| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ឥតិវុត្តក-អដ្ឋកថា • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
។ នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស។
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
ខុទ្ទកនិកាយេ
Khuddakanikāye
ឥតិវុត្តក-អដ្ឋកថា
Itivuttaka-aṭṭhakathā
គន្ថារម្ភកថា
Ganthārambhakathā
មហាការុណិកំ នាថំ, ញេយ្យសាគរបារគុំ;
Mahākāruṇikaṃ nāthaṃ, ñeyyasāgarapāraguṃ;
វន្ទេ និបុណគម្ភីរ-វិចិត្រនយទេសនំ។
Vande nipuṇagambhīra-vicitranayadesanaṃ.
វិជ្ជាចរណសម្បន្នា, យេន និយ្យន្តិ លោកតោ;
Vijjācaraṇasampannā, yena niyyanti lokato;
វន្ទេ តមុត្តមំ ធម្មំ, សម្មាសម្ពុទ្ធបូជិតំ។
Vande tamuttamaṃ dhammaṃ, sammāsambuddhapūjitaṃ.
សីលាទិគុណសម្បន្នោ, ឋិតោ មគ្គផលេសុ យោ;
Sīlādiguṇasampanno, ṭhito maggaphalesu yo;
វន្ទេ អរិយសង្ឃំ តំ, បុញ្ញក្ខេត្តំ អនុត្តរំ។
Vande ariyasaṅghaṃ taṃ, puññakkhettaṃ anuttaraṃ.
វន្ទនាជនិតំ បុញ្ញំ, ឥតិ យំ រតនត្តយេ;
Vandanājanitaṃ puññaṃ, iti yaṃ ratanattaye;
ហតន្តរាយោ សព្ពត្ថ, ហុត្វាហំ តស្ស តេជសា។
Hatantarāyo sabbattha, hutvāhaṃ tassa tejasā.
ឯកកាទិប្បភេទេន , ទេសិតានិ មហេសិនា;
Ekakādippabhedena , desitāni mahesinā;
លោភាទីនំ បហានានិ, ទីបនានិ វិសេសតោ។
Lobhādīnaṃ pahānāni, dīpanāni visesato.
សុត្តានិ ឯកតោ កត្វា, ឥតិវុត្តបទក្ខរំ;
Suttāni ekato katvā, itivuttapadakkharaṃ;
ធម្មសង្គាហកា ថេរា, សង្គាយិំសុ មហេសយោ។
Dhammasaṅgāhakā therā, saṅgāyiṃsu mahesayo.
ឥតិវុត្តកមិច្ចេវ, នាមេន វសិនោ បុរេ;
Itivuttakamicceva, nāmena vasino pure;
យំ ខុទ្ទកនិកាយស្មិំ, គម្ភីរត្ថបទក្កមំ។
Yaṃ khuddakanikāyasmiṃ, gambhīratthapadakkamaṃ.
តស្ស គម្ភីរញាណេហិ, ឱគាហេតព្ពភាវតោ;
Tassa gambhīrañāṇehi, ogāhetabbabhāvato;
កិញ្ចាបិ ទុក្ករា កាតុំ, អត្ថសំវណ្ណនា មយា។
Kiñcāpi dukkarā kātuṃ, atthasaṃvaṇṇanā mayā.
សហសំវណ្ណនំ យស្មា, ធរតេ សត្ថុ សាសនំ;
Sahasaṃvaṇṇanaṃ yasmā, dharate satthu sāsanaṃ;
បុព្ពាចរិយសីហានំ, តិដ្ឋតេវ វិនិច្ឆយោ។
Pubbācariyasīhānaṃ, tiṭṭhateva vinicchayo.
តស្មា តំ អវលម្ពិត្វា, ឱគាហេត្វាន បញ្ចបិ;
Tasmā taṃ avalambitvā, ogāhetvāna pañcapi;
និកាយេ ឧបនិស្សាយ, បោរាណដ្ឋកថានយំ។
Nikāye upanissāya, porāṇaṭṭhakathānayaṃ.
និស្សិតំ វាចនាមគ្គំ, សុវិសុទ្ធំ អនាកុលំ;
Nissitaṃ vācanāmaggaṃ, suvisuddhaṃ anākulaṃ;
មហាវិហារវាសីនំ, និបុណត្ថវិនិច្ឆយំ។
Mahāvihāravāsīnaṃ, nipuṇatthavinicchayaṃ.
បុនប្បុនាគតំ អត្ថំ, វជ្ជយិត្វាន សាធុកំ;
Punappunāgataṃ atthaṃ, vajjayitvāna sādhukaṃ;
យថាពលំ ករិស្សាមិ, ឥតិវុត្តកវណ្ណនំ។
Yathābalaṃ karissāmi, itivuttakavaṇṇanaṃ.
ឥតិ អាកង្ខមានស្ស, សទ្ធម្មស្ស ចិរដ្ឋិតិំ;
Iti ākaṅkhamānassa, saddhammassa ciraṭṭhitiṃ;
វិភជន្តស្ស តស្សត្ថំ, និសាមយថ សាធវោតិ។
Vibhajantassa tassatthaṃ, nisāmayatha sādhavoti.
