaṃ kumārako mattamaññāsī’ti, (saṃ. ni. 2.154) kumārakavādena ovadati. Sakyakulappasuto cāyasmā tathāgatassa bhātā cūḷapituputto. Tattha keci bhikkhū chandāgamanaṃ viya maññamānā – ‘‘bahū asekkhapaṭisambhidāppatte bhikkhū ṭhapetvā ānandaṃ sekkhapaṭisambhidāppattaṃ thero uccinī’’ti upavadeyyuṃ. Taṃ parūpavādaṃ parivajjento, ‘ānandaṃ vinā dhammasaṅgītiṃ na sakkā kātuṃ, bhikkhūnaṃyeva naṃ anumatiyā gahessāmī’ti na uccini.
அத² ஸயமேவ பி⁴க்கூ² ஆனந்த³ஸ்ஸத்தா²ய தே²ரங் யாசிங்ஸு. யதா²ஹ –
Atha sayameva bhikkhū ānandassatthāya theraṃ yāciṃsu. Yathāha –
‘‘பி⁴க்கூ² ஆயஸ்மந்தங் மஹாகஸ்ஸபங் ஏதத³வோசுங் – ‘அயங், ப⁴ந்தே, ஆயஸ்மா ஆனந்தோ³ கிஞ்சாபி ஸெக்கோ² அப⁴ப்³போ³ ச²ந்தா³ தோ³ஸா மோஹா ப⁴யா அக³திங் க³ந்துங், ப³ஹு சானேன ப⁴க³வதோ ஸந்திகே த⁴ம்மோ ச வினயோ ச பரியத்தோ, தேன ஹி, ப⁴ந்தே, தே²ரோ ஆயஸ்மந்தம்பி ஆனந்த³ங் உச்சினதூ’தி. அத² கோ² ஆயஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ ஆயஸ்மந்தம்பி ஆனந்த³ங் உச்சினீ’’தி (சூளவ॰ 437).
‘‘Bhikkhū āyasmantaṃ mahākassapaṃ etadavocuṃ – ‘ayaṃ, bhante, āyasmā ānando kiñcāpi sekkho abhabbo chandā dosā mohā bhayā agatiṃ gantuṃ, bahu cānena bhagavato santike dhammo ca vinayo ca pariyatto, tena hi, bhante, thero āyasmantampi ānandaṃ uccinatū’ti. Atha kho āyasmā mahākassapo āyasmantampi ānandaṃ uccinī’’ti (cūḷava. 437).
ஏவங் பி⁴க்கூ²னங் அனுமதியா உச்சினிதேன தேனாயஸ்மதா ஸத்³தி⁴ங் பஞ்சதே²ரஸதானி அஹேஸுங்.
Evaṃ bhikkhūnaṃ anumatiyā uccinitena tenāyasmatā saddhiṃ pañcatherasatāni ahesuṃ.
அத² கோ² தே²ரானங் பி⁴க்கூ²னங் ஏதத³ஹோஸி – ‘‘கத்த² நு கோ² மயங் த⁴ம்மஞ்ச வினயஞ்ச ஸங்கா³யெய்யாமா’’தி? அத² கோ² தே²ரானங் பி⁴க்கூ²னங் ஏதத³ஹோஸி – ‘‘ராஜக³ஹங் கோ² மஹாகோ³சரங் பஹூதஸேனாஸனங், யங்னூன மயங் ராஜக³ஹே வஸ்ஸங் வஸந்தா த⁴ம்மஞ்ச வினயஞ்ச ஸங்கா³யெய்யாம, ந அஞ்ஞே பி⁴க்கூ² ராஜக³ஹே வஸ்ஸங் உபக³ச்செ²ய்யு’’ந்தி (சூளவ॰ 437).
Atha kho therānaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘kattha nu kho mayaṃ dhammañca vinayañca saṅgāyeyyāmā’’ti? Atha kho therānaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘rājagahaṃ kho mahāgocaraṃ pahūtasenāsanaṃ, yaṃnūna mayaṃ rājagahe vassaṃ vasantā dhammañca vinayañca saṅgāyeyyāma, na aññe bhikkhū rājagahe vassaṃ upagaccheyyu’’nti (cūḷava. 437).
கஸ்மா பன நேஸங் ஏதத³ஹோஸி? ‘‘இத³ங் பன அம்ஹாகங் தா²வரகம்மங், கோசி விஸபா⁴க³புக்³க³லோ ஸங்க⁴மஜ்ஜ²ங் பவிஸித்வா உக்கோடெய்யா’’தி. அதா²யஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ ஞத்திது³தியேன கம்மேன ஸாவேஸி –
Kasmā pana nesaṃ etadahosi? ‘‘Idaṃ pana amhākaṃ thāvarakammaṃ, koci visabhāgapuggalo saṅghamajjhaṃ pavisitvā ukkoṭeyyā’’ti. Athāyasmā mahākassapo ñattidutiyena kammena sāvesi –
‘‘ஸுணாது மே, ஆவுஸோ ஸங்கோ⁴, யதி³ ஸங்க⁴ஸ்ஸ பத்தகல்லங் ஸங்கோ⁴ இமானி பஞ்ச பி⁴க்கு²ஸதானி ஸம்மன்னெய்ய ராஜக³ஹே வஸ்ஸங் வஸந்தானி த⁴ம்மஞ்ச வினயஞ்ச ஸங்கா³யிதுங், ந அஞ்ஞேஹி பி⁴க்கூ²ஹி ராஜக³ஹே வஸ்ஸங் வஸிதப்³ப³’’ந்தி. ஏஸா ஞத்தி.
‘‘Suṇātu me, āvuso saṅgho, yadi saṅghassa pattakallaṃ saṅgho imāni pañca bhikkhusatāni sammanneyya rājagahe vassaṃ vasantāni dhammañca vinayañca saṅgāyituṃ, na aññehi bhikkhūhi rājagahe vassaṃ vasitabba’’nti. Esā ñatti.
‘‘ஸுணாது மே, ஆவுஸோ ஸங்கோ⁴, ஸங்கோ⁴ இமானி பஞ்சபி⁴க்கு²ஸதானி ஸம்மன்ன’’தி ‘ராஜக³ஹே வஸ்ஸங் வஸந்தானி த⁴ம்மஞ்ச வினயஞ்ச ஸங்கா³யிதுங், ந அஞ்ஞேஹி பி⁴க்கூ²ஹி ராஜக³ஹே வஸ்ஸங் வஸிதப்³ப³ந்தி. யஸ்ஸாயஸ்மதோ க²மதி இமேஸங் பஞ்சன்னங் பி⁴க்கு²ஸதானங் ஸம்முதி’ ராஜக³ஹே வஸ்ஸங் வஸந்தானங் த⁴ம்மஞ்ச வினயஞ்ச ஸங்கா³யிதுங், ந அஞ்ஞேஹி பி⁴க்கூ²ஹி ராஜக³ஹே வஸ்ஸங் வஸிதப்³ப³ந்தி, ஸோ துண்ஹஸ்ஸ; யஸ்ஸ நக்க²மதி, ஸோ பா⁴ஸெய்ய.
‘‘Suṇātu me, āvuso saṅgho, saṅgho imāni pañcabhikkhusatāni sammanna’’ti ‘rājagahe vassaṃ vasantāni dhammañca vinayañca saṅgāyituṃ, na aññehi bhikkhūhi rājagahe vassaṃ vasitabbanti. Yassāyasmato khamati imesaṃ pañcannaṃ bhikkhusatānaṃ sammuti’ rājagahe vassaṃ vasantānaṃ dhammañca vinayañca saṅgāyituṃ, na aññehi bhikkhūhi rājagahe vassaṃ vasitabbanti, so tuṇhassa; yassa nakkhamati, so bhāseyya.
‘‘ஸம்மதானி ஸங்கே⁴ன இமானி பஞ்சபி⁴க்கு²ஸதானி ராஜக³ஹே வஸ்ஸங் வஸந்தானி த⁴ம்மஞ்ச வினயஞ்ச ஸங்கா³யிதுங், ந அஞ்ஞேஹி பி⁴க்கூ²ஹி ராஜக³ஹே வஸ்ஸங் வஸிதப்³ப³ந்தி, க²மதி ஸங்க⁴ஸ்ஸ, தஸ்மா துண்ஹீ, ஏவமேதங் தா⁴ரயாமீ’’தி (சூளவ॰ 438).
‘‘Sammatāni saṅghena imāni pañcabhikkhusatāni rājagahe vassaṃ vasantāni dhammañca vinayañca saṅgāyituṃ, na aññehi bhikkhūhi rājagahe vassaṃ vasitabbanti, khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti (cūḷava. 438).
அயங் பன கம்மவாசா ததா²க³தஸ்ஸ பரினிப்³பா³னதோ ஏகவீஸதிமே தி³வஸே கதா. ப⁴க³வா ஹி விஸாக²புண்ணமாயங் பச்சூஸஸமயே பரினிப்³பு³தோ, அத²ஸ்ஸ ஸத்தாஹங் ஸுவண்ணவண்ணங் ஸரீரங் க³ந்த⁴மாலாதீ³ஹி பூஜயிங்ஸு. ஏவங் ஸத்தாஹங் ஸாது⁴கீளனதி³வஸா நாம அஹேஸுங். ததோ ஸத்தாஹங் சிதகாய அக்³கி³னா ஜா²யி, ஸத்தாஹங் ஸத்திபஞ்ஜரங் கத்வா ஸந்தா⁴கா³ரஸாலாயங் தா⁴துபூஜங் கரிங்ஸூதி, ஏகவீஸதி தி³வஸா க³தா. ஜெட்ட²மூலஸுக்கபக்க²பஞ்சமியங்யேவ தா⁴துயோ பா⁴ஜயிங்ஸு. ஏதஸ்மிங் தா⁴துபா⁴ஜனதி³வஸே ஸன்னிபதிதஸ்ஸ மஹாபி⁴க்கு²ஸங்க⁴ஸ்ஸ ஸுப⁴த்³தே³ன வுட்³ட⁴பப்³ப³ஜிதேன கதங் அனாசாரங் ஆரோசெத்வா வுத்தனயேனேவ ச பி⁴க்கூ² உச்சினித்வா அயங் கம்மவாசா கதா.
Ayaṃ pana kammavācā tathāgatassa parinibbānato ekavīsatime divase katā. Bhagavā hi visākhapuṇṇamāyaṃ paccūsasamaye parinibbuto, athassa sattāhaṃ suvaṇṇavaṇṇaṃ sarīraṃ gandhamālādīhi pūjayiṃsu. Evaṃ sattāhaṃ sādhukīḷanadivasā nāma ahesuṃ. Tato sattāhaṃ citakāya agginā jhāyi, sattāhaṃ sattipañjaraṃ katvā sandhāgārasālāyaṃ dhātupūjaṃ kariṃsūti, ekavīsati divasā gatā. Jeṭṭhamūlasukkapakkhapañcamiyaṃyeva dhātuyo bhājayiṃsu. Etasmiṃ dhātubhājanadivase sannipatitassa mahābhikkhusaṅghassa subhaddena vuḍḍhapabbajitena kataṃ anācāraṃ ārocetvā vuttanayeneva ca bhikkhū uccinitvā ayaṃ kammavācā katā.
இமஞ்ச பன கம்மவாசங் கத்வா தே²ரோ பி⁴க்கூ² ஆமந்தேஸி – ‘‘ஆவுஸோ, இதா³னி தும்ஹாகங் சத்தாலீஸ தி³வஸா ஓகாஸோ கதோ, ததோ பரங் ‘அயங் நாம நோ பலிபோ³தோ⁴ அத்தீ²’தி, வத்துங் ந லப்³பா⁴, தஸ்மா எத்த²ந்தரே யஸ்ஸ ரோக³பலிபோ³தோ⁴ வா ஆசரியுபஜ்ஜா²யபலிபோ³தோ⁴ வா மாதாபிதுபலிபோ³தோ⁴ வா அத்தி², பத்தங் வா பன பசிதப்³ப³ங், சீவரங் வா காதப்³ப³ங், ஸோ தங் பலிபோ³த⁴ங் சி²ந்தி³த்வா தங் கரணீயங் கரோதூ’’தி.
Imañca pana kammavācaṃ katvā thero bhikkhū āmantesi – ‘‘āvuso, idāni tumhākaṃ cattālīsa divasā okāso kato, tato paraṃ ‘ayaṃ nāma no palibodho atthī’ti, vattuṃ na labbhā, tasmā etthantare yassa rogapalibodho vā ācariyupajjhāyapalibodho vā mātāpitupalibodho vā atthi, pattaṃ vā pana pacitabbaṃ, cīvaraṃ vā kātabbaṃ, so taṃ palibodhaṃ chinditvā taṃ karaṇīyaṃ karotū’’ti.
ஏவஞ்ச பன வத்வா தே²ரோ அத்தனோ பஞ்சஸதாய பரிஸாய பரிவுதோ ராஜக³ஹங் க³தோ. அஞ்ஞேபி மஹாதே²ரா அத்தனோ அத்தனோ பரிவாரே க³ஹெத்வா ஸோகஸல்லஸமப்பிதங் மஹாஜனங் அஸ்ஸாஸேதுகாமா தங் தங் தி³ஸங் பக்கந்தா. புண்ணத்தே²ரோ பன ஸத்தஸதபி⁴க்கு²பரிவாரோ ‘ததா²க³தஸ்ஸ பரினிப்³பா³னட்டா²னங் ஆக³தாக³தங் மஹாஜனங் அஸ்ஸாஸெஸ்ஸாமீ’தி குஸினாராயங்யேவ அட்டா²ஸி.
Evañca pana vatvā thero attano pañcasatāya parisāya parivuto rājagahaṃ gato. Aññepi mahātherā attano attano parivāre gahetvā sokasallasamappitaṃ mahājanaṃ assāsetukāmā taṃ taṃ disaṃ pakkantā. Puṇṇatthero pana sattasatabhikkhuparivāro ‘tathāgatassa parinibbānaṭṭhānaṃ āgatāgataṃ mahājanaṃ assāsessāmī’ti kusinārāyaṃyeva aṭṭhāsi.
ஆயஸ்மா ஆனந்தோ³ யதா² புப்³பே³ அபரினிப்³பு³தஸ்ஸ, ஏவங் பரினிப்³பு³தஸ்ஸாபி ப⁴க³வதோ ஸயமேவ பத்தசீவரமாதா³ய பஞ்சஹி பி⁴க்கு²ஸதேஹி ஸத்³தி⁴ங் யேன ஸாவத்தி² தேன சாரிகங் பக்காமி. க³ச்ச²தோ க³ச்ச²தோ பனஸ்ஸ பரிவாரா பி⁴க்கூ² க³ணனபத²ங் வீதிவத்தா. தேனாயஸ்மதா க³தக³தட்டா²னே மஹாபரிதே³வோ அஹோஸி . அனுபுப்³பே³ன பன ஸாவத்தி²மனுப்பத்தே தே²ரே ஸாவத்தி²வாஸினோ மனுஸ்ஸா ‘‘தே²ரோ கிர ஆக³தோ’’தி ஸுத்வா க³ந்த⁴மாலாதி³ஹத்தா² பச்சுக்³க³ந்த்வா – ‘‘ப⁴ந்தே, ஆனந்த³, புப்³பே³ ப⁴க³வதா ஸத்³தி⁴ங் ஆக³ச்ச²த², அஜ்ஜ குஹிங் ப⁴க³வந்தங் ட²பெத்வா ஆக³தத்தா²’’திஆதீ³னி வத³மானா பரோதி³ங்ஸு. பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ பரினிப்³பா³னதி³வஸே விய மஹாபரிதே³வோ அஹோஸி.
Āyasmā ānando yathā pubbe aparinibbutassa, evaṃ parinibbutassāpi bhagavato sayameva pattacīvaramādāya pañcahi bhikkhusatehi saddhiṃ yena sāvatthi tena cārikaṃ pakkāmi. Gacchato gacchato panassa parivārā bhikkhū gaṇanapathaṃ vītivattā. Tenāyasmatā gatagataṭṭhāne mahāparidevo ahosi . Anupubbena pana sāvatthimanuppatte there sāvatthivāsino manussā ‘‘thero kira āgato’’ti sutvā gandhamālādihatthā paccuggantvā – ‘‘bhante, ānanda, pubbe bhagavatā saddhiṃ āgacchatha, ajja kuhiṃ bhagavantaṃ ṭhapetvā āgatatthā’’tiādīni vadamānā parodiṃsu. Buddhassa bhagavato parinibbānadivase viya mahāparidevo ahosi.
தத்ர ஸுத³ங் ஆயஸ்மா ஆனந்தோ³ அனிச்சதாதி³படிஸங்யுத்தாய த⁴ம்மியாகதா²ய தங் மஹாஜனங் ஸஞ்ஞாபெத்வா ஜேதவனங் பவிஸித்வா த³ஸப³லேன வஸிதக³ந்த⁴குடிங் வந்தி³த்வா த்³வாரங் விவரித்வா மஞ்சபீட²ங் நீஹரித்வா பப்போ²டெத்வா க³ந்த⁴குடிங் ஸம்மஜ்ஜித்வா மிலாதமாலாகசவரங் ச²ட்³டெ³த்வா மஞ்சபீட²ங் அதிஹரித்வா புன யதா²டா²னே ட²பெத்வா ப⁴க³வதோ டி²தகாலே கரணீயங் வத்தங் ஸப்³ப³மகாஸி. குருமானோ ச ந்ஹானகொட்ட²கஸம்மஜ்ஜனஉத³குபட்டா²பனாதி³காலேஸு க³ந்த⁴குடிங் வந்தி³த்வா – ‘‘நனு ப⁴க³வா, அயங் தும்ஹாகங் ந்ஹானகாலோ, அயங் த⁴ம்மதே³ஸனாகாலோ, அயங் பி⁴க்கூ²னங் ஓவாத³தா³னகாலோ, அயங் ஸீஹஸெய்யகப்பனகாலோ, அயங் முக²தோ⁴வனகாலோ’’திஆதி³னா நயேன பரிதே³வமானோவ அகாஸி, யதா² தங் ப⁴க³வதோ கு³ணக³ணாமதரஸஞ்ஞுதாய பதிட்டி²தபேமோ சேவ அகீ²ணாஸவோ ச அனேகேஸு ச ஜாதிஸதஸஹஸ்ஸேஸு அஞ்ஞமஞ்ஞஸ்ஸூபகாரஸஞ்ஜனிதசித்தமத்³த³வோ. தமேனங் அஞ்ஞதரா தே³வதா – ‘‘ப⁴ந்தே, ஆனந்த³, தும்ஹே ஏவங் பரிதே³வமானா கத²ங் அஞ்ஞே அஸ்ஸாஸெஸ்ஸதா²’’தி ஸங்வேஜேஸி. ஸோ தஸ்ஸா வசனேன ஸங்விக்³க³ஹத³யோ ஸந்த²ம்பி⁴த்வா ததா²க³தஸ்ஸ பரினிப்³பா³னதோ பபு⁴தி டா²னநிஸஜ்ஜப³ஹுலத்தா உஸ்ஸன்னதா⁴துகங் காயங் ஸமஸ்ஸாஸேதுங் து³தியதி³வஸே கீ²ரவிரேசனங் பிவித்வா விஹாரேயேவ நிஸீதி³. யங் ஸந்தா⁴ய ஸுபே⁴ன மாணவேன பஹிதங் மாணவகங் ஏதத³வோச –
Tatra sudaṃ āyasmā ānando aniccatādipaṭisaṃyuttāya dhammiyākathāya taṃ mahājanaṃ saññāpetvā jetavanaṃ pavisitvā dasabalena vasitagandhakuṭiṃ vanditvā dvāraṃ vivaritvā mañcapīṭhaṃ nīharitvā papphoṭetvā gandhakuṭiṃ sammajjitvā milātamālākacavaraṃ chaḍḍetvā mañcapīṭhaṃ atiharitvā puna yathāṭhāne ṭhapetvā bhagavato ṭhitakāle karaṇīyaṃ vattaṃ sabbamakāsi. Kurumāno ca nhānakoṭṭhakasammajjanaudakupaṭṭhāpanādikālesu gandhakuṭiṃ vanditvā – ‘‘nanu bhagavā, ayaṃ tumhākaṃ nhānakālo, ayaṃ dhammadesanākālo, ayaṃ bhikkhūnaṃ ovādadānakālo, ayaṃ sīhaseyyakappanakālo, ayaṃ mukhadhovanakālo’’tiādinā nayena paridevamānova akāsi, yathā taṃ bhagavato guṇagaṇāmatarasaññutāya patiṭṭhitapemo ceva akhīṇāsavo ca anekesu ca jātisatasahassesu aññamaññassūpakārasañjanitacittamaddavo. Tamenaṃ aññatarā devatā – ‘‘bhante, ānanda, tumhe evaṃ paridevamānā kathaṃ aññe assāsessathā’’ti saṃvejesi. So tassā vacanena saṃviggahadayo santhambhitvā tathāgatassa parinibbānato pabhuti ṭhānanisajjabahulattā ussannadhātukaṃ kāyaṃ samassāsetuṃ dutiyadivase khīravirecanaṃ pivitvā vihāreyeva nisīdi. Yaṃ sandhāya subhena māṇavena pahitaṃ māṇavakaṃ etadavoca –
‘‘அகாலோ, கோ² மாணவக, அத்தி² மே அஜ்ஜ பே⁴ஸஜ்ஜமத்தா பீதா, அப்பேவ நாம ஸ்வேபி உபஸங்கமெய்யாமா’’தி (தீ³॰ நி॰ 1.447).
