Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / നേത്തിപ്പകരണ-അട്ഠകഥാ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā |
നമോ തസ്സ ഭഗവതോ അരഹതോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
ഖുദ്ദകനികായേ
Khuddakanikāye
നേത്തിപ്പകരണ-അട്ഠകഥാ
Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā
ഗന്ഥാരമ്ഭകഥാ
Ganthārambhakathā
മഹാകാരുണികം നാഥം, ഞേയ്യസാഗരപാരഗും;
Mahākāruṇikaṃ nāthaṃ, ñeyyasāgarapāraguṃ;
വന്ദേ നിപുണഗമ്ഭീര-വിചിത്രനയദേസനം.
Vande nipuṇagambhīra-vicitranayadesanaṃ.
വിജ്ജാചരണസമ്പന്നാ, യേന നിയ്യന്തി ലോകതോ;
Vijjācaraṇasampannā, yena niyyanti lokato;
വന്ദേ തമുത്തമം ധമ്മം, സമ്മാസമ്ബുദ്ധപൂജിതം.
Vande tamuttamaṃ dhammaṃ, sammāsambuddhapūjitaṃ.
സീലാദിഗുണസമ്പന്നോ, ഠിതോ മഗ്ഗഫലേസു യോ;
Sīlādiguṇasampanno, ṭhito maggaphalesu yo;
വന്ദേ അരിയസങ്ഘം തം, പുഞ്ഞക്ഖേത്തം അനുത്തരം.
Vande ariyasaṅghaṃ taṃ, puññakkhettaṃ anuttaraṃ.
വന്ദനാജനിതം പുഞ്ഞം, ഇതി യം രതനത്തയേ;
Vandanājanitaṃ puññaṃ, iti yaṃ ratanattaye;
ഹതന്തരായോ സബ്ബത്ഥ, ഹുത്വാഹം തസ്സ തേജസാ.
Hatantarāyo sabbattha, hutvāhaṃ tassa tejasā.
ഠിതിം ആകങ്ഖമാനേന, ചിരം സദ്ധമ്മനേത്തിയാ;
Ṭhitiṃ ākaṅkhamānena, ciraṃ saddhammanettiyā;
ധമ്മരക്ഖിതനാമേന, ഥേരേന അഭിയാചിതോ.
Dhammarakkhitanāmena, therena abhiyācito.
പദുമുത്തരനാഥസ്സ, പാദമൂലേ പവത്തിതം;
Padumuttaranāthassa, pādamūle pavattitaṃ;
പസ്സതാ അഭിനീഹാരം, സമ്പത്തം യസ്സ മത്ഥകം.
Passatā abhinīhāraṃ, sampattaṃ yassa matthakaṃ.
സംഖിത്തം വിഭജന്താനം, ഏസോ അഗ്ഗോതി താദിനാ;
Saṃkhittaṃ vibhajantānaṃ, eso aggoti tādinā;
ഠപിതോ ഏതദഗ്ഗസ്മിം, യോ മഹാസാവകുത്തമോ.
Ṭhapito etadaggasmiṃ, yo mahāsāvakuttamo.
ഛളഭിഞ്ഞോ വസിപ്പത്തോ, പഭിന്നപടിസമ്ഭിദോ;
Chaḷabhiñño vasippatto, pabhinnapaṭisambhido;
മഹാകച്ചായനോ ഥേരോ, സമ്ബുദ്ധേന പസംസിതോ.
Mahākaccāyano thero, sambuddhena pasaṃsito.
തേന യാ ഭാസിതാ നേത്തി, സത്ഥാരാ അനുമോദിതാ;
Tena yā bhāsitā netti, satthārā anumoditā;
സാസനസ്സ സദായത്താ, നവങ്ഗസ്സത്ഥവണ്ണനാ.
Sāsanassa sadāyattā, navaṅgassatthavaṇṇanā.
തസ്സാ ഗമ്ഭീരഞാണേഹി, ഓഗാഹേതബ്ബഭാവതോ;
Tassā gambhīrañāṇehi, ogāhetabbabhāvato;
കിഞ്ചാപി ദുക്കരാ കാതും, അത്ഥസംവണ്ണനാ മയാ.
