Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วินยวินิจฺฉย-ฎีกา • Vinayavinicchaya-ṭīkā |
ฯ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
วินยวินิจฺฉยฎีกา
Vinayavinicchayaṭīkā
(ปฐโม ภาโค)
(Paṭhamo bhāgo)
คนฺถารมฺภกถา
Ganthārambhakathā
(ก)
(Ka)
อาทิจฺจวํสมฺพรปาตุภูตํ ;
Ādiccavaṃsambarapātubhūtaṃ ;
พฺยามปฺปภามณฺฑลเทวจาปํ;
Byāmappabhāmaṇḍaladevacāpaṃ;
ธมฺมมฺพุนิชฺฌาปิตปาปฆมฺมํ;
Dhammambunijjhāpitapāpaghammaṃ;
วนฺทามหํ พุทฺธ มหมฺพุวนฺตํฯ
Vandāmahaṃ buddha mahambuvantaṃ.
(ข)
(Kha)
ปสนฺนคมฺภีรปทาฬิโสตํ;
Pasannagambhīrapadāḷisotaṃ;
นานานยานนฺตตรงฺคมาลํ;
Nānānayānantataraṅgamālaṃ;
สีลาทิขนฺธามิตมจฺฉคุมฺพํ ;
Sīlādikhandhāmitamacchagumbaṃ ;
วนฺทามหํ ธมฺม มหาสวนฺติํฯ
Vandāmahaṃ dhamma mahāsavantiṃ.
(ค)
(Ga)
สีโลรุเวลํ ธุตสงฺขมาลํ;
Sīloruvelaṃ dhutasaṅkhamālaṃ;
สโนฺตสโตยํ สมถูมิจิตฺตํ;
Santosatoyaṃ samathūmicittaṃ;
ปธานกิจฺจํ อธิจิตฺตสารํ;
Padhānakiccaṃ adhicittasāraṃ;
วนฺทามหํ สงฺฆ มหาสมุทฺทํฯ
Vandāmahaṃ saṅgha mahāsamuddaṃ.
(ฆ)
(Gha)
เย ตนฺติธมฺมํ มุนิราชปุตฺตา;
Ye tantidhammaṃ munirājaputtā;
ยาวชฺชกาลํ ปริปาลยนฺตา;
Yāvajjakālaṃ paripālayantā;
สํวณฺณนํ นิมฺมลมานยิํสุ;
Saṃvaṇṇanaṃ nimmalamānayiṃsu;
เต ปุพฺพเก จาจริเย นมามิฯ
Te pubbake cācariye namāmi.
(ง)
(Ṅa)
โย ธมฺมเสนาปติตุลฺยนาโม;
Yo dhammasenāpatitulyanāmo;
ตถูปโม สีหฬทีปทีโป;
Tathūpamo sīhaḷadīpadīpo;
มมํ มหาสามิมหายติโนฺท;
Mamaṃ mahāsāmimahāyatindo;
ปาเปสิ วุฑฺฒิํ ชินสาสนมฺหิฯ
Pāpesi vuḍḍhiṃ jinasāsanamhi.
(จ)
(Ca)
ฎีกา กตา อฎฺฐกถาย เยน;
Ṭīkā katā aṭṭhakathāya yena;
สมนฺตปาสาทิกนามิกาย;
Samantapāsādikanāmikāya;
องฺคุตฺตรายฎฺฐกถาย เจว;
Aṅguttarāyaṭṭhakathāya ceva;
สตฺถนฺตรสฺสาปิ จ โชติสตฺถํฯ
Satthantarassāpi ca jotisatthaṃ.
(ฉ)
(Cha)
นิกายสามคฺคิวิธายเกน;
Nikāyasāmaggividhāyakena;
รญฺญา ปรกฺกนฺติภุเชน สมฺมา;
Raññā parakkantibhujena sammā;
ลงฺกิสฺสเรนาปิ กโตปหารํ;
Laṅkissarenāpi katopahāraṃ;
วเนฺท ครุํ คารวภาชนํ ตํฯ
Vande garuṃ gāravabhājanaṃ taṃ.
(ช)
(Ja)
นมสฺสมาโนหมลตฺถเมวํ ;
Namassamānohamalatthamevaṃ ;
วตฺถุตฺตยํ วนฺทิตวนฺทเนยฺยํ;
Vatthuttayaṃ vanditavandaneyyaṃ;
ยํ ปุญฺญสโนฺทหมมนฺทภูตํ;
Yaṃ puññasandohamamandabhūtaṃ;
ตสฺสานุภาเวน หตนฺตราโยฯ
Tassānubhāvena hatantarāyo.
(ฌ)
(Jha)
โย พุทฺธโฆสาจริยาสเภน;
Yo buddhaghosācariyāsabhena;
วิญฺญุปฺปสเตฺถนปิ สุปฺปสโตฺถ;
Viññuppasatthenapi suppasattho;
โส พุทฺธทตฺตาจริยาภิธาโน;
So buddhadattācariyābhidhāno;
มหากวี เถริยวํสทีโปฯ
Mahākavī theriyavaṃsadīpo.