‘‘Akālo, kho māṇavaka, atthi me ajja bhesajjamattā pītā, appeva nāma svepi upasaṅkameyyāmā’’ti (dī. ni. 1.447).
து³தியதி³வஸே சேதகத்தே²ரேன பச்சா²ஸமணேன க³ந்த்வா ஸுபே⁴ன மாணவேன புட்டோ² இமஸ்மிங் தீ³க⁴னிகாயே ஸுப⁴ஸுத்தங் நாம த³ஸமங் ஸுத்தங் அபா⁴ஸி.
Dutiyadivase cetakattherena pacchāsamaṇena gantvā subhena māṇavena puṭṭho imasmiṃ dīghanikāye subhasuttaṃ nāma dasamaṃ suttaṃ abhāsi.
அத² ஆனந்த³த்தே²ரோ ஜேதவனமஹாவிஹாரே க²ண்ட³பு²ல்லப்படிஸங்க²ரணங் காராபெத்வா உபகட்டா²ய வஸ்ஸூபனாயிகாய பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ங் ஓஹாய ராஜக³ஹங் க³தோ ததா² அஞ்ஞேபி த⁴ம்மஸங்கா³ஹகா பி⁴க்கூ²தி. ஏவஞ்ஹி க³தே, தே ஸந்தா⁴ய ச இத³ங் வுத்தங் – ‘‘அத² கோ² தே²ரா பி⁴க்கூ² ராஜக³ஹங் அக³மங்ஸு, த⁴ம்மஞ்ச வினயஞ்ச ஸங்கா³யிது’’ந்தி (சூளவ॰ 438). தே ஆஸள்ஹீபுண்ணமாயங் உபோஸத²ங் கத்வா பாடிபத³தி³வஸே ஸன்னிபதித்வா வஸ்ஸங் உபக³ச்சி²ங்ஸு.
Atha ānandatthero jetavanamahāvihāre khaṇḍaphullappaṭisaṅkharaṇaṃ kārāpetvā upakaṭṭhāya vassūpanāyikāya bhikkhusaṅghaṃ ohāya rājagahaṃ gato tathā aññepi dhammasaṅgāhakā bhikkhūti. Evañhi gate, te sandhāya ca idaṃ vuttaṃ – ‘‘atha kho therā bhikkhū rājagahaṃ agamaṃsu, dhammañca vinayañca saṅgāyitu’’nti (cūḷava. 438). Te āsaḷhīpuṇṇamāyaṃ uposathaṃ katvā pāṭipadadivase sannipatitvā vassaṃ upagacchiṃsu.
தேன கோ² பன ஸமயேன ராஜக³ஹங் பரிவாரெத்வா அட்டா²ரஸ மஹாவிஹாரா ஹொந்தி, தே ஸப்³பே³பி ச²ட்³டி³தபதிதஉக்லாபா அஹேஸுங். ப⁴க³வதோ ஹி பரினிப்³பா³னே ஸப்³பே³பி பி⁴க்கூ² அத்தனோ அத்தனோ பத்தசீவரமாதா³ய விஹாரே ச பரிவேணே ச ச²ட்³டெ³த்வா அக³மங்ஸு. தத்த² கதிகவத்தங் குருமானா தே²ரா ப⁴க³வதோ வசனபூஜனத்த²ங் தித்தி²யவாத³பரிமோசனத்த²ஞ்ச – ‘பட²மங் மாஸங் க²ண்ட³பு²ல்லப்படிஸங்க²ரணங் கரோமா’தி சிந்தேஸுங். தித்தி²யா ஹி ஏவங் வதெ³ய்யுங் – ‘‘ஸமணஸ்ஸ கோ³தமஸ்ஸ ஸாவகா ஸத்த²ரி டி²தேயேவ விஹாரே படிஜக்³கி³ங்ஸு, பரினிப்³பு³தே ச²ட்³டே³ஸுங், குலானங் மஹாத⁴னபரிச்சாகோ³ வினஸ்ஸதீ’’தி. தேஸஞ்ச வாத³பரிமோசனத்த²ங் சிந்தேஸுந்தி வுத்தங் ஹோதி. ஏவங் சிந்தயித்வா ச பன கதிகவத்தங் கரிங்ஸு. யங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் –
Tena kho pana samayena rājagahaṃ parivāretvā aṭṭhārasa mahāvihārā honti, te sabbepi chaḍḍitapatitauklāpā ahesuṃ. Bhagavato hi parinibbāne sabbepi bhikkhū attano attano pattacīvaramādāya vihāre ca pariveṇe ca chaḍḍetvā agamaṃsu. Tattha katikavattaṃ kurumānā therā bhagavato vacanapūjanatthaṃ titthiyavādaparimocanatthañca – ‘paṭhamaṃ māsaṃ khaṇḍaphullappaṭisaṅkharaṇaṃ karomā’ti cintesuṃ. Titthiyā hi evaṃ vadeyyuṃ – ‘‘samaṇassa gotamassa sāvakā satthari ṭhiteyeva vihāre paṭijaggiṃsu, parinibbute chaḍḍesuṃ, kulānaṃ mahādhanapariccāgo vinassatī’’ti. Tesañca vādaparimocanatthaṃ cintesunti vuttaṃ hoti. Evaṃ cintayitvā ca pana katikavattaṃ kariṃsu. Yaṃ sandhāya vuttaṃ –
‘‘அத² கோ² தே²ரானங் பி⁴க்கூ²னங் ஏதத³ஹோஸி – ப⁴க³வதா, கோ² ஆவுஸோ, க²ண்ட³பு²ல்லப்படிஸங்க²ரணங் வண்ணிதங், ஹந்த³ மயங், ஆவுஸோ, பட²மங் மாஸங் க²ண்ட³பு²ல்லப்படிஸங்க²ரணங் கரோம, மஜ்ஜி²மங் மாஸங் ஸன்னிபதித்வா த⁴ம்மஞ்ச வினயஞ்ச ஸங்கா³யிஸ்ஸாமா’’தி (சூளவ॰ 438).
‘‘Atha kho therānaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – bhagavatā, kho āvuso, khaṇḍaphullappaṭisaṅkharaṇaṃ vaṇṇitaṃ, handa mayaṃ, āvuso, paṭhamaṃ māsaṃ khaṇḍaphullappaṭisaṅkharaṇaṃ karoma, majjhimaṃ māsaṃ sannipatitvā dhammañca vinayañca saṅgāyissāmā’’ti (cūḷava. 438).
தே து³தியதி³வஸே க³ந்த்வா ராஜத்³வாரே அட்ட²ங்ஸு. ராஜா ஆக³ந்த்வா வந்தி³த்வா – ‘‘கிங் ப⁴ந்தே, ஆக³தத்தா²’’தி அத்தனா கத்தப்³ப³கிச்சங் புச்சி². தே²ரா அட்டா²ரஸ மஹாவிஹாரபடிஸங்க²ரணத்தா²ய ஹத்த²கம்மங் படிவேதே³ஸுங். ராஜா ஹத்த²கம்மகாரகே மனுஸ்ஸே அதா³ஸி. தே²ரா பட²மங் மாஸங் ஸப்³ப³விஹாரே படிஸங்க²ராபெத்வா ரஞ்ஞோ ஆரோசேஸுங் – ‘‘நிட்டி²தங், மஹாராஜ, விஹாரபடிஸங்க²ரணங், இதா³னி த⁴ம்மவினயஸங்க³ஹங் கரோமா’’தி. ‘‘ஸாது⁴ ப⁴ந்தே விஸட்டா² கரோத², மய்ஹங் ஆணாசக்கங் , தும்ஹாகஞ்ச த⁴ம்மசக்கங் ஹோது, ஆணாபேத², ப⁴ந்தே, கிங் கரோமீ’’தி. ‘‘ஸங்க³ஹங் கரொந்தானங் பி⁴க்கூ²னங் ஸன்னிஸஜ்ஜட்டா²னங் மஹாராஜா’’தி. ‘‘கத்த² கரோமி, ப⁴ந்தே’’தி? ‘‘வேபா⁴ரபப்³ப³தபஸ்ஸே ஸத்தபண்ணி கு³ஹாத்³வாரே காதுங் யுத்தங் மஹாராஜா’’தி. ‘‘ஸாது⁴, ப⁴ந்தே’’தி கோ² ராஜா அஜாதஸத்து விஸ்ஸகம்முனா நிம்மிதஸதி³ஸங் ஸுவிப⁴த்தபி⁴த்தித²ம்ப⁴ஸோபானங், நானாவித⁴மாலாகம்மலதாகம்மவிசித்தங், அபி⁴ப⁴வந்தமிவ ராஜப⁴வனவிபூ⁴திங், அவஹஸந்தமிவ தே³வவிமானஸிரிங், ஸிரியா நிகேதனமிவ ஏகனிபாததித்த²மிவ ச தே³வமனுஸ்ஸனயனவிஹங்கா³னங், லோகராமணெய்யகமிவ ஸம்பிண்டி³தங் த³ட்ட²ப்³ப³ஸாரமண்ட³ங் மண்ட³பங் காராபெத்வா விவித⁴குஸுமதா³மோலம்ப³கவினிக்³க³லந்தசாருவிதானங் நானாரதனவிசித்தமணிகொட்டிமதலமிவ ச, நங் நானாபுப்பூ²பஹாரவிசித்தஸுபரினிட்டி²தபூ⁴மிகம்மங் ப்³ரஹ்மவிமானஸதி³ஸங் அலங்கரித்வா, தஸ்மிங் மஹாமண்ட³பே பஞ்சஸதானங் பி⁴க்கூ²னங் அனக்³கா⁴னி பஞ்ச கப்பியபச்சத்த²ரணஸதானி பஞ்ஞபெத்வா, த³க்கி²ணபா⁴க³ங் நிஸ்ஸாய உத்தராபி⁴முக²ங் தே²ராஸனங், மண்ட³பமஜ்ஜே² புரத்தா²பி⁴முக²ங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஆஸனாரஹங் த⁴ம்மாஸனங் பஞ்ஞபெத்வா, த³ந்தக²சிதங் பீ³ஜனிஞ்செத்த² ட²பெத்வா, பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ஸ்ஸ ஆரோசாபேஸி – ‘‘நிட்டி²தங், ப⁴ந்தே, மம கிச்ச’’ந்தி.
Te dutiyadivase gantvā rājadvāre aṭṭhaṃsu. Rājā āgantvā vanditvā – ‘‘kiṃ bhante, āgatatthā’’ti attanā kattabbakiccaṃ pucchi. Therā aṭṭhārasa mahāvihārapaṭisaṅkharaṇatthāya hatthakammaṃ paṭivedesuṃ. Rājā hatthakammakārake manusse adāsi. Therā paṭhamaṃ māsaṃ sabbavihāre paṭisaṅkharāpetvā rañño ārocesuṃ – ‘‘niṭṭhitaṃ, mahārāja, vihārapaṭisaṅkharaṇaṃ, idāni dhammavinayasaṅgahaṃ karomā’’ti. ‘‘Sādhu bhante visaṭṭhā karotha, mayhaṃ āṇācakkaṃ , tumhākañca dhammacakkaṃ hotu, āṇāpetha, bhante, kiṃ karomī’’ti. ‘‘Saṅgahaṃ karontānaṃ bhikkhūnaṃ sannisajjaṭṭhānaṃ mahārājā’’ti. ‘‘Kattha karomi, bhante’’ti? ‘‘Vebhārapabbatapasse sattapaṇṇi guhādvāre kātuṃ yuttaṃ mahārājā’’ti. ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho rājā ajātasattu vissakammunā nimmitasadisaṃ suvibhattabhittithambhasopānaṃ, nānāvidhamālākammalatākammavicittaṃ, abhibhavantamiva rājabhavanavibhūtiṃ, avahasantamiva devavimānasiriṃ, siriyā niketanamiva ekanipātatitthamiva ca devamanussanayanavihaṃgānaṃ, lokarāmaṇeyyakamiva sampiṇḍitaṃ daṭṭhabbasāramaṇḍaṃ maṇḍapaṃ kārāpetvā vividhakusumadāmolambakaviniggalantacāruvitānaṃ nānāratanavicittamaṇikoṭṭimatalamiva ca, naṃ nānāpupphūpahāravicittasupariniṭṭhitabhūmikammaṃ brahmavimānasadisaṃ alaṅkaritvā, tasmiṃ mahāmaṇḍape pañcasatānaṃ bhikkhūnaṃ anagghāni pañca kappiyapaccattharaṇasatāni paññapetvā, dakkhiṇabhāgaṃ nissāya uttarābhimukhaṃ therāsanaṃ, maṇḍapamajjhe puratthābhimukhaṃ buddhassa bhagavato āsanārahaṃ dhammāsanaṃ paññapetvā, dantakhacitaṃ bījaniñcettha ṭhapetvā, bhikkhusaṅghassa ārocāpesi – ‘‘niṭṭhitaṃ, bhante, mama kicca’’nti.
தஸ்மிஞ்ச பன தி³வஸே ஏகச்சே பி⁴க்கூ² ஆயஸ்மந்தங் ஆனந்த³ங் ஸந்தா⁴ய ஏவமாஹங்ஸு – ‘‘இமஸ்மிங் பி⁴க்கு²ஸங்கே⁴ ஏகோ பி⁴க்கு² விஸ்ஸக³ந்த⁴ங் வாயந்தோ விசரதீ’’தி. தே²ரோ தங் ஸுத்வா இமஸ்மிங் பி⁴க்கு²ஸங்கே⁴ அஞ்ஞோ விஸ்ஸக³ந்த⁴ங் வாயந்தோ விசரணகபி⁴க்கு² நாம நத்தி². அத்³தா⁴ ஏதே மங் ஸந்தா⁴ய வத³ந்தீதி ஸங்வேக³ங் ஆபஜ்ஜி. ஏகச்சே நங் ஆஹங்ஸுயேவ – ‘‘ஸ்வே ஆவுஸோ, ஆனந்த³, ஸன்னிபாதோ, த்வஞ்ச ஸெக்கோ² ஸகரணீயோ, தேன தே ந யுத்தங் ஸன்னிபாதங் க³ந்துங், அப்பமத்தோ ஹோஹீ’’தி.
Tasmiñca pana divase ekacce bhikkhū āyasmantaṃ ānandaṃ sandhāya evamāhaṃsu – ‘‘imasmiṃ bhikkhusaṅghe eko bhikkhu vissagandhaṃ vāyanto vicaratī’’ti. Thero taṃ sutvā imasmiṃ bhikkhusaṅghe añño vissagandhaṃ vāyanto vicaraṇakabhikkhu nāma natthi. Addhā ete maṃ sandhāya vadantīti saṃvegaṃ āpajji. Ekacce naṃ āhaṃsuyeva – ‘‘sve āvuso, ānanda, sannipāto, tvañca sekkho sakaraṇīyo, tena te na yuttaṃ sannipātaṃ gantuṃ, appamatto hohī’’ti.
அத² கோ² ஆயஸ்மா ஆனந்தோ³ – ‘ஸ்வே ஸன்னிபாதோ, ந கோ² மேதங் பதிரூபங் ய்வாஹங் ஸெக்கோ² ஸமானோ ஸன்னிபாதங் க³ச்செ²ய்ய’ந்தி, ப³ஹுதே³வ ரத்திங் காயக³தாய ஸதியா வீதினாமெத்வா ரத்தியா பச்சூஸஸமயே சங்கமா ஓரோஹித்வா விஹாரங் பவிஸித்வா ‘‘நிபஜ்ஜிஸ்ஸாமீ’’தி காயங் ஆவஜ்ஜேஸி, த்³வே பாதா³ பூ⁴மிதோ முத்தா, அபத்தஞ்ச ஸீஸங் பி³ம்போ³ஹனங், ஏதஸ்மிங் அந்தரே அனுபாதா³ய ஆஸவேஹி சித்தங் விமுச்சி. அயஞ்ஹி ஆயஸ்மா சங்கமேன ப³ஹி வீதினாமெத்வா விஸேஸங் நிப்³ப³த்தேதுங் அஸக்கொந்தோ சிந்தேஸி – ‘‘நனு மங் ப⁴க³வா ஏதத³வோச – ‘கதபுஞ்ஞோஸி த்வங், ஆனந்த³, பதா⁴னமனுயுஞ்ஜ, கி²ப்பங் ஹோஹிஸி அனாஸவோ’தி (தீ³॰ நி॰ 2.207). பு³த்³தா⁴னஞ்ச கதா²தோ³ஸோ நாம நத்தி², மம பன அச்சாரத்³த⁴ங் வீரியங், தேன மே சித்தங் உத்³த⁴ச்சாய ஸங்வத்ததி. ஹந்தா³ஹங் வீரியஸமதங் யோஜேமீ’’தி, சங்கமா ஓரோஹித்வா பாத³தோ⁴வனட்டா²னே ட²த்வா பாதே³ தோ⁴வித்வா விஹாரங் பவிஸித்வா மஞ்சகே நிஸீதி³த்வா, ‘‘தோ²கங் விஸ்ஸமிஸ்ஸாமீ’’தி காயங் மஞ்சகே அபனாமேஸி. த்³வே பாதா³ பூ⁴மிதோ முத்தா, ஸீஸங் பி³ம்போ³ஹனமப்பத்தங், ஏதஸ்மிங் அந்தரே அனுபாதா³ய ஆஸவேஹி சித்தங் விமுத்தங், சதுஇரியாபத²விரஹிதங் தே²ரஸ்ஸ அரஹத்தங். தேன ‘‘இமஸ்மிங் ஸாஸனே அனிபன்னோ அனிஸின்னோ அட்டி²தோ அசங்கமந்தோ கோ பி⁴க்கு² அரஹத்தங் பத்தோ’’தி வுத்தே ‘‘ஆனந்த³த்தே²ரோ’’தி வத்துங் வட்டதி.
Atha kho āyasmā ānando – ‘sve sannipāto, na kho metaṃ patirūpaṃ yvāhaṃ sekkho samāno sannipātaṃ gaccheyya’nti, bahudeva rattiṃ kāyagatāya satiyā vītināmetvā rattiyā paccūsasamaye caṅkamā orohitvā vihāraṃ pavisitvā ‘‘nipajjissāmī’’ti kāyaṃ āvajjesi, dve pādā bhūmito muttā, apattañca sīsaṃ bimbohanaṃ, etasmiṃ antare anupādāya āsavehi cittaṃ vimucci. Ayañhi āyasmā caṅkamena bahi vītināmetvā visesaṃ nibbattetuṃ asakkonto cintesi – ‘‘nanu maṃ bhagavā etadavoca – ‘katapuññosi tvaṃ, ānanda, padhānamanuyuñja, khippaṃ hohisi anāsavo’ti (dī. ni. 2.207). Buddhānañca kathādoso nāma natthi, mama pana accāraddhaṃ vīriyaṃ, tena me cittaṃ uddhaccāya saṃvattati. Handāhaṃ vīriyasamataṃ yojemī’’ti, caṅkamā orohitvā pādadhovanaṭṭhāne ṭhatvā pāde dhovitvā vihāraṃ pavisitvā mañcake nisīditvā, ‘‘thokaṃ vissamissāmī’’ti kāyaṃ mañcake apanāmesi. Dve pādā bhūmito muttā, sīsaṃ bimbohanamappattaṃ, etasmiṃ antare anupādāya āsavehi cittaṃ vimuttaṃ, catuiriyāpathavirahitaṃ therassa arahattaṃ. Tena ‘‘imasmiṃ sāsane anipanno anisinno aṭṭhito acaṅkamanto ko bhikkhu arahattaṃ patto’’ti vutte ‘‘ānandatthero’’ti vattuṃ vaṭṭati.
அத² தே²ரா பி⁴க்கூ² து³தியதி³வஸே பஞ்சமியங் காளபக்க²ஸ்ஸ கதப⁴த்தகிச்சா பத்தசீவரங் படிஸாமெத்வா த⁴ம்மஸபா⁴யங் ஸன்னிபதிங்ஸு. அத² கோ² ஆயஸ்மா ஆனந்தோ³ அரஹா ஸமானோ ஸன்னிபாதங் அக³மாஸி. கத²ங் அக³மாஸி? ‘‘இதா³னிம்ஹி ஸன்னிபாதமஜ்ஜ²ங் பவிஸனாரஹோ’’தி ஹட்ட²துட்ட²சித்தோ ஏகங்ஸங் சீவரங் கத்வா ப³ந்த⁴னா முத்ததாலபக்கங் விய, பண்டு³கம்ப³லே நிக்கி²த்தஜாதிமணி விய, விக³தவலாஹகே நபே⁴ ஸமுக்³க³தபுண்ணசந்தோ³ விய, பா³லாதபஸம்ப²ஸ்ஸவிகஸிதரேணுபிஞ்ஜரக³ப்³ப⁴ங் பது³மங் விய ச, பரிஸுத்³தே⁴ன பரியோதா³தேன ஸப்பபே⁴ன ஸஸ்ஸிரீகேன ச முக²வரேன அத்தனோ அரஹத்தப்பத்திங் ஆரோசயமானோ விய அக³மாஸி. அத² நங் தி³ஸ்வா ஆயஸ்மதோ மஹாகஸ்ஸபஸ்ஸ ஏதத³ஹோஸி – ‘‘ஸோப⁴தி வத போ⁴ அரஹத்தப்பத்தோ ஆனந்தோ³, ஸசே ஸத்தா² த⁴ரெய்ய, அத்³தா⁴ அஜ்ஜானந்த³ஸ்ஸ ஸாது⁴காரங் த³தெ³ய்ய, ஹந்த³ , தா³னிஸ்ஸாஹங் ஸத்தா²ரா தா³தப்³ப³ங் ஸாது⁴காரங் த³தா³மீ’’தி, திக்க²த்துங் ஸாது⁴காரமதா³ஸி.
Atha therā bhikkhū dutiyadivase pañcamiyaṃ kāḷapakkhassa katabhattakiccā pattacīvaraṃ paṭisāmetvā dhammasabhāyaṃ sannipatiṃsu. Atha kho āyasmā ānando arahā samāno sannipātaṃ agamāsi. Kathaṃ agamāsi? ‘‘Idānimhi sannipātamajjhaṃ pavisanāraho’’ti haṭṭhatuṭṭhacitto ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā bandhanā muttatālapakkaṃ viya, paṇḍukambale nikkhittajātimaṇi viya, vigatavalāhake nabhe samuggatapuṇṇacando viya, bālātapasamphassavikasitareṇupiñjaragabbhaṃ padumaṃ viya ca, parisuddhena pariyodātena sappabhena sassirīkena ca mukhavarena attano arahattappattiṃ ārocayamāno viya agamāsi. Atha naṃ disvā āyasmato mahākassapassa etadahosi – ‘‘sobhati vata bho arahattappatto ānando, sace satthā dhareyya, addhā ajjānandassa sādhukāraṃ dadeyya, handa , dānissāhaṃ satthārā dātabbaṃ sādhukāraṃ dadāmī’’ti, tikkhattuṃ sādhukāramadāsi.
மஜ்ஜி²மபா⁴ணகா பன வத³ந்தி – ‘‘ஆனந்த³த்தே²ரோ அத்தனோ அரஹத்தப்பத்திங் ஞாபேதுகாமோ பி⁴க்கூ²ஹி ஸத்³தி⁴ங் நாக³தோ, பி⁴க்கூ² யதா²வுட்³ட⁴ங் அத்தனோ அத்தனோ பத்தாஸனே நிஸீத³ந்தா ஆனந்த³த்தே²ரஸ்ஸ ஆஸனங் ட²பெத்வா நிஸின்னா. தத்த² கேசி ஏவமாஹங்ஸு – ‘ஏதங் ஆஸனங் கஸ்ஸா’தி? ‘ஆனந்த³ஸ்ஸா’தி. ‘ஆனந்தோ³ பன குஹிங் க³தோ’தி? தஸ்மிங் ஸமயே தே²ரோ சிந்தேஸி – ‘இதா³னி மய்ஹங் க³மனகாலோ’தி. ததோ அத்தனோ ஆனுபா⁴வங் த³ஸ்ஸெந்தோ பத²வியங் நிமுஜ்ஜித்வா அத்தனோ ஆஸனேயேவ அத்தானங் த³ஸ்ஸேஸீ’’தி, ஆகாஸேன க³ந்த்வா நிஸீதீ³திபி ஏகே. யதா² வா ததா² வா ஹோது. ஸப்³ப³தா²பி தங் தி³ஸ்வா ஆயஸ்மதோ மஹாகஸ்ஸபஸ்ஸ ஸாது⁴காரதா³னங் யுத்தமேவ.
Majjhimabhāṇakā pana vadanti – ‘‘ānandatthero attano arahattappattiṃ ñāpetukāmo bhikkhūhi saddhiṃ nāgato, bhikkhū yathāvuḍḍhaṃ attano attano pattāsane nisīdantā ānandattherassa āsanaṃ ṭhapetvā nisinnā. Tattha keci evamāhaṃsu – ‘etaṃ āsanaṃ kassā’ti? ‘Ānandassā’ti. ‘Ānando pana kuhiṃ gato’ti? Tasmiṃ samaye thero cintesi – ‘idāni mayhaṃ gamanakālo’ti. Tato attano ānubhāvaṃ dassento pathaviyaṃ nimujjitvā attano āsaneyeva attānaṃ dassesī’’ti, ākāsena gantvā nisīdītipi eke. Yathā vā tathā vā hotu. Sabbathāpi taṃ disvā āyasmato mahākassapassa sādhukāradānaṃ yuttameva.
ஏவங் ஆக³தே பன தஸ்மிங் ஆயஸ்மந்தே மஹாகஸ்ஸபத்தே²ரோ பி⁴க்கூ² ஆமந்தேஸி – ‘‘ஆவுஸோ, கிங் பட²மங் ஸங்கா³யாம, த⁴ம்மங் வா வினயங் வா’’தி? பி⁴க்கூ² ஆஹங்ஸு – ‘‘ப⁴ந்தே, மஹாகஸ்ஸப, வினயோ நாம பு³த்³த⁴ஸாஸனஸ்ஸ ஆயு. வினயே டி²தே ஸாஸனங் டி²தங் நாம ஹோதி. தஸ்மா பட²மங் வினயங் ஸங்கா³யாமா’’தி. ‘‘கங் து⁴ரங் கத்வா’’தி? ‘‘ஆயஸ்மந்தங் உபாலி’’ந்தி. ‘‘கிங் ஆனந்தோ³ நப்பஹோதீ’’தி? ‘‘நோ நப்பஹோதி’’. அபி ச கோ² பன ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ த⁴ரமானோயேவ வினயபரியத்திங் நிஸ்ஸாய ஆயஸ்மந்தங் உபாலிங் ஏதத³க்³கே³ ட²பேஸி – ‘‘ஏதத³க்³க³ங், பி⁴க்க²வே, மம ஸாவகானங் பி⁴க்கூ²னங் வினயத⁴ரானங் யதி³த³ங் உபாலீ’’தி (அ॰ நி॰ 1.228). ‘தஸ்மா உபாலித்தே²ரங் புச்சி²த்வா வினயங் ஸங்கா³யாமா’தி.
Evaṃ āgate pana tasmiṃ āyasmante mahākassapatthero bhikkhū āmantesi – ‘‘āvuso, kiṃ paṭhamaṃ saṅgāyāma, dhammaṃ vā vinayaṃ vā’’ti? Bhikkhū āhaṃsu – ‘‘bhante, mahākassapa, vinayo nāma buddhasāsanassa āyu. Vinaye ṭhite sāsanaṃ ṭhitaṃ nāma hoti. Tasmā paṭhamaṃ vinayaṃ saṅgāyāmā’’ti. ‘‘Kaṃ dhuraṃ katvā’’ti? ‘‘Āyasmantaṃ upāli’’nti. ‘‘Kiṃ ānando nappahotī’’ti? ‘‘No nappahoti’’. Api ca kho pana sammāsambuddho dharamānoyeva vinayapariyattiṃ nissāya āyasmantaṃ upāliṃ etadagge ṭhapesi – ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ vinayadharānaṃ yadidaṃ upālī’’ti (a. ni. 1.228). ‘Tasmā upālittheraṃ pucchitvā vinayaṃ saṅgāyāmā’ti.
ததோ தே²ரோ வினயங் புச்ச²னத்தா²ய அத்தனாவ அத்தானங் ஸம்மன்னி. உபாலித்தே²ரோபி விஸ்ஸஜ்ஜனத்தா²ய ஸம்மன்னி. தத்ராயங் பாளி – அத² கோ² ஆயஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ ஸங்க⁴ங் ஞாபேஸி –
Tato thero vinayaṃ pucchanatthāya attanāva attānaṃ sammanni. Upālittheropi vissajjanatthāya sammanni. Tatrāyaṃ pāḷi – atha kho āyasmā mahākassapo saṅghaṃ ñāpesi –
‘‘ஸுணாது மே, ஆவுஸோ, ஸங்கோ⁴, யதி³ ஸங்க⁴ஸ்ஸ பத்தகல்லங்,
‘‘Suṇātu me, āvuso, saṅgho, yadi saṅghassa pattakallaṃ,
அஹங் உபாலிங் வினயங் புச்செ²ய்ய’’ந்தி.
Ahaṃ upāliṃ vinayaṃ puccheyya’’nti.
ஆயஸ்மாபி உபாலி ஸங்க⁴ங் ஞாபேஸி –
Āyasmāpi upāli saṅghaṃ ñāpesi –
‘‘ஸுணாது மே, ப⁴ந்தே, ஸங்கோ⁴, யதி³ ஸங்க⁴ஸ்ஸ பத்தகல்லங்,
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, yadi saṅghassa pattakallaṃ,
அஹங் ஆயஸ்மதா மஹாகஸ்ஸபேன வினயங் புட்டோ² விஸ்ஸஜ்ஜெய்ய’’ந்தி. (சூளவ॰ 439);
Ahaṃ āyasmatā mahākassapena vinayaṃ puṭṭho vissajjeyya’’nti. (cūḷava. 439);
ஏவங் அத்தானங் ஸம்மன்னித்வா ஆயஸ்மா உபாலி உட்டா²யாஸனா ஏகங்ஸங் சீவரங் கத்வா தே²ரே பி⁴க்கூ² வந்தி³த்வா த⁴ம்மாஸனே நிஸீதி³ த³ந்தக²சிதங் பீ³ஜனிங் க³ஹெத்வா, ததோ மஹாகஸ்ஸபத்தே²ரோ தே²ராஸனே நிஸீதி³த்வா ஆயஸ்மந்தங் உபாலிங் வினயங் புச்சி². ‘‘பட²மங் ஆவுஸோ, உபாலி, பாராஜிகங் கத்த² பஞ்ஞத்த’’ந்தி? ‘‘வேஸாலியங், ப⁴ந்தே’’தி. ‘‘கங் ஆரப்³பா⁴’’தி? ‘‘ஸுதி³ன்னங் கலந்த³புத்தங் ஆரப்³பா⁴’’தி. ‘‘கிஸ்மிங் வத்து²ஸ்மி’’ந்தி? ‘‘மேது²னத⁴ம்மே’’தி.
Evaṃ attānaṃ sammannitvā āyasmā upāli uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā there bhikkhū vanditvā dhammāsane nisīdi dantakhacitaṃ bījaniṃ gahetvā, tato mahākassapatthero therāsane nisīditvā āyasmantaṃ upāliṃ vinayaṃ pucchi. ‘‘Paṭhamaṃ āvuso, upāli, pārājikaṃ kattha paññatta’’nti? ‘‘Vesāliyaṃ, bhante’’ti. ‘‘Kaṃ ārabbhā’’ti? ‘‘Sudinnaṃ kalandaputtaṃ ārabbhā’’ti. ‘‘Kismiṃ vatthusmi’’nti? ‘‘Methunadhamme’’ti.
‘‘அத² கோ² ஆயஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ ஆயஸ்மந்தங் உபாலிங் பட²மஸ்ஸ பாராஜிகஸ்ஸ வத்து²ம்பி புச்சி², நிதா³னம்பி புச்சி², புக்³க³லம்பி புச்சி², பஞ்ஞத்திம்பி புச்சி², அனுபஞ்ஞத்திம்பி புச்சி², ஆபத்திம்பி புச்சி², அனாபத்திம்பி புச்சி²’’ (சூளவ॰ 439). புட்டோ² புட்டோ² ஆயஸ்மா உபாலி விஸ்ஸஜ்ஜேஸி.
‘‘Atha kho āyasmā mahākassapo āyasmantaṃ upāliṃ paṭhamassa pārājikassa vatthumpi pucchi, nidānampi pucchi, puggalampi pucchi, paññattimpi pucchi, anupaññattimpi pucchi, āpattimpi pucchi, anāpattimpi pucchi’’ (cūḷava. 439). Puṭṭho puṭṭho āyasmā upāli vissajjesi.
கிங் பனெத்த² பட²மபாராஜிகே கிஞ்சி அபனேதப்³ப³ங் வா பக்கி²பிதப்³ப³ங் வா அத்தி² நத்தீ²தி? அபனேதப்³ப³ங் நத்தி². பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஹி ப⁴க³வதோ பா⁴ஸிதே அபனேதப்³ப³ங் நாம நத்தி². ந ஹி ததா²க³தா ஏகப்³யஞ்ஜனம்பி நிரத்த²கங் வத³ந்தி. ஸாவகானங் பன தே³வதானங் வா பா⁴ஸிதே அபனேதப்³ப³ம்பி ஹோதி, தங் த⁴ம்மஸங்கா³ஹகத்தே²ரா அபனயிங்ஸு. பக்கி²பிதப்³ப³ங் பன ஸப்³ப³த்தா²பி அத்தி², தஸ்மா யங் யத்த² பக்கி²பிதுங் யுத்தங், தங் பக்கி²பிங்ஸுயேவ. கிங் பன தந்தி? ‘தேன ஸமயேனா’தி வா, ‘தேன கோ² பன ஸமயேனா’தி வா, ‘அத² கோ²தி வா’, ‘ஏவங் வுத்தேதி’ வா, ‘ஏதத³வோசா’தி வா, ஏவமாதி³கங் ஸம்ப³ந்த⁴வசனமத்தங். ஏவங் பக்கி²பிதப்³ப³யுத்தங் பக்கி²பித்வா பன – ‘‘இத³ங் பட²மபாராஜிக’’ந்தி ட²பேஸுங். பட²மபாராஜிகே ஸங்க³ஹமாரூள்ஹே பஞ்ச அரஹந்தஸதானி ஸங்க³ஹங் ஆரோபிதனயேனேவ க³ணஸஜ்ஜா²யமகங்ஸு – ‘‘தேன ஸமயேன பு³த்³தோ⁴ ப⁴க³வா வேரஞ்ஜாயங் விஹரதீ’’தி. தேஸங் ஸஜ்ஜா²யாரத்³த⁴காலேயேவ ஸாது⁴காரங் த³த³மானா விய மஹாபத²வீ உத³கபரியந்தங் கத்வா அகம்பித்த².
Kiṃ panettha paṭhamapārājike kiñci apanetabbaṃ vā pakkhipitabbaṃ vā atthi natthīti? Apanetabbaṃ natthi. Buddhassa hi bhagavato bhāsite apanetabbaṃ nāma natthi. Na hi tathāgatā ekabyañjanampi niratthakaṃ vadanti. Sāvakānaṃ pana devatānaṃ vā bhāsite apanetabbampi hoti, taṃ dhammasaṅgāhakattherā apanayiṃsu. Pakkhipitabbaṃ pana sabbatthāpi atthi, tasmā yaṃ yattha pakkhipituṃ yuttaṃ, taṃ pakkhipiṃsuyeva. Kiṃ pana tanti? ‘Tena samayenā’ti vā, ‘tena kho pana samayenā’ti vā, ‘atha khoti vā’, ‘evaṃ vutteti’ vā, ‘etadavocā’ti vā, evamādikaṃ sambandhavacanamattaṃ. Evaṃ pakkhipitabbayuttaṃ pakkhipitvā pana – ‘‘idaṃ paṭhamapārājika’’nti ṭhapesuṃ. Paṭhamapārājike saṅgahamārūḷhe pañca arahantasatāni saṅgahaṃ āropitanayeneva gaṇasajjhāyamakaṃsu – ‘‘tena samayena buddho bhagavā verañjāyaṃ viharatī’’ti. Tesaṃ sajjhāyāraddhakāleyeva sādhukāraṃ dadamānā viya mahāpathavī udakapariyantaṃ katvā akampittha.