Kiñcāpi dukkarā kātuṃ, atthasaṃvaṇṇanā mayā.
സഹ സംവണ്ണനം യസ്മാ, ധരതേ സത്ഥുസാസനം;
Saha saṃvaṇṇanaṃ yasmā, dharate satthusāsanaṃ;
പുബ്ബാചരിയസീഹാനം, തിട്ഠതേവ വിനിച്ഛയോ.
Pubbācariyasīhānaṃ, tiṭṭhateva vinicchayo.
തസ്മാ തമുപനിസ്സായ, ഓഗാഹേത്വാന പഞ്ചപി;
Tasmā tamupanissāya, ogāhetvāna pañcapi;
നികായേ പേടകേനാപി, സംസന്ദിത്വാ യഥാബലം.
Nikāye peṭakenāpi, saṃsanditvā yathābalaṃ.
സുവിസുദ്ധമസംകിണ്ണം, നിപുണത്ഥവിനിച്ഛയം;
Suvisuddhamasaṃkiṇṇaṃ, nipuṇatthavinicchayaṃ;
മഹാവിഹാരവാസീനം, സമയം അവിലോമയം.
Mahāvihāravāsīnaṃ, samayaṃ avilomayaṃ.
പമാദലേഖം വജ്ജേത്വാ, പാളിം സമ്മാ നിയോജയം;
Pamādalekhaṃ vajjetvā, pāḷiṃ sammā niyojayaṃ;
ഉപദേസം വിഭാവേന്തോ, കരിസ്സാമത്ഥവണ്ണനം.
Upadesaṃ vibhāvento, karissāmatthavaṇṇanaṃ.
ഇതി അത്ഥം അസങ്കിണ്ണം, നേത്തിപ്പകരണസ്സ മേ;
Iti atthaṃ asaṅkiṇṇaṃ, nettippakaraṇassa me;
വിഭജന്തസ്സ സക്കച്ചം, നിസാമയഥ സാധവോതി.
Vibhajantassa sakkaccaṃ, nisāmayatha sādhavoti.
തത്ഥ കേനട്ഠേന നേത്തി? സദ്ധമ്മനയനട്ഠേന നേത്തി. യഥാ ഹി തണ്ഹാ സത്തേ കാമാദിഭവം നയതീതി ‘‘ഭവനേത്തീ’’തി വുച്ചതി, ഏവമയമ്പി വേനേയ്യസത്തേ അരിയധമ്മം നയതീതി സദ്ധമ്മനയനട്ഠേന ‘‘നേത്തീ’’തി വുച്ചതി. അഥ വാ നയന്തി തായാതി നേത്തി. നേത്തിപ്പകരണേന ഹി കരണഭൂതേന ധമ്മകഥികാ വേനേയ്യസത്തേ ദസ്സനമഗ്ഗം നയന്തി സമ്പാപേന്തീതി, നീയന്തി വാ ഏത്ഥ ഏതസ്മിം പകരണേ അധിട്ഠാനഭൂതേ പതിട്ഠാപേത്വാ വേനേയ്യാ നിബ്ബാനം സമ്പാപിയന്തീതി നേത്തി. ന ഹി നേത്തിഉപദേസസന്നിസ്സയേന വിനാ അവിപരീതസുത്തത്ഥാവബോധോ സമ്ഭവതി. തഥാ ഹി വുത്തം – ‘‘തസ്മാ നിബ്ബായിതുകാമേനാ’’തിആദി. സബ്ബാപി ഹി സുത്തസ്സ അത്ഥസംവണ്ണനാ നേത്തിഉപദേസായത്താ, നേത്തി ച സുത്തപ്പഭവാ, സുത്തം സമ്മാസമ്ബുദ്ധപ്പഭവന്തി.
Tattha kenaṭṭhena netti? Saddhammanayanaṭṭhena netti. Yathā hi taṇhā satte kāmādibhavaṃ nayatīti ‘‘bhavanettī’’ti vuccati, evamayampi veneyyasatte ariyadhammaṃ nayatīti saddhammanayanaṭṭhena ‘‘nettī’’ti vuccati. Atha vā nayanti tāyāti netti. Nettippakaraṇena hi karaṇabhūtena dhammakathikā veneyyasatte dassanamaggaṃ nayanti sampāpentīti, nīyanti vā ettha etasmiṃ pakaraṇe adhiṭṭhānabhūte patiṭṭhāpetvā veneyyā nibbānaṃ sampāpiyantīti netti. Na hi nettiupadesasannissayena vinā aviparītasuttatthāvabodho sambhavati. Tathā hi vuttaṃ – ‘‘tasmā nibbāyitukāmenā’’tiādi. Sabbāpi hi suttassa atthasaṃvaṇṇanā nettiupadesāyattā, netti ca suttappabhavā, suttaṃ sammāsambuddhappabhavanti.
സാ പനായം നേത്തി പകരണപരിച്ഛേദതോ തിപ്പഭേദാ ഹാരനയപട്ഠാനാനം വസേന. പഠമഞ്ഹി ഹാരവിചാരോ, തതോ നയവിചാരോ, പച്ഛാ പട്ഠാനവിചാരോതി. പാളിവവത്ഥാനതോ പന സങ്ഗഹവാരവിഭാഗവാരവസേന ദുവിധാ. സബ്ബാപി ഹി നേത്തി സങ്ഗഹവാരോ വിഭാഗവാരോതി വാരദ്വയമേവ ഹോതി.
Sā panāyaṃ netti pakaraṇaparicchedato tippabhedā hāranayapaṭṭhānānaṃ vasena. Paṭhamañhi hāravicāro, tato nayavicāro, pacchā paṭṭhānavicāroti. Pāḷivavatthānato pana saṅgahavāravibhāgavāravasena duvidhā. Sabbāpi hi netti saṅgahavāro vibhāgavāroti vāradvayameva hoti.
തത്ഥ സങ്ഗഹവാരോ ആദിതോ പഞ്ചഹി ഗാഥാഹി പരിച്ഛിന്നോ. സബ്ബോ ഹി പകരണത്ഥോ ‘‘യം ലോകോ പൂജയതേ’’തിആദീഹി പഞ്ചഹി ഗാഥാഹി അപരിഗ്ഗഹിതോ നാമ നത്ഥി. നനു ചേത്ഥ പട്ഠാനം അസങ്ഗഹിതന്തി? നയിദമേവം ദട്ഠബ്ബം, മൂലപദഗ്ഗഹണേന പട്ഠാനസ്സ സങ്ഗഹിതത്താ. തഥാ ഹി വക്ഖതി – ‘‘അട്ഠാരസ മൂലപദാ കുഹിം ദട്ഠബ്ബാ സാസനപട്ഠാനേ’’തി. മൂലപദപട്ഠാനാനി ഹി അത്ഥനയസങ്ഖാരത്തികാ വിയ അഞ്ഞമഞ്ഞം സങ്ഗഹിതാനി.
Tattha saṅgahavāro ādito pañcahi gāthāhi paricchinno. Sabbo hi pakaraṇattho ‘‘yaṃ loko pūjayate’’tiādīhi pañcahi gāthāhi apariggahito nāma natthi. Nanu cettha paṭṭhānaṃ asaṅgahitanti? Nayidamevaṃ daṭṭhabbaṃ, mūlapadaggahaṇena paṭṭhānassa saṅgahitattā. Tathā hi vakkhati – ‘‘aṭṭhārasa mūlapadā kuhiṃ daṭṭhabbā sāsanapaṭṭhāne’’ti. Mūlapadapaṭṭhānāni hi atthanayasaṅkhārattikā viya aññamaññaṃ saṅgahitāni.