តត្ថ ឥតិវុត្តកំ នាម ឯកកនិបាតោ, ទុកនិបាតោ, តិកនិបាតោ, ចតុក្កនិបាតោតិ ចតុនិបាតសង្គហំ។ តម្បិ វិនយបិដកំ, សុត្តន្តបិដកំ, អភិធម្មបិដកន្តិ តីសុ បិដកេសុ សុត្តន្តបិដកបរិយាបន្នំ; ទីឃនិកាយោ មជ្ឈិមនិកាយោ, សំយុត្តនិកាយោ, អង្គុត្តរនិកាយោ, ខុទ្ទកនិកាយោតិ បញ្ចសុ និកាយេសុ ខុទ្ទកនិកាយបរិយាបន្នំ; សុត្តំ, គេយ្យំ, វេយ្យាករណំ, គាថា, ឧទានំ, ឥតិវុត្តកំ, ជាតកំ, អព្ភុតធម្មំ, វេទល្លន្តិ នវសុ សាសនង្គេសុ ឥតិវុត្តកង្គភូតំ។
Tattha itivuttakaṃ nāma ekakanipāto, dukanipāto, tikanipāto, catukkanipātoti catunipātasaṅgahaṃ. Tampi vinayapiṭakaṃ, suttantapiṭakaṃ, abhidhammapiṭakanti tīsu piṭakesu suttantapiṭakapariyāpannaṃ; dīghanikāyo majjhimanikāyo, saṃyuttanikāyo, aṅguttaranikāyo, khuddakanikāyoti pañcasu nikāyesu khuddakanikāyapariyāpannaṃ; suttaṃ, geyyaṃ, veyyākaraṇaṃ, gāthā, udānaṃ, itivuttakaṃ, jātakaṃ, abbhutadhammaṃ, vedallanti navasu sāsanaṅgesu itivuttakaṅgabhūtaṃ.
‘‘ទ្វាសីតិ ពុទ្ធតោ គណ្ហិំ, ទ្វេសហស្សានិ ភិក្ខុតោ;
‘‘Dvāsīti buddhato gaṇhiṃ, dvesahassāni bhikkhuto;
ចតុរាសីតិ សហស្សានិ, យេ មេ ធម្មា បវត្តិនោ’’តិ។ (ថេរគា. ១០២៧) –
Caturāsīti sahassāni, ye me dhammā pavattino’’ti. (theragā. 1027) –
ឯវំ ធម្មភណ្ឌាគារិកេន បដិញ្ញាតេសុ ចតុរាសីតិយា ធម្មក្ខន្ធសហស្សេសុ កតិបយធម្មក្ខន្ធសង្គហំ។ សុត្តតោ ឯកកនិបាតេ តាវ សត្តវីសតិ សុត្តានិ, ទុកនិបាតេ ទ្វាវីសតិ, តិកនិបាតេ បញ្ញាស, ចតុក្កនិបាតេ តេរសាតិ ទ្វាទសាធិកសុត្តសតសង្គហំ។ តស្ស និបាតេសុ ឯកកនិបាតោ អាទិ, វគ្គេសុ បាដិភោគវគ្គោ, សុត្តេសុ លោភសុត្តំ។ តស្សាបិ ‘‘វុត្តញ្ហេតំ ភគវតា’’តិអាទិកំ អាយស្មតា អានន្ទេន បឋមមហាសង្គីតិកាលេ វុត្តំ និទានមាទិ។ សា បនាយំ បឋមមហាសង្គីតិ វិនយបិដកេ តន្តិមារុឡ្ហា ឯវ។ យោ បនេត្ថ និទានកោសល្លត្ថំ វត្តព្ពោ កថាមគ្គោ , សោបិ សុមង្គលវិលាសិនិយា ទីឃនិកាយ-អដ្ឋកថាយ វិត្ថារតោ វុត្តោយេវាតិ តត្ថ វុត្តនយេនេវ វេទិតព្ពោ។
Evaṃ dhammabhaṇḍāgārikena paṭiññātesu caturāsītiyā dhammakkhandhasahassesu katipayadhammakkhandhasaṅgahaṃ. Suttato ekakanipāte tāva sattavīsati suttāni, dukanipāte dvāvīsati, tikanipāte paññāsa, catukkanipāte terasāti dvādasādhikasuttasatasaṅgahaṃ. Tassa nipātesu ekakanipāto ādi, vaggesu pāṭibhogavaggo, suttesu lobhasuttaṃ. Tassāpi ‘‘vuttañhetaṃ bhagavatā’’tiādikaṃ āyasmatā ānandena paṭhamamahāsaṅgītikāle vuttaṃ nidānamādi. Sā panāyaṃ paṭhamamahāsaṅgīti vinayapiṭake tantimāruḷhā eva. Yo panettha nidānakosallatthaṃ vattabbo kathāmaggo , sopi sumaṅgalavilāsiniyā dīghanikāya-aṭṭhakathāya vitthārato vuttoyevāti tattha vuttanayeneva veditabbo.