ஏதேனேவ நயேன ஸேஸானி தீணி பாராஜிகானி ஸங்க³ஹங் ஆரோபெத்வா ‘‘இத³ங் பாராஜிககண்ட³’’ந்தி ட²பேஸுங். தேரஸ ஸங்கா⁴தி³ஸேஸானி ‘‘தேரஸக’’ந்தி ட²பேஸுங். த்³வே ஸிக்கா²பதா³னி ‘‘அனியதானீ’’தி ட²பேஸுங். திங்ஸ ஸிக்கா²பதா³னி ‘‘நிஸ்ஸக்³கி³யானி பாசித்தியானீ’’தி ட²பேஸுங் . த்³வேனவுதி ஸிக்கா²பதா³னி ‘‘பாசித்தியானீ’’தி ட²பேஸுங். சத்தாரி ஸிக்கா²பதா³னி ‘‘பாடிதே³ஸனீயானீ’’தி ட²பேஸுங். பஞ்சஸத்ததி ஸிக்கா²பதா³னி ‘‘ஸேகி²யானீ’’தி ட²பேஸுங். ஸத்த த⁴ம்மே ‘‘அதி⁴கரணஸமதா²’’தி ட²பேஸுங். ஏவங் ஸத்தவீஸாதி⁴கானி த்³வே ஸிக்கா²பத³ஸதானி ‘‘மஹாவிப⁴ங்கோ³’’தி கித்தெத்வா ட²பேஸுங். மஹாவிப⁴ங்கா³வஸானேபி புரிமனயேனேவ மஹாபத²வீ அகம்பித்த².
Eteneva nayena sesāni tīṇi pārājikāni saṅgahaṃ āropetvā ‘‘idaṃ pārājikakaṇḍa’’nti ṭhapesuṃ. Terasa saṅghādisesāni ‘‘terasaka’’nti ṭhapesuṃ. Dve sikkhāpadāni ‘‘aniyatānī’’ti ṭhapesuṃ. Tiṃsa sikkhāpadāni ‘‘nissaggiyāni pācittiyānī’’ti ṭhapesuṃ . Dvenavuti sikkhāpadāni ‘‘pācittiyānī’’ti ṭhapesuṃ. Cattāri sikkhāpadāni ‘‘pāṭidesanīyānī’’ti ṭhapesuṃ. Pañcasattati sikkhāpadāni ‘‘sekhiyānī’’ti ṭhapesuṃ. Satta dhamme ‘‘adhikaraṇasamathā’’ti ṭhapesuṃ. Evaṃ sattavīsādhikāni dve sikkhāpadasatāni ‘‘mahāvibhaṅgo’’ti kittetvā ṭhapesuṃ. Mahāvibhaṅgāvasānepi purimanayeneva mahāpathavī akampittha.
ததோ பி⁴க்கு²னீவிப⁴ங்கே³ அட்ட² ஸிக்கா²பதா³னி ‘‘பாராஜிககண்ட³ங் நாம இத³’’ந்தி ட²பேஸுங். ஸத்தரஸ ஸிக்கா²பதா³னி ‘‘ஸத்தரஸக’’ந்தி ட²பேஸுங். திங்ஸ ஸிக்கா²பதா³னி ‘‘நிஸ்ஸக்³கி³யானி பாசித்தியானீ’’தி ட²பேஸுங். ச²ஸட்டி²ஸதஸிக்கா²பதா³னி ‘‘பாசித்தியானீ’’தி ட²பேஸுங். அட்ட² ஸிக்கா²பதா³னி ‘‘பாடிதே³ஸனீயானீ’’தி ட²பேஸுங். பஞ்சஸத்ததி ஸிக்கா²பதா³னி ‘‘ஸேகி²யானீ’’தி ட²பேஸுங். ஸத்த த⁴ம்மே ‘‘அதி⁴கரணஸமதா²’’தி ட²பேஸுங். ஏவங் தீணி ஸிக்கா²பத³ஸதானி சத்தாரி ச ஸிக்கா²பதா³னி ‘‘பி⁴க்கு²னீவிப⁴ங்கோ³’’தி கித்தெத்வா – ‘‘அயங் உப⁴தோ விப⁴ங்கோ³ நாம சதுஸட்டி²பா⁴ணவாரோ’’தி ட²பேஸுங். உப⁴தோவிப⁴ங்கா³வஸானேபி வுத்தனயேனேவ மஹாபத²விகம்போ அஹோஸி.
Tato bhikkhunīvibhaṅge aṭṭha sikkhāpadāni ‘‘pārājikakaṇḍaṃ nāma ida’’nti ṭhapesuṃ. Sattarasa sikkhāpadāni ‘‘sattarasaka’’nti ṭhapesuṃ. Tiṃsa sikkhāpadāni ‘‘nissaggiyāni pācittiyānī’’ti ṭhapesuṃ. Chasaṭṭhisatasikkhāpadāni ‘‘pācittiyānī’’ti ṭhapesuṃ. Aṭṭha sikkhāpadāni ‘‘pāṭidesanīyānī’’ti ṭhapesuṃ. Pañcasattati sikkhāpadāni ‘‘sekhiyānī’’ti ṭhapesuṃ. Satta dhamme ‘‘adhikaraṇasamathā’’ti ṭhapesuṃ. Evaṃ tīṇi sikkhāpadasatāni cattāri ca sikkhāpadāni ‘‘bhikkhunīvibhaṅgo’’ti kittetvā – ‘‘ayaṃ ubhato vibhaṅgo nāma catusaṭṭhibhāṇavāro’’ti ṭhapesuṃ. Ubhatovibhaṅgāvasānepi vuttanayeneva mahāpathavikampo ahosi.
ஏதேனேவுபாயேன அஸீதிபா⁴ணவாரபரிமாணங் க²ந்த⁴கங், பஞ்சவீஸதிபா⁴ணவாரபரிமாணங் பரிவாரஞ்ச ஸங்க³ஹங் ஆரோபெத்வா ‘‘இத³ங் வினயபிடகங் நாமா’’தி ட²பேஸுங் . வினயபிடகாவஸானேபி வுத்தனயேனேவ மஹாபத²விகம்போ அஹோஸி. தங் ஆயஸ்மந்தங் உபாலிங் படிச்சா²பேஸுங் – ‘‘ஆவுஸோ, இமங் துய்ஹங் நிஸ்ஸிதகே வாசேஹீ’’தி. வினயபிடகஸங்க³ஹாவஸானே உபாலித்தே²ரோ த³ந்தக²சிதங் பீ³ஜனிங் நிக்கி²பித்வா த⁴ம்மாஸனா ஓரோஹித்வா தே²ரே பி⁴க்கூ² வந்தி³த்வா அத்தனோ பத்தாஸனே நிஸீதி³.
Etenevupāyena asītibhāṇavāraparimāṇaṃ khandhakaṃ, pañcavīsatibhāṇavāraparimāṇaṃ parivārañca saṅgahaṃ āropetvā ‘‘idaṃ vinayapiṭakaṃ nāmā’’ti ṭhapesuṃ . Vinayapiṭakāvasānepi vuttanayeneva mahāpathavikampo ahosi. Taṃ āyasmantaṃ upāliṃ paṭicchāpesuṃ – ‘‘āvuso, imaṃ tuyhaṃ nissitake vācehī’’ti. Vinayapiṭakasaṅgahāvasāne upālitthero dantakhacitaṃ bījaniṃ nikkhipitvā dhammāsanā orohitvā there bhikkhū vanditvā attano pattāsane nisīdi.
வினயங் ஸங்கா³யித்வா த⁴ம்மங் ஸங்கா³யிதுகாமோ ஆயஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ பி⁴க்கூ² புச்சி² – ‘‘த⁴ம்மங் ஸங்கா³யந்தே ஹி கங் புக்³க³லங் து⁴ரங் கத்வா த⁴ம்மோ ஸங்கா³யிதப்³போ³’’தி? பி⁴க்கூ² – ‘‘ஆனந்த³த்தே²ரங் து⁴ரங் கத்வா’’தி ஆஹங்ஸு.
Vinayaṃ saṅgāyitvā dhammaṃ saṅgāyitukāmo āyasmā mahākassapo bhikkhū pucchi – ‘‘dhammaṃ saṅgāyante hi kaṃ puggalaṃ dhuraṃ katvā dhammo saṅgāyitabbo’’ti? Bhikkhū – ‘‘ānandattheraṃ dhuraṃ katvā’’ti āhaṃsu.
அத² கோ² ஆயஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ ஸங்க⁴ங் ஞாபேஸி –
Atha kho āyasmā mahākassapo saṅghaṃ ñāpesi –
‘‘ஸுணாது மே, ஆவுஸோ, ஸங்கோ⁴, யதி³ ஸங்க⁴ஸ்ஸ பத்தகல்லங்,
‘‘Suṇātu me, āvuso, saṅgho, yadi saṅghassa pattakallaṃ,
அஹங் ஆனந்த³ங் த⁴ம்மங் புச்செ²ய்ய’’ந்தி;
Ahaṃ ānandaṃ dhammaṃ puccheyya’’nti;
அத² கோ² ஆயஸ்மா ஆனந்தோ³ ஸங்க⁴ங் ஞாபேஸி –
Atha kho āyasmā ānando saṅghaṃ ñāpesi –
‘‘ஸுணாது மே, ப⁴ந்தே, ஸங்கோ⁴, யதி³ ஸங்க⁴ஸ்ஸ பத்தகல்லங்,
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, yadi saṅghassa pattakallaṃ,
அஹங் ஆயஸ்மதா மஹாகஸ்ஸபேன த⁴ம்மங் புட்டோ² விஸ்ஸஜ்ஜெய்ய’’ந்தி;
Ahaṃ āyasmatā mahākassapena dhammaṃ puṭṭho vissajjeyya’’nti;
அத² கோ² ஆயஸ்மா ஆனந்தோ³ உட்டா²யாஸனா ஏகங்ஸங் சீவரங் கத்வா தே²ரே பி⁴க்கூ² வந்தி³த்வா த⁴ம்மாஸனே நிஸீதி³ த³ந்தக²சிதங் பீ³ஜனிங் க³ஹெத்வா. அத² கோ² ஆயஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ பி⁴க்கூ² புச்சி² – ‘‘கதரங், ஆவுஸோ, பிடகங் பட²மங் ஸங்கா³யாமா’’தி? ‘‘ஸுத்தந்தபிடகங், ப⁴ந்தே’’தி. ‘‘ஸுத்தந்தபிடகே சதஸ்ஸோ ஸங்கீ³தியோ, தாஸு பட²மங் கதரங் ஸங்கீ³தி’’ந்தி? ‘‘தீ³க⁴ஸங்கீ³திங், ப⁴ந்தே’’தி. ‘‘தீ³க⁴ஸங்கீ³தியங் சதுதிங்ஸ ஸுத்தானி, தயோ வக்³கா³, தேஸு பட²மங் கதரங் வக்³க³’’ந்தி? ‘‘ஸீலக்க²ந்த⁴வக்³க³ங், ப⁴ந்தே’’தி. ‘‘ஸீலக்க²ந்த⁴வக்³கே³ தேரஸ ஸுத்தந்தா, தேஸு பட²மங் கதரங் ஸுத்த’’ந்தி? ‘‘ப்³ரஹ்மஜாலஸுத்தங் நாம ப⁴ந்தே, திவித⁴ஸீலாலங்கதங், நானாவித⁴மிச்சா²ஜீவகுஹ லபனாதி³வித்³த⁴ங்ஸனங், த்³வாஸட்டி²தி³ட்டி²ஜாலவினிவேட²னங், த³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴துகம்பனங், தங் பட²மங் ஸங்கா³யாமா’’தி.
Atha kho āyasmā ānando uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā there bhikkhū vanditvā dhammāsane nisīdi dantakhacitaṃ bījaniṃ gahetvā. Atha kho āyasmā mahākassapo bhikkhū pucchi – ‘‘kataraṃ, āvuso, piṭakaṃ paṭhamaṃ saṅgāyāmā’’ti? ‘‘Suttantapiṭakaṃ, bhante’’ti. ‘‘Suttantapiṭake catasso saṅgītiyo, tāsu paṭhamaṃ kataraṃ saṅgīti’’nti? ‘‘Dīghasaṅgītiṃ, bhante’’ti. ‘‘Dīghasaṅgītiyaṃ catutiṃsa suttāni, tayo vaggā, tesu paṭhamaṃ kataraṃ vagga’’nti? ‘‘Sīlakkhandhavaggaṃ, bhante’’ti. ‘‘Sīlakkhandhavagge terasa suttantā, tesu paṭhamaṃ kataraṃ sutta’’nti? ‘‘Brahmajālasuttaṃ nāma bhante, tividhasīlālaṅkataṃ, nānāvidhamicchājīvakuha lapanādividdhaṃsanaṃ, dvāsaṭṭhidiṭṭhijālaviniveṭhanaṃ, dasasahassilokadhātukampanaṃ, taṃ paṭhamaṃ saṅgāyāmā’’ti.
அத² கோ² ஆயஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ ஆயஸ்மந்தங் ஆனந்த³ங் ஏதத³வோச, ‘‘ப்³ரஹ்மஜாலங், ஆவுஸோ ஆனந்த³, கத்த² பா⁴ஸித’’ந்தி? ‘‘அந்தரா ச, ப⁴ந்தே, ராஜக³ஹங் அந்தரா ச நாளந்த³ங் ராஜாகா³ரகே அம்ப³லட்டி²காய’’ந்தி. ‘‘கங் ஆரப்³பா⁴’’தி ? ‘‘ஸுப்பியஞ்ச பரிப்³பா³ஜகங், ப்³ரஹ்மத³த்தஞ்ச மாணவ’’ந்தி. ‘‘கிஸ்மிங் வத்து²ஸ்மி’’ந்தி? ‘‘வண்ணாவண்ணே’’தி. அத² கோ² ஆயஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ ஆயஸ்மந்தங் ஆனந்த³ங் ப்³ரஹ்மஜாலஸ்ஸ நிதா³னம்பி புச்சி², புக்³க³லம்பி புச்சி², வத்து²ம்பி புச்சி² (சூளவ॰ 440). ஆயஸ்மா ஆனந்தோ³ விஸ்ஸஜ்ஜேஸி. விஸ்ஸஜ்ஜனாவஸானே பஞ்ச அரஹந்தஸதானி க³ணஸஜ்ஜா²யமகங்ஸு. வுத்தனயேனேவ ச பத²விகம்போ அஹோஸி.
Atha kho āyasmā mahākassapo āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca, ‘‘brahmajālaṃ, āvuso ānanda, kattha bhāsita’’nti? ‘‘Antarā ca, bhante, rājagahaṃ antarā ca nāḷandaṃ rājāgārake ambalaṭṭhikāya’’nti. ‘‘Kaṃ ārabbhā’’ti ? ‘‘Suppiyañca paribbājakaṃ, brahmadattañca māṇava’’nti. ‘‘Kismiṃ vatthusmi’’nti? ‘‘Vaṇṇāvaṇṇe’’ti. Atha kho āyasmā mahākassapo āyasmantaṃ ānandaṃ brahmajālassa nidānampi pucchi, puggalampi pucchi, vatthumpi pucchi (cūḷava. 440). Āyasmā ānando vissajjesi. Vissajjanāvasāne pañca arahantasatāni gaṇasajjhāyamakaṃsu. Vuttanayeneva ca pathavikampo ahosi.
ஏவங் ப்³ரஹ்மஜாலங் ஸங்கா³யித்வா ததோ பரங் ‘‘ஸாமஞ்ஞப²லங், பனாவுஸோ ஆனந்த³, கத்த² பா⁴ஸித’’ந்திஆதி³னா நயேன புச்சா²விஸ்ஸஜ்ஜனானுக்கமேன ஸத்³தி⁴ங் ப்³ரஹ்மஜாலேன ஸப்³பே³பி தேரஸ ஸுத்தந்தே ஸங்கா³யித்வா – ‘‘அயங் ஸீலக்க²ந்த⁴வக்³கோ³ நாமா’’தி கித்தெத்வா ட²பேஸுங்.
Evaṃ brahmajālaṃ saṅgāyitvā tato paraṃ ‘‘sāmaññaphalaṃ, panāvuso ānanda, kattha bhāsita’’ntiādinā nayena pucchāvissajjanānukkamena saddhiṃ brahmajālena sabbepi terasa suttante saṅgāyitvā – ‘‘ayaṃ sīlakkhandhavaggo nāmā’’ti kittetvā ṭhapesuṃ.
தத³னந்தரங் மஹாவக்³க³ங், தத³னந்தரங் பாதி²கவக்³க³ந்தி, ஏவங் திவக்³க³ஸங்க³ஹங் சதுதிங்ஸஸுத்தபடிமண்டி³தங் சதுஸட்டி²பா⁴ணவாரபரிமாணங் தந்திங் ஸங்கா³யித்வா ‘‘அயங் தீ³க⁴னிகாயோ நாமா’’தி வத்வா ஆயஸ்மந்தங் ஆனந்த³ங் படிச்சா²பேஸுங் – ‘‘ஆவுஸோ, இமங் துய்ஹங் நிஸ்ஸிதகே வாசேஹீ’’தி.
Tadanantaraṃ mahāvaggaṃ, tadanantaraṃ pāthikavagganti, evaṃ tivaggasaṅgahaṃ catutiṃsasuttapaṭimaṇḍitaṃ catusaṭṭhibhāṇavāraparimāṇaṃ tantiṃ saṅgāyitvā ‘‘ayaṃ dīghanikāyo nāmā’’ti vatvā āyasmantaṃ ānandaṃ paṭicchāpesuṃ – ‘‘āvuso, imaṃ tuyhaṃ nissitake vācehī’’ti.
ததோ அனந்தரங் அஸீதிபா⁴ணவாரபரிமாணங் மஜ்ஜி²மனிகாயங் ஸங்கா³யித்வா த⁴ம்மஸேனாபதிஸாரிபுத்தத்தே²ரஸ்ஸ நிஸ்ஸிதகே படிச்சா²பேஸுங் – ‘‘இமங் தும்ஹே பரிஹரதா²’’தி.
Tato anantaraṃ asītibhāṇavāraparimāṇaṃ majjhimanikāyaṃ saṅgāyitvā dhammasenāpatisāriputtattherassa nissitake paṭicchāpesuṃ – ‘‘imaṃ tumhe pariharathā’’ti.
ததோ அனந்தரங் ஸதபா⁴ணவாரபரிமாணங் ஸங்யுத்தனிகாயங் ஸங்கா³யித்வா மஹாகஸ்ஸபத்தே²ரங் படிச்சா²பேஸுங் – ‘‘ப⁴ந்தே, இமங் தும்ஹாகங் நிஸ்ஸிதகே வாசேதா²’’தி.
Tato anantaraṃ satabhāṇavāraparimāṇaṃ saṃyuttanikāyaṃ saṅgāyitvā mahākassapattheraṃ paṭicchāpesuṃ – ‘‘bhante, imaṃ tumhākaṃ nissitake vācethā’’ti.
ததோ அனந்தரங் வீஸதிபா⁴ணவாரஸதபரிமாணங் அங்கு³த்தரனிகாயங் ஸங்கா³யித்வா அனுருத்³த⁴த்தே²ரங் படிச்சா²பேஸுங் – ‘‘இமங் தும்ஹாகங் நிஸ்ஸிதகே வாசேதா²’’தி.
Tato anantaraṃ vīsatibhāṇavārasataparimāṇaṃ aṅguttaranikāyaṃ saṅgāyitvā anuruddhattheraṃ paṭicchāpesuṃ – ‘‘imaṃ tumhākaṃ nissitake vācethā’’ti.
ததோ அனந்தரங் த⁴ம்மஸங்க³ஹவிப⁴ங்க³தா⁴துகதா²புக்³க³லபஞ்ஞத்திகதா²வத்து²யமகபட்டா²னங் அபி⁴த⁴ம்மோதி வுச்சதி. ஏவங் ஸங்வண்ணிதங் ஸுகு²மஞாணகோ³சரங் தந்திங் ஸங்கா³யித்வா – ‘‘இத³ங் அபி⁴த⁴ம்மபிடகங் நாமா’’தி வத்வா பஞ்ச அரஹந்தஸதானி ஸஜ்ஜா²யமகங்ஸு. வுத்தனயேனேவ பத²விகம்போ அஹோஸீதி.
Tato anantaraṃ dhammasaṅgahavibhaṅgadhātukathāpuggalapaññattikathāvatthuyamakapaṭṭhānaṃ abhidhammoti vuccati. Evaṃ saṃvaṇṇitaṃ sukhumañāṇagocaraṃ tantiṃ saṅgāyitvā – ‘‘idaṃ abhidhammapiṭakaṃ nāmā’’ti vatvā pañca arahantasatāni sajjhāyamakaṃsu. Vuttanayeneva pathavikampo ahosīti.
ததோ பரங் ஜாதகங், நித்³தே³ஸோ, படிஸம்பி⁴தா³மக்³கோ³, அபதா³னங், ஸுத்தனிபாதோ, கு²த்³த³கபாடோ², த⁴ம்மபத³ங், உதா³னங், இதிவுத்தகங், விமானவத்து², பேதவத்து², தே²ரகா³தா² , தே²ரீகா³தா²தி இமங் தந்திங் ஸங்கா³யித்வா ‘‘கு²த்³த³கக³ந்தோ² நாமாய’’ந்தி ச வத்வா ‘‘அபி⁴த⁴ம்மபிடகஸ்மிங்யேவ ஸங்க³ஹங் ஆரோபயிங்ஸூ’’தி தீ³க⁴பா⁴ணகா வத³ந்தி. மஜ்ஜி²மபா⁴ணகா பன ‘‘சரியாபிடகபு³த்³த⁴வங்ஸேஹி ஸத்³தி⁴ங் ஸப்³ப³ம்பேதங் கு²த்³த³கக³ந்த²ங் நாம ஸுத்தந்தபிடகே பரியாபன்ன’’ந்தி வத³ந்தி.
Tato paraṃ jātakaṃ, niddeso, paṭisambhidāmaggo, apadānaṃ, suttanipāto, khuddakapāṭho, dhammapadaṃ, udānaṃ, itivuttakaṃ, vimānavatthu, petavatthu, theragāthā , therīgāthāti imaṃ tantiṃ saṅgāyitvā ‘‘khuddakagantho nāmāya’’nti ca vatvā ‘‘abhidhammapiṭakasmiṃyeva saṅgahaṃ āropayiṃsū’’ti dīghabhāṇakā vadanti. Majjhimabhāṇakā pana ‘‘cariyāpiṭakabuddhavaṃsehi saddhiṃ sabbampetaṃ khuddakaganthaṃ nāma suttantapiṭake pariyāpanna’’nti vadanti.
ஏவமேதங் ஸப்³ப³ம்பி பு³த்³த⁴வசனங் ரஸவஸேன ஏகவித⁴ங், த⁴ம்மவினயவஸேன து³வித⁴ங், பட²மமஜ்ஜி²மபச்சி²மவஸேன திவித⁴ங். ததா² பிடகவஸேன. நிகாயவஸேன பஞ்சவித⁴ங், அங்க³வஸேன நவவித⁴ங், த⁴ம்மக்க²ந்த⁴வஸேன சதுராஸீதிஸஹஸ்ஸவித⁴ந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.
Evametaṃ sabbampi buddhavacanaṃ rasavasena ekavidhaṃ, dhammavinayavasena duvidhaṃ, paṭhamamajjhimapacchimavasena tividhaṃ. Tathā piṭakavasena. Nikāyavasena pañcavidhaṃ, aṅgavasena navavidhaṃ, dhammakkhandhavasena caturāsītisahassavidhanti veditabbaṃ.
கத²ங் ரஸவஸேன ஏகவித⁴ங்? யஞ்ஹி ப⁴க³வதா அனுத்தரங் ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ங் அபி⁴ஸம்பு³ஜ்ஜி²த்வா யாவ அனுபாதி³ஸேஸாய நிப்³பா³னதா⁴துயா பரினிப்³பா³யதி, எத்த²ந்தரே பஞ்சசத்தாலீஸவஸ்ஸானி தே³வமனுஸ்ஸனாக³யக்கா²த³யோ அனுஸாஸந்தேன வா பச்சவெக்க²ந்தேன வா வுத்தங், ஸப்³ப³ங் தங் ஏகரஸங் விமுத்திரஸமேவ ஹோதி. ஏவங் ரஸவஸேன ஏகவித⁴ங்.
Kathaṃ rasavasena ekavidhaṃ? Yañhi bhagavatā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhitvā yāva anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyati, etthantare pañcacattālīsavassāni devamanussanāgayakkhādayo anusāsantena vā paccavekkhantena vā vuttaṃ, sabbaṃ taṃ ekarasaṃ vimuttirasameva hoti. Evaṃ rasavasena ekavidhaṃ.
கத²ங் த⁴ம்மவினயவஸேன து³வித⁴ங்? ஸப்³ப³மேவ சேதங் த⁴ம்மோ சேவ வினயோ சாதி ஸங்க்²யங் க³ச்ச²தி. தத்த² வினயபிடகங் வினயோ, அவஸேஸங் பு³த்³த⁴வசனங் த⁴ம்மோ. தேனேவாஹ ‘‘யன்னூன மயங் த⁴ம்மஞ்ச வினயஞ்ச ஸங்கா³யெய்யாமா’’தி (சூளவ॰ 437). ‘‘அஹங் உபாலிங் வினயங் புச்செ²ய்யங், ஆனந்த³ங் த⁴ம்மங் புச்செ²ய்ய’’ந்தி ச. ஏவங் த⁴ம்மவினயவஸேன து³வித⁴ங்.
Kathaṃ dhammavinayavasena duvidhaṃ? Sabbameva cetaṃ dhammo ceva vinayo cāti saṅkhyaṃ gacchati. Tattha vinayapiṭakaṃ vinayo, avasesaṃ buddhavacanaṃ dhammo. Tenevāha ‘‘yannūna mayaṃ dhammañca vinayañca saṅgāyeyyāmā’’ti (cūḷava. 437). ‘‘Ahaṃ upāliṃ vinayaṃ puccheyyaṃ, ānandaṃ dhammaṃ puccheyya’’nti ca. Evaṃ dhammavinayavasena duvidhaṃ.
கத²ங் பட²மமஜ்ஜி²மபச்சி²மவஸேன திவித⁴ங்? ஸப்³ப³மேவ ஹித³ங் பட²மபு³த்³த⁴வசனங், மஜ்ஜி²மபு³த்³த⁴வசனங், பச்சி²மபு³த்³த⁴வசனந்தி திப்பபே⁴த³ங் ஹோதி. தத்த² –
Kathaṃ paṭhamamajjhimapacchimavasena tividhaṃ? Sabbameva hidaṃ paṭhamabuddhavacanaṃ, majjhimabuddhavacanaṃ, pacchimabuddhavacananti tippabhedaṃ hoti. Tattha –
‘‘அனேகஜாதிஸங்ஸாரங், ஸந்தா⁴விஸ்ஸங் அனிப்³பி³ஸங்;
‘‘Anekajātisaṃsāraṃ, sandhāvissaṃ anibbisaṃ;
க³ஹகாரங் க³வேஸந்தோ, து³க்கா² ஜாதி புனப்புனங்.
Gahakāraṃ gavesanto, dukkhā jāti punappunaṃ.
க³ஹகாரக தி³ட்டோ²ஸி, புன கே³ஹங் ந காஹஸி;
Gahakāraka diṭṭhosi, puna gehaṃ na kāhasi;
ஸப்³பா³ தே பா²ஸுகா ப⁴க்³கா³, க³ஹகூடங் விஸங்க²தங்;
Sabbā te phāsukā bhaggā, gahakūṭaṃ visaṅkhataṃ;
விஸங்கா²ரக³தங் சித்தங், தண்ஹானங் க²யமஜ்ஜ²கா³’’தி. (த⁴॰ ப॰ 153-54);
Visaṅkhāragataṃ cittaṃ, taṇhānaṃ khayamajjhagā’’ti. (dha. pa. 153-54);
இத³ங் பட²மபு³த்³த⁴வசனங். கேசி ‘‘யதா³ ஹவே பாதுப⁴வந்தி த⁴ம்மா’’தி (மஹாவ॰ 1) க²ந்த⁴கே உதா³னகா³த²ங் வத³ந்தி. ஏஸா பன பாடிபத³தி³வஸே ஸப்³ப³ஞ்ஞுபா⁴வப்பத்தஸ்ஸ ஸோமனஸ்ஸமயஞாணேன பச்சயாகாரங் பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸ உப்பன்னா உதா³னகா³தா²தி வேதி³தப்³பா³.
Idaṃ paṭhamabuddhavacanaṃ. Keci ‘‘yadā have pātubhavanti dhammā’’ti (mahāva. 1) khandhake udānagāthaṃ vadanti. Esā pana pāṭipadadivase sabbaññubhāvappattassa somanassamayañāṇena paccayākāraṃ paccavekkhantassa uppannā udānagāthāti veditabbā.
யங் பன பரினிப்³பா³னகாலே அபா⁴ஸி – ‘‘ஹந்த³ தா³னி, பி⁴க்க²வே, ஆமந்தயாமி வோ, வயத⁴ம்மா ஸங்கா²ரா, அப்பமாதே³ன ஸம்பாதே³தா²’’தி (தீ³॰ நி॰ 2.218) இத³ங் பச்சி²மபு³த்³த⁴வசனங். உபி⁴ன்னமந்தரே யங் வுத்தங், ஏதங் மஜ்ஜி²மபு³த்³த⁴வசனங் நாம. ஏவங் பட²மமஜ்ஜி²மபச்சி²மபு³த்³த⁴வசனவஸேன திவித⁴ங்.
Yaṃ pana parinibbānakāle abhāsi – ‘‘handa dāni, bhikkhave, āmantayāmi vo, vayadhammā saṅkhārā, appamādena sampādethā’’ti (dī. ni. 2.218) idaṃ pacchimabuddhavacanaṃ. Ubhinnamantare yaṃ vuttaṃ, etaṃ majjhimabuddhavacanaṃ nāma. Evaṃ paṭhamamajjhimapacchimabuddhavacanavasena tividhaṃ.
கத²ங் பிடகவஸேன திவித⁴ங்? ஸப்³ப³ம்பி சேதங் வினயபிடகங் ஸுத்தந்தபிடகங் அபி⁴த⁴ம்மபிடகந்தி திப்பபே⁴த³மேவ ஹோதி. தத்த² பட²மஸங்கீ³தியங் ஸங்கீ³தஞ்ச அஸங்கீ³தஞ்ச ஸப்³ப³ம்பி ஸமோதா⁴னெத்வா உப⁴யானி பாதிமொக்கா²னி, த்³வே விப⁴ங்கா³, த்³வாவீஸதி க²ந்த⁴கா, ஸோளஸபரிவாராதி – இத³ங் வினயபிடகங் நாம. ப்³ரஹ்மஜாலாதி³சதுத்திங்ஸஸுத்தஸங்க³ஹோ தீ³க⁴னிகாயோ, மூலபரியாயஸுத்தாதி³தி³யட்³ட⁴ஸதத்³வேஸுத்தஸங்க³ஹோ மஜ்ஜி²மனிகாயோ, ஓக⁴தரணஸுத்தாதி³ஸத்தஸுத்தஸஹஸ்ஸஸத்தஸதத்³வாஸட்டி²ஸுத்தஸங்க³ஹோ ஸங்யுத்தனிகாயோ, சித்தபரியாதா³னஸுத்தாதி³னவஸுத்தஸஹஸ்ஸபஞ்சஸதஸத்தபஞ்ஞாஸஸுத்தஸங்க³ஹோ அங்கு³த்தரனிகாயோ, கு²த்³த³கபாட²-த⁴ம்மபத³-உதா³ன-இதிவுத்தக-ஸுத்தனிபாத-விமானவத்து²-பேதவத்து²-தே²ரகா³தா²-தே²ரீகா³தா²-ஜாதக-நித்³தே³ஸ-படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³-அபதா³ன-பு³த்³த⁴வங்ஸ-சரியாபிடகவஸேன பன்னரஸப்பபே⁴தோ³ கு²த்³த³கனிகாயோதி இத³ங் ஸுத்தந்தபிடகங் நாம. த⁴ம்மஸங்க³ஹோ, விப⁴ங்கோ³, தா⁴துகதா², புக்³க³லபஞ்ஞத்தி, கதா²வத்து², யமகங், பட்டா²னந்தி – இத³ங் அபி⁴த⁴ம்மபிடகங் நாம. தத்த² –
Kathaṃ piṭakavasena tividhaṃ? Sabbampi cetaṃ vinayapiṭakaṃ suttantapiṭakaṃ abhidhammapiṭakanti tippabhedameva hoti. Tattha paṭhamasaṅgītiyaṃ saṅgītañca asaṅgītañca sabbampi samodhānetvā ubhayāni pātimokkhāni, dve vibhaṅgā, dvāvīsati khandhakā, soḷasaparivārāti – idaṃ vinayapiṭakaṃ nāma. Brahmajālādicatuttiṃsasuttasaṅgaho dīghanikāyo, mūlapariyāyasuttādidiyaḍḍhasatadvesuttasaṅgaho majjhimanikāyo, oghataraṇasuttādisattasuttasahassasattasatadvāsaṭṭhisuttasaṅgaho saṃyuttanikāyo, cittapariyādānasuttādinavasuttasahassapañcasatasattapaññāsasuttasaṅgaho aṅguttaranikāyo, khuddakapāṭha-dhammapada-udāna-itivuttaka-suttanipāta-vimānavatthu-petavatthu-theragāthā-therīgāthā-jātaka-niddesa-paṭisambhidāmagga-apadāna-buddhavaṃsa-cariyāpiṭakavasena pannarasappabhedo khuddakanikāyoti idaṃ suttantapiṭakaṃ nāma. Dhammasaṅgaho, vibhaṅgo, dhātukathā, puggalapaññatti, kathāvatthu, yamakaṃ, paṭṭhānanti – idaṃ abhidhammapiṭakaṃ nāma. Tattha –
‘‘விவித⁴விஸேஸனயத்தா, வினயனதோ சேவ காயவாசானங்;
‘‘Vividhavisesanayattā, vinayanato ceva kāyavācānaṃ;
வினயத்த²விதூ³ஹி அயங், வினயோ வினயோதி அக்கா²தோ’’.
Vinayatthavidūhi ayaṃ, vinayo vinayoti akkhāto’’.
விவிதா⁴ ஹி எத்த² பஞ்சவித⁴பாதிமொக்கு²த்³தே³ஸபாராஜிகாதி³ ஸத்த ஆபத்திக்க²ந்த⁴மாதிகா விப⁴ங்கா³தி³ப்பபே⁴தா³ நயா. விஸேஸபூ⁴தா ச த³ள்ஹீகம்மஸிதி²லகரணப்பயோஜனா அனுபஞ்ஞத்தினயா. காயிகவாசஸிகஅஜ்ஜா²சாரனிஸேத⁴னதோ சேஸ காயங் வாசஞ்ச வினேதி, தஸ்மா விவித⁴னயத்தா விஸேஸனயத்தா காயவாசானங் வினயனதோ சேவ வினயோதி அக்கா²தோ. தேனேதமேதஸ்ஸ வசனத்த²கோஸல்லத்த²ங் வுத்தங் –
Vividhā hi ettha pañcavidhapātimokkhuddesapārājikādi satta āpattikkhandhamātikā vibhaṅgādippabhedā nayā. Visesabhūtā ca daḷhīkammasithilakaraṇappayojanā anupaññattinayā. Kāyikavācasikaajjhācāranisedhanato cesa kāyaṃ vācañca vineti, tasmā vividhanayattā visesanayattā kāyavācānaṃ vinayanato ceva vinayoti akkhāto. Tenetametassa vacanatthakosallatthaṃ vuttaṃ –
‘‘விவித⁴விஸேஸனயத்தா, வினயனதோ சேவ காயவாசானங்;
‘‘Vividhavisesanayattā, vinayanato ceva kāyavācānaṃ;
வினயத்த²விதூ³ஹி அயங், வினயோ வினயோதி அக்கா²தோ’’தி.
Vinayatthavidūhi ayaṃ, vinayo vinayoti akkhāto’’ti.
இதரங் பன –
Itaraṃ pana –
‘‘அத்தா²னங் ஸூசனதோ ஸுவுத்ததோ, ஸவனதோத² ஸூத³னதோ;
‘‘Atthānaṃ sūcanato suvuttato, savanatotha sūdanato;
ஸுத்தாணா ஸுத்தஸபா⁴க³தோ ச, ஸுத்தந்தி அக்கா²தங்.
Suttāṇā suttasabhāgato ca, suttanti akkhātaṃ.
தஞ்ஹி அத்தத்த²பரத்தா²தி³பே⁴தே³ அத்தே² ஸூசேதி. ஸுவுத்தா செத்த² அத்தா², வேனெய்யஜ்ஜா²ஸயானுலோமேன வுத்தத்தா. ஸவதி சேதங் அத்தே² ஸஸ்ஸமிவ ப²லங், பஸவதீதி வுத்தங் ஹோதி. ஸூத³தி சேதங் தே⁴னு விய கீ²ரங், பக்³க⁴ராபேதீதி வுத்தங் ஹோதி. ஸுட்டு² ச நே தாயதி, ரக்க²தீதி வுத்தங் ஹோதி. ஸுத்தஸபா⁴க³ஞ்சேதங், யதா² ஹி தச்ச²கானங் ஸுத்தங் பமாணங் ஹோதி, ஏவமேதம்பி விஞ்ஞூனங். யதா² ச ஸுத்தேன ஸங்க³ஹிதானி புப்பா²னி ந விகிரீயந்தி, ந வித்³த⁴ங்ஸீயந்தி, ஏவமேவ தேன ஸங்க³ஹிதா அத்தா². தேனேதமேதஸ்ஸ வசனத்த²கோஸல்லத்த²ங் வுத்தங் –
Tañhi attatthaparatthādibhede atthe sūceti. Suvuttā cettha atthā, veneyyajjhāsayānulomena vuttattā. Savati cetaṃ atthe sassamiva phalaṃ, pasavatīti vuttaṃ hoti. Sūdati cetaṃ dhenu viya khīraṃ, paggharāpetīti vuttaṃ hoti. Suṭṭhu ca ne tāyati, rakkhatīti vuttaṃ hoti. Suttasabhāgañcetaṃ, yathā hi tacchakānaṃ suttaṃ pamāṇaṃ hoti, evametampi viññūnaṃ. Yathā ca suttena saṅgahitāni pupphāni na vikirīyanti, na viddhaṃsīyanti, evameva tena saṅgahitā atthā. Tenetametassa vacanatthakosallatthaṃ vuttaṃ –
‘‘அத்தா²னங் ஸூசனதோ, ஸுவுத்ததோ ஸவனதோத² ஸூத³னதோ;
‘‘Atthānaṃ sūcanato, suvuttato savanatotha sūdanato;
ஸுத்தாணா ஸுத்தஸபா⁴க³தோ ச, ஸுத்தந்தி அக்கா²த’’ந்தி.
Suttāṇā suttasabhāgato ca, suttanti akkhāta’’nti.
இதரோ பன –
Itaro pana –
‘‘யங் எத்த² வுட்³டி⁴மந்தோ, ஸலக்க²ணா பூஜிதா பரிச்சி²ன்னா;
‘‘Yaṃ ettha vuḍḍhimanto, salakkhaṇā pūjitā paricchinnā;
வுத்தாதி⁴கா ச த⁴ம்மா, அபி⁴த⁴ம்மோ தேன அக்கா²தோ’’.
Vuttādhikā ca dhammā, abhidhammo tena akkhāto’’.
அயஞ்ஹி அபி⁴ஸத்³தோ³ வுட்³டி⁴லக்க²ணபூஜிதபரிச்சி²ன்னாதி⁴கேஸு தி³ஸ்ஸதி. ததா² ஹேஸ ‘‘பா³ள்ஹா மே து³க்கா² வேத³னா அபி⁴க்கமந்தி, நோ படிக்கமந்தீ’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 3.389) வுட்³டி⁴யங் ஆக³தோ. ‘‘யா தா ரத்தியோ அபி⁴ஞ்ஞாதா அபி⁴லக்கி²தா’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 1.49) ஸலக்க²ணே. ‘‘ராஜாபி⁴ராஜா மனுஜிந்தோ³’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 2.399) பூஜிதே. ‘‘படிப³லோ வினேதுங் அபி⁴த⁴ம்மே அபி⁴வினயே’’திஆதீ³ஸு (மஹாவ॰ 85) பரிச்சி²ன்னே. அஞ்ஞமஞ்ஞஸங்கரவிரஹிதே த⁴ம்மே ச வினயே சாதி வுத்தங் ஹோதி. ‘‘அபி⁴க்கந்தேன வண்ணேனா’’திஆதீ³ஸு (வி॰ வ॰ 819) அதி⁴கே.
Ayañhi abhisaddo vuḍḍhilakkhaṇapūjitaparicchinnādhikesu dissati. Tathā hesa ‘‘bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamantī’’tiādīsu (ma. ni. 3.389) vuḍḍhiyaṃ āgato. ‘‘Yā tā rattiyo abhiññātā abhilakkhitā’’tiādīsu (ma. ni. 1.49) salakkhaṇe. ‘‘Rājābhirājā manujindo’’tiādīsu (ma. ni. 2.399) pūjite. ‘‘Paṭibalo vinetuṃ abhidhamme abhivinaye’’tiādīsu (mahāva. 85) paricchinne. Aññamaññasaṅkaravirahite dhamme ca vinaye cāti vuttaṃ hoti. ‘‘Abhikkantena vaṇṇenā’’tiādīsu (vi. va. 819) adhike.
எத்த² ச ‘‘ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி’’ (த⁴॰ ஸ॰ 251), ‘‘மெத்தாஸஹக³தேன சேதஸா ஏகங் தி³ஸங் ப²ரித்வா விஹரதீ’’திஆதி³னா (விப⁴॰ 642) நயேன வுட்³டி⁴மந்தோபி த⁴ம்மா வுத்தா. ‘‘ரூபாரம்மணங் வா ஸத்³தா³ரம்மணங் வா’’திஆதி³னா (த⁴॰ ஸ॰ 1) நயேன ஆரம்மணாதீ³ஹி லக்க²ணீயத்தா ஸலக்க²ணாபி. ‘‘ஸெக்கா² த⁴ம்மா, அஸெக்கா² த⁴ம்மா, லோகுத்தரா த⁴ம்மா’’திஆதி³னா (த⁴॰ ஸ॰ திகமாதிகா 11, து³கமாதிகா 12) நயேன பூஜிதாபி, பூஜாரஹாதி அதி⁴ப்பாயோ. ‘‘ப²ஸ்ஸோ ஹோதி, வேத³னா ஹோதீ’’திஆதி³னா (த⁴॰ ஸ॰ 1) நயேன ஸபா⁴வபரிச்சி²ன்னத்தா பரிச்சி²ன்னாபி. ‘‘மஹக்³க³தா த⁴ம்மா, அப்பமாணா த⁴ம்மா (த⁴॰ ஸ॰ திகமாதிகா 11), அனுத்தரா த⁴ம்மா’’திஆதி³னா (த⁴॰ ஸ॰ து³கமாதிகா 11) நயேன அதி⁴காபி த⁴ம்மா வுத்தா. தேனேதமேதஸ்ஸ வசனத்த²கோஸல்லத்த²ங் வுத்தங் –
Ettha ca ‘‘rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti’’ (dha. sa. 251), ‘‘mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharatī’’tiādinā (vibha. 642) nayena vuḍḍhimantopi dhammā vuttā. ‘‘Rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā’’tiādinā (dha. sa. 1) nayena ārammaṇādīhi lakkhaṇīyattā salakkhaṇāpi. ‘‘Sekkhā dhammā, asekkhā dhammā, lokuttarā dhammā’’tiādinā (dha. sa. tikamātikā 11, dukamātikā 12) nayena pūjitāpi, pūjārahāti adhippāyo. ‘‘Phasso hoti, vedanā hotī’’tiādinā (dha. sa. 1) nayena sabhāvaparicchinnattā paricchinnāpi. ‘‘Mahaggatā dhammā, appamāṇā dhammā (dha. sa. tikamātikā 11), anuttarā dhammā’’tiādinā (dha. sa. dukamātikā 11) nayena adhikāpi dhammā vuttā. Tenetametassa vacanatthakosallatthaṃ vuttaṃ –
‘‘யங் எத்த² வுட்³டி⁴மந்தோ, ஸலக்க²ணா பூஜிதா பரிச்சி²ன்னா;
‘‘Yaṃ ettha vuḍḍhimanto, salakkhaṇā pūjitā paricchinnā;
வுத்தாதி⁴கா ச த⁴ம்மா, அபி⁴த⁴ம்மோ தேன அக்கா²தோ’’தி.
Vuttādhikā ca dhammā, abhidhammo tena akkhāto’’ti.
யங் பனெத்த² அவிஸிட்ட²ங், தங் –
Yaṃ panettha avisiṭṭhaṃ, taṃ –
‘‘பிடகங் பிடகத்த²விதூ³, பரியத்திப்³பா⁴ஜனத்த²தோ ஆஹு;
‘‘Piṭakaṃ piṭakatthavidū, pariyattibbhājanatthato āhu;
தேன ஸமோதா⁴னெத்வா, தயோபி வினயாத³யோ ஞெய்யா’’.
Tena samodhānetvā, tayopi vinayādayo ñeyyā’’.
பரியத்திபி ஹி ‘‘மா பிடகஸம்பதா³னேனா’’திஆதீ³ஸு (அ॰ நி॰ 3.66) பிடகந்தி வுச்சதி. ‘‘அத² புரிஸோ ஆக³ச்செ²ய்ய குதா³லபிடகமாதா³யா’’திஆதீ³ஸு (அ॰ நி॰ 3.70) யங் கிஞ்சி பா⁴ஜனம்பி. தஸ்மா ‘பிடகங் பிடகத்த²விதூ³ பரியத்திபா⁴ஜனத்த²தோ ஆஹு.
Pariyattipi hi ‘‘mā piṭakasampadānenā’’tiādīsu (a. ni. 3.66) piṭakanti vuccati. ‘‘Atha puriso āgaccheyya kudālapiṭakamādāyā’’tiādīsu (a. ni. 3.70) yaṃ kiñci bhājanampi. Tasmā ‘piṭakaṃ piṭakatthavidū pariyattibhājanatthato āhu.
இதா³னி ‘தேன ஸமோதா⁴னெத்வா தயோபி வினயாத³யோ ஞெய்யா’தி, தேன ஏவங் து³வித⁴த்தே²ன பிடகஸத்³தே³ன ஸஹ ஸமாஸங் கத்வா வினயோ ச ஸோ பிடகஞ்ச பரியத்திபா⁴வதோ, தஸ்ஸ தஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ பா⁴ஜனதோ சாதி வினயபிடகங், யதா²வுத்தேனேவ நயேன ஸுத்தந்தஞ்ச தங் பிடகஞ்சாதி ஸுத்தந்தபிடகங், அபி⁴த⁴ம்மோ ச ஸோ பிடகஞ்சாதி அபி⁴த⁴ம்மபிடகந்தி. ஏவமேதே தயோபி வினயாத³யோ ஞெய்யா.
Idāni ‘tena samodhānetvātayopi vinayādayo ñeyyā’ti, tena evaṃ duvidhatthena piṭakasaddena saha samāsaṃ katvā vinayo ca so piṭakañca pariyattibhāvato, tassa tassa atthassa bhājanato cāti vinayapiṭakaṃ, yathāvutteneva nayena suttantañca taṃ piṭakañcāti suttantapiṭakaṃ, abhidhammo ca so piṭakañcāti abhidhammapiṭakanti. Evamete tayopi vinayādayo ñeyyā.
ஏவங் ஞத்வா ச புனபி தேஸுயேவ பிடகேஸு நானப்பகாரகோஸல்லத்த²ங் –
Evaṃ ñatvā ca punapi tesuyeva piṭakesu nānappakārakosallatthaṃ –
‘‘தே³ஸனாஸாஸனகதா²பே⁴த³ங் தேஸு யதா²ரஹங்;
‘‘Desanāsāsanakathābhedaṃ tesu yathārahaṃ;
ஸிக்கா²ப்பஹானக³ம்பீ⁴ரபா⁴வஞ்ச பரிதீ³பயே.
Sikkhāppahānagambhīrabhāvañca paridīpaye.
பரியத்திபே⁴த³ங் ஸம்பத்திங், விபத்திஞ்சாபி யங் யஹிங்;
Pariyattibhedaṃ sampattiṃ, vipattiñcāpi yaṃ yahiṃ;
பாபுணாதி யதா² பி⁴க்கு², தம்பி ஸப்³ப³ங் விபா⁴வயே’’.
Pāpuṇāti yathā bhikkhu, tampi sabbaṃ vibhāvaye’’.
தத்ராயங் பரிதீ³பனா விபா⁴வனா ச. ஏதானி ஹி தீணி பிடகானி யதா²க்கமங் ஆணாவோஹாரபரமத்த²தே³ஸனா, யதா²பராத⁴யதா²னுலோமயதா²த⁴ம்மஸாஸனானி, ஸங்வராஸங்வரதி³ட்டி²வினிவேட²னநாமரூபபரிச்சே²த³கதா²தி ச வுச்சந்தி. எத்த² ஹி வினயபிடகங் ஆணாரஹேன ப⁴க³வதா ஆணாபா³ஹுல்லதோ தே³ஸிதத்தா ஆணாதே³ஸனா, ஸுத்தந்தபிடகங் வோஹாரகுஸலேன ப⁴க³வதா வோஹாரபா³ஹுல்லதோ தே³ஸிதத்தா வோஹாரதே³ஸனா, அபி⁴த⁴ம்மபிடகங் பரமத்த²குஸலேன ப⁴க³வதா பரமத்த²பா³ஹுல்லதோ தே³ஸிதத்தா பரமத்த²தே³ஸனாதி வுச்சதி.
Tatrāyaṃ paridīpanā vibhāvanā ca. Etāni hi tīṇi piṭakāni yathākkamaṃ āṇāvohāraparamatthadesanā, yathāparādhayathānulomayathādhammasāsanāni, saṃvarāsaṃvaradiṭṭhiviniveṭhananāmarūpaparicchedakathāti ca vuccanti. Ettha hi vinayapiṭakaṃ āṇārahena bhagavatā āṇābāhullato desitattā āṇādesanā, suttantapiṭakaṃ vohārakusalena bhagavatā vohārabāhullato desitattā vohāradesanā, abhidhammapiṭakaṃ paramatthakusalena bhagavatā paramatthabāhullato desitattā paramatthadesanāti vuccati.
ததா² பட²மங் – ‘யே தே பசுராபராதா⁴ ஸத்தா, தே யதா²பராத⁴ங் எத்த² ஸாஸிதா’தி யதா²பராத⁴ஸாஸனங், து³தியங் – ‘அனேகஜ்ஜா²ஸயானுஸயசரியாதி⁴முத்திகா ஸத்தா யதா²னுலோமங் எத்த² ஸாஸிதா’தி யதா²னுலோமஸாஸனங், ததியங் – ‘த⁴ம்மபுஞ்ஜமத்தே ‘‘அஹங் மமா’’தி ஸஞ்ஞினோ ஸத்தா யதா²த⁴ம்மங் எத்த² ஸாஸிதா’தி யதா²த⁴ம்மஸாஸனந்தி வுச்சதி.
Tathā paṭhamaṃ – ‘ye te pacurāparādhā sattā, te yathāparādhaṃ ettha sāsitā’ti yathāparādhasāsanaṃ, dutiyaṃ – ‘anekajjhāsayānusayacariyādhimuttikā sattā yathānulomaṃ ettha sāsitā’ti yathānulomasāsanaṃ, tatiyaṃ – ‘dhammapuñjamatte ‘‘ahaṃ mamā’’ti saññino sattā yathādhammaṃ ettha sāsitā’ti yathādhammasāsananti vuccati.
ததா² பட²மங் – அஜ்ஜா²சாரபடிபக்க²பூ⁴தோ ஸங்வராஸங்வரோ எத்த² கதி²தோதி ஸங்வராஸங்வரகதா². ஸங்வராஸங்வரோதி கு²த்³த³கோ சேவ மஹந்தோ ச ஸங்வரோ, கம்மாகம்மங் விய, ப²லாப²லங் விய ச, து³தியங் – ‘‘த்³வாஸட்டி²தி³ட்டி²படிபக்க²பூ⁴தா தி³ட்டி²வினிவேட²னா எத்த² கதி²தா’’தி தி³ட்டி²வினிவேட²னகதா², ததியங் – ‘‘ராகா³தி³படிபக்க²பூ⁴தோ நாமரூபபரிச்சே²தோ³ எத்த² கதி²தோ’’தி நாமரூபபரிச்சே²த³கதா²தி வுச்சதி.
Tathā paṭhamaṃ – ajjhācārapaṭipakkhabhūto saṃvarāsaṃvaro ettha kathitoti saṃvarāsaṃvarakathā. Saṃvarāsaṃvaroti khuddako ceva mahanto ca saṃvaro, kammākammaṃ viya, phalāphalaṃ viya ca, dutiyaṃ – ‘‘dvāsaṭṭhidiṭṭhipaṭipakkhabhūtā diṭṭhiviniveṭhanā ettha kathitā’’ti diṭṭhiviniveṭhanakathā, tatiyaṃ – ‘‘rāgādipaṭipakkhabhūto nāmarūpaparicchedo ettha kathito’’ti nāmarūpaparicchedakathāti vuccati.
தீஸுபி சேதேஸு திஸ்ஸோ ஸிக்கா², தீணி பஹானானி, சதுப்³பி³தோ⁴ ச க³ம்பீ⁴ரபா⁴வோ வேதி³தப்³போ³. ததா² ஹி வினயபிடகே விஸேஸேன அதி⁴ஸீலஸிக்கா² வுத்தா, ஸுத்தந்தபிடகே அதி⁴சித்தஸிக்கா², அபி⁴த⁴ம்மபிடகே அதி⁴பஞ்ஞாஸிக்கா².
Tīsupi cetesu tisso sikkhā, tīṇi pahānāni, catubbidho ca gambhīrabhāvo veditabbo. Tathā hi vinayapiṭake visesena adhisīlasikkhā vuttā, suttantapiṭake adhicittasikkhā, abhidhammapiṭake adhipaññāsikkhā.
வினயபிடகே ச வீதிக்கமப்பஹானங் , கிலேஸானங் வீதிக்கமபடிபக்க²த்தா ஸீலஸ்ஸ. ஸுத்தந்தபிடகே பரியுட்டா²னப்பஹானங், பரியுட்டா²னபடிபக்க²த்தா ஸமாதி⁴ஸ்ஸ. அபி⁴த⁴ம்மபிடகே அனுஸயப்பஹானங், அனுஸயபடிபக்க²த்தா பஞ்ஞாய. பட²மே ச தத³ங்க³ப்பஹானங், இதரேஸு விக்க²ம்ப⁴னஸமுச்சே²த³ப்பஹானானி. பட²மே ச து³ச்சரிதஸங்கிலேஸப்பஹானங், இதரேஸு தண்ஹாதி³ட்டி²ஸங்கிலேஸப்பஹானங்.
Vinayapiṭake ca vītikkamappahānaṃ, kilesānaṃ vītikkamapaṭipakkhattā sīlassa. Suttantapiṭake pariyuṭṭhānappahānaṃ, pariyuṭṭhānapaṭipakkhattā samādhissa. Abhidhammapiṭake anusayappahānaṃ, anusayapaṭipakkhattā paññāya. Paṭhame ca tadaṅgappahānaṃ, itaresu vikkhambhanasamucchedappahānāni. Paṭhame ca duccaritasaṃkilesappahānaṃ, itaresu taṇhādiṭṭhisaṃkilesappahānaṃ.
ஏகமேகஸ்மிஞ்செத்த² சதுப்³பி³தோ⁴பி த⁴ம்மத்த²தே³ஸனா படிவேத⁴க³ம்பீ⁴ரபா⁴வோ வேதி³தப்³போ³. தத்த² த⁴ம்மோதி தந்தி. அத்தோ²தி தஸ்ஸாயேவ அத்தோ². தே³ஸனாதி தஸ்ஸா மனஸா வவத்தா²பிதாய தந்தியா தே³ஸனா. படிவேதோ⁴தி தந்தியா தந்திஅத்த²ஸ்ஸ ச யதா²பூ⁴தாவபோ³தோ⁴. தீஸுபி சேதேஸு ஏதே த⁴ம்மத்த²தே³ஸனாபடிவேதா⁴. யஸ்மா ஸஸாதீ³ஹி விய மஹாஸமுத்³தோ³ மந்த³பு³த்³தீ⁴ஹி து³க்கோ²கா³ள்ஹா அலப்³ப⁴னெய்யபதிட்டா² ச, தஸ்மா க³ம்பீ⁴ரா. ஏவங் ஏகமேகஸ்மிங் எத்த² சதுப்³பி³தோ⁴பி க³ம்பீ⁴ரபா⁴வோ வேதி³தப்³போ³.
Ekamekasmiñcettha catubbidhopi dhammatthadesanā paṭivedhagambhīrabhāvo veditabbo. Tattha dhammoti tanti. Atthoti tassāyeva attho. Desanāti tassā manasā vavatthāpitāya tantiyā desanā. Paṭivedhoti tantiyā tantiatthassa ca yathābhūtāvabodho. Tīsupi cetesu ete dhammatthadesanāpaṭivedhā. Yasmā sasādīhi viya mahāsamuddo mandabuddhīhi dukkhogāḷhā alabbhaneyyapatiṭṭhā ca, tasmā gambhīrā. Evaṃ ekamekasmiṃ ettha catubbidhopi gambhīrabhāvo veditabbo.