(ญ)
(Ña)
อกาสิ ยํ วินยวินิจฺฉยวฺหยํ;
Akāsi yaṃ vinayavinicchayavhayaṃ;
สอุตฺตรํ ปกรณมุตฺตมํ หิตํ;
Sauttaraṃ pakaraṇamuttamaṃ hitaṃ;
อเปกฺขตํ วินยนเยสุ ปาฎวํ;
Apekkhataṃ vinayanayesu pāṭavaṃ;
ปุราสิ ยํ วิวรณมสฺส สีหฬํฯ
Purāsi yaṃ vivaraṇamassa sīhaḷaṃ.
(ฎ)
(Ṭa)
ยสฺมา น ทีปนฺตริกานมตฺถํ;
Yasmā na dīpantarikānamatthaṃ;
สาเธติ ภิกฺขูนมเสสโต ตํ;
Sādheti bhikkhūnamasesato taṃ;
ตสฺมา หิ สพฺพตฺถ ยตีนมตฺถํ;
Tasmā hi sabbattha yatīnamatthaṃ;
อาสีสมาเนน ทยาลเยนฯ
Āsīsamānena dayālayena.
(ฐ)
(Ṭha)
สุมงฺคลเตฺถรวเรน ยสฺมา;
Sumaṅgalattheravarena yasmā;
สกฺกจฺจ กลฺยาณมโนรเถน;
Sakkacca kalyāṇamanorathena;
นยญฺญุนารญฺญนิวาสิเกน;
Nayaññunāraññanivāsikena;
อเชฺฌสิโต สาธุคุณากเรนฯ
Ajjhesito sādhuguṇākarena.
(ฑ)
(Ḍa)
อากงฺขมาเนน จิรปฺปวตฺติํ;
Ākaṅkhamānena cirappavattiṃ;
ธมฺมสฺส ธมฺมิสฺสรเทสิตสฺส;
Dhammassa dhammissaradesitassa;
โจฬปฺปทีเปน จ พุทฺธมิตฺต-
Coḷappadīpena ca buddhamitta-
เตฺถเรน สทฺธาทิคุโณทิเตนฯ
Ttherena saddhādiguṇoditena.
(ฒ)
(Ḍha)
ตถา มหากสฺสปอวฺหเยน;
Tathā mahākassapaavhayena;
เถเรน สิกฺขาสุ สคารเวน;
Therena sikkhāsu sagāravena;
กุทิฎฺฐิมเตฺตภวิทารเกน;
Kudiṭṭhimattebhavidārakena;
สีเหน โจฬาวนิปูชิเตนฯ
Sīhena coḷāvanipūjitena.
(ณ)
(Ṇa)
โย ธมฺมกิตฺตีติ ปสตฺถนาโม;
Yo dhammakittīti pasatthanāmo;
เตนาปิ สเทฺธน อุปาสเกน;
Tenāpi saddhena upāsakena;
สีลาทินานาคุณมณฺฑิเตน;
Sīlādinānāguṇamaṇḍitena;
สทฺธมฺมกาเมนิธ ปณฺฑิเตนฯ
Saddhammakāmenidha paṇḍitena.
(ต)
(Ta)
สเทฺธน ปญฺญาณวตา วฬตฺตา-;
Saddhena paññāṇavatā vaḷattā-;
มงฺคลฺยวํเสน มหายเสน;
Maṅgalyavaṃsena mahāyasena;
อายาจิโต วาณิชภาณุนาปิ;
Āyācito vāṇijabhāṇunāpi;
วรญฺญุนา สาธุคุโณทเยนฯ
Varaññunā sādhuguṇodayena.
(ถ)
(Tha)
ตสฺมา ตมาโรปิย ปาฬิภาสํ;
Tasmā tamāropiya pāḷibhāsaṃ;
นิสฺสาย ปุพฺพาจริโยปเทสํ;
Nissāya pubbācariyopadesaṃ;
หิตฺวา นิกายนฺตรลทฺธิโทสํ;
Hitvā nikāyantaraladdhidosaṃ;
กตฺวาติวิตฺถารนยํ สมาสํฯ
Katvātivitthāranayaṃ samāsaṃ.
(ท)
(Da)
อวุตฺตมตฺถญฺจ ปกาสยโนฺต;
Avuttamatthañca pakāsayanto;
ปาฐกฺกมญฺจาปิ อโวกฺกมโนฺต;
Pāṭhakkamañcāpi avokkamanto;
สํวณฺณยิสฺสามิ ตทตฺถสารํ;
Saṃvaṇṇayissāmi tadatthasāraṃ;
อาทาย คนฺถนฺตรโตปิ สารํฯ
Ādāya ganthantaratopi sāraṃ.
(ธ)
(Dha)
จิรฎฺฐิติํ ปตฺถยตา ชนานํ;
Ciraṭṭhitiṃ patthayatā janānaṃ;
หิตาวหสฺสามลสาสนสฺส;
Hitāvahassāmalasāsanassa;
มยา สมาเสน วิธียมานํ;
Mayā samāsena vidhīyamānaṃ;
สํวณฺณนํ สาธุ สุณนฺตุ สโนฺตติฯ
Saṃvaṇṇanaṃ sādhu suṇantu santoti.