വിഭാഗവാരോ പന ഉദ്ദേസനിദ്ദേസപടിനിദ്ദേസവസേന തിവിധോ. തേസു ‘‘തത്ഥ കതമേ സോളസ ഹാരാ’’തി ആരഭിത്വാ യാവ ‘‘ഭവന്തി അട്ഠാരസ പദാനീ’’തി അയം ഉദ്ദേസവാരോ. ‘‘അസ്സാദാദീനവതാ’’തി ആരഭിത്വാ യാവ ‘‘തേത്തിംസാ ഏത്തികാ നേത്തീ’’തി അയം നിദ്ദേസവാരോ. പടിനിദ്ദേസവാരോ പന ഹാരവിഭങ്ഗവാരോ ഹാരസമ്പാതവാരോ നയസമുട്ഠാനവാരോ സാസനപട്ഠാനവാരോതി ചതുബ്ബിധോ. തേസു ‘‘തത്ഥ കതമോ ദേസനാഹാരോ’’തി ആരഭിത്വാ യാവ ‘‘അയം പഹാനേന സമാരോപനാ’’തി അയം ഹാരവിഭങ്ഗവാരോ. തത്ഥ ‘‘കതമോ ദേസനാഹാരസമ്പാതോ’’തി ആരഭിത്വാ യാവ ‘‘അനുപാദിസേസാ ച നിബ്ബാനധാതൂ’’തി അയം ഹാരസമ്പാതവാരോ. ഏത്ഥാഹ – ഹാരവിഭങ്ഗഹാരസമ്പാതവാരാനം കിം നാനാകരണന്തി? വുച്ചതേ – യത്ഥ അനേകേഹിപി ഉദാഹരണസുത്തേഹി ഏകോ ഹാരോ നിദ്ദിസീയതി, അയം ഹാരവിഭങ്ഗവാരോ. യത്ഥ പന ഏകസ്മിം സുത്തേ അനേകേ ഹാരാ സമ്പതന്തി, അയം ഹാരസമ്പാതവാരോ. വുത്തഞ്ഹേതം പേടകേ –
Vibhāgavāro pana uddesaniddesapaṭiniddesavasena tividho. Tesu ‘‘tattha katame soḷasa hārā’’ti ārabhitvā yāva ‘‘bhavanti aṭṭhārasa padānī’’ti ayaṃ uddesavāro. ‘‘Assādādīnavatā’’ti ārabhitvā yāva ‘‘tettiṃsā ettikā nettī’’ti ayaṃ niddesavāro. Paṭiniddesavāro pana hāravibhaṅgavāro hārasampātavāro nayasamuṭṭhānavāro sāsanapaṭṭhānavāroti catubbidho. Tesu ‘‘tattha katamo desanāhāro’’ti ārabhitvā yāva ‘‘ayaṃ pahānena samāropanā’’ti ayaṃ hāravibhaṅgavāro. Tattha ‘‘katamo desanāhārasampāto’’ti ārabhitvā yāva ‘‘anupādisesā ca nibbānadhātū’’ti ayaṃ hārasampātavāro. Etthāha – hāravibhaṅgahārasampātavārānaṃ kiṃ nānākaraṇanti? Vuccate – yattha anekehipi udāharaṇasuttehi eko hāro niddisīyati, ayaṃ hāravibhaṅgavāro. Yattha pana ekasmiṃ sutte aneke hārā sampatanti, ayaṃ hārasampātavāro. Vuttañhetaṃ peṭake –
‘‘യത്ഥ ച സബ്ബേ ഹാരാ, സമ്പതമാനാ നയന്തി സുത്തത്ഥം;
‘‘Yattha ca sabbe hārā, sampatamānā nayanti suttatthaṃ;
ബ്യഞ്ജനവിധിപുഥുത്താ, സാ ഭൂമീ ഹാരസമ്പാതോ’’തി.
Byañjanavidhiputhuttā, sā bhūmī hārasampāto’’ti.
നയസമുട്ഠാനസാസനപട്ഠാനവാരവിഭാഗോ പാകടോ ഏവ. സാസനപട്ഠാനവാരോ പന സങ്ഗഹവാരേ വിയ ഉദ്ദേസനിദ്ദേസവാരേസുപി ന സരൂപതോ ഉദ്ധടോതി. ഏത്ഥാഹ – ‘‘ഇദം നേത്തിപ്പകരണം മഹാസാവകഭാസിതം, ഭഗവതാ അനുമോദിത’’ന്തി ച കഥമേതം വിഞ്ഞായതീതി? പാളിതോ ഏവ. ന ഹി പാളിതോ അഞ്ഞം പമാണതരം അത്ഥി. യാ ഹി ചതൂഹി മഹാപദേസേഹി അവിരുദ്ധാ പാളി, സാ പമാണം. തഥാ ഹി അഗരഹിതായ ആചരിയപരമ്പരായ പേടകോപദേസോ വിയ ഇദം നേത്തിപ്പകരണം ആഭതം. യദി ഏവം കസ്മാസ്സ നിദാനം ന വുത്തം. സാവകഭാസിതാനമ്പി ഹി സുഭസുത്ത- (ദീ॰ നി॰ ൧.൪൪൪ ആദയോ) അനങ്ഗണസുത്ത- (മ॰ നി॰ ൧.൫൭ ആദയോ) കച്ചായനസംയുത്താദീനം നിദാനം ഭാസിതന്തി? നയിദം ഏകന്തികം. സാവകഭാസിതാനം ബുദ്ധഭാസിതാനമ്പി ഹി ഏകച്ചാനം പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗനിദ്ദേസാദീനം ധമ്മപദബുദ്ധവംസാദീനഞ്ച നിദാനം ന ഭാസിതം, ന ച താവതാ താനി അപ്പമാണം, ഏവമിധാപി ദട്ഠബ്ബം.
Nayasamuṭṭhānasāsanapaṭṭhānavāravibhāgo pākaṭo eva. Sāsanapaṭṭhānavāro pana saṅgahavāre viya uddesaniddesavāresupi na sarūpato uddhaṭoti. Etthāha – ‘‘idaṃ nettippakaraṇaṃ mahāsāvakabhāsitaṃ, bhagavatā anumodita’’nti ca kathametaṃ viññāyatīti? Pāḷito eva. Na hi pāḷito aññaṃ pamāṇataraṃ atthi. Yā hi catūhi mahāpadesehi aviruddhā pāḷi, sā pamāṇaṃ. Tathā hi agarahitāya ācariyaparamparāya peṭakopadeso viya idaṃ nettippakaraṇaṃ ābhataṃ. Yadi evaṃ kasmāssa nidānaṃ na vuttaṃ. Sāvakabhāsitānampi hi subhasutta- (dī. ni. 1.444 ādayo) anaṅgaṇasutta- (ma. ni. 1.57 ādayo) kaccāyanasaṃyuttādīnaṃ nidānaṃ bhāsitanti? Nayidaṃ ekantikaṃ. Sāvakabhāsitānaṃ buddhabhāsitānampi hi ekaccānaṃ paṭisambhidāmagganiddesādīnaṃ dhammapadabuddhavaṃsādīnañca nidānaṃ na bhāsitaṃ, na ca tāvatā tāni appamāṇaṃ, evamidhāpi daṭṭhabbaṃ.
നിദാനഞ്ച നാമ സുത്തവിനയാനം ധമ്മഭണ്ഡാഗാരികഉപാലിത്ഥേരാദീഹി മഹാസാവകേഹേവ ഭാസിതം, ഇദഞ്ച മഹാസാവകഭാസിതം, ഥേരം മുഞ്ചിത്വാ അനഞ്ഞവിസയത്താ ഇമിസ്സാ വിചാരണായാതി കിമേതേന നിദാനഗവേസനേന, അത്ഥോയേവേത്ഥ ഗവേസിതബ്ബോ, യോ പാളിയാ അവിരുദ്ധോതി. അഥ വാ പാളിയാ അത്ഥസംവണ്ണനാഭാവതോ ന ഇമസ്സ പകരണസ്സ വിസും നിദാനവചനകിച്ചം അത്ഥി, പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗനിദ്ദേസാദീനം വിയാതി ദട്ഠബ്ബം.
Nidānañca nāma suttavinayānaṃ dhammabhaṇḍāgārikaupālittherādīhi mahāsāvakeheva bhāsitaṃ, idañca mahāsāvakabhāsitaṃ, theraṃ muñcitvā anaññavisayattā imissā vicāraṇāyāti kimetena nidānagavesanena, atthoyevettha gavesitabbo, yo pāḷiyā aviruddhoti. Atha vā pāḷiyā atthasaṃvaṇṇanābhāvato na imassa pakaraṇassa visuṃ nidānavacanakiccaṃ atthi, paṭisambhidāmagganiddesādīnaṃ viyāti daṭṭhabbaṃ.
ഇദാനി ഏതസ്മിം പകരണേ നാനപ്പകാരകോസല്ലത്ഥം അയം വിഭാഗോ വേദിതബ്ബോ – സബ്ബമേവ ചേതം പകരണം സാസനപരിയേട്ഠിഭാവതോ ഏകവിധം, തഥാ അരിയമഗ്ഗസമ്പാദനതോ വിമുത്തിരസതോ ച. ബ്യഞ്ജനത്ഥവിചാരഭാവതോ ദുവിധം, തഥാ സങ്ഗഹവിഭാഗഭാവതോ ധമ്മവിനയത്ഥസംവണ്ണനതോ ലോകിയലോകുത്തരത്ഥസങ്ഗഹണതോ രൂപാരൂപധമ്മപരിഗ്ഗാഹകതോ ലക്ഖണലക്ഖിയഭാവതോ പവത്തിനിവത്തിവചനതോ സഭാഗവിസഭാഗനിദ്ദേസതോ സാധാരണാസാധാരണധമ്മവിഭാഗതോ ച.
Idāni etasmiṃ pakaraṇe nānappakārakosallatthaṃ ayaṃ vibhāgo veditabbo – sabbameva cetaṃ pakaraṇaṃ sāsanapariyeṭṭhibhāvato ekavidhaṃ, tathā ariyamaggasampādanato vimuttirasato ca. Byañjanatthavicārabhāvato duvidhaṃ, tathā saṅgahavibhāgabhāvato dhammavinayatthasaṃvaṇṇanato lokiyalokuttaratthasaṅgahaṇato rūpārūpadhammapariggāhakato lakkhaṇalakkhiyabhāvato pavattinivattivacanato sabhāgavisabhāganiddesato sādhāraṇāsādhāraṇadhammavibhāgato ca.
തിവിധം പുഗ്ഗലത്തയനിദ്ദേസതോ തിവിധകല്യാണവിഭാഗതോ പരിഞ്ഞത്തയകഥനതോ പഹാനത്തയൂപദേസതോ സിക്ഖത്തയസങ്ഗഹണതോ തിവിധസംകിലേസവിസോധനതോ മൂലഗീതിഅനുഗീതിസങ്ഗീതിഭേദതോ പിടകത്തയത്ഥസംവണ്ണനതോ ഹാരനയപട്ഠാനപ്പഭേദതോ ച.
Tividhaṃ puggalattayaniddesato tividhakalyāṇavibhāgato pariññattayakathanato pahānattayūpadesato sikkhattayasaṅgahaṇato tividhasaṃkilesavisodhanato mūlagītianugītisaṅgītibhedato piṭakattayatthasaṃvaṇṇanato hāranayapaṭṭhānappabhedato ca.
ചതുബ്ബിധം ചതുപ്പടിസമ്ഭിദാവിസയതോ ചതുനയദേസനതോ ധമ്മത്ഥദേസനാപടിവേധഗമ്ഭീരഭാവതോ ച. പഞ്ചവിധം അഭിഞ്ഞേയ്യാദിധമ്മവിഭാഗതോ പഞ്ചക്ഖന്ധനിദ്ദേസതോ പഞ്ചഗതിപരിച്ഛേദതോ പഞ്ചനികായത്ഥവിവരണതോ ച. ഛബ്ബിധം ഛളാരമ്മണവിഭാഗതോ ഛഅജ്ഝത്തികബാഹിരായതനവിഭാഗതോ ച. സത്തവിധം സത്തവിഞ്ഞാണട്ഠിതിപരിച്ഛേദതോ. നവവിധം സുത്താദിനവങ്ഗനിദ്ദേസതോ. ചുദ്ദസവിധം സുത്താധിട്ഠാനവിഭാഗതോ. സോളസവിധം അട്ഠവീസതിവിധഞ്ച സാസനപട്ഠാനപ്പഭേദതോ. ചതുരാസീതിസഹസ്സവിധം ചതുരാസീതിസഹസ്സധമ്മക്ഖന്ധവിചാരഭാവതോതിആദിനാ നയേന പകരണവിഭാഗോ വേദിതബ്ബോ.
Catubbidhaṃ catuppaṭisambhidāvisayato catunayadesanato dhammatthadesanāpaṭivedhagambhīrabhāvato ca. Pañcavidhaṃ abhiññeyyādidhammavibhāgato pañcakkhandhaniddesato pañcagatiparicchedato pañcanikāyatthavivaraṇato ca. Chabbidhaṃ chaḷārammaṇavibhāgato chaajjhattikabāhirāyatanavibhāgato ca. Sattavidhaṃ sattaviññāṇaṭṭhitiparicchedato. Navavidhaṃ suttādinavaṅganiddesato. Cuddasavidhaṃ suttādhiṭṭhānavibhāgato. Soḷasavidhaṃ aṭṭhavīsatividhañca sāsanapaṭṭhānappabhedato. Caturāsītisahassavidhaṃ caturāsītisahassadhammakkhandhavicārabhāvatotiādinā nayena pakaraṇavibhāgo veditabbo.
തത്ഥ സാസനപരിയേട്ഠിഭാവതോതി സകലം നേത്തിപ്പകരണം സിക്ഖത്തയസങ്ഗഹസ്സ നവങ്ഗസ്സ സത്ഥുസാസനസ്സ അത്ഥസംവണ്ണനാഭാവതോ. അരിയമഗ്ഗസമ്പാദനതോതി ദസ്സനഭൂമിഭാവനാഭൂമിസമ്പാദനതോ. വിമുത്തിരസതോതി സാസനസ്സ അമതപരിയോസാനത്താ വുത്തം. ബ്യഞ്ജനത്ഥവിചാരഭാവതോതി ഹാരബ്യഞ്ജനപദകമ്മനയാനം ബ്യഞ്ജനവിചാരത്താ അത്ഥപദഅത്ഥനയാനം അത്ഥവിചാരത്താ വുത്തം. സങ്ഗഹവിഭാഗഭാവോ പരതോ ആവി ഭവിസ്സതി. ധമ്മവിനയത്ഥസംവണ്ണനതോതി സകലസ്സാപി പരിയത്തിസാസനസ്സ ധമ്മവിനയഭാവതോ വുത്തം. ലക്ഖണലക്ഖിയഭാവതോതി നേത്തിവചനസ്സ ലക്ഖണത്താ ഉദാഹരണസുത്താനഞ്ച ലക്ഖിയത്താ വുത്തം. സഭാഗവിസഭാഗനിദ്ദേസതോതി സമാനജാതിയാ ധമ്മാ സഭാഗാ, പടിപക്ഖാ വിസഭാഗാ, തംവിചാരഭാവതോതി അത്ഥോ. സാധാരണാസാധാരണധമ്മവിഭാഗതോതി പഹാനേകട്ഠസഹജേകട്ഠതാദിസാമഞ്ഞേന യേ ധമ്മാ യേസം ധമ്മാനം നാമവത്ഥാദിനാ സാധാരണാ തബ്ബിധുരതായ അസാധാരണാ ച, തംവിഭാഗതോ ദുവിധന്തി അത്ഥോ.
Tattha sāsanapariyeṭṭhibhāvatoti sakalaṃ nettippakaraṇaṃ sikkhattayasaṅgahassa navaṅgassa satthusāsanassa atthasaṃvaṇṇanābhāvato. Ariyamaggasampādanatoti dassanabhūmibhāvanābhūmisampādanato. Vimuttirasatoti sāsanassa amatapariyosānattā vuttaṃ. Byañjanatthavicārabhāvatoti hārabyañjanapadakammanayānaṃ byañjanavicārattā atthapadaatthanayānaṃ atthavicārattā vuttaṃ. Saṅgahavibhāgabhāvo parato āvi bhavissati. Dhammavinayatthasaṃvaṇṇanatoti sakalassāpi pariyattisāsanassa dhammavinayabhāvato vuttaṃ. Lakkhaṇalakkhiyabhāvatoti nettivacanassa lakkhaṇattā udāharaṇasuttānañca lakkhiyattā vuttaṃ. Sabhāgavisabhāganiddesatoti samānajātiyā dhammā sabhāgā, paṭipakkhā visabhāgā, taṃvicārabhāvatoti attho. Sādhāraṇāsādhāraṇadhammavibhāgatoti pahānekaṭṭhasahajekaṭṭhatādisāmaññena ye dhammā yesaṃ dhammānaṃ nāmavatthādinā sādhāraṇā tabbidhuratāya asādhāraṇā ca, taṃvibhāgato duvidhanti attho.
പുഗ്ഗലത്തയനിദ്ദേസതോതി ഉഗ്ഘടിതഞ്ഞുആദി പുഗ്ഗലത്തയനിദ്ദേസതോ. തിവിധകല്യാണവിഭാഗതോതി ആദികല്യാണാദിവിഭാഗതോ. മൂലഗീതിഅനുഗീതിസങ്ഗീതിഭേദതോതി പഠമം വചനം മൂലഗീതി, വുത്തസ്സേവ അത്ഥസ്സ സങ്ഗഹഗാഥാ അനുഗീതി, തംതംസുത്തത്ഥയോജനവസേന വിപ്പകിണ്ണസ്സ പകരണസ്സ സങ്ഗായനം സങ്ഗീതി, സാ ഥേരസ്സ പരതോ പവത്തിതാതി വേദിതബ്ബാ, ഏതാസം തിസ്സന്നം ഭേദതോ തിവിധന്തി അത്ഥോ. പഞ്ചക്ഖന്ധനിദ്ദേസതോതി രൂപാദിപഞ്ചക്ഖന്ധസീലാദിപഞ്ചധമ്മക്ഖന്ധനിദ്ദേസതോ പഞ്ചവിധന്തി അത്ഥോ. സുത്താധിട്ഠാനവിഭാഗതോതി ലോഭദോസമോഹാനം അലോഭാദോസാമോഹാനം കായവചീമനോകമ്മാനം സദ്ധാദിപഞ്ചിന്ദ്രിയാനഞ്ച വസേന ചുദ്ദസവിധസ്സ സുത്താധിട്ഠാനസ്സ വിഭാഗവചനതോ ചുദ്ദസവിധന്തി അത്ഥോ. സേസം സുവിഞ്ഞേയ്യന്തി ന പപഞ്ചിതം.
Puggalattayaniddesatoti ugghaṭitaññuādi puggalattayaniddesato. Tividhakalyāṇavibhāgatoti ādikalyāṇādivibhāgato. Mūlagītianugītisaṅgītibhedatoti paṭhamaṃ vacanaṃ mūlagīti, vuttasseva atthassa saṅgahagāthā anugīti, taṃtaṃsuttatthayojanavasena vippakiṇṇassa pakaraṇassa saṅgāyanaṃ saṅgīti, sā therassa parato pavattitāti veditabbā, etāsaṃ tissannaṃ bhedato tividhanti attho. Pañcakkhandhaniddesatoti rūpādipañcakkhandhasīlādipañcadhammakkhandhaniddesato pañcavidhanti attho. Suttādhiṭṭhānavibhāgatoti lobhadosamohānaṃ alobhādosāmohānaṃ kāyavacīmanokammānaṃ saddhādipañcindriyānañca vasena cuddasavidhassa suttādhiṭṭhānassa vibhāgavacanato cuddasavidhanti attho. Sesaṃ suviññeyyanti na papañcitaṃ.
Related texts:
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ഖുദ്ദകനികായ (ടീകാ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / നേത്തിപ്പകരണ-ടീകാ • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ഗന്ഥാരമ്ഭകഥാവണ്ണനാ • Ganthārambhakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ഖുദ്ദകനികായ (ടീകാ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / നേത്തിവിഭാവിനീ • Nettivibhāvinī / ഗന്ഥാരമ്ഭകഥാ • Ganthārambhakathā