Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³-அட்ட²கதா² • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
நமோ தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ அரஹதோ ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
கு²த்³த³கனிகாயே
Khuddakanikāye
படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³-அட்ட²கதா²
Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā
(பட²மோ பா⁴கோ³)
(Paṭhamo bhāgo)
க³ந்தா²ரம்ப⁴கதா²
Ganthārambhakathā
யோ ஸப்³ப³லோகாதிக³ஸப்³ப³ஸோபா⁴-
Yo sabbalokātigasabbasobhā-
யுத்தேஹி ஸப்³பே³ஹி கு³ணேஹி யுத்தோ;
Yuttehi sabbehi guṇehi yutto;
தோ³ஸேஹி ஸப்³பே³ஹி ஸவாஸனேஹி,
Dosehi sabbehi savāsanehi,
முத்தோ விமுத்திங் பரமஞ்ச தா³தா.
Mutto vimuttiṃ paramañca dātā.
நிச்சங் த³யாசந்த³னஸீதசித்தோ,
Niccaṃ dayācandanasītacitto,
பஞ்ஞாரவிஜ்ஜோதிதஸப்³ப³னெய்யோ;
Paññāravijjotitasabbaneyyo;
ஸப்³பே³ஸு பூ⁴தேஸு தமக்³க³பூ⁴தங்,
Sabbesu bhūtesu tamaggabhūtaṃ,
பூ⁴தத்த²னாத²ங் ஸிரஸா நமித்வா.
Bhūtatthanāthaṃ sirasā namitvā.
யோ ஸப்³ப³பூ⁴தேஸு முனீவ அக்³கோ³, அனந்தஸங்கே²ஸு ஜினத்தஜேஸு;
Yo sabbabhūtesu munīva aggo, anantasaṅkhesu jinattajesu;
அஹூ த³யாஞாணகு³ணேஹி ஸத்து²லீலானுகாரீ ஜனதாஹிதேஸு.
Ahū dayāñāṇaguṇehi satthulīlānukārī janatāhitesu.
தங் ஸாரிபுத்தங் முனிராஜபுத்தங், தே²ரங் தி²ரானேககு³ணாபி⁴ராமங்;
Taṃ sāriputtaṃ munirājaputtaṃ, theraṃ thirānekaguṇābhirāmaṃ;
பஞ்ஞாபபா⁴வுக்³க³தசாருகித்திங், ஸுஸந்தவுத்திஞ்ச அதோ² நமித்வா.
Paññāpabhāvuggatacārukittiṃ, susantavuttiñca atho namitvā.
ஸத்³த⁴ம்மசக்கானுபவத்தகேன , ஸத்³த⁴ம்மஸேனாபதிஸாவகேன;
Saddhammacakkānupavattakena , saddhammasenāpatisāvakena;
ஸுத்தேஸு வுத்தேஸு ததா²க³தேன, பூ⁴தத்த²வேதி³த்தமுபாக³தேன.
Suttesu vuttesu tathāgatena, bhūtatthavedittamupāgatena.
யோ பா⁴ஸிதோ பா⁴ஸிதகோவிதே³ன, த⁴ம்மப்பதீ³புஜ்ஜலனாயகேன;
Yo bhāsito bhāsitakovidena, dhammappadīpujjalanāyakena;
பாடோ² விஸிட்டோ² படிஸம்பி⁴தா³னங், மக்³கோ³தி தன்னாமவிஸேஸிதோ ச.
Pāṭho visiṭṭho paṭisambhidānaṃ, maggoti tannāmavisesito ca.
விசித்தனானத்தனயோபகூ³ள்ஹோ, க³ம்பீ⁴ரபஞ்ஞேஹி ஸதா³வகா³ள்ஹோ;
Vicittanānattanayopagūḷho, gambhīrapaññehi sadāvagāḷho;
அத்தத்த²லோகத்த²பராயணேஹி, ஸங்ஸேவனீயோ ஸுஜனேஹி நிச்சங்.
Attatthalokatthaparāyaṇehi, saṃsevanīyo sujanehi niccaṃ.
ஞாணப்பபே⁴தா³வஹனஸ்ஸ தஸ்ஸ, யோகீ³ஹினேகேஹி நிஸேவிதஸ்ஸ;
Ñāṇappabhedāvahanassa tassa, yogīhinekehi nisevitassa;
அத்த²ங் அபுப்³ப³ங் அனுவண்ணயந்தோ, ஸுத்தஞ்ச யுத்திஞ்ச அனுக்கமந்தோ.
Atthaṃ apubbaṃ anuvaṇṇayanto, suttañca yuttiñca anukkamanto.
அவோக்கமந்தோ ஸமயா ஸகா ச, அனாமஸந்தோ ஸமயங் பரஞ்ச;
Avokkamanto samayā sakā ca, anāmasanto samayaṃ parañca;
புப்³போ³பதே³ஸட்ட²கதா²னயஞ்ச, யதா²னுரூபங் உபஸங்ஹரந்தோ.
Pubbopadesaṭṭhakathānayañca, yathānurūpaṃ upasaṃharanto.
வக்கா²மஹங் அட்ட²கத²ங் ஜனஸ்ஸ, ஹிதாய ஸத்³த⁴ம்மசிரட்டி²தத்த²ங்;
Vakkhāmahaṃ aṭṭhakathaṃ janassa, hitāya saddhammaciraṭṭhitatthaṃ;
ஸக்கச்ச ஸத்³த⁴ம்மபகாஸினிங் தங், ஸுணாத² தா⁴ரேத² ச ஸாது⁴ ஸந்தோதி.
Sakkacca saddhammapakāsiniṃ taṃ, suṇātha dhāretha ca sādhu santoti.
தத்த² படிஸம்பி⁴தா³னங் மக்³கோ³தி தன்னாமவிஸேஸிதோ சாதி வுத்தத்தா படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³ஸ்ஸ படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³தா தாவ வத்தப்³பா³. சதஸ்ஸோ ஹி படிஸம்பி⁴தா³ – அத்த²படிஸம்பி⁴தா³, த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³, நிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³, படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³தி. தாஸங் படிஸம்பி⁴தா³னங் மக்³கோ³ அதி⁴க³மூபாயோதி படிஸம்பி⁴தா³மக்³கோ³, படிஸம்பி⁴தா³படிலாப⁴ஹேதூதி வுத்தங் ஹோதி. கத²மயங் தாஸங் மக்³கோ³ ஹோதீதி சே? பபே⁴த³தோ தே³ஸிதாய தே³ஸனாய படிஸம்பி⁴தா³ஞாணாவஹத்தா. நானாபே⁴த³பி⁴ன்னானஞ்ஹி த⁴ம்மானங் நானாபே⁴த³பி⁴ன்னா தே³ஸனா ஸோதூனங் அரியபுக்³க³லானங் படிஸம்பி⁴தா³ஞாணப்பபே⁴த³ஞ்ச ஸஞ்ஜனேதி, புது²ஜ்ஜனானங் ஆயதிங் படிஸம்பி⁴தா³ஞாணப்பபே⁴தா³ய ச பச்சயோ ஹோதி. வுத்தஞ்ச – ‘‘பபே⁴த³தோ ஹி தே³ஸனா க⁴னவினிப்³போ⁴க³படிஸம்பி⁴தா³ஞாணாவஹா ஹோதீ’’தி (த⁴॰ ஸ॰ அட்ட²॰ 1.காமாவசரகுஸலபத³பா⁴ஜனீய). அயஞ்ச நானாபே⁴த³பி⁴ன்னா தே³ஸனா, தேனஸ்ஸா படிஸம்பி⁴தா³னங் மக்³க³த்தஸித்³தி⁴.
Tattha paṭisambhidānaṃ maggoti tannāmavisesito cāti vuttattā paṭisambhidāmaggassa paṭisambhidāmaggatā tāva vattabbā. Catasso hi paṭisambhidā – atthapaṭisambhidā, dhammapaṭisambhidā, niruttipaṭisambhidā, paṭibhānapaṭisambhidāti. Tāsaṃ paṭisambhidānaṃ maggo adhigamūpāyoti paṭisambhidāmaggo, paṭisambhidāpaṭilābhahetūti vuttaṃ hoti. Kathamayaṃ tāsaṃ maggo hotīti ce? Pabhedato desitāya desanāya paṭisambhidāñāṇāvahattā. Nānābhedabhinnānañhi dhammānaṃ nānābhedabhinnā desanā sotūnaṃ ariyapuggalānaṃ paṭisambhidāñāṇappabhedañca sañjaneti, puthujjanānaṃ āyatiṃ paṭisambhidāñāṇappabhedāya ca paccayo hoti. Vuttañca – ‘‘pabhedato hi desanā ghanavinibbhogapaṭisambhidāñāṇāvahā hotī’’ti (dha. sa. aṭṭha. 1.kāmāvacarakusalapadabhājanīya). Ayañca nānābhedabhinnā desanā, tenassā paṭisambhidānaṃ maggattasiddhi.
தத்த² சதஸ்ஸோதி க³ணனபரிச்சே²தோ³. படிஸம்பி⁴தா³தி பபே⁴தா³. ‘‘அத்தே² ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³, த⁴ம்மே ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³, தத்ர த⁴ம்மனிருத்தாபி⁴லாபே ஞாணங் நிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³, ஞாணேஸு ஞாணங் படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³’’தி (விப⁴॰ 718) வுத்தத்தா ந அஞ்ஞஸ்ஸ கஸ்ஸசி பபே⁴தா³, ஞாணஸ்ஸேவ பபே⁴தா³. தஸ்மா ‘‘சதஸ்ஸோ படிஸம்பி⁴தா³’’தி சத்தாரோ ஞாணப்பபே⁴தா³தி அத்தோ². அத்த²ப்பபே⁴த³ஸ்ஸ ஸல்லக்க²ணவிபா⁴வனவவத்தா²னகரணஸமத்த²ங் அத்தே² பபே⁴த³க³தங் ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³. த⁴ம்மப்பபே⁴த³ஸ்ஸ ஸல்லக்க²ணவிபா⁴வனவவத்தா²னகரணஸமத்த²ங் த⁴ம்மே பபே⁴த³க³தங் ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³. நிருத்திப்பபே⁴த³ஸ்ஸ ஸல்லக்க²ணவிபா⁴வனவவத்தா²னகரணஸமத்த²ங் நிருத்தாபி⁴லாபே பபே⁴த³க³தங் ஞாணங் நிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³. படிபா⁴னப்பபே⁴த³ஸ்ஸ ஸல்லக்க²ணவிபா⁴வனவவத்தா²னகரணஸமத்த²ங் படிபா⁴னே பபே⁴த³க³தங் ஞாணங் படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³.
Tattha catassoti gaṇanaparicchedo. Paṭisambhidāti pabhedā. ‘‘Atthe ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā, dhamme ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā, tatra dhammaniruttābhilāpe ñāṇaṃ niruttipaṭisambhidā, ñāṇesu ñāṇaṃ paṭibhānapaṭisambhidā’’ti (vibha. 718) vuttattā na aññassa kassaci pabhedā, ñāṇasseva pabhedā. Tasmā ‘‘catasso paṭisambhidā’’ti cattāro ñāṇappabhedāti attho. Atthappabhedassa sallakkhaṇavibhāvanavavatthānakaraṇasamatthaṃ atthe pabhedagataṃ ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā. Dhammappabhedassa sallakkhaṇavibhāvanavavatthānakaraṇasamatthaṃ dhamme pabhedagataṃ ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā. Niruttippabhedassa sallakkhaṇavibhāvanavavatthānakaraṇasamatthaṃ niruttābhilāpe pabhedagataṃ ñāṇaṃ niruttipaṭisambhidā. Paṭibhānappabhedassa sallakkhaṇavibhāvanavavatthānakaraṇasamatthaṃ paṭibhāne pabhedagataṃ ñāṇaṃ paṭibhānapaṭisambhidā.
தத்த² அத்தோ²தி ஸங்கே²பதோ ஹேதுப²லங். தஞ்ஹி யஸ்மா ஹேதுஅனுஸாரேன அரீயதி அதி⁴க³மீயதி பாபுணீயதி, தஸ்மா அத்தோ²தி வுச்சதி. பபே⁴த³தோ பன யங்கிஞ்சி பச்சயஸமுப்பன்னங், நிப்³பா³னங், பா⁴ஸிதத்தோ², விபாகோ, கிரியாதி இமே பஞ்ச த⁴ம்மா அத்தோ²தி வேதி³தப்³பா³. தங் அத்த²ங் பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸ தஸ்மிங் அத்தே² பபே⁴த³க³தங் ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³.
Tattha atthoti saṅkhepato hetuphalaṃ. Tañhi yasmā hetuanusārena arīyati adhigamīyati pāpuṇīyati, tasmā atthoti vuccati. Pabhedato pana yaṃkiñci paccayasamuppannaṃ, nibbānaṃ, bhāsitattho, vipāko, kiriyāti ime pañca dhammā atthoti veditabbā. Taṃ atthaṃ paccavekkhantassa tasmiṃ atthe pabhedagataṃ ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā.
த⁴ம்மோதி ஸங்கே²பதோ பச்சயோ. ஸோ ஹி யஸ்மா தங் தங் வித³ஹதி பவத்தேதி சேவ பாபேதி ச, தஸ்மா த⁴ம்மோதி வுச்சதி. பபே⁴த³தோ பன யோ கோசி ப²லனிப்³ப³த்தகோ ஹேது, அரியமக்³கோ³, பா⁴ஸிதங், குஸலங், அகுஸலந்தி இமே பஞ்ச த⁴ம்மா த⁴ம்மோதி வேதி³தப்³பா³. தங் த⁴ம்மங் பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸ தஸ்மிங் த⁴ம்மே பபே⁴த³க³தங் ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³. அயமேவ ஹி அத்தோ² அபி⁴த⁴ம்மே (விப⁴॰ 719-725) –
Dhammoti saṅkhepato paccayo. So hi yasmā taṃ taṃ vidahati pavatteti ceva pāpeti ca, tasmā dhammoti vuccati. Pabhedato pana yo koci phalanibbattako hetu, ariyamaggo, bhāsitaṃ, kusalaṃ, akusalanti ime pañca dhammā dhammoti veditabbā. Taṃ dhammaṃ paccavekkhantassa tasmiṃ dhamme pabhedagataṃ ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā. Ayameva hi attho abhidhamme (vibha. 719-725) –
‘‘து³க்கே² ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³, து³க்க²ஸமுத³யே ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³, து³க்க²னிரோதே⁴ ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³, து³க்க²னிரோத⁴கா³மினியா படிபதா³ய ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³. ஹேதும்ஹி ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³, ஹேதுப²லே ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³.
‘‘Dukkhe ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā, dukkhasamudaye ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā, dukkhanirodhe ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā. Hetumhi ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā, hetuphale ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā.
‘‘யே த⁴ம்மா ஜாதா பூ⁴தா ஸஞ்ஜாதா நிப்³ப³த்தா அபி⁴னிப்³ப³த்தா பாதுபூ⁴தா, இமேஸு த⁴ம்மேஸு ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³, யம்ஹா த⁴ம்மா தே த⁴ம்மா ஜாதா பூ⁴தா ஸஞ்ஜாதா நிப்³ப³த்தா அபி⁴னிப்³ப³த்தா பாதுபூ⁴தா, தேஸு த⁴ம்மேஸு ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³.
‘‘Ye dhammā jātā bhūtā sañjātā nibbattā abhinibbattā pātubhūtā, imesu dhammesu ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā, yamhā dhammā te dhammā jātā bhūtā sañjātā nibbattā abhinibbattā pātubhūtā, tesu dhammesu ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā.
‘‘ஜராமரணே ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³, ஜராமரணஸமுத³யே ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³, ஜராமரணனிரோதே⁴ ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³, ஜராமரணனிரோத⁴கா³மினியா படிபதா³ய ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³.
‘‘Jarāmaraṇe ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā, jarāmaraṇasamudaye ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā, jarāmaraṇanirodhe ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā, jarāmaraṇanirodhagāminiyā paṭipadāya ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā.
‘‘ஜாதியா ஞாணங்…பே॰… ப⁴வே ஞாணங்…பே॰… உபாதா³னே ஞாணங்…பே॰… தண்ஹாய ஞாணங்…பே॰… வேத³னாய ஞாணங்…பே॰… ப²ஸ்ஸே ஞாணங்….பே॰… ஸளாயதனே ஞாணங்….பே॰… நாமரூபே ஞாணங்…பே॰… விஞ்ஞாணே ஞாணங்…பே॰… ஸங்கா²ரேஸு ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³, ஸங்கா²ரஸமுத³யே ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³, ஸங்கா²ரனிரோதே⁴ ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³, ஸங்கா²ரனிரோத⁴கா³மினியா படிபதா³ய ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³.
‘‘Jātiyā ñāṇaṃ…pe… bhave ñāṇaṃ…pe… upādāne ñāṇaṃ…pe… taṇhāya ñāṇaṃ…pe… vedanāya ñāṇaṃ…pe… phasse ñāṇaṃ….pe… saḷāyatane ñāṇaṃ….pe… nāmarūpe ñāṇaṃ…pe… viññāṇe ñāṇaṃ…pe… saṅkhāresu ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā, saṅkhārasamudaye ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā, saṅkhāranirodhe ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā, saṅkhāranirodhagāminiyā paṭipadāya ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā.
‘‘இத⁴ பி⁴க்கு² த⁴ம்மங் ஜானாதி – ஸுத்தங் கெ³ய்யங் வெய்யாகரணங் கா³த²ங் உதா³னங் இதிவுத்தகங் ஜாதகங் அப்³பு⁴தத⁴ம்மங் வேத³ல்லங். அயங் வுச்சதி த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³. ஸோ தஸ்ஸ தஸ்ஸேவ பா⁴ஸிதஸ்ஸ அத்த²ங் ஜானாதி ‘அயங் இமஸ்ஸ பா⁴ஸிதஸ்ஸ அத்தோ², அயங் இமஸ்ஸ பா⁴ஸிதஸ்ஸ அத்தோ²’தி. அயங் வுச்சதி அத்த²படிஸம்பி⁴தா³.
‘‘Idha bhikkhu dhammaṃ jānāti – suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. Ayaṃ vuccati dhammapaṭisambhidā. So tassa tasseva bhāsitassa atthaṃ jānāti ‘ayaṃ imassa bhāsitassa attho, ayaṃ imassa bhāsitassa attho’ti. Ayaṃ vuccati atthapaṭisambhidā.
‘‘கதமே த⁴ம்மா குஸலா? யஸ்மிங் ஸமயே காமாவசரங் குஸலங் சித்தங் உப்பன்னங் ஹோதி ஸோமனஸ்ஸஸஹக³தங் ஞாணஸம்பயுத்தங் ரூபாரம்மணங் வா…பே॰… த⁴ம்மாரம்மணங் வா யங் யங் வா பனாரப்³ப⁴ தஸ்மிங் ஸமயே ப²ஸ்ஸோ ஹோதி…பே॰… அவிக்கே²போ ஹோதி. இமே த⁴ம்மா குஸலா. இமேஸு த⁴ம்மேஸு ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³, தேஸங் விபாகே ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³’’திஆதி³னா நயேன விப⁴ஜித்வா விப⁴ஜித்வா த³ஸ்ஸிதோ.
‘‘Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ kusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti. Ime dhammā kusalā. Imesu dhammesu ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā, tesaṃ vipāke ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā’’tiādinā nayena vibhajitvā vibhajitvā dassito.
தத்ர த⁴ம்மனிருத்தாபி⁴லாபே ஞாணந்தி தஸ்மிங் அத்தே² ச த⁴ம்மே ச யா ஸபா⁴வனிருத்தி அப்³யபி⁴சாரிவோஹாரோ, தஸ்ஸ அபி⁴லாபே பா⁴ஸனே உதீ³ரணே தங் லபிதங் பா⁴ஸிதங் உதீ³ரிதங் ஸபா⁴வனிருத்திஸத்³த³ங் ஆரம்மணங் கத்வா பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸ தஸ்மிங் ஸபா⁴வனிருத்தாபி⁴லாபே ‘‘அயங் ஸபா⁴வனிருத்தி, அயங் ந ஸபா⁴வனிருத்தீ’’தி ஏவங் தஸ்ஸா த⁴ம்மனிருத்திஸஞ்ஞிதாய ஸபா⁴வனிருத்தியா மாக³தி⁴காய ஸப்³ப³ஸத்தானங் மூலபா⁴ஸாய பபே⁴த³க³தங் ஞாணங் நிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³. ஏவமயங் நிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³ ஸத்³தா³ரம்மணா நாம ஜாதா, ந பஞ்ஞத்திஆரம்மணா. கஸ்மா? யஸ்மா ஸத்³த³ங் ஸுத்வா ‘‘அயங் ஸபா⁴வனிருத்தி, அயங் ந ஸபா⁴வனிருத்தீ’’தி ஜானாதி. படிஸம்பி⁴தா³ப்பத்தோ ஹி ‘‘ப²ஸ்ஸோ’’தி வுத்தே ‘‘அயங் ஸபா⁴வனிருத்தீ’’தி ஜானாதி, ‘‘ப²ஸ்ஸா’’தி வா ‘‘ப²ஸ்ஸ’’ந்தி வா வுத்தே பன ‘‘அயங் ந ஸபா⁴வனிருத்தீ’’தி ஜானாதி. வேத³னாதீ³ஸுபி ஏஸேவ நயோ. அஞ்ஞங் பனேஸ நாமாக்²யாதஉபஸக்³க³னிபாதப்³யஞ்ஜனஸத்³த³ங் ஜானாதி ந ஜானாதீதி? யத³க்³கே³ன ஸத்³த³ங் ஸுத்வா ‘‘அயங் ஸபா⁴வனிருத்தி, அயங் ந ஸபா⁴வனிருத்தீ’’தி ஜானாதி, தத³க்³கே³ன தம்பி ஜானிஸ்ஸதி. தங் பன நயித³ங் படிஸம்பி⁴தா³கிச்சந்தி படிக்கி²பித்வா ‘‘பா⁴ஸங் நாம ஸத்தா உக்³க³ண்ஹந்தீ’’தி வத்வா இத³ங் கதி²தங் – மாதாபிதரோ ஹி த³ஹரகாலே குமாரகே மஞ்சே வா பீடே² வா நிபஜ்ஜாபெத்வா தங் தங் கத²யமானா தானி தானி கிச்சானி கரொந்தி, தா³ரகா தேஸங் தங் தங் பா⁴ஸங் வவத்தா²பெந்தி ‘‘இமினா இத³ங் வுத்தங், இமினா இத³ங் வுத்த’’ந்தி. க³ச்ச²ந்தே க³ச்ச²ந்தே காலே ஸப்³ப³ம்பி பா⁴ஸங் ஜானந்தி. மாதா த³மிளீ, பிதா அந்த⁴கோ. தேஸங் ஜாததா³ரகோ ஸசே மாது கத²ங் பட²மங் ஸுணாதி , த³மிளபா⁴ஸங் பா⁴ஸிஸ்ஸதி. ஸசே பிது கத²ங் பட²மங் ஸுணாதி, அந்த⁴கபா⁴ஸங் பா⁴ஸிஸ்ஸதி. உபி⁴ன்னம்பி பன கத²ங் அஸுணந்தோ மாக³தி⁴கபா⁴ஸங் பா⁴ஸிஸ்ஸதி.
Tatra dhammaniruttābhilāpe ñāṇanti tasmiṃ atthe ca dhamme ca yā sabhāvanirutti abyabhicārivohāro, tassa abhilāpe bhāsane udīraṇe taṃ lapitaṃ bhāsitaṃ udīritaṃ sabhāvaniruttisaddaṃ ārammaṇaṃ katvā paccavekkhantassa tasmiṃ sabhāvaniruttābhilāpe ‘‘ayaṃ sabhāvanirutti, ayaṃ na sabhāvaniruttī’’ti evaṃ tassā dhammaniruttisaññitāya sabhāvaniruttiyā māgadhikāya sabbasattānaṃ mūlabhāsāya pabhedagataṃ ñāṇaṃ niruttipaṭisambhidā. Evamayaṃ niruttipaṭisambhidā saddārammaṇā nāma jātā, na paññattiārammaṇā. Kasmā? Yasmā saddaṃ sutvā ‘‘ayaṃ sabhāvanirutti, ayaṃ na sabhāvaniruttī’’ti jānāti. Paṭisambhidāppatto hi ‘‘phasso’’ti vutte ‘‘ayaṃ sabhāvaniruttī’’ti jānāti, ‘‘phassā’’ti vā ‘‘phassa’’nti vā vutte pana ‘‘ayaṃ na sabhāvaniruttī’’ti jānāti. Vedanādīsupi eseva nayo. Aññaṃ panesa nāmākhyātaupasagganipātabyañjanasaddaṃ jānāti na jānātīti? Yadaggena saddaṃ sutvā ‘‘ayaṃ sabhāvanirutti, ayaṃ na sabhāvaniruttī’’ti jānāti, tadaggena tampi jānissati. Taṃ pana nayidaṃ paṭisambhidākiccanti paṭikkhipitvā ‘‘bhāsaṃ nāma sattā uggaṇhantī’’ti vatvā idaṃ kathitaṃ – mātāpitaro hi daharakāle kumārake mañce vā pīṭhe vā nipajjāpetvā taṃ taṃ kathayamānā tāni tāni kiccāni karonti, dārakā tesaṃ taṃ taṃ bhāsaṃ vavatthāpenti ‘‘iminā idaṃ vuttaṃ, iminā idaṃ vutta’’nti. Gacchante gacchante kāle sabbampi bhāsaṃ jānanti. Mātā damiḷī, pitā andhako. Tesaṃ jātadārako sace mātu kathaṃ paṭhamaṃ suṇāti , damiḷabhāsaṃ bhāsissati. Sace pitu kathaṃ paṭhamaṃ suṇāti, andhakabhāsaṃ bhāsissati. Ubhinnampi pana kathaṃ asuṇanto māgadhikabhāsaṃ bhāsissati.
யோபி அகா³மகே மஹாஅரஞ்ஞே நிப்³ப³த்தோ, தத்த² அஞ்ஞோ கதெ²ந்தோ நாம நத்தி², ஸோபி அத்தனோ த⁴ம்மதாய வசனங் ஸமுட்டா²பெந்தோ மாக³தி⁴கபா⁴ஸமேவ பா⁴ஸிஸ்ஸதி. நிரயே திரச்சா²னயோனியங் பெத்திவிஸயே மனுஸ்ஸலோகே தே³வலோகேதி ஸப்³ப³த்த² மாக³தி⁴கபா⁴ஸாவ உஸ்ஸன்னா. தத்த² ஸேஸா ஒட்டகிராதஅந்த⁴கயோனகத³மிளபா⁴ஸாதி³கா பா⁴ஸா பரிவத்தந்தி. அயமேவேகா யதா²பு⁴ச்சப்³ரஹ்மவோஹாரஅரியவோஹாரஸங்கா²தா மாக³தி⁴கபா⁴ஸா ந பரிவத்ததி. ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴பி தேபிடகங் பு³த்³த⁴வசனங் தந்திங் ஆரோபெந்தோ மாக³தி⁴கபா⁴ஸாய ஏவ ஆரோபேஸி. கஸ்மா? ஏவஞ்ஹி அத்த²ங் ஆஹரிதுங் ஸுக²ங் ஹோதி. மாக³தி⁴கபா⁴ஸாய ஹி தந்திங் ஆருள்ஹஸ்ஸ பு³த்³த⁴வசனஸ்ஸ படிஸம்பி⁴தா³ப்பத்தானங் ஸோதபதா²க³மனமேவ பபஞ்சோ . ஸோதே பன ஸங்க⁴ட்டிதமத்தேயேவ நயஸதேன நயஸஹஸ்ஸேன அத்தோ² உபட்டா²தி. அஞ்ஞாய பன பா⁴ஸாய தந்திங் ஆருள்ஹகங் போதெ²த்வா போதெ²த்வா உக்³க³ஹேதப்³ப³ங் ஹோதி. ப³ஹும்பி உக்³க³ஹெத்வா பன புது²ஜ்ஜனஸ்ஸ படிஸம்பி⁴தா³ப்பத்தி நாம நத்தி², அரியஸாவகோ நோ படிஸம்பி⁴தா³ப்பத்தோ நாம நத்தி².
Yopi agāmake mahāaraññe nibbatto, tattha añño kathento nāma natthi, sopi attano dhammatāya vacanaṃ samuṭṭhāpento māgadhikabhāsameva bhāsissati. Niraye tiracchānayoniyaṃ pettivisaye manussaloke devaloketi sabbattha māgadhikabhāsāva ussannā. Tattha sesā oṭṭakirātaandhakayonakadamiḷabhāsādikā bhāsā parivattanti. Ayamevekā yathābhuccabrahmavohāraariyavohārasaṅkhātā māgadhikabhāsā na parivattati. Sammāsambuddhopi tepiṭakaṃ buddhavacanaṃ tantiṃ āropento māgadhikabhāsāya eva āropesi. Kasmā? Evañhi atthaṃ āharituṃ sukhaṃ hoti. Māgadhikabhāsāya hi tantiṃ āruḷhassa buddhavacanassa paṭisambhidāppattānaṃ sotapathāgamanameva papañco . Sote pana saṅghaṭṭitamatteyeva nayasatena nayasahassena attho upaṭṭhāti. Aññāya pana bhāsāya tantiṃ āruḷhakaṃ pothetvā pothetvā uggahetabbaṃ hoti. Bahumpi uggahetvā pana puthujjanassa paṭisambhidāppatti nāma natthi, ariyasāvako no paṭisambhidāppatto nāma natthi.
ஞாணேஸு ஞாணந்தி ஸப்³ப³த்த²கஞாணமாரம்மணங் கத்வா பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸ தஸ்மிங் ஞாணே பபே⁴த³க³தங் ஞாணங், யதா²வுத்தேஸு வா தேஸு தீஸு ஞாணேஸு கோ³சரகிச்சாதி³வஸேன வித்தா²ரக³தங் ஞாணங் படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³.
Ñāṇesu ñāṇanti sabbatthakañāṇamārammaṇaṃ katvā paccavekkhantassa tasmiṃ ñāṇe pabhedagataṃ ñāṇaṃ, yathāvuttesu vā tesu tīsu ñāṇesu gocarakiccādivasena vitthāragataṃ ñāṇaṃ paṭibhānapaṭisambhidā.
இமா பன சதஸ்ஸோ படிஸம்பி⁴தா³ த்³வீஸு டா²னேஸு பபே⁴த³ங் க³ச்ச²ந்தி, பஞ்சஹி காரணேஹி விஸதா³ ஹொந்தீதி வேதி³தப்³பா³. கதமேஸு த்³வீஸு டா²னேஸு பபே⁴த³ங் க³ச்ச²ந்தி? ஸெக்க²பூ⁴மியஞ்ச அஸெக்க²பூ⁴மியஞ்ச. தத்த² ஸாரிபுத்தத்தே²ரஸ்ஸ மஹாமொக்³க³ல்லானத்தே²ரஸ்ஸ மஹாகஸ்ஸபத்தே²ரஸ்ஸ மஹாகச்சாயனத்தே²ரஸ்ஸ மஹாகொட்டி²தத்தே²ரஸ்ஸாதி ஏவமாதீ³னங் அஸீதியாபி மஹாதே²ரானங் படிஸம்பி⁴தா³ அஸெக்க²பூ⁴மியங் பபே⁴த³ங் க³தா, ஆனந்த³த்தே²ரஸ்ஸ, சித்தஸ்ஸ க³ஹபதினோ, த⁴ம்மிகஸ்ஸ உபாஸகஸ்ஸ, உபாலிஸ்ஸ க³ஹபதினோ, கு²ஜ்ஜுத்தராய உபாஸிகாயாதிஏவமாதீ³னங் படிஸம்பி⁴தா³ ஸெக்க²பூ⁴மியங் பபே⁴த³ங் க³தாதி இமாஸு த்³வீஸு பூ⁴மீஸு பபே⁴த³ங் க³ச்ச²ந்தி.
Imā pana catasso paṭisambhidā dvīsu ṭhānesu pabhedaṃ gacchanti, pañcahi kāraṇehi visadā hontīti veditabbā. Katamesu dvīsu ṭhānesu pabhedaṃ gacchanti? Sekkhabhūmiyañca asekkhabhūmiyañca. Tattha sāriputtattherassa mahāmoggallānattherassa mahākassapattherassa mahākaccāyanattherassa mahākoṭṭhitattherassāti evamādīnaṃ asītiyāpi mahātherānaṃ paṭisambhidā asekkhabhūmiyaṃ pabhedaṃ gatā, ānandattherassa, cittassa gahapatino, dhammikassa upāsakassa, upālissa gahapatino, khujjuttarāya upāsikāyātievamādīnaṃ paṭisambhidā sekkhabhūmiyaṃ pabhedaṃ gatāti imāsu dvīsu bhūmīsu pabhedaṃ gacchanti.
கதமேஹி பஞ்சஹி காரணேஹி விஸதா³ ஹொந்தி? அதி⁴க³மேன, பரியத்தியா, ஸவனேன, பரிபுச்சா²ய, புப்³ப³யோகே³ன. தத்த² அதி⁴க³மோ நாம அரஹத்தப்பத்தி. அரஹத்தஞ்ஹி பத்தஸ்ஸ படிஸம்பி⁴தா³ விஸதா³ ஹொந்தி. பரியத்தி நாம பு³த்³த⁴வசனங். தஞ்ஹி உக்³க³ண்ஹந்தஸ்ஸ படிஸம்பி⁴தா³ விஸதா³ ஹொந்தி. ஸவனங் நாம ஸத்³த⁴ம்மஸ்ஸவனங். ஸக்கச்சங் அட்டி²ங் கத்வா த⁴ம்மங் ஸுணந்தஸ்ஸ ஹி படிஸம்பி⁴தா³ விஸதா³ ஹொந்தி. பரிபுச்சா² நாம பாளிஅட்ட²கதா²தீ³ஸு க³ண்டி²பத³அத்த²பத³வினிச்ச²யகதா². உக்³க³ஹிதபாளிஆதீ³ஸு ஹி அத்த²ங் பரிபுச்ச²ந்தஸ்ஸ படிஸம்பி⁴தா³ விஸதா³ ஹொந்தி. புப்³ப³யோகோ³ நாம புப்³ப³பு³த்³தா⁴னங் ஸாஸனே யோகா³வசரதா க³தபச்சாக³திகபா⁴வேன யாவ அனுலோமகொ³த்ரபு⁴ஸமீபங் பத்தவிபஸ்ஸனானுயோகோ³. புப்³ப³யோகா³வசரஸ்ஸ ஹி படிஸம்பி⁴தா³ விஸதா³ ஹொந்தி. இமேஹி பஞ்சஹி காரணேஹி விஸதா³ ஹொந்தீதி.
Katamehi pañcahi kāraṇehi visadā honti? Adhigamena, pariyattiyā, savanena, paripucchāya, pubbayogena. Tattha adhigamo nāma arahattappatti. Arahattañhi pattassa paṭisambhidā visadā honti. Pariyatti nāma buddhavacanaṃ. Tañhi uggaṇhantassa paṭisambhidā visadā honti. Savanaṃ nāma saddhammassavanaṃ. Sakkaccaṃ aṭṭhiṃ katvā dhammaṃ suṇantassa hi paṭisambhidā visadā honti. Paripucchā nāma pāḷiaṭṭhakathādīsu gaṇṭhipadaatthapadavinicchayakathā. Uggahitapāḷiādīsu hi atthaṃ paripucchantassa paṭisambhidā visadā honti. Pubbayogo nāma pubbabuddhānaṃ sāsane yogāvacaratā gatapaccāgatikabhāvena yāva anulomagotrabhusamīpaṃ pattavipassanānuyogo. Pubbayogāvacarassa hi paṭisambhidā visadā honti. Imehi pañcahi kāraṇehi visadā hontīti.
ஏதேஸு பன காரணேஸு பரியத்தி ஸவனங் பரிபுச்சா²தி இமானி தீணி பபே⁴த³ஸ்ஸேவ ப³லவகாரணானி. புப்³ப³யோகோ³ அதி⁴க³மஸ்ஸ ப³லவபச்சயோ, பபே⁴த³ஸ்ஸ ஹோதி ந ஹோதீதி? ஹோதி, ந பன ததா². பரியத்திஸவனபரிபுச்சா² ஹி புப்³பே³ ஹொந்து வா மா வா, புப்³ப³யோகே³ன பன புப்³பே³ சேவ ஏதரஹி ச ஸங்கா²ரஸம்மஸனங் வினா படிஸம்பி⁴தா³ நாம நத்தி². இமே பன த்³வேபி ஏகதோ ஹுத்வா படிஸம்பி⁴தா³ உபத்த²ம்பெ⁴த்வா விஸதா³ கரொந்தீதி. அபரே ஆஹு –
Etesu pana kāraṇesu pariyatti savanaṃ paripucchāti imāni tīṇi pabhedasseva balavakāraṇāni. Pubbayogo adhigamassa balavapaccayo, pabhedassa hoti na hotīti? Hoti, na pana tathā. Pariyattisavanaparipucchā hi pubbe hontu vā mā vā, pubbayogena pana pubbe ceva etarahi ca saṅkhārasammasanaṃ vinā paṭisambhidā nāma natthi. Ime pana dvepi ekato hutvā paṭisambhidā upatthambhetvā visadā karontīti. Apare āhu –
‘‘புப்³ப³யோகோ³ பா³ஹுஸச்சங், தே³ஸபா⁴ஸா ச ஆக³மோ;
‘‘Pubbayogo bāhusaccaṃ, desabhāsā ca āgamo;
பரிபுச்சா² அதி⁴க³மோ, க³ருஸன்னிஸ்ஸயோ ததா²;
Paripucchā adhigamo, garusannissayo tathā;
மித்தஸம்பத்தி சேவாதி, படிஸம்பி⁴த³பச்சயா’’தி.
Mittasampatti cevāti, paṭisambhidapaccayā’’ti.
தத்த² புப்³ப³யோகோ³ வுத்தனயோவ. பா³ஹுஸச்சங் நாம தேஸு தேஸு ஸத்தே²ஸு ச ஸிப்பாயதனேஸு ச குஸலதா. தே³ஸபா⁴ஸா நாம ஏகஸதவோஹாரகுஸலதா, விஸேஸேன பன மாக³தி⁴கே கோஸல்லங். ஆக³மோ நாம அந்தமஸோ ஓபம்மவக்³க³மத்தஸ்ஸபி பு³த்³த⁴வசனஸ்ஸ பரியாபுணனங். பரிபுச்சா² நாம ஏககா³தா²யபி அத்த²வினிச்ச²யபுச்ச²னங். அதி⁴க³மோ நாம ஸோதாபன்னதா வா ஸகதா³கா³மிதா வா அனாகா³மிதா வா அரஹத்தங் வா. க³ருஸன்னிஸ்ஸயோ நாம ஸுதபடிபா⁴னப³ஹுலானங் க³ரூனங் ஸந்திகே வாஸோ. மித்தஸம்பத்தி நாம ததா²ரூபானங்யேவ மித்தானங் படிலாபோ⁴தி.
Tattha pubbayogo vuttanayova. Bāhusaccaṃ nāma tesu tesu satthesu ca sippāyatanesu ca kusalatā. Desabhāsā nāma ekasatavohārakusalatā, visesena pana māgadhike kosallaṃ. Āgamo nāma antamaso opammavaggamattassapi buddhavacanassa pariyāpuṇanaṃ. Paripucchā nāma ekagāthāyapi atthavinicchayapucchanaṃ. Adhigamo nāma sotāpannatā vā sakadāgāmitā vā anāgāmitā vā arahattaṃ vā. Garusannissayo nāma sutapaṭibhānabahulānaṃ garūnaṃ santike vāso. Mittasampatti nāma tathārūpānaṃyeva mittānaṃ paṭilābhoti.
தத்த² பு³த்³தா⁴ ச பச்சேகபு³த்³தா⁴ ச புப்³ப³யோக³ஞ்சேவ அதி⁴க³மஞ்ச நிஸ்ஸாய படிஸம்பி⁴தா³ பாபுணந்தி, ஸாவகா ஸப்³பா³னிபி ஏதானி காரணானி. படிஸம்பி⁴தா³ப்பத்தியா ச பாடியேக்கோ கம்மட்டா²னபா⁴வனானுயோகோ³ நாம நத்தி², ஸெக்கா²னங் பன ஸெக்க²ப²லவிமொக்க²ந்திகா, அஸெக்கா²னங் அஸெக்க²ப²லவிமொக்க²ந்திகா ச படிஸம்பி⁴தா³ப்பத்தி ஹோதி. ததா²க³தானஞ்ஹி த³ஸ ப³லானி விய அரியானங் அரியப²லேஹேவ படிஸம்பி⁴தா³ இஜ்ஜ²ந்தீதி. இமாஸங் சதஸ்ஸன்னங் படிஸம்பி⁴தா³னங் மக்³கோ³தி படிஸம்பி⁴தா³மக்³கோ³, படிஸம்பி⁴தா³மக்³கோ³ ஏவ பகரணங் படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³ப்பகரணங், பகாரேன கரீயந்தே வுச்சந்தே எத்த² நானாபே⁴த³பி⁴ன்னா க³ம்பீ⁴ரா அத்தா² இதி பகரணங்.
Tattha buddhā ca paccekabuddhā ca pubbayogañceva adhigamañca nissāya paṭisambhidā pāpuṇanti, sāvakā sabbānipi etāni kāraṇāni. Paṭisambhidāppattiyā ca pāṭiyekko kammaṭṭhānabhāvanānuyogo nāma natthi, sekkhānaṃ pana sekkhaphalavimokkhantikā, asekkhānaṃ asekkhaphalavimokkhantikā ca paṭisambhidāppatti hoti. Tathāgatānañhi dasa balāni viya ariyānaṃ ariyaphaleheva paṭisambhidā ijjhantīti. Imāsaṃ catassannaṃ paṭisambhidānaṃ maggoti paṭisambhidāmaggo, paṭisambhidāmaggo eva pakaraṇaṃ paṭisambhidāmaggappakaraṇaṃ, pakārena karīyante vuccante ettha nānābhedabhinnā gambhīrā atthā iti pakaraṇaṃ.
ததே³தங் படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³ப்பகரணங் அத்த²ஸம்பன்னங் ப்³யஞ்ஜனஸம்பன்னங் க³ம்பீ⁴ரங் க³ம்பீ⁴ரத்த²ங் லோகுத்தரப்பகாஸனங் ஸுஞ்ஞதாபடிஸஞ்ஞுத்தங் படிபத்திப²லவிஸேஸஸாத⁴னங் படிபத்திபடிபக்க²படிஸேத⁴னங் யோகா³வசரானங் ஞாணவரரதனாகரபூ⁴தங் த⁴ம்மகதி²கானங் த⁴ம்மகதா²விலாஸவிஸேஸஹேதுபூ⁴தங் ஸங்ஸாரபீ⁴ருகானங் து³க்க²னிஸ்ஸரணங் தது³பாயத³ஸ்ஸனேன அஸ்ஸாஸஜனநத்த²ங் தப்படிபக்க²னாஸனத்த²ஞ்ச க³ம்பீ⁴ரத்தா²னஞ்ச அனேகேஸங் ஸுத்தந்தபதா³னங் அத்த²விவரணேன ஸுஜனஹத³யபரிதோஸஜனநத்த²ங் ததா²க³தேன அரஹதா ஸம்மாஸம்பு³த்³தே⁴ன ஸப்³ப³த்த² அப்படிஹதஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணமஹாபதீ³பாவபா⁴ஸேன ஸகலஜனவித்த²தமஹாகருணாஸினேஹஸினித்³த⁴ஹத³யேன வேனெய்யஜனஹத³யக³தகிலேஸந்த⁴காரவித⁴மனத்த²முஜ்ஜலிதஸ்ஸ ஸத்³த⁴ம்மமஹாபதீ³பஸ்ஸ தத³தி⁴ப்பாயவிகாஸனஸினேஹபரிஸேகேன பஞ்சவஸ்ஸஸஹஸ்ஸமவிரதமுஜ்ஜலனமிச்ச²தா லோகானுகம்பகேன ஸத்து²கப்பேன த⁴ம்மராஜஸ்ஸ த⁴ம்மஸேனாபதினா ஆயஸ்மதா ஸாரிபுத்தத்தே²ரேன பா⁴ஸிதங் ஸுத்வா ஆயஸ்மதா ஆனந்தே³ன பட²மமஹாஸங்கீ³திகாலே யதா²ஸுதமேவ ஸங்கீ³திங் ஆரோபிதங்.
Tadetaṃ paṭisambhidāmaggappakaraṇaṃ atthasampannaṃ byañjanasampannaṃ gambhīraṃ gambhīratthaṃ lokuttarappakāsanaṃ suññatāpaṭisaññuttaṃ paṭipattiphalavisesasādhanaṃ paṭipattipaṭipakkhapaṭisedhanaṃ yogāvacarānaṃ ñāṇavararatanākarabhūtaṃ dhammakathikānaṃ dhammakathāvilāsavisesahetubhūtaṃ saṃsārabhīrukānaṃ dukkhanissaraṇaṃ tadupāyadassanena assāsajananatthaṃ tappaṭipakkhanāsanatthañca gambhīratthānañca anekesaṃ suttantapadānaṃ atthavivaraṇena sujanahadayaparitosajananatthaṃ tathāgatena arahatā sammāsambuddhena sabbattha appaṭihatasabbaññutaññāṇamahāpadīpāvabhāsena sakalajanavitthatamahākaruṇāsinehasiniddhahadayena veneyyajanahadayagatakilesandhakāravidhamanatthamujjalitassa saddhammamahāpadīpassa tadadhippāyavikāsanasinehaparisekena pañcavassasahassamaviratamujjalanamicchatā lokānukampakena satthukappena dhammarājassa dhammasenāpatinā āyasmatā sāriputtattherena bhāsitaṃ sutvā āyasmatā ānandena paṭhamamahāsaṅgītikāle yathāsutameva saṅgītiṃ āropitaṃ.
ததே³தங் வினயபிடகங் ஸுத்தந்தபிடகங் அபி⁴த⁴ம்மபிடகந்தி தீஸு பிடகேஸு ஸுத்தந்தபிடகபரியாபன்னங். தீ³க⁴னிகாயோ மஜ்ஜி²மனிகாயோ ஸங்யுத்தனிகாயோ அங்கு³த்தரனிகாயோ கு²த்³த³கனிகாயோதி பஞ்சஸு மஹானிகாயேஸு கு²த்³த³கமஹானிகாயபரியாபன்னங். ஸுத்தங் கெ³ய்யங் வெய்யாகரணங் கா³தா² உதா³னங் இதிவுத்தகங் ஜாதகங் அப்³பு⁴தத⁴ம்மங் வேத³ல்லந்தி நவஸு ஸத்து² ஸாஸனங்கே³ஸு யதா²ஸம்ப⁴வங் கெ³ய்யவெய்யாகரணங்க³த்³வயஸங்க³ஹிதங்.
Tadetaṃ vinayapiṭakaṃ suttantapiṭakaṃ abhidhammapiṭakanti tīsu piṭakesu suttantapiṭakapariyāpannaṃ. Dīghanikāyo majjhimanikāyo saṃyuttanikāyo aṅguttaranikāyo khuddakanikāyoti pañcasu mahānikāyesu khuddakamahānikāyapariyāpannaṃ. Suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthā udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallanti navasu satthu sāsanaṅgesu yathāsambhavaṃ geyyaveyyākaraṇaṅgadvayasaṅgahitaṃ.
‘‘த்³வாஸீதி பு³த்³த⁴தோ க³ண்ஹிங், த்³வே ஸஹஸ்ஸானி பி⁴க்கு²தோ;
‘‘Dvāsīti buddhato gaṇhiṃ, dve sahassāni bhikkhuto;
சதுராஸீதி ஸஹஸ்ஸானி, யே மே த⁴ம்மா பவத்தினோ’’தி. (தே²ரகா³॰ 1027) –
Caturāsīti sahassāni, ye me dhammā pavattino’’ti. (theragā. 1027) –
த⁴ம்மப⁴ண்டா³கா³ரிகத்தே²ரேன பன பஞ்சஸு டா²னேஸு ஏதத³க்³க³ங் ஆரோபிதேன படிஞ்ஞாதானங் சதுராஸீதியா த⁴ம்மக்க²ந்த⁴ஸஹஸ்ஸானங் பி⁴க்கு²தோ க³ஹிதேஸு த்³வீஸு த⁴ம்மக்க²ந்த⁴ஸஹஸ்ஸேஸு அனேகஸதத⁴ம்மக்க²ந்த⁴ஸங்க³ஹிதங். தஸ்ஸ தயோ வக்³கா³ – மஹாவக்³கோ³, மஜ்ஜி²மவக்³கோ³, சூளவக்³கோ³தி. ஏகேகஸ்மிங் வக்³க³ஸ்மிங் த³ஸத³ஸகங் கத்வா ஞாணகதா²தி³கா மாதிகாகதா²பரியோஸானா ஸமதிங்ஸ கதா². ஏவமனேகதா⁴ வவத்தா²பிதஸ்ஸ இமஸ்ஸ படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³ப்பகரணஸ்ஸ அனுபுப்³ப³ங் அபுப்³ப³பத³த்த²வண்ணனங் கரிஸ்ஸாம. இமஞ்ஹி பகரணங் பாட²தோ அத்த²தோ உத்³தி³ஸந்தேன ச நித்³தி³ஸந்தேன ச ஸக்கச்சங் உத்³தி³ஸிதப்³ப³ங் நித்³தி³ஸிதப்³ப³ஞ்ச, உக்³க³ண்ஹந்தேனாபி ஸக்கச்சங் உக்³க³ஹேதப்³ப³ங் தா⁴ரேதப்³ப³ஞ்ச. தங் கிஸ்ஸஹேது? க³ம்பீ⁴ரத்தா இமஸ்ஸ பகரணஸ்ஸ லோகஹிதாய லோகே சிரட்டி²தத்த²ங்.
Dhammabhaṇḍāgārikattherena pana pañcasu ṭhānesu etadaggaṃ āropitena paṭiññātānaṃ caturāsītiyā dhammakkhandhasahassānaṃ bhikkhuto gahitesu dvīsu dhammakkhandhasahassesu anekasatadhammakkhandhasaṅgahitaṃ. Tassa tayo vaggā – mahāvaggo, majjhimavaggo, cūḷavaggoti. Ekekasmiṃ vaggasmiṃ dasadasakaṃ katvā ñāṇakathādikā mātikākathāpariyosānā samatiṃsa kathā. Evamanekadhā vavatthāpitassa imassa paṭisambhidāmaggappakaraṇassa anupubbaṃ apubbapadatthavaṇṇanaṃ karissāma. Imañhi pakaraṇaṃ pāṭhato atthato uddisantena ca niddisantena ca sakkaccaṃ uddisitabbaṃ niddisitabbañca, uggaṇhantenāpi sakkaccaṃ uggahetabbaṃ dhāretabbañca. Taṃ kissahetu? Gambhīrattā imassa pakaraṇassa lokahitāya loke ciraṭṭhitatthaṃ.
தத்த² ஸமதிங்ஸாய கதா²ஸு ஞாணகதா² கஸ்மா ஆதி³தோ கதி²தாதி சே? ஞாணஸ்ஸ படிபத்திமலவிஸோத⁴கத்தேன படிபத்தியா ஆதி³பூ⁴தத்தா. வுத்தஞ்ஹி ப⁴க³வதா –
Tattha samatiṃsāya kathāsu ñāṇakathā kasmā ādito kathitāti ce? Ñāṇassa paṭipattimalavisodhakattena paṭipattiyā ādibhūtattā. Vuttañhi bhagavatā –
‘‘தஸ்மாதிஹ த்வங் பி⁴க்கு², ஆதி³மேவ விஸோதே⁴ஹி குஸலானங் த⁴ம்மானங். கோ சாதி³ குஸலானங் த⁴ம்மானங், ஸீலஞ்ச ஸுவிஸுத்³த⁴ங் தி³ட்டி² ச உஜுகா’’தி (ஸங்॰ நி॰ 5.369)?
‘‘Tasmātiha tvaṃ bhikkhu, ādimeva visodhehi kusalānaṃ dhammānaṃ. Ko cādi kusalānaṃ dhammānaṃ, sīlañca suvisuddhaṃ diṭṭhi ca ujukā’’ti (saṃ. ni. 5.369)?
உஜுகா தி³ட்டீ²தி ஹி ஸம்மாதி³ட்டி²ஸங்கா²தங் ஞாணங் வுத்தங். தஸ்மாபி ஞாணகதா² ஆதி³தோ கதி²தா.
Ujukā diṭṭhīti hi sammādiṭṭhisaṅkhātaṃ ñāṇaṃ vuttaṃ. Tasmāpi ñāṇakathā ādito kathitā.
அபரம்பி வுத்தங் –
Aparampi vuttaṃ –
‘‘தத்ர, பி⁴க்க²வே, ஸம்மாதி³ட்டி² புப்³ப³ங்க³மா ஹோதி. கத²ஞ்ச, பி⁴க்க²வே, ஸம்மாதி³ட்டி² புப்³ப³ங்க³மா ஹோதி? ஸம்மாதி³ட்டி²ங் ‘ஸம்மாதி³ட்டீ²’தி பஜானாதி, மிச்சா²தி³ட்டி²ங் ‘மிச்சா²தி³ட்டீ²’தி பஜானாதி. ஸாஸ்ஸ ஹோதி ஸம்மாதி³ட்டி². ஸம்மாஸங்கப்பங் ‘ஸம்மாஸங்கப்போ’தி பஜானாதி, மிச்சா²ஸங்கப்பங் ‘மிச்சா²ஸங்கப்போ’தி பஜானாதி. ஸம்மாவாசங் ‘ஸம்மாவாசா’தி பஜானாதி, மிச்சா²வாசங் ‘மிச்சா²வாசா’தி பஜானாதி. ஸம்மாகம்மந்தங் ‘ஸம்மாகம்மந்தோ’தி பஜானாதி, மிச்சா²கம்மந்தங் ‘மிச்சா²கம்மந்தோ’தி பஜானாதி. ஸம்மாஆஜீவங் ‘ஸம்மாஆஜீவோ’தி பஜானாதி, மிச்சா²ஆஜீவங் ‘மிச்சா²ஆஜீவோ’தி பஜானாதி. ஸம்மாவாயாமங் ‘ஸம்மாவாயாமோ’தி பஜானாதி, மிச்சா²வாயாமங் ‘மிச்சா²வாயாமோ’தி பஜானாதி. ஸம்மாஸதிங் ‘ஸம்மாஸதீ’தி பஜானாதி, மிச்சா²ஸதிங் ‘மிச்சா²ஸதீ’தி பஜானாதி. ஸம்மாஸமாதி⁴ங் ‘ஸம்மாஸமாதீ⁴’தி பஜானாதி, மிச்சா²ஸமாதி⁴ங் ‘மிச்சா²ஸமாதீ⁴’தி பஜானாதி. ஸாஸ்ஸ ஹோதி ஸம்மாதி³ட்டீ²’’தி (ம॰ நி॰ 3.136 ஆத³யோ).
‘‘Tatra, bhikkhave, sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti. Kathañca, bhikkhave, sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti? Sammādiṭṭhiṃ ‘sammādiṭṭhī’ti pajānāti, micchādiṭṭhiṃ ‘micchādiṭṭhī’ti pajānāti. Sāssa hoti sammādiṭṭhi. Sammāsaṅkappaṃ ‘sammāsaṅkappo’ti pajānāti, micchāsaṅkappaṃ ‘micchāsaṅkappo’ti pajānāti. Sammāvācaṃ ‘sammāvācā’ti pajānāti, micchāvācaṃ ‘micchāvācā’ti pajānāti. Sammākammantaṃ ‘sammākammanto’ti pajānāti, micchākammantaṃ ‘micchākammanto’ti pajānāti. Sammāājīvaṃ ‘sammāājīvo’ti pajānāti, micchāājīvaṃ ‘micchāājīvo’ti pajānāti. Sammāvāyāmaṃ ‘sammāvāyāmo’ti pajānāti, micchāvāyāmaṃ ‘micchāvāyāmo’ti pajānāti. Sammāsatiṃ ‘sammāsatī’ti pajānāti, micchāsatiṃ ‘micchāsatī’ti pajānāti. Sammāsamādhiṃ ‘sammāsamādhī’ti pajānāti, micchāsamādhiṃ ‘micchāsamādhī’ti pajānāti. Sāssa hoti sammādiṭṭhī’’ti (ma. ni. 3.136 ādayo).
புப்³ப³ங்க³மபூ⁴தாய ஹி ஸம்மாதி³ட்டி²யா ஸித்³தா⁴ய மிச்சா²தி³ட்டீ²னம்பி மிச்சா²தி³ட்டி²பா⁴வங் ஜானிஸ்ஸதீதி ஸம்மாதி³ட்டி²ஸங்கா²தங் ஞாணங் தாவ ஸோதே⁴துங் ஞாணகதா² ஆதி³தோ கதி²தா.
Pubbaṅgamabhūtāya hi sammādiṭṭhiyā siddhāya micchādiṭṭhīnampi micchādiṭṭhibhāvaṃ jānissatīti sammādiṭṭhisaṅkhātaṃ ñāṇaṃ tāva sodhetuṃ ñāṇakathā ādito kathitā.
‘‘அபிசுதா³யி , திட்ட²து புப்³ப³ந்தோ, திட்ட²து அபரந்தோ, த⁴ம்மங் தே தே³ஸெஸ்ஸாமி – இமஸ்மிங் ஸதி இத³ங் ஹோதி, இமஸ்ஸுப்பாதா³ இத³ங் உப்பஜ்ஜதி, இமஸ்மிங் அஸதி இத³ங் ந ஹோதி, இமஸ்ஸ நிரோதா⁴ இத³ங் நிருஜ்ஜ²தீ’’தி (ம॰ நி॰ 2.271) ச –
‘‘Apicudāyi , tiṭṭhatu pubbanto, tiṭṭhatu aparanto, dhammaṃ te desessāmi – imasmiṃ sati idaṃ hoti, imassuppādā idaṃ uppajjati, imasmiṃ asati idaṃ na hoti, imassa nirodhā idaṃ nirujjhatī’’ti (ma. ni. 2.271) ca –
புப்³ப³ந்தாபரந்ததி³ட்டி²யோ ட²பெத்வா ஞாணஸ்ஸேவ வுத்தத்தா ஞாணகதா² ஆதி³தோ கதி²தா.
Pubbantāparantadiṭṭhiyo ṭhapetvā ñāṇasseva vuttattā ñāṇakathā ādito kathitā.
‘‘அலங், ஸுப⁴த்³த³, திட்ட²தேதங் ‘ஸப்³பே³ தே ஸகாய படிஞ்ஞாய அப்³ப⁴ஞ்ஞிங்ஸு, ஸப்³பே³வ ந அப்³ப⁴ஞ்ஞிங்ஸு, உதா³ஹு ஏகச்சே அப்³ப⁴ஞ்ஞிங்ஸு, ஏகச்சே ந அப்³ப⁴ஞ்ஞிங்ஸூ’தி. த⁴ம்மங் தே, ஸுப⁴த்³த³, தே³ஸெஸ்ஸாமி, தங் ஸுணாஹி ஸாது⁴கங் மனஸிகரோஹி, பா⁴ஸிஸ்ஸாமீ’’தி (தீ³॰ நி॰ 2.213) ச –
‘‘Alaṃ, subhadda, tiṭṭhatetaṃ ‘sabbe te sakāya paṭiññāya abbhaññiṃsu, sabbeva na abbhaññiṃsu, udāhu ekacce abbhaññiṃsu, ekacce na abbhaññiṃsū’ti. Dhammaṃ te, subhadda, desessāmi, taṃ suṇāhi sādhukaṃ manasikarohi, bhāsissāmī’’ti (dī. ni. 2.213) ca –
புது²ஸமணப்³ராஹ்மணபரப்பவாதா³னங் வாதே³ ட²பெத்வா அரியஸ்ஸ அட்ட²ங்கி³கஸ்ஸ மக்³க³ஸ்ஸ தே³ஸிதத்தா, அட்ட²ங்கி³கே ச மக்³கே³ ஸம்மாதி³ட்டி²ஸங்கா²தஸ்ஸ ஞாணஸ்ஸ பதா⁴னத்தா ஞாணகதா² ஆதி³தோ கதி²தா.
Puthusamaṇabrāhmaṇaparappavādānaṃ vāde ṭhapetvā ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassa desitattā, aṭṭhaṅgike ca magge sammādiṭṭhisaṅkhātassa ñāṇassa padhānattā ñāṇakathā ādito kathitā.
‘‘சத்தாரிமானி, பி⁴க்க²வே, ஸோதாபத்தியங்கா³னி ஸப்புரிஸஸங்ஸேவோ, ஸத்³த⁴ம்மஸ்ஸவனங், யோனிஸோ மனஸிகாரோ, த⁴ம்மானுத⁴ம்மபடிபத்தீ’’தி (ஸங்॰ நி॰ 5.1046; தீ³॰ நி॰ 3.311) ச –
‘‘Cattārimāni, bhikkhave, sotāpattiyaṅgāni sappurisasaṃsevo, saddhammassavanaṃ, yoniso manasikāro, dhammānudhammapaṭipattī’’ti (saṃ. ni. 5.1046; dī. ni. 3.311) ca –
‘‘ஸத்³தா⁴ஜாதோ உபஸங்கமதி, உபஸங்கமந்தோ பயிருபாஸதி, பயிருபாஸந்தோ ஸோதங் ஓத³ஹதி, ஓஹிதஸோதோ த⁴ம்மங் ஸுணாதி, ஸுத்வா த⁴ம்மங் தா⁴ரேதி, தா⁴தானங் த⁴ம்மானங் பஞ்ஞாய அத்த²ங் உபபரிக்க²தி, அத்த²ங் உபபரிக்க²தோ த⁴ம்மா நிஜ்ஜா²னங் க²மந்தி, த⁴ம்மனிஜ்ஜா²னக்க²ந்தியா ச²ந்தோ³ ஜாயதி, ச²ந்த³ஜாதோ உஸ்ஸஹதி, உஸ்ஸஹித்வா துலேதி, துலயித்வா பத³ஹதி, பஹிதத்தோ காயேன சேவ பரமத்த²ஸச்சங் ஸச்சி²கரோதி, பஞ்ஞாய ச நங் படிவிஜ்ஜ² பஸ்ஸதீ’’தி (ம॰ நி॰ 2.183, 432) ச –
‘‘Saddhājāto upasaṅkamati, upasaṅkamanto payirupāsati, payirupāsanto sotaṃ odahati, ohitasoto dhammaṃ suṇāti, sutvā dhammaṃ dhāreti, dhātānaṃ dhammānaṃ paññāya atthaṃ upaparikkhati, atthaṃ upaparikkhato dhammā nijjhānaṃ khamanti, dhammanijjhānakkhantiyā chando jāyati, chandajāto ussahati, ussahitvā tuleti, tulayitvā padahati, pahitatto kāyena ceva paramatthasaccaṃ sacchikaroti, paññāya ca naṃ paṭivijjha passatī’’ti (ma. ni. 2.183, 432) ca –
‘‘இத⁴ ததா²க³தோ லோகே உப்பஜ்ஜதி…பே॰… ஸோ த⁴ம்மங் தே³ஸேதி ஆதி³கல்யாண’’ந்தி ஆதீ³னி (தீ³॰ நி॰ 1.190) ச –
‘‘Idha tathāgato loke uppajjati…pe… so dhammaṃ deseti ādikalyāṇa’’nti ādīni (dī. ni. 1.190) ca –
அனேகானி ஸுத்தந்தபதா³னி அனுலோமெந்தேன ஸுதமயே ஞாணங் ஆதி³ங் கத்வா யதா²க்கமேன ஞாணகதா² ஆதி³தோ கதி²தா.
Anekāni suttantapadāni anulomentena sutamaye ñāṇaṃ ādiṃ katvā yathākkamena ñāṇakathā ādito kathitā.
ஸா பனாயங் ஞாணகதா² உத்³தே³ஸனித்³தே³ஸவஸேன த்³விதா⁴ டி²தா. உத்³தே³ஸே ‘‘ஸோதாவதா⁴னே பஞ்ஞா ஸுதமயே ஞாண’’ந்திஆதி³னா நயேன தேஸத்ததி ஞாணானி மாதிகாவஸேன உத்³தி³ட்டா²னி. நித்³தே³ஸே ‘‘கத²ங் ஸோதாவதா⁴னே பஞ்ஞா ஸுதமயே ஞாணங். ‘இமே த⁴ம்மா அபி⁴ஞ்ஞெய்யா’தி ஸோதாவதா⁴னங், தங்பஜானநா பஞ்ஞா ஸுதமயே ஞாண’’ந்திஆதி³னா நயேன தானியேவ தேஸத்ததி ஞாணானி வித்தா²ரவஸேன நித்³தி³ட்டா²னீதி.
Sā panāyaṃ ñāṇakathā uddesaniddesavasena dvidhā ṭhitā. Uddese ‘‘sotāvadhāne paññā sutamaye ñāṇa’’ntiādinā nayena tesattati ñāṇāni mātikāvasena uddiṭṭhāni. Niddese ‘‘kathaṃ sotāvadhāne paññā sutamaye ñāṇaṃ. ‘Ime dhammā abhiññeyyā’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇa’’ntiādinā nayena tāniyeva tesattati ñāṇāni vitthāravasena niddiṭṭhānīti.
க³ந்தா²ரம்ப⁴கதா² நிட்டி²தா.
Ganthārambhakathā niṭṭhitā.