அபரோ நயோ, த⁴ம்மோதி ஹேது. வுத்தஞ்ஹேதங் – ‘‘ஹேதும்ஹி ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³’’தி. அத்தோ²தி ஹேதுப²லங், வுத்தஞ்ஹேதங் – ‘‘ஹேதுப²லே ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³’’தி (விப⁴॰ 720). தே³ஸனாதி பஞ்ஞத்தி, யதா² த⁴ம்மங் த⁴ம்மாபி⁴லாபோதி அதி⁴ப்பாயோ. அனுலோமபடிலோமஸங்கே²பவித்தா²ராதி³வஸேன வா கத²னங். படிவேதோ⁴தி அபி⁴ஸமயோ, ஸோ ச லோகியலோகுத்தரோ விஸயதோ அஸம்மோஹதோ ச, அத்தா²னுரூபங் த⁴ம்மேஸு, த⁴ம்மானுரூபங் அத்தே²ஸு, பஞ்ஞத்திபதா²னுரூபங் பஞ்ஞத்தீஸு அவபோ³தோ⁴. தேஸங் தேஸங் வா தத்த² தத்த² வுத்தத⁴ம்மானங் படிவிஜ்ஜி²தப்³போ³ ஸலக்க²ணஸங்கா²தோ அவிபரீதஸபா⁴வோ.
Aparo nayo, dhammoti hetu. Vuttañhetaṃ – ‘‘hetumhi ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā’’ti. Atthoti hetuphalaṃ, vuttañhetaṃ – ‘‘hetuphale ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā’’ti (vibha. 720). Desanāti paññatti, yathā dhammaṃ dhammābhilāpoti adhippāyo. Anulomapaṭilomasaṅkhepavitthārādivasena vā kathanaṃ. Paṭivedhoti abhisamayo, so ca lokiyalokuttaro visayato asammohato ca, atthānurūpaṃ dhammesu, dhammānurūpaṃ atthesu, paññattipathānurūpaṃ paññattīsu avabodho. Tesaṃ tesaṃ vā tattha tattha vuttadhammānaṃ paṭivijjhitabbo salakkhaṇasaṅkhāto aviparītasabhāvo.
இதா³னி யஸ்மா ஏதேஸு பிடகேஸு யங் யங் த⁴ம்மஜாதங் வா அத்த²ஜாதங் வா, யா சாயங் யதா² யதா² ஞாபேதப்³போ³ அத்தோ² ஸோதூனங் ஞாணஸ்ஸ அபி⁴முகோ² ஹோதி, ததா² ததா² தத³த்த²ஜோதிகா தே³ஸனா, யோ செத்த² அவிபரீதாவபோ³த⁴ஸங்கா²தோ படிவேதோ⁴, தேஸங் தேஸங் வா த⁴ம்மானங் படிவிஜ்ஜி²தப்³போ³ ஸலக்க²ணஸங்கா²தோ அவிபரீதஸபா⁴வோ. ஸப்³ப³ம்பேதங் அனுபசிதகுஸலஸம்பா⁴ரேஹி து³ப்பஞ்ஞேஹி ஸஸாதீ³ஹி விய மஹாஸமுத்³தோ³ து³க்கோ²கா³ள்ஹங் அலப்³ப⁴னெய்யபதிட்ட²ஞ்ச, தஸ்மா க³ம்பீ⁴ரங். ஏவம்பி ஏகமேகஸ்மிங் எத்த² சதுப்³பி³தோ⁴பி க³ம்பீ⁴ரபா⁴வோ வேதி³தப்³போ³.
Idāni yasmā etesu piṭakesu yaṃ yaṃ dhammajātaṃ vā atthajātaṃ vā, yā cāyaṃ yathā yathā ñāpetabbo attho sotūnaṃ ñāṇassa abhimukho hoti, tathā tathā tadatthajotikā desanā, yo cettha aviparītāvabodhasaṅkhāto paṭivedho, tesaṃ tesaṃ vā dhammānaṃ paṭivijjhitabbo salakkhaṇasaṅkhāto aviparītasabhāvo. Sabbampetaṃ anupacitakusalasambhārehi duppaññehi sasādīhi viya mahāsamuddo dukkhogāḷhaṃ alabbhaneyyapatiṭṭhañca, tasmā gambhīraṃ. Evampi ekamekasmiṃ ettha catubbidhopi gambhīrabhāvo veditabbo.
எத்தாவதா ச –
Ettāvatā ca –
‘‘தே³ஸனாஸாஸனகதா², பே⁴த³ங் தேஸு யதா²ரஹங்;
‘‘Desanāsāsanakathā, bhedaṃ tesu yathārahaṃ;
ஸிக்கா²ப்பஹானக³ம்பீ⁴ர, பா⁴வஞ்ச பரிதீ³பயே’’தி –
Sikkhāppahānagambhīra, bhāvañca paridīpaye’’ti –
அயங் கா³தா² வுத்தத்தா²வ ஹோதி.
Ayaṃ gāthā vuttatthāva hoti.
‘‘பரியத்திபே⁴த³ங் ஸம்பத்திங், விபத்திஞ்சாபி யங் யஹிங்;
‘‘Pariyattibhedaṃ sampattiṃ, vipattiñcāpi yaṃ yahiṃ;
பாபுணாதி யதா² பி⁴க்கு², தம்பி ஸப்³ப³ங் விபா⁴வயே’’தி –
Pāpuṇāti yathā bhikkhu, tampi sabbaṃ vibhāvaye’’ti –
எத்த² பன தீஸு பிடகேஸு திவிதோ⁴ பரியத்திபே⁴தோ³ த³ட்ட²ப்³போ³. திஸ்ஸோ ஹி பரியத்தியோ – அலக³த்³தூ³பமா, நிஸ்ஸரணத்தா², ப⁴ண்டா³கா³ரிகபரியத்தீதி.
Ettha pana tīsu piṭakesu tividho pariyattibhedo daṭṭhabbo. Tisso hi pariyattiyo – alagaddūpamā, nissaraṇatthā, bhaṇḍāgārikapariyattīti.
தத்த² யா து³க்³க³ஹிதா, உபாரம்பா⁴தி³ஹேது பரியாபுடா, அயங் அலக³த்³தூ³பமா. யங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் ‘‘ஸெய்யதா²பி, பி⁴க்க²வே, புரிஸோ அலக³த்³த³த்தி²கோ அலக³த்³த³க³வேஸீ அலக³த்³த³பரியேஸனங் சரமானோ, ஸோ பஸ்ஸெய்ய மஹந்தங் அலக³த்³த³ங், தமேனங் போ⁴கே³ வா நங்கு³ட்டே² வா க³ண்ஹெய்ய, தஸ்ஸ ஸோ அலக³த்³தோ³ படிபரிவத்தித்வா ஹத்தே² வா பா³ஹாயங் வா அஞ்ஞதரஸ்மிங் வா அங்க³பச்சங்கே³ ட³ங்ஸெய்ய, ஸோ ததோ நிதா³னங் மரணங் வா நிக³ச்செ²ய்ய, மரணமத்தங் வா து³க்க²ங். தங் கிஸ்ஸ ஹேது? து³க்³க³ஹிதத்தா, பி⁴க்க²வே, அலக³த்³த³ஸ்ஸ. ஏவமேவ கோ², பி⁴க்க²வே, இதே⁴கச்சே மோக⁴புரிஸா த⁴ம்மங் பரியாபுணந்தி, ஸுத்தங்…பே॰… வேத³ல்லங், தே தங் த⁴ம்மங் பரியாபுணித்வா தேஸங் த⁴ம்மானங் பஞ்ஞாய அத்த²ங் ந உபபரிக்க²ந்தி, தேஸங் தே த⁴ம்மா பஞ்ஞாய அத்த²ங் அனுபபரிக்க²தங் ந நிஜ்ஜா²னங் க²மந்தி, தே உபாரம்பா⁴னிஸங்ஸா சேவ த⁴ம்மங் பரியாபுணந்தி, இதிவாத³ப்பமொக்கா²னிஸங்ஸா ச, யஸ்ஸ சத்தா²ய த⁴ம்மங் பரியாபுணந்தி, தஞ்சஸ்ஸ அத்த²ங் நானுபொ⁴ந்தி, தேஸங் தே த⁴ம்மா து³க்³க³ஹிதா தீ³க⁴ரத்தங் அஹிதாய து³க்கா²ய ஸங்வத்தந்தி. தங் கிஸ்ஸ ஹேது? து³க்³க³ஹிதத்தா, பி⁴க்க²வே, த⁴ம்மான’’ந்தி (ம॰ நி॰ 1.238).
Tattha yā duggahitā, upārambhādihetu pariyāpuṭā, ayaṃ alagaddūpamā. Yaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘seyyathāpi, bhikkhave, puriso alagaddatthiko alagaddagavesī alagaddapariyesanaṃ caramāno, so passeyya mahantaṃ alagaddaṃ, tamenaṃ bhoge vā naṅguṭṭhe vā gaṇheyya, tassa so alagaddo paṭiparivattitvā hatthe vā bāhāyaṃ vā aññatarasmiṃ vā aṅgapaccaṅge ḍaṃseyya, so tato nidānaṃ maraṇaṃ vā nigaccheyya, maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ. Taṃ kissa hetu? Duggahitattā, bhikkhave, alagaddassa. Evameva kho, bhikkhave, idhekacce moghapurisā dhammaṃ pariyāpuṇanti, suttaṃ…pe… vedallaṃ, te taṃ dhammaṃ pariyāpuṇitvā tesaṃ dhammānaṃ paññāya atthaṃ na upaparikkhanti, tesaṃ te dhammā paññāya atthaṃ anupaparikkhataṃ na nijjhānaṃ khamanti, te upārambhānisaṃsā ceva dhammaṃ pariyāpuṇanti, itivādappamokkhānisaṃsā ca, yassa catthāya dhammaṃ pariyāpuṇanti, tañcassa atthaṃ nānubhonti, tesaṃ te dhammā duggahitā dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya saṃvattanti. Taṃ kissa hetu? Duggahitattā, bhikkhave, dhammāna’’nti (ma. ni. 1.238).
யா பன ஸுக்³க³ஹிதா ஸீலக்க²ந்தா⁴தி³பாரிபூரிங்யேவ ஆகங்க²மானேன பரியாபுடா, ந உபாரம்பா⁴தி³ஹேது, அயங் நிஸ்ஸரணத்தா². யங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் – ‘‘தேஸங் தே த⁴ம்மா ஸுக்³க³ஹிதா தீ³க⁴ரத்தங் ஹிதாய ஸுகா²ய ஸங்வத்தந்தி. தங் கிஸ்ஸ ஹேது? ஸுக்³க³ஹிதத்தா, பி⁴க்க²வே, த⁴ம்மான’’ந்தி (ம॰ நி॰ 1.239).
Yā pana suggahitā sīlakkhandhādipāripūriṃyeva ākaṅkhamānena pariyāpuṭā, na upārambhādihetu, ayaṃ nissaraṇatthā. Yaṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘tesaṃ te dhammā suggahitā dīgharattaṃ hitāya sukhāya saṃvattanti. Taṃ kissa hetu? Suggahitattā, bhikkhave, dhammāna’’nti (ma. ni. 1.239).
யங் பன பரிஞ்ஞாதக்க²ந்தோ⁴ பஹீனகிலேஸோ பா⁴விதமக்³கோ³ படிவித்³தா⁴குப்போ ஸச்சி²கதனிரோதோ⁴ கீ²ணாஸவோ கேவலங் பவேணீபாலனத்தா²ய வங்ஸானுரக்க²ணத்தா²ய பரியாபுணாதி, அயங் ப⁴ண்டா³கா³ரிகபரியத்தீதி.
Yaṃ pana pariññātakkhandho pahīnakileso bhāvitamaggo paṭividdhākuppo sacchikatanirodho khīṇāsavo kevalaṃ paveṇīpālanatthāya vaṃsānurakkhaṇatthāya pariyāpuṇāti, ayaṃ bhaṇḍāgārikapariyattīti.
வினயே பன ஸுப்படிபன்னோ பி⁴க்கு² ஸீலஸம்பத³ங் நிஸ்ஸாய திஸ்ஸோ விஜ்ஜா பாபுணாதி, தாஸங்யேவ ச தத்த² பபே⁴த³வசனதோ. ஸுத்தே ஸுப்படிபன்னோ ஸமாதி⁴ஸம்பத³ங் நிஸ்ஸாய ச² அபி⁴ஞ்ஞா பாபுணாதி, தாஸங்யேவ ச தத்த² பபே⁴த³வசனதோ. அபி⁴த⁴ம்மே ஸுப்படிபன்னோ பஞ்ஞாஸம்பத³ங் நிஸ்ஸாய சதஸ்ஸோ படிஸம்பி⁴தா³ பாபுணாதி, தாஸஞ்ச தத்தே²வ பபே⁴த³வசனதோ, ஏவமேதேஸு ஸுப்படிபன்னோ யதா²க்கமேன இமங் விஜ்ஜாத்தயச²ளபி⁴ஞ்ஞாசதுப்படிஸம்பி⁴தா³பே⁴த³ங் ஸம்பத்திங் பாபுணாதி.
Vinaye pana suppaṭipanno bhikkhu sīlasampadaṃ nissāya tisso vijjā pāpuṇāti, tāsaṃyeva ca tattha pabhedavacanato. Sutte suppaṭipanno samādhisampadaṃ nissāya cha abhiññā pāpuṇāti, tāsaṃyeva ca tattha pabhedavacanato. Abhidhamme suppaṭipanno paññāsampadaṃ nissāya catasso paṭisambhidā pāpuṇāti, tāsañca tattheva pabhedavacanato, evametesu suppaṭipanno yathākkamena imaṃ vijjāttayachaḷabhiññācatuppaṭisambhidābhedaṃ sampattiṃ pāpuṇāti.
வினயே பன து³ப்படிபன்னோ அனுஞ்ஞாதஸுக²ஸம்ப²ஸ்ஸஅத்த²ரணபாவுரணாதி³ப²ஸ்ஸஸாமஞ்ஞதோ படிக்கி²த்தேஸு உபாதி³ன்னகப²ஸ்ஸாதீ³ஸு அனவஜ்ஜஸஞ்ஞீ ஹோதி. வுத்தம்பி ஹேதங் – ‘‘ததா²ஹங் ப⁴க³வதா த⁴ம்மங் தே³ஸிதங் ஆஜானாமி, யதா² யே மே அந்தராயிகா த⁴ம்மா அந்தராயிகா வுத்தா ப⁴க³வதா, தே படிஸேவதோ நாலங் அந்தராயாயா’’தி (ம॰ நி॰ 1.234). ததோ து³ஸ்ஸீலபா⁴வங் பாபுணாதி. ஸுத்தே து³ப்படிபன்னோ – ‘‘சத்தாரோ மே, பி⁴க்க²வே, புக்³க³லா ஸந்தோ ஸங்விஜ்ஜமானா’’திஆதீ³ஸு (அ॰ நி॰ 4.5) அதி⁴ப்பாயங் அஜானந்தோ து³க்³க³ஹிதங் க³ண்ஹாதி, யங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் – ‘‘அத்தனா து³க்³க³ஹிதேன அம்ஹே சேவ அப்³பா⁴சிக்க²தி, அத்தானஞ்ச க²ணதி, ப³ஹுஞ்ச அபுஞ்ஞங் பஸவதீ’’தி (ம॰ நி॰ 1.236). ததோ மிச்சா²தி³ட்டி²தங் பாபுணாதி. அபி⁴த⁴ம்மே து³ப்படிபன்னோ த⁴ம்மசிந்தங் அதிதா⁴வந்தோ அசிந்தெய்யானிபி சிந்தேதி. ததோ சித்தக்கே²பங் பாபுணாதி, வுத்தஞ்ஹேதங் – ‘‘சத்தாரிமானி, பி⁴க்க²வே, அசிந்தெய்யானி, ந சிந்தேதப்³பா³னி, யானி சிந்தெந்தோ உம்மாத³ஸ்ஸ விகா⁴தஸ்ஸ பா⁴கீ³ அஸ்ஸா’’தி (அ॰ நி॰ 4.77). ஏவமேதேஸு து³ப்படிபன்னோ யதா²க்கமேன இமங் து³ஸ்ஸீலபா⁴வ மிச்சா²தி³ட்டி²தா சித்தக்கே²பபே⁴த³ங் விபத்திங் பாபுணாதீ’’தி.
Vinaye pana duppaṭipanno anuññātasukhasamphassaattharaṇapāvuraṇādiphassasāmaññato paṭikkhittesu upādinnakaphassādīsu anavajjasaññī hoti. Vuttampi hetaṃ – ‘‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, yathā ye me antarāyikā dhammā antarāyikā vuttā bhagavatā, te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’’ti (ma. ni. 1.234). Tato dussīlabhāvaṃ pāpuṇāti. Sutte duppaṭipanno – ‘‘cattāro me, bhikkhave, puggalā santo saṃvijjamānā’’tiādīsu (a. ni. 4.5) adhippāyaṃ ajānanto duggahitaṃ gaṇhāti, yaṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘attanā duggahitena amhe ceva abbhācikkhati, attānañca khaṇati, bahuñca apuññaṃ pasavatī’’ti (ma. ni. 1.236). Tato micchādiṭṭhitaṃ pāpuṇāti. Abhidhamme duppaṭipanno dhammacintaṃ atidhāvanto acinteyyānipi cinteti. Tato cittakkhepaṃ pāpuṇāti, vuttañhetaṃ – ‘‘cattārimāni, bhikkhave, acinteyyāni, na cintetabbāni, yāni cintento ummādassa vighātassa bhāgī assā’’ti (a. ni. 4.77). Evametesu duppaṭipanno yathākkamena imaṃ dussīlabhāva micchādiṭṭhitā cittakkhepabhedaṃ vipattiṃ pāpuṇātī’’ti.
எத்தாவதா ச –
Ettāvatā ca –
‘‘பரியத்திபே⁴த³ங் ஸம்பத்திங், விபத்திஞ்சாபி யங் யஹிங்;
‘‘Pariyattibhedaṃ sampattiṃ, vipattiñcāpi yaṃ yahiṃ;
பாபுணாதி யதா² பி⁴க்கு², தம்பி ஸப்³ப³ங் விபா⁴வயே’’தி –
Pāpuṇāti yathā bhikkhu, tampi sabbaṃ vibhāvaye’’ti –
அயம்பி கா³தா² வுத்தத்தா²வ ஹோதி. ஏவங் நானப்பகாரதோ பிடகானி ஞத்வா தேஸங் வஸேனேதங் பு³த்³த⁴வசனங் திவித⁴ந்தி ஞாதப்³ப³ங்.
Ayampi gāthā vuttatthāva hoti. Evaṃ nānappakārato piṭakāni ñatvā tesaṃ vasenetaṃ buddhavacanaṃ tividhanti ñātabbaṃ.
கத²ங் நிகாயவஸேன பஞ்சவித⁴ங்? ஸப்³ப³மேவ சேதங் தீ³க⁴னிகாயோ, மஜ்ஜி²மனிகாயோ, ஸங்யுத்தனிகாயோ, அங்கு³த்தரனிகாயோ, கு²த்³த³கனிகாயோதி பஞ்சப்பபே⁴த³ங் ஹோதி. தத்த² கதமோ தீ³க⁴னிகாயோ? திவக்³க³ஸங்க³ஹானி ப்³ரஹ்மஜாலாதீ³னி சதுத்திங்ஸ ஸுத்தானி.
Kathaṃ nikāyavasena pañcavidhaṃ? Sabbameva cetaṃ dīghanikāyo, majjhimanikāyo, saṃyuttanikāyo, aṅguttaranikāyo, khuddakanikāyoti pañcappabhedaṃ hoti. Tattha katamo dīghanikāyo? Tivaggasaṅgahāni brahmajālādīni catuttiṃsa suttāni.
‘‘சதுத்திங்ஸேவ ஸுத்தந்தா, திவக்³கோ³ யஸ்ஸ ஸங்க³ஹோ;
‘‘Catuttiṃseva suttantā, tivaggo yassa saṅgaho;
ஏஸ தீ³க⁴னிகாயோதி, பட²மோ அனுலோமிகோ’’தி.
Esa dīghanikāyoti, paṭhamo anulomiko’’ti.
கஸ்மா பனேஸ தீ³க⁴னிகாயோதி வுச்சதி? தீ³க⁴ப்பமாணானங் ஸுத்தானங் ஸமூஹதோ நிவாஸதோ ச. ஸமூஹனிவாஸா ஹி நிகாயோதி வுச்சந்தி. ‘‘நாஹங், பி⁴க்க²வே, அஞ்ஞங் ஏகனிகாயம்பி ஸமனுபஸ்ஸாமி ஏவங் சித்தங், யத²யித³ங், பி⁴க்க²வே , திரச்சா²னக³தா பாணா’’ (ஸங்॰ நி॰ 2.100). போணிகனிகாயோ சிக்க²ல்லிகனிகாயோதி ஏவமாதீ³னி செத்த² ஸாத⁴கானி ஸாஸனதோ லோகதோ ச. ஏவங் ஸேஸானம்பி நிகாயபா⁴வே வசனத்தோ² வேதி³தப்³போ³.
Kasmā panesa dīghanikāyoti vuccati? Dīghappamāṇānaṃ suttānaṃ samūhato nivāsato ca. Samūhanivāsā hi nikāyoti vuccanti. ‘‘Nāhaṃ, bhikkhave, aññaṃ ekanikāyampi samanupassāmi evaṃ cittaṃ, yathayidaṃ, bhikkhave , tiracchānagatā pāṇā’’ (saṃ. ni. 2.100). Poṇikanikāyo cikkhallikanikāyoti evamādīni cettha sādhakāni sāsanato lokato ca. Evaṃ sesānampi nikāyabhāve vacanattho veditabbo.
கதமோ மஜ்ஜி²மனிகாயோ? மஜ்ஜி²மப்பமாணானி பஞ்சத³ஸவக்³க³ஸங்க³ஹானி மூலபரியாயஸுத்தாதீ³னி தி³யட்³ட⁴ஸதங் த்³வே ச ஸுத்தானி.
Katamo majjhimanikāyo? Majjhimappamāṇāni pañcadasavaggasaṅgahāni mūlapariyāyasuttādīni diyaḍḍhasataṃ dve ca suttāni.
‘‘தி³யட்³ட⁴ஸதஸுத்தந்தா, த்³வே ச ஸுத்தானி யத்த² ஸோ;
‘‘Diyaḍḍhasatasuttantā, dve ca suttāni yattha so;
நிகாயோ மஜ்ஜி²மோ பஞ்ச, த³ஸவக்³க³பரிக்³க³ஹோ’’தி.
Nikāyo majjhimo pañca, dasavaggapariggaho’’ti.
கதமோ ஸங்யுத்தனிகாயோ? தே³வதாஸங்யுத்தாதி³வஸேன கதி²தானி ஓக⁴தரணாதீ³னி ஸத்த ஸுத்தஸஹஸ்ஸானி ஸத்த ச ஸுத்தஸதானி த்³வாஸட்டி² ச ஸுத்தானி.
Katamo saṃyuttanikāyo? Devatāsaṃyuttādivasena kathitāni oghataraṇādīni satta suttasahassāni satta ca suttasatāni dvāsaṭṭhi ca suttāni.
‘‘ஸத்தஸுத்தஸஹஸ்ஸானி , ஸத்தஸுத்தஸதானி ச;
‘‘Sattasuttasahassāni , sattasuttasatāni ca;
த்³வாஸட்டி² சேவ ஸுத்தந்தா, ஏஸோ ஸங்யுத்தஸங்க³ஹோ’’தி.
Dvāsaṭṭhi ceva suttantā, eso saṃyuttasaṅgaho’’ti.
கதமோ அங்கு³த்தரனிகாயோ? ஏகேகஅங்கா³திரேகவஸேன கதி²தானி சித்தபரியாதா³னாதீ³னி நவ ஸுத்தஸஹஸ்ஸானி பஞ்ச ஸுத்தஸதானி ஸத்தபஞ்ஞாஸஞ்ச ஸுத்தானி.
Katamo aṅguttaranikāyo? Ekekaaṅgātirekavasena kathitāni cittapariyādānādīni nava suttasahassāni pañca suttasatāni sattapaññāsañca suttāni.
‘‘நவ ஸுத்தஸஹஸ்ஸானி, பஞ்ச ஸுத்தஸதானி ச;
‘‘Nava suttasahassāni, pañca suttasatāni ca;
ஸத்தபஞ்ஞாஸ ஸுத்தானி, ஸங்க்²யா அங்கு³த்தரே அய’’ந்தி.
Sattapaññāsa suttāni, saṅkhyā aṅguttare aya’’nti.
கதமோ கு²த்³த³கனிகாயோ? ஸகலங் வினயபிடகங், அபி⁴த⁴ம்மபிடகங், கு²த்³த³கபாடா²த³யோ ச புப்³பே³ த³ஸ்ஸிதா பஞ்சத³ஸப்பபே⁴தா³, ட²பெத்வா சத்தாரோ நிகாயே அவஸேஸங் பு³த்³த⁴வசனங்.
Katamo khuddakanikāyo? Sakalaṃ vinayapiṭakaṃ, abhidhammapiṭakaṃ, khuddakapāṭhādayo ca pubbe dassitā pañcadasappabhedā, ṭhapetvā cattāro nikāye avasesaṃ buddhavacanaṃ.
‘‘ட²பெத்வா சதுரோபேதே, நிகாயே தீ³க⁴ஆதி³கே;
‘‘Ṭhapetvā caturopete, nikāye dīghaādike;
தத³ஞ்ஞங் பு³த்³த⁴வசனங், நிகாயோ கு²த்³த³கோ மதோ’’தி.
Tadaññaṃ buddhavacanaṃ, nikāyo khuddako mato’’ti.
ஏவங் நிகாயவஸேன பஞ்சவித⁴ங்.
Evaṃ nikāyavasena pañcavidhaṃ.
கத²ங் அங்க³வஸேன நவவித⁴ங்? ஸப்³ப³மேவ ஹித³ங் ஸுத்தங், கெ³ய்யங், வெய்யாகரணங், கா³தா², உதா³னங், இதிவுத்தகங், ஜாதகங், அப்³பு⁴தத⁴ம்மங், வேத³ல்லந்தி நவப்பபே⁴த³ங் ஹோதி. தத்த² உப⁴தோவிப⁴ங்க³னித்³தே³ஸக²ந்த⁴கபரிவாரா, ஸுத்தனிபாதே மங்க³லஸுத்தரதனஸுத்தனாலகஸுத்ததுவட்டகஸுத்தானி ச அஞ்ஞம்பி ச ஸுத்தனாமகங் ததா²க³தவசனங் ஸுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ஸப்³ப³ம்பி ஸகா³த²கங் ஸுத்தங் கெ³ய்யந்தி வேதி³தப்³ப³ங். விஸேஸேன ஸங்யுத்தகே ஸகலோபி ஸகா³த²வக்³கோ³, ஸகலம்பி அபி⁴த⁴ம்மபிடகங், நிக்³கா³த²கங் ஸுத்தங், யஞ்ச அஞ்ஞம்பி அட்ட²ஹி அங்கே³ஹி அஸங்க³ஹிதங் பு³த்³த⁴வசனங், தங் வெய்யாகரணந்தி வேதி³தப்³ப³ங். த⁴ம்மபத³ங், தே²ரகா³தா², தே²ரீகா³தா², ஸுத்தனிபாதே நோஸுத்தனாமிகா ஸுத்³தி⁴ககா³தா² ச கா³தா²தி வேதி³தப்³பா³. ஸோமனஸ்ஸஞ்ஞாணமயிககா³தா² படிஸங்யுத்தா த்³வேஅஸீதி ஸுத்தந்தா உதா³னந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ‘‘வுத்தஞ்ஹேதங் ப⁴க³வதா’’திஆதி³னயப்பவத்தா த³ஸுத்தரஸதஸுத்தந்தா இதிவுத்தகந்தி வேதி³தப்³ப³ங். அபண்ணகஜாதகாதீ³னி பஞ்ஞாஸாதி⁴கானி பஞ்சஜாதகஸதானி ‘ஜாதக’ந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ‘‘சத்தாரோமே, பி⁴க்க²வே, அச்ச²ரியா அப்³பு⁴தா த⁴ம்மா ஆனந்தே³’’திஆதி³னயப்பவத்தா (தீ³॰ நி॰ 2.209) ஸப்³பே³பி அச்ச²ரியப்³பு⁴தத⁴ம்மபடிஸங்யுத்தஸுத்தந்தா அப்³பு⁴தத⁴ம்மந்தி வேதி³தப்³ப³ங். சூளவேத³ல்ல-மஹாவேத³ல்ல-ஸம்மாதி³ட்டி²-ஸக்கபஞ்ஹ-ஸங்கா²ரபா⁴ஜனிய-மஹாபுண்ணமஸுத்தாத³யோ ஸப்³பே³பி வேத³ஞ்ச துட்டி²ஞ்ச லத்³தா⁴ லத்³தா⁴ புச்சி²தஸுத்தந்தா வேத³ல்லந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ஏவங் அங்க³வஸேன நவவித⁴ங்.
Kathaṃ aṅgavasena navavidhaṃ? Sabbameva hidaṃ suttaṃ, geyyaṃ, veyyākaraṇaṃ, gāthā, udānaṃ, itivuttakaṃ, jātakaṃ, abbhutadhammaṃ, vedallanti navappabhedaṃ hoti. Tattha ubhatovibhaṅganiddesakhandhakaparivārā, suttanipāte maṅgalasuttaratanasuttanālakasuttatuvaṭṭakasuttāni ca aññampi ca suttanāmakaṃ tathāgatavacanaṃ suttanti veditabbaṃ. Sabbampi sagāthakaṃ suttaṃ geyyanti veditabbaṃ. Visesena saṃyuttake sakalopi sagāthavaggo, sakalampi abhidhammapiṭakaṃ, niggāthakaṃ suttaṃ, yañca aññampi aṭṭhahi aṅgehi asaṅgahitaṃ buddhavacanaṃ, taṃ veyyākaraṇanti veditabbaṃ. Dhammapadaṃ, theragāthā, therīgāthā, suttanipāte nosuttanāmikā suddhikagāthā ca gāthāti veditabbā. Somanassaññāṇamayikagāthā paṭisaṃyuttā dveasīti suttantā udānanti veditabbaṃ. ‘‘Vuttañhetaṃ bhagavatā’’tiādinayappavattā dasuttarasatasuttantā itivuttakanti veditabbaṃ. Apaṇṇakajātakādīni paññāsādhikāni pañcajātakasatāni ‘jātaka’nti veditabbaṃ. ‘‘Cattārome, bhikkhave, acchariyā abbhutā dhammā ānande’’tiādinayappavattā (dī. ni. 2.209) sabbepi acchariyabbhutadhammapaṭisaṃyuttasuttantā abbhutadhammanti veditabbaṃ. Cūḷavedalla-mahāvedalla-sammādiṭṭhi-sakkapañha-saṅkhārabhājaniya-mahāpuṇṇamasuttādayo sabbepi vedañca tuṭṭhiñca laddhā laddhā pucchitasuttantā vedallanti veditabbaṃ. Evaṃ aṅgavasena navavidhaṃ.
கத²ங் த⁴ம்மக்க²ந்த⁴வஸேன சதுராஸீதிஸஹஸ்ஸவித⁴ங்? ஸப்³ப³மேவ சேதங் பு³த்³த⁴வசனங் –
Kathaṃ dhammakkhandhavasena caturāsītisahassavidhaṃ? Sabbameva cetaṃ buddhavacanaṃ –
‘‘த்³வாஸீதி பு³த்³த⁴தோ க³ண்ஹிங், த்³வே ஸஹஸ்ஸானி பி⁴க்கு²தோ;
‘‘Dvāsīti buddhato gaṇhiṃ, dve sahassāni bhikkhuto;
சதுராஸீதி ஸஹஸ்ஸானி, யே மே த⁴ம்மா பவத்தினோ’’தி.
Caturāsīti sahassāni, ye me dhammā pavattino’’ti.
ஏவங் பரிதீ³பிதத⁴ம்மக்க²ந்த⁴வஸேன சதுராஸீதிஸஹஸ்ஸப்பபே⁴த³ங் ஹோதி. தத்த² ஏகானுஸந்தி⁴கங் ஸுத்தங் ஏகோ த⁴ம்மக்க²ந்தோ⁴. யங் அனேகானுஸந்தி⁴கங், தத்த² அனுஸந்தி⁴வஸேன த⁴ம்மக்க²ந்த⁴க³ணனா. கா³தா²ப³ந்தே⁴ஸு பஞ்ஹாபுச்ச²னங் ஏகோ த⁴ம்மக்க²ந்தோ⁴, விஸ்ஸஜ்ஜனங் ஏகோ. அபி⁴த⁴ம்மே ஏகமேகங் திகது³கபா⁴ஜனங், ஏகமேகஞ்ச சித்தவாரபா⁴ஜனங், ஏகமேகோ த⁴ம்மக்க²ந்தோ⁴. வினயே அத்தி² வத்து², அத்தி² மாதிகா, அத்தி² பத³பா⁴ஜனீயங், அத்தி² அந்தராபத்தி, அத்தி² ஆபத்தி, அத்தி² அனாபத்தி, அத்தி² திகச்சே²தோ³. தத்த² ஏகமேகோ கொட்டா²ஸோ ஏகமேகோ த⁴ம்மக்க²ந்தோ⁴தி வேதி³தப்³போ³. ஏவங் த⁴ம்மக்க²ந்த⁴வஸேன சதுராஸீதிஸஹஸ்ஸவித⁴ங்.
Evaṃ paridīpitadhammakkhandhavasena caturāsītisahassappabhedaṃ hoti. Tattha ekānusandhikaṃ suttaṃ eko dhammakkhandho. Yaṃ anekānusandhikaṃ, tattha anusandhivasena dhammakkhandhagaṇanā. Gāthābandhesu pañhāpucchanaṃ eko dhammakkhandho, vissajjanaṃ eko. Abhidhamme ekamekaṃ tikadukabhājanaṃ, ekamekañca cittavārabhājanaṃ, ekameko dhammakkhandho. Vinaye atthi vatthu, atthi mātikā, atthi padabhājanīyaṃ, atthi antarāpatti, atthi āpatti, atthi anāpatti, atthi tikacchedo. Tattha ekameko koṭṭhāso ekameko dhammakkhandhoti veditabbo. Evaṃ dhammakkhandhavasena caturāsītisahassavidhaṃ.
ஏவமேதங் அபே⁴த³தோ ரஸவஸேன ஏகவித⁴ங், பே⁴த³தோ த⁴ம்மவினயாதி³வஸேன து³விதா⁴தி³பே⁴த³ங் பு³த்³த⁴வசனங் ஸங்கா³யந்தேன மஹாகஸ்ஸபப்பமுகே²ன வஸீக³ணேன ‘‘அயங் த⁴ம்மோ, அயங் வினயோ, இத³ங் பட²மபு³த்³த⁴வசனங், இத³ங் மஜ்ஜி²மபு³த்³த⁴வசனங், இத³ங் பச்சி²மபு³த்³த⁴வசனங், இத³ங் வினயபிடகங், இத³ங் ஸுத்தந்தபிடகங், இத³ங் அபி⁴த⁴ம்மபிடகங், அயங் தீ³க⁴னிகாயோ…பே॰… அயங் கு²த்³த³கனிகாயோ, இமானி ஸுத்தாதீ³னி நவங்கா³னி, இமானி சதுராஸீதி த⁴ம்மக்க²ந்த⁴ஸஹஸ்ஸானீ’’தி, இமங் பபே⁴த³ங் வவத்த²பெத்வாவ ஸங்கீ³தங். ந கேவலஞ்ச இமமேவ, அஞ்ஞம்பி உத்³தா³னஸங்க³ஹ-வக்³க³ஸங்க³ஹ-பெய்யாலஸங்க³ஹ-ஏககனிபாத-து³கனிபாதாதி³னிபாதஸங்க³ஹ-ஸங்யுத்தஸங்க³ஹ-பண்ணாஸஸங்க³ஹாதி³-அனேகவித⁴ங் தீஸு பிடகேஸு ஸந்தி³ஸ்ஸமானங் ஸங்க³ஹப்பபே⁴த³ங் வவத்த²பெத்வா ஏவ ஸத்தஹி மாஸேஹி ஸங்கீ³தங்.
Evametaṃ abhedato rasavasena ekavidhaṃ, bhedato dhammavinayādivasena duvidhādibhedaṃ buddhavacanaṃ saṅgāyantena mahākassapappamukhena vasīgaṇena ‘‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ paṭhamabuddhavacanaṃ, idaṃ majjhimabuddhavacanaṃ, idaṃ pacchimabuddhavacanaṃ, idaṃ vinayapiṭakaṃ, idaṃ suttantapiṭakaṃ, idaṃ abhidhammapiṭakaṃ, ayaṃ dīghanikāyo…pe… ayaṃ khuddakanikāyo, imāni suttādīni navaṅgāni, imāni caturāsīti dhammakkhandhasahassānī’’ti, imaṃ pabhedaṃ vavatthapetvāva saṅgītaṃ. Na kevalañca imameva, aññampi uddānasaṅgaha-vaggasaṅgaha-peyyālasaṅgaha-ekakanipāta-dukanipātādinipātasaṅgaha-saṃyuttasaṅgaha-paṇṇāsasaṅgahādi-anekavidhaṃ tīsu piṭakesu sandissamānaṃ saṅgahappabhedaṃ vavatthapetvā eva sattahi māsehi saṅgītaṃ.
ஸங்கீ³திபரியோஸானே சஸ்ஸ – ‘‘இத³ங் மஹாகஸ்ஸபத்தே²ரேன த³ஸப³லஸ்ஸ ஸாஸனங் பஞ்சவஸ்ஸஸஹஸ்ஸபரிமாணகாலங் பவத்தனஸமத்த²ங் கத’’ந்தி ஸஞ்ஜாதப்பமோதா³ ஸாது⁴காரங் விய த³த³மானா அயங் மஹாபத²வீ உத³கபரியந்தங் கத்வா அனேகப்பகாரங் கம்பி ஸங்கம்பி ஸம்பகம்பி ஸம்பவேதி⁴, அனேகானி ச அச்ச²ரியானி பாதுரஹேஸுந்தி, அயங் பட²மமஹாஸங்கீ³தி நாம. யா லோகே –
Saṅgītipariyosāne cassa – ‘‘idaṃ mahākassapattherena dasabalassa sāsanaṃ pañcavassasahassaparimāṇakālaṃ pavattanasamatthaṃ kata’’nti sañjātappamodā sādhukāraṃ viya dadamānā ayaṃ mahāpathavī udakapariyantaṃ katvā anekappakāraṃ kampi saṅkampi sampakampi sampavedhi, anekāni ca acchariyāni pāturahesunti, ayaṃ paṭhamamahāsaṅgīti nāma. Yā loke –
‘‘ஸதேஹி பஞ்சஹி கதா, தேன பஞ்சஸதாதி ச;
‘‘Satehi pañcahi katā, tena pañcasatāti ca;
தே²ரேஹேவ கதத்தா ச, தே²ரிகாதி பவுச்சதீ’’தி.
Thereheva katattā ca, therikāti pavuccatī’’ti.