Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विनयविनिच्छय-टीका • Vinayavinicchaya-ṭīkā |
॥ नमो तस्स भगवतो अरहतो सम्मासम्बुद्धस्स॥
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
विनयविनिच्छयटीका
Vinayavinicchayaṭīkā
(पठमो भागो)
(Paṭhamo bhāgo)
गन्थारम्भकथा
Ganthārambhakathā
(क)
(Ka)
आदिच्चवंसम्बरपातुभूतं ।
Ādiccavaṃsambarapātubhūtaṃ ;
ब्यामप्पभामण्डलदेवचापं।
Byāmappabhāmaṇḍaladevacāpaṃ;
धम्मम्बुनिज्झापितपापघम्मं।
Dhammambunijjhāpitapāpaghammaṃ;
वन्दामहं बुद्ध महम्बुवन्तं॥
Vandāmahaṃ buddha mahambuvantaṃ.
(ख)
(Kha)
पसन्नगम्भीरपदाळिसोतं।
Pasannagambhīrapadāḷisotaṃ;
नानानयानन्ततरङ्गमालं।
Nānānayānantataraṅgamālaṃ;
सीलादिखन्धामितमच्छगुम्बं ।
Sīlādikhandhāmitamacchagumbaṃ ;
वन्दामहं धम्म महासवन्तिं॥
Vandāmahaṃ dhamma mahāsavantiṃ.
(ग)
(Ga)
सीलोरुवेलं धुतसङ्खमालं।
Sīloruvelaṃ dhutasaṅkhamālaṃ;
सन्तोसतोयं समथूमिचित्तं।
Santosatoyaṃ samathūmicittaṃ;
पधानकिच्चं अधिचित्तसारं।
Padhānakiccaṃ adhicittasāraṃ;
वन्दामहं सङ्घ महासमुद्दं॥
Vandāmahaṃ saṅgha mahāsamuddaṃ.
(घ)
(Gha)
ये तन्तिधम्मं मुनिराजपुत्ता।
Ye tantidhammaṃ munirājaputtā;
यावज्जकालं परिपालयन्ता।
Yāvajjakālaṃ paripālayantā;
संवण्णनं निम्मलमानयिंसु।
Saṃvaṇṇanaṃ nimmalamānayiṃsu;
ते पुब्बके चाचरिये नमामि॥
Te pubbake cācariye namāmi.
(ङ)
(Ṅa)
यो धम्मसेनापतितुल्यनामो।
Yo dhammasenāpatitulyanāmo;
तथूपमो सीहळदीपदीपो।
Tathūpamo sīhaḷadīpadīpo;
ममं महासामिमहायतिन्दो।
Mamaṃ mahāsāmimahāyatindo;
पापेसि वुड्ढिं जिनसासनम्हि॥
Pāpesi vuḍḍhiṃ jinasāsanamhi.
(च)
(Ca)
टीका कता अट्ठकथाय येन।
Ṭīkā katā aṭṭhakathāya yena;
समन्तपासादिकनामिकाय।
Samantapāsādikanāmikāya;
अङ्गुत्तरायट्ठकथाय चेव।
Aṅguttarāyaṭṭhakathāya ceva;
सत्थन्तरस्सापि च जोतिसत्थं॥
Satthantarassāpi ca jotisatthaṃ.
(छ)
(Cha)
निकायसामग्गिविधायकेन।
Nikāyasāmaggividhāyakena;
रञ्ञा परक्कन्तिभुजेन सम्मा।
Raññā parakkantibhujena sammā;
लङ्किस्सरेनापि कतोपहारं।
Laṅkissarenāpi katopahāraṃ;
वन्दे गरुं गारवभाजनं तं॥
Vande garuṃ gāravabhājanaṃ taṃ.
(ज)
(Ja)
नमस्समानोहमलत्थमेवं ।
Namassamānohamalatthamevaṃ ;
वत्थुत्तयं वन्दितवन्दनेय्यं।
Vatthuttayaṃ vanditavandaneyyaṃ;
यं पुञ्ञसन्दोहममन्दभूतं।
Yaṃ puññasandohamamandabhūtaṃ;
तस्सानुभावेन हतन्तरायो॥
Tassānubhāvena hatantarāyo.
(झ)
(Jha)
यो बुद्धघोसाचरियासभेन।
Yo buddhaghosācariyāsabhena;
विञ्ञुप्पसत्थेनपि सुप्पसत्थो।
Viññuppasatthenapi suppasattho;
सो बुद्धदत्ताचरियाभिधानो।
So buddhadattācariyābhidhāno;
महाकवी थेरियवंसदीपो॥
Mahākavī theriyavaṃsadīpo.
(ञ)
(Ña)
अकासि यं विनयविनिच्छयव्हयं।
Akāsi yaṃ vinayavinicchayavhayaṃ;
सउत्तरं पकरणमुत्तमं हितं।
Sauttaraṃ pakaraṇamuttamaṃ hitaṃ;
अपेक्खतं विनयनयेसु पाटवं।
Apekkhataṃ vinayanayesu pāṭavaṃ;
पुरासि यं विवरणमस्स सीहळं॥
Purāsi yaṃ vivaraṇamassa sīhaḷaṃ.
(ट)
(Ṭa)
यस्मा न दीपन्तरिकानमत्थं।
Yasmā na dīpantarikānamatthaṃ;
साधेति भिक्खूनमसेसतो तं।
Sādheti bhikkhūnamasesato taṃ;
तस्मा हि सब्बत्थ यतीनमत्थं।
Tasmā hi sabbattha yatīnamatthaṃ;
आसीसमानेन दयालयेन॥
Āsīsamānena dayālayena.
(ठ)
(Ṭha)
सुमङ्गलत्थेरवरेन यस्मा।
Sumaṅgalattheravarena yasmā;
सक्कच्च कल्याणमनोरथेन।
Sakkacca kalyāṇamanorathena;
नयञ्ञुनारञ्ञनिवासिकेन।
Nayaññunāraññanivāsikena;
अज्झेसितो साधुगुणाकरेन॥
Ajjhesito sādhuguṇākarena.
(ड)
(Ḍa)
आकङ्खमानेन चिरप्पवत्तिं।
Ākaṅkhamānena cirappavattiṃ;
धम्मस्स धम्मिस्सरदेसितस्स।
Dhammassa dhammissaradesitassa;
चोळप्पदीपेन च बुद्धमित्त-
Coḷappadīpena ca buddhamitta-
त्थेरेन सद्धादिगुणोदितेन॥
Ttherena saddhādiguṇoditena.
(ढ)
(Ḍha)
तथा महाकस्सपअव्हयेन।
Tathā mahākassapaavhayena;
थेरेन सिक्खासु सगारवेन।
Therena sikkhāsu sagāravena;
कुदिट्ठिमत्तेभविदारकेन।
Kudiṭṭhimattebhavidārakena;
सीहेन चोळावनिपूजितेन॥
Sīhena coḷāvanipūjitena.
(ण)
(Ṇa)
यो धम्मकित्तीति पसत्थनामो।
Yo dhammakittīti pasatthanāmo;
तेनापि सद्धेन उपासकेन।
Tenāpi saddhena upāsakena;
सीलादिनानागुणमण्डितेन।
Sīlādinānāguṇamaṇḍitena;
सद्धम्मकामेनिध पण्डितेन॥
Saddhammakāmenidha paṇḍitena.
(त)
(Ta)
सद्धेन पञ्ञाणवता वळत्ता-।
Saddhena paññāṇavatā vaḷattā-;
मङ्गल्यवंसेन महायसेन।
Maṅgalyavaṃsena mahāyasena;
आयाचितो वाणिजभाणुनापि।
Āyācito vāṇijabhāṇunāpi;
वरञ्ञुना साधुगुणोदयेन॥
Varaññunā sādhuguṇodayena.
(थ)
(Tha)
तस्मा तमारोपिय पाळिभासं।
Tasmā tamāropiya pāḷibhāsaṃ;
निस्साय पुब्बाचरियोपदेसं।
Nissāya pubbācariyopadesaṃ;
हित्वा निकायन्तरलद्धिदोसं।
Hitvā nikāyantaraladdhidosaṃ;
कत्वातिवित्थारनयं समासं॥
Katvātivitthāranayaṃ samāsaṃ.
(द)
(Da)
अवुत्तमत्थञ्च पकासयन्तो।
Avuttamatthañca pakāsayanto;
पाठक्कमञ्चापि अवोक्कमन्तो।
Pāṭhakkamañcāpi avokkamanto;
संवण्णयिस्सामि तदत्थसारं।
Saṃvaṇṇayissāmi tadatthasāraṃ;
आदाय गन्थन्तरतोपि सारं॥
Ādāya ganthantaratopi sāraṃ.
(ध)
(Dha)
चिरट्ठितिं पत्थयता जनानं।
Ciraṭṭhitiṃ patthayatā janānaṃ;
हितावहस्सामलसासनस्स।
Hitāvahassāmalasāsanassa;
मया समासेन विधीयमानं।
Mayā samāsena vidhīyamānaṃ;
संवण्णनं साधु सुणन्तु सन्तोति॥
Saṃvaṇṇanaṃ sādhu suṇantu santoti.