Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / ஸாரத்த²தீ³பனீ-டீகா • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    நமோ தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ அரஹதோ ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ

    Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa

    வினயபிடகே

    Vinayapiṭake

    ஸாரத்த²தீ³பனீ-டீகா (பட²மோ பா⁴கோ³)

    Sāratthadīpanī-ṭīkā (paṭhamo bhāgo)

    க³ந்தா²ரம்ப⁴கதா²

    Ganthārambhakathā

    மஹாகாருணிகங் பு³த்³த⁴ங், த⁴ம்மஞ்ச விமலங் வரங்;

    Mahākāruṇikaṃ buddhaṃ, dhammañca vimalaṃ varaṃ;

    வந்தே³ அரியஸங்க⁴ஞ்ச, த³க்கி²ணெய்யங் நிரங்க³ணங்.

    Vande ariyasaṅghañca, dakkhiṇeyyaṃ niraṅgaṇaṃ.

    உளாரபுஞ்ஞதேஜேன, கத்வா ஸத்துவிமத்³த³னங்;

    Uḷārapuññatejena, katvā sattuvimaddanaṃ;

    பத்தரஜ்ஜாபி⁴ஸேகேன, ஸாஸனுஜ்ஜோதனத்தி²னா.

    Pattarajjābhisekena, sāsanujjotanatthinā.

    நிஸ்ஸாய ஸீஹளிந்தே³ன, யங் பரக்கமபா³ஹுனா;

    Nissāya sīhaḷindena, yaṃ parakkamabāhunā;

    கத்வா நிகாயஸாமக்³கி³ங், ஸாஸனங் ஸுவிஸோதி⁴தங்.

    Katvā nikāyasāmaggiṃ, sāsanaṃ suvisodhitaṃ.

    கஸ்ஸபங் தங் மஹாதே²ரங், ஸங்க⁴ஸ்ஸ பரிணாயகங்;

    Kassapaṃ taṃ mahātheraṃ, saṅghassa pariṇāyakaṃ;

    தீ³பஸ்மிங் தம்ப³பண்ணிம்ஹி, ஸாஸனோத³யகாரகங்.

    Dīpasmiṃ tambapaṇṇimhi, sāsanodayakārakaṃ.

    படிபத்திபராதீ⁴னங், ஸதா³ரஞ்ஞனிவாஸினங்;

    Paṭipattiparādhīnaṃ, sadāraññanivāsinaṃ;

    பாகடங் க³க³னே சந்த³-மண்ட³லங் விய ஸாஸனே.

    Pākaṭaṃ gagane canda-maṇḍalaṃ viya sāsane.

    ஸங்க⁴ஸ்ஸ பிதரங் வந்தே³, வினயே ஸுவிஸாரத³ங்;

    Saṅghassa pitaraṃ vande, vinaye suvisāradaṃ;

    யங் நிஸ்ஸாய வஸந்தோஹங், வுத்³தி⁴ப்பத்தொஸ்மி ஸாஸனே.

    Yaṃ nissāya vasantohaṃ, vuddhippattosmi sāsane.

    அனுதே²ரங் மஹாபுஞ்ஞங், ஸுமேத⁴ங் ஸுதிவிஸ்ஸுதங்;

    Anutheraṃ mahāpuññaṃ, sumedhaṃ sutivissutaṃ;

    அவிக²ண்டி³தஸீலாதி³-பரிஸுத்³த⁴கு³ணோத³யங்.

    Avikhaṇḍitasīlādi-parisuddhaguṇodayaṃ.

    ப³ஹுஸ்ஸுதங் ஸதிமந்தங், த³ந்தங் ஸந்தங் ஸமாஹிதங்;

    Bahussutaṃ satimantaṃ, dantaṃ santaṃ samāhitaṃ;

    நமாமி ஸிரஸா தீ⁴ரங், க³ருங் மே க³ணவாசகங்.

    Namāmi sirasā dhīraṃ, garuṃ me gaṇavācakaṃ.

    ஆக³தாக³மதக்கேஸு , ஸத்³த³ஸத்த²னயஞ்ஞுஸு;

    Āgatāgamatakkesu , saddasatthanayaññusu;

    யஸ்ஸந்தேவாஸிபி⁴க்கூ²ஸு, ஸாஸனங் ஸுப்பதிட்டி²தங்.

    Yassantevāsibhikkhūsu, sāsanaṃ suppatiṭṭhitaṃ.

    வினயட்ட²கதா²யாஹங், லீனஸாரத்த²தீ³பனிங்;

    Vinayaṭṭhakathāyāhaṃ, līnasāratthadīpaniṃ;

    கரிஸ்ஸாமி ஸுவிஞ்ஞெய்யங், பரிபுண்ணமனாகுலங்.

    Karissāmi suviññeyyaṃ, paripuṇṇamanākulaṃ.

    போராணேஹி கதங் யங் து, லீனத்த²ஸ்ஸ பகாஸனங்;

    Porāṇehi kataṃ yaṃ tu, līnatthassa pakāsanaṃ;

    ந தங் ஸப்³ப³த்த² பி⁴க்கூ²னங், அத்த²ங் ஸாதே⁴தி ஸப்³ப³ஸோ.

    Na taṃ sabbattha bhikkhūnaṃ, atthaṃ sādheti sabbaso.

    து³விஞ்ஞெய்யஸபா⁴வாய, ஸீஹளாய நிருத்தியா;

    Duviññeyyasabhāvāya, sīhaḷāya niruttiyā;

    க³ண்டி²பதெ³ஸ்வனேகேஸு, லிகி²தங் கிஞ்சி கத்த²சி.

    Gaṇṭhipadesvanekesu, likhitaṃ kiñci katthaci.

    மாக³தி⁴காய பா⁴ஸாய, ஆரபி⁴த்வாபி கேனசி;

    Māgadhikāya bhāsāya, ārabhitvāpi kenaci;

    பா⁴ஸந்தரேஹி ஸம்மிஸ்ஸங், லிகி²தங் கிஞ்சிதே³வ ச.

    Bhāsantarehi sammissaṃ, likhitaṃ kiñcideva ca.

    அஸாரக³ந்த²பா⁴ரோபி, தத்தே²வ ப³ஹு தி³ஸ்ஸதி;

    Asāraganthabhāropi, tattheva bahu dissati;

    ஆகுலஞ்ச கதங் யத்த², ஸுவிஞ்ஞெய்யம்பி அத்த²தோ.

    Ākulañca kataṃ yattha, suviññeyyampi atthato.

    ததோ அபரிபுண்ணேன, தாதி³ஸேனெத்த² ஸப்³ப³ஸோ;

    Tato aparipuṇṇena, tādisenettha sabbaso;

    கத²மத்த²ங் விஜானந்தி, நானாதே³ஸனிவாஸினோ.

    Kathamatthaṃ vijānanti, nānādesanivāsino.

    பா⁴ஸந்தரங் ததோ ஹித்வா, ஸாரமாதா³ய ஸப்³ப³ஸோ;

    Bhāsantaraṃ tato hitvā, sāramādāya sabbaso;

    அனாகுலங் கரிஸ்ஸாமி, பரிபுண்ணவினிச்ச²யந்தி.

    Anākulaṃ karissāmi, paripuṇṇavinicchayanti.

    க³ந்தா²ரம்ப⁴கதா²வண்ணனா

    Ganthārambhakathāvaṇṇanā

    வினயஸங்வண்ணனாரம்பே⁴ ரதனத்தயங் நமஸ்ஸிதுகாமோ தஸ்ஸ விஸிட்ட²கு³ணயோக³ஸந்த³ஸ்ஸனத்த²ங் ‘‘யோ கப்பகோடீஹிபீ’’திஆதி³மாஹ. விஸிட்ட²கு³ணயோகே³ன ஹி வந்த³னாரஹபா⁴வோ, வந்த³னாரஹே ச கதா வந்த³னா யதா²தி⁴ப்பேதமத்த²ங் ஸாதே⁴தி. எத்த² ச ஸங்வண்ணனாரம்பே⁴ ரதனத்தயபணாமகரணப்பயோஜனங் தத்த² தத்த² ப³ஹுதா⁴ பபஞ்செந்தி ஆசரியா. ததா² ஹி வண்ணயந்தி –

    Vinayasaṃvaṇṇanārambhe ratanattayaṃ namassitukāmo tassa visiṭṭhaguṇayogasandassanatthaṃ ‘‘yo kappakoṭīhipī’’tiādimāha. Visiṭṭhaguṇayogena hi vandanārahabhāvo, vandanārahe ca katā vandanā yathādhippetamatthaṃ sādheti. Ettha ca saṃvaṇṇanārambhe ratanattayapaṇāmakaraṇappayojanaṃ tattha tattha bahudhā papañcenti ācariyā. Tathā hi vaṇṇayanti –

    ‘‘ஸங்வண்ணனாரம்பே⁴ ரதனத்தயவந்த³னா ஸங்வண்ணேதப்³ப³ஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸ பப⁴வனிஸ்ஸயவிஸுத்³தி⁴படிவேத³னத்த²ங், தங் பன த⁴ம்மஸங்வண்ணனாஸு விஞ்ஞூனங் ப³ஹுமானுப்பாத³னத்த²ங், தங் ஸம்மதே³வ தேஸங் உக்³க³ஹணதா⁴ரணாதி³க்கமலத்³த⁴ப்³பா³ய ஸம்மாபடிபத்தியா ஸப்³ப³ஹிதஸுக²னிப்பா²த³னத்த²ங். அத² வா மங்க³லபா⁴வதோ , ஸப்³ப³கிரியாஸு புப்³ப³கிச்சபா⁴வதோ, பண்டி³தேஹி ஸமாசரிதபா⁴வதோ, ஆயதிங் பரேஸங் தி³ட்டா²னுக³திஆபஜ்ஜனதோ ச ஸங்வண்ணனாயங் ரதனத்தயபணாமகிரியா’’தி.

    ‘‘Saṃvaṇṇanārambhe ratanattayavandanā saṃvaṇṇetabbassa dhammassa pabhavanissayavisuddhipaṭivedanatthaṃ, taṃ pana dhammasaṃvaṇṇanāsu viññūnaṃ bahumānuppādanatthaṃ, taṃ sammadeva tesaṃ uggahaṇadhāraṇādikkamaladdhabbāya sammāpaṭipattiyā sabbahitasukhanipphādanatthaṃ. Atha vā maṅgalabhāvato , sabbakiriyāsu pubbakiccabhāvato, paṇḍitehi samācaritabhāvato, āyatiṃ paresaṃ diṭṭhānugatiāpajjanato ca saṃvaṇṇanāyaṃ ratanattayapaṇāmakiriyā’’ti.

    மயங் பன இதா⁴தி⁴ப்பேதமேவ பயோஜனங் த³ஸ்ஸயிஸ்ஸாம. தஸ்மா ஸங்வண்ணனாரம்பே⁴ ரதனத்தயபணாமகரணங் யதா²படிஞ்ஞாதஸங்வண்ணனாய அனந்தராயேன பரிஸமாபனத்த²ந்தி வேதி³தப்³ப³ங். இத³மேவ ஹி பயோஜனங் ஆசரியேன இதா⁴தி⁴ப்பேதங். ததா² ஹி வக்க²தி –

    Mayaṃ pana idhādhippetameva payojanaṃ dassayissāma. Tasmā saṃvaṇṇanārambhe ratanattayapaṇāmakaraṇaṃ yathāpaṭiññātasaṃvaṇṇanāya anantarāyena parisamāpanatthanti veditabbaṃ. Idameva hi payojanaṃ ācariyena idhādhippetaṃ. Tathā hi vakkhati –

    ‘‘இச்சேவமச்சந்தனமஸ்ஸனெய்யங் ,

    ‘‘Iccevamaccantanamassaneyyaṃ ,

    நமஸ்ஸமானோ ரதனத்தயங் யங்;

    Namassamāno ratanattayaṃ yaṃ;

    புஞ்ஞாபி⁴ஸந்த³ங் விபுலங் அலத்த²ங்,

    Puññābhisandaṃ vipulaṃ alatthaṃ,

    தஸ்ஸானுபா⁴வேன ஹதந்தராயோ’’தி.

    Tassānubhāvena hatantarāyo’’ti.

    ரதனத்தயபணாமகரணேன செத்த² யதா²படிஞ்ஞாதஸங்வண்ணனாய அனந்தராயேன பரிஸமாபனங் ரதனத்தயபூஜாய பஞ்ஞாபாடவபா⁴வதோ, தாய பஞ்ஞாபாடவஞ்ச ராகா³தி³மலவித⁴மனதோ. வுத்தஞ்ஹேதங் –

    Ratanattayapaṇāmakaraṇena cettha yathāpaṭiññātasaṃvaṇṇanāya anantarāyena parisamāpanaṃ ratanattayapūjāya paññāpāṭavabhāvato, tāya paññāpāṭavañca rāgādimalavidhamanato. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘யஸ்மிங், மஹானாம, ஸமயே அரியஸாவகோ ததா²க³தங் அனுஸ்ஸரதி, நேவஸ்ஸ தஸ்மிங் ஸமயே ராக³பரியுட்டி²தங் சித்தங் ஹோதி, ந தோ³ஸபரியுட்டி²தங் சித்தங் ஹோதி, ந மோஹபரியுட்டி²தங் சித்தங் ஹோதி, உஜுக³தமேவஸ்ஸ தஸ்மிங் ஸமயே சித்தங் ஹோதீ’’திஆதி³ (அ॰ நி॰ 11.11).

    ‘‘Yasmiṃ, mahānāma, samaye ariyasāvako tathāgataṃ anussarati, nevassa tasmiṃ samaye rāgapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na dosapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na mohapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, ujugatamevassa tasmiṃ samaye cittaṃ hotī’’tiādi (a. ni. 11.11).

    தஸ்மா ரதனத்தயபூஜனேன விக்கா²லிதமலாய பஞ்ஞாய பாடவஸித்³தி⁴.

    Tasmā ratanattayapūjanena vikkhālitamalāya paññāya pāṭavasiddhi.

    அத² வா ரதனத்தயபூஜனஸ்ஸ பஞ்ஞாபத³ட்டா²னஸமாதி⁴ஹேதுத்தா பஞ்ஞாபாடவங். வுத்தஞ்ஹி தஸ்ஸ ஸமாதி⁴ஹேதுத்தங் –

    Atha vā ratanattayapūjanassa paññāpadaṭṭhānasamādhihetuttā paññāpāṭavaṃ. Vuttañhi tassa samādhihetuttaṃ –

    ‘‘ஏவங் உஜுக³தசித்தோ கோ², மஹானாம, அரியஸாவகோ லப⁴தி அத்த²வேத³ங், லப⁴தி த⁴ம்மவேத³ங், லப⁴தி த⁴ம்மூபஸங்ஹிதங் பாமோஜ்ஜங், பமுதி³தஸ்ஸ பீதி ஜாயதி, பீதிமனஸ்ஸ காயோ பஸ்ஸம்ப⁴தி, பஸ்ஸத்³த⁴காயோ ஸுக²ங் வேதி³யதி, ஸுகி²னோ சித்தங் ஸமாதி⁴யதீ’’தி (அ॰ நி॰ 11.11.).

    ‘‘Evaṃ ujugatacitto kho, mahānāma, ariyasāvako labhati atthavedaṃ, labhati dhammavedaṃ, labhati dhammūpasaṃhitaṃ pāmojjaṃ, pamuditassa pīti jāyati, pītimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaṃ vediyati, sukhino cittaṃ samādhiyatī’’ti (a. ni. 11.11.).

    ஸமாதி⁴ஸ்ஸ ச பஞ்ஞாய பத³ட்டா²னபா⁴வோ வுத்தோயேவ ‘‘ஸமாஹிதோ யதா²பூ⁴தங் பஜானாதீ’’தி (ஸங்॰ நி॰ 4.99; மி॰ ப॰ 2.1.14). ததோ ஏவங் படுபூ⁴தாய பஞ்ஞாய படிஞ்ஞாமஹத்தகதங் கே²த³மபி⁴பு⁴ய்ய அனந்தராயேன ஸங்வண்ணனங் ஸமாபயிஸ்ஸதி. தேன வுத்தங் ‘‘அனந்தராயேன பரிஸமாபனத்த²’’ந்தி.

    Samādhissa ca paññāya padaṭṭhānabhāvo vuttoyeva ‘‘samāhito yathābhūtaṃ pajānātī’’ti (saṃ. ni. 4.99; mi. pa. 2.1.14). Tato evaṃ paṭubhūtāya paññāya paṭiññāmahattakataṃ khedamabhibhuyya anantarāyena saṃvaṇṇanaṃ samāpayissati. Tena vuttaṃ ‘‘anantarāyena parisamāpanattha’’nti.

    அத² வா ரதனத்தயபூஜாய ஆயுவண்ணஸுக²ப³லவட்³ட⁴னதோ அனந்தராயேன பரிஸமாபனங் வேதி³தப்³ப³ங். ரதனத்தயபணாமேன ஹி ஆயுவண்ணஸுக²ப³லானி வட்³ட⁴ந்தி. வுத்தஞ்ஹேதங் –

    Atha vā ratanattayapūjāya āyuvaṇṇasukhabalavaḍḍhanato anantarāyena parisamāpanaṃ veditabbaṃ. Ratanattayapaṇāmena hi āyuvaṇṇasukhabalāni vaḍḍhanti. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘அபி⁴வாத³னஸீலிஸ்ஸ , நிச்சங் வுட்³டா⁴பசாயினோ;

    ‘‘Abhivādanasīlissa , niccaṃ vuḍḍhāpacāyino;

    சத்தாரோ த⁴ம்மா வட்³ட⁴ந்தி, ஆயு வண்ணோ ஸுக²ங் ப³ல’’ந்தி. (த⁴॰ ப॰ 109);

    Cattāro dhammā vaḍḍhanti, āyu vaṇṇo sukhaṃ bala’’nti. (dha. pa. 109);

    ததோ ஆயுவண்ணஸுக²ப³லவுட்³டி⁴யா ஹோதேவ காரியனிட்டா²னமிதி வுத்தங் ‘‘அனந்தராயேன பரிஸமாபனத்த²’’ந்தி.

    Tato āyuvaṇṇasukhabalavuḍḍhiyā hoteva kāriyaniṭṭhānamiti vuttaṃ ‘‘anantarāyena parisamāpanattha’’nti.

    அத² வா ரதனத்தயகா³ரவஸ்ஸ படிபா⁴னாபரிஹானாவஹத்தா. அபரிஹானாவஹஞ்ஹி தீஸுபி ரதனேஸு கா³ரவங். வுத்தஞ்ஹேதங் –

    Atha vā ratanattayagāravassa paṭibhānāparihānāvahattā. Aparihānāvahañhi tīsupi ratanesu gāravaṃ. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘ஸத்திமே, பி⁴க்க²வே, அபரிஹானியா த⁴ம்மா. கதமே ஸத்த? ஸத்து²கா³ரவதா த⁴ம்மகா³ரவதா ஸங்க⁴கா³ரவதா ஸிக்கா²கா³ரவதா ஸமாதி⁴கா³ரவதா கல்யாணமித்ததா ஸோவசஸ்ஸதா’’தி (அ॰ நி॰ 7.34).

    ‘‘Sattime, bhikkhave, aparihāniyā dhammā. Katame satta? Satthugāravatā dhammagāravatā saṅghagāravatā sikkhāgāravatā samādhigāravatā kalyāṇamittatā sovacassatā’’ti (a. ni. 7.34).

    ஹோதேவ ச ததோ படிபா⁴னாபரிஹானேன யதா²படிஞ்ஞாதபரிஸமாபனங்.

    Hoteva ca tato paṭibhānāparihānena yathāpaṭiññātaparisamāpanaṃ.

    அத² வா பஸாத³வத்தூ²ஸு பூஜாய புஞ்ஞாதிஸயபா⁴வதோ. வுத்தஞ்ஹி தஸ்ஸ புஞ்ஞாதிஸயத்தங் –

    Atha vā pasādavatthūsu pūjāya puññātisayabhāvato. Vuttañhi tassa puññātisayattaṃ –

    ‘‘பூஜாரஹே பூஜயதோ, பு³த்³தே⁴ யதி³வ ஸாவகே;

    ‘‘Pūjārahe pūjayato, buddhe yadiva sāvake;

    பபஞ்சஸமதிக்கந்தே, திண்ணஸோகபரித்³த³வே.

    Papañcasamatikkante, tiṇṇasokapariddave.

    ‘‘தே தாதி³ஸே பூஜயதோ, நிப்³பு³தே அகுதோப⁴யே;

    ‘‘Te tādise pūjayato, nibbute akutobhaye;

    ந ஸக்கா புஞ்ஞங் ஸங்கா²துங், இமெத்தமபி கேனசீ’’தி. (த⁴॰ ப॰ 195-196; அப॰ தே²ர 1.10.1-2);

    Na sakkā puññaṃ saṅkhātuṃ, imettamapi kenacī’’ti. (dha. pa. 195-196; apa. thera 1.10.1-2);

    புஞ்ஞாதிஸயோ ச யதா²தி⁴ப்பேதபரிஸமாபனுபாயோ. யதா²ஹ –

    Puññātisayo ca yathādhippetaparisamāpanupāyo. Yathāha –

    ‘‘ஏஸ தே³வமனுஸ்ஸானங், ஸப்³ப³காமத³தோ³ நிதி⁴;

    ‘‘Esa devamanussānaṃ, sabbakāmadado nidhi;

    யங் யதே³வாபி⁴பத்தெ²ந்தி, ஸப்³ப³மேதேன லப்³ப⁴தீ’’தி. (கு²॰ பா॰ 8.10);

    Yaṃ yadevābhipatthenti, sabbametena labbhatī’’ti. (khu. pā. 8.10);

    உபாயேஸு ச படிபன்னஸ்ஸ ஹோதேவ காரியனிட்டா²னங். ரதனத்தயபூஜா ஹி நிரதிஸயபுஞ்ஞக்கெ²த்தஸங்பு³த்³தி⁴யா அபரிமெய்யப்பப⁴வோ புஞ்ஞாதிஸயோதி ப³ஹுவித⁴ந்தராயேபி லோகஸன்னிவாஸே அந்தராயனிப³ந்த⁴னஸகலஸங்கிலேஸவித்³த⁴ங்ஸனாய பஹோதி, ப⁴யாதி³உபத்³த³வஞ்ச நிவாரேதி. தஸ்மா ஸுவுத்தங் ‘‘ஸங்வண்ணனாரம்பே⁴ ரதனத்தயபணாமகரணங் யதா²படிஞ்ஞாதஸங்வண்ணனாய அனந்தராயேன பரிஸமாபனத்த²ந்தி வேதி³தப்³ப³’’ந்தி.

    Upāyesu ca paṭipannassa hoteva kāriyaniṭṭhānaṃ. Ratanattayapūjā hi niratisayapuññakkhettasaṃbuddhiyā aparimeyyappabhavo puññātisayoti bahuvidhantarāyepi lokasannivāse antarāyanibandhanasakalasaṃkilesaviddhaṃsanāya pahoti, bhayādiupaddavañca nivāreti. Tasmā suvuttaṃ ‘‘saṃvaṇṇanārambhe ratanattayapaṇāmakaraṇaṃ yathāpaṭiññātasaṃvaṇṇanāya anantarāyena parisamāpanatthanti veditabba’’nti.

    ஏவங் பன ஸப்பயோஜனங் ரதனத்தயவந்த³னங் கத்துகாமோ பட²மங் தாவ ப⁴க³வதோ வந்த³னங் காதுங் தம்மூலகத்தா ஸேஸரதனானங் ‘‘யோ கப்ப…பே॰… மஹாகாருணிகஸ்ஸ தஸ்ஸா’’தி ஆஹ. எத்த² பன யஸ்ஸா தே³ஸனாய ஸங்வண்ணனங் கத்துகாமோ, ஸா யஸ்மா கருணாப்பதா⁴னா, ந ஸுத்தந்ததே³ஸனா விய கருணாபஞ்ஞாப்பதா⁴னா, நாபி அபி⁴த⁴ம்மதே³ஸனா விய பஞ்ஞாப்பதா⁴னா, தஸ்மா கருணாப்பதா⁴னமேவ ப⁴க³வதோ தோ²மனங் ஆரத்³த⁴ங். ஏஸா ஹி ஆசரியஸ்ஸ பகதி, யதி³த³ங் ஆரம்பா⁴னுரூபதோ²மனா. தேனேவ ஸுத்தந்ததே³ஸனாய ஸங்வண்ணனாரம்பே⁴ ‘‘கருணாஸீதலஹத³யங், பஞ்ஞாபஜ்ஜோதவிஹதமோஹதம’’ந்தி கருணாபஞ்ஞாப்பதா⁴னங், அபி⁴த⁴ம்மதே³ஸனாய ஸங்வண்ணனாரம்பே⁴ ‘‘கருணா விய ஸத்தேஸு, பஞ்ஞா யஸ்ஸ மஹேஸினோ’’தி பஞ்ஞாப்பதா⁴னஞ்ச தோ²மனங் ஆரத்³த⁴ங். கருணாபஞ்ஞாப்பதா⁴னா ஹி ஸுத்தந்ததே³ஸனா தேஸங் தேஸங் ஸத்தானங் ஆஸயானுஸயாதி⁴முத்திசரியாதி³பே⁴த³பரிச்சி²ந்த³னஸமத்தா²ய பஞ்ஞாய ஸத்தேஸு ச மஹாகருணாய தத்த² ஸாதிஸயப்பவத்திதோ. ஸுத்தந்ததே³ஸனாய ஹி மஹாகருணாஸமாபத்திப³ஹுலோ வேனெய்யஸந்தானேஸு தத³ஜ்ஜா²ஸயானுலோமேன க³ம்பீ⁴ரமத்த²பத³ங் பதிட்டா²பேஸி. அபி⁴த⁴ம்மதே³ஸனா ச கேவலங் பஞ்ஞாப்பதா⁴னா பரமத்த²த⁴ம்மானங் யதா²ஸபா⁴வபடிவேத⁴ஸமத்தா²ய பஞ்ஞாய தத்த² ஸாதிஸயப்பவத்திதோ.

    Evaṃ pana sappayojanaṃ ratanattayavandanaṃ kattukāmo paṭhamaṃ tāva bhagavato vandanaṃ kātuṃ tammūlakattā sesaratanānaṃ ‘‘yo kappa…pe… mahākāruṇikassa tassā’’ti āha. Ettha pana yassā desanāya saṃvaṇṇanaṃ kattukāmo, sā yasmā karuṇāppadhānā, na suttantadesanā viya karuṇāpaññāppadhānā, nāpi abhidhammadesanā viya paññāppadhānā, tasmā karuṇāppadhānameva bhagavato thomanaṃ āraddhaṃ. Esā hi ācariyassa pakati, yadidaṃ ārambhānurūpathomanā. Teneva suttantadesanāya saṃvaṇṇanārambhe ‘‘karuṇāsītalahadayaṃ, paññāpajjotavihatamohatama’’nti karuṇāpaññāppadhānaṃ, abhidhammadesanāya saṃvaṇṇanārambhe ‘‘karuṇā viya sattesu, paññā yassa mahesino’’ti paññāppadhānañca thomanaṃ āraddhaṃ. Karuṇāpaññāppadhānā hi suttantadesanā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ āsayānusayādhimutticariyādibhedaparicchindanasamatthāya paññāya sattesu ca mahākaruṇāya tattha sātisayappavattito. Suttantadesanāya hi mahākaruṇāsamāpattibahulo veneyyasantānesu tadajjhāsayānulomena gambhīramatthapadaṃ patiṭṭhāpesi. Abhidhammadesanā ca kevalaṃ paññāppadhānā paramatthadhammānaṃ yathāsabhāvapaṭivedhasamatthāya paññāya tattha sātisayappavattito.

    வினயதே³ஸனா பன ஆஸயாதி³னிரபெக்க²ங் கேவலங் கருணாய பாகதிகஸத்தேனபி அஸோதப்³பா³ரஹங் ஸுணந்தோ அபுச்சி²தப்³பா³ரஹங் புச்ச²ந்தோ அவத்தப்³பா³ரஹஞ்ச வத³ந்தோ ப⁴க³வா ஸிக்கா²பத³ங் பஞ்ஞபேஸீதி கருணாப்பதா⁴னா. ததா² ஹி உக்கங்ஸபரியந்தக³தஹிரொத்தப்போபி ப⁴க³வா லோகியஸாது⁴ஜனேஹிபி பரிஹரிதப்³பா³னி ‘‘ஸிக²ரணீஸீ’’திஆதீ³னி வசனானி யதா²பராத⁴ஞ்ச க³ரஹவசனானி வினயபிடகதே³ஸனாய மஹாகருணாஸஞ்சோதி³தமானஸோ மஹாபரிஸமஜ்ஜே² அபா⁴ஸி, தங்தங்ஸிக்கா²பத³பஞ்ஞத்திகாரணாபெக்கா²ய வேரஞ்ஜாதீ³ஸு ஸாரீரிகஞ்ச கே²த³மனுபோ⁴ஸி. தஸ்மா கிஞ்சாபி பூ⁴மந்தரபச்சயாகாரஸமயந்தரகதா²னங் விய வினயபஞ்ஞத்தியாபி ஸமுட்டா²பிகா பஞ்ஞா அனஞ்ஞஸாதா⁴ரணதாய அதிஸயகிச்சவதீ, கருணாய கிச்சங் பன ததோபி அதி⁴கந்தி கருணாப்பதா⁴னா வினயதே³ஸனா. கருணாப்³யாபாராதி⁴கதாய ஹி தே³ஸனாய கருணாப்பதா⁴னதா. தஸ்மா ஆரம்பா⁴னுரூபங் கருணாப்பதா⁴னமேவ எத்த² தோ²மனங் கதந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.

    Vinayadesanā pana āsayādinirapekkhaṃ kevalaṃ karuṇāya pākatikasattenapi asotabbārahaṃ suṇanto apucchitabbārahaṃ pucchanto avattabbārahañca vadanto bhagavā sikkhāpadaṃ paññapesīti karuṇāppadhānā. Tathā hi ukkaṃsapariyantagatahirottappopi bhagavā lokiyasādhujanehipi pariharitabbāni ‘‘sikharaṇīsī’’tiādīni vacanāni yathāparādhañca garahavacanāni vinayapiṭakadesanāya mahākaruṇāsañcoditamānaso mahāparisamajjhe abhāsi, taṃtaṃsikkhāpadapaññattikāraṇāpekkhāya verañjādīsu sārīrikañca khedamanubhosi. Tasmā kiñcāpi bhūmantarapaccayākārasamayantarakathānaṃ viya vinayapaññattiyāpi samuṭṭhāpikā paññā anaññasādhāraṇatāya atisayakiccavatī, karuṇāya kiccaṃ pana tatopi adhikanti karuṇāppadhānā vinayadesanā. Karuṇābyāpārādhikatāya hi desanāya karuṇāppadhānatā. Tasmā ārambhānurūpaṃ karuṇāppadhānameva ettha thomanaṃ katanti veditabbaṃ.

    கருணாக்³க³ஹணேன ச அபரிமெய்யப்பபா⁴வா ஸப்³பே³பி பு³த்³த⁴கு³ணா ஸங்க³ஹிதாதி த³ட்ட²ப்³பா³ தங்மூலகத்தா ஸேஸபு³த்³த⁴கு³ணானங். மஹாகருணாய வா ச²ஸு அஸாதா⁴ரணஞாணேஸு அஞ்ஞதரத்தா தங்ஸஹசரிதஸேஸாஸாதா⁴ரணஞாணானம்பி க³ஹணஸப்³பா⁴வதோ ஸப்³பே³பி பு³த்³த⁴கு³ணா நயதோ த³ஸ்ஸிதாவ ஹொந்தி. ஏஸோயேவ ஹி நிரவஸேஸதோ பு³த்³த⁴கு³ணானங் த³ஸ்ஸனுபாயோ யதி³த³ங் நயக்³கா³ஹோ. அஞ்ஞதா² கோ நாம ஸமத்தோ² ப⁴க³வதோ கு³ணே அனுபத³ங் நிரவஸேஸதோ த³ஸ்ஸேதுங். தேனேவாஹ –

    Karuṇāggahaṇena ca aparimeyyappabhāvā sabbepi buddhaguṇā saṅgahitāti daṭṭhabbā taṃmūlakattā sesabuddhaguṇānaṃ. Mahākaruṇāya vā chasu asādhāraṇañāṇesu aññatarattā taṃsahacaritasesāsādhāraṇañāṇānampi gahaṇasabbhāvato sabbepi buddhaguṇā nayato dassitāva honti. Esoyeva hi niravasesato buddhaguṇānaṃ dassanupāyo yadidaṃ nayaggāho. Aññathā ko nāma samattho bhagavato guṇe anupadaṃ niravasesato dassetuṃ. Tenevāha –

    ‘‘பு³த்³தோ⁴பி பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴ணெய்ய வண்ணங்,

    ‘‘Buddhopi buddhassa bhaṇeyya vaṇṇaṃ,

    கப்பம்பி சே அஞ்ஞமபா⁴ஸமானோ;

    Kappampi ce aññamabhāsamāno;

    கீ²யேத² கப்போ சிரதீ³க⁴மந்தரே,

    Khīyetha kappo ciradīghamantare,

    வண்ணோ ந கீ²யேத² ததா²க³தஸ்ஸா’’தி. (தீ³॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.304; 3.141; ம॰ நி॰ அட்ட²॰ 2.425);

    Vaṇṇo na khīyetha tathāgatassā’’ti. (dī. ni. aṭṭha. 1.304; 3.141; ma. ni. aṭṭha. 2.425);

    தேனேவ ச ஆயஸ்மதா ஸாரிபுத்தத்தே²ரேனபி பு³த்³த⁴கு³ணபரிச்சே²த³னங் பதிஅனுயுத்தேன ‘‘நோ ஹேதங், ப⁴ந்தே’’தி படிக்கி²பித்வா ‘‘அபிச மே, ப⁴ந்தே, த⁴ம்மன்வயோ விதி³தோ’’தி (தீ³॰ நி॰ 2.146) வுத்தங். தஸ்மா ‘‘யோ கப்பகோடீஹிபீ’’திஆதி³னா கருணாமுகே²ன ஸங்கே²பதோ ஸகலஸப்³ப³ஞ்ஞுகு³ணேஹி ப⁴க³வந்தங் அபி⁴த்த²வீதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். அயமெத்த² ஸமுதா³யத்தோ².

    Teneva ca āyasmatā sāriputtattherenapi buddhaguṇaparicchedanaṃ patianuyuttena ‘‘no hetaṃ, bhante’’ti paṭikkhipitvā ‘‘apica me, bhante, dhammanvayo vidito’’ti (dī. ni. 2.146) vuttaṃ. Tasmā ‘‘yo kappakoṭīhipī’’tiādinā karuṇāmukhena saṅkhepato sakalasabbaññuguṇehi bhagavantaṃ abhitthavīti daṭṭhabbaṃ. Ayamettha samudāyattho.

    அயங் பன அவயவத்தோ² – யோதி அனியமவசனங். தஸ்ஸ ‘‘நாதோ²’’தி இமினா ஸம்ப³ந்தோ⁴. ‘‘கப்பகோடீஹிபீ’’திஆதி³னா பன யாய கருணாய ஸோ ‘‘மஹாகாருணிகோ’’தி வுச்சதி, தஸ்ஸா வஸேன கப்பகோடிக³ணனாயபி அப்பமெய்யங் காலங் லோகஹிதத்தா²ய அதிது³க்கரங் கரொந்தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ து³க்கா²னுப⁴வனங் த³ஸ்ஸேதி. கருணாய ப³லேனேவ ஹி ஸோ ப⁴க³வா ஹத்த²க³தம்பி நிப்³பா³னங் பஹாய ஸங்ஸாரபங்கே நிமுக்³க³ங் ஸத்தனிகாயங் ததோ ஸமுத்³த⁴ரணத்த²ங் சிந்தேதும்பி அஸக்குணெய்யங் நயனஜீவிதபுத்தப⁴ரியதா³னாதி³கங் அதிது³க்கரமகாஸி. கப்பகோடீஹிபி அப்பமெய்யங் காலந்தி கப்பகோடிக³ணனாயபி ‘‘எத்தகா கப்பகோடியோ’’தி பமேதுங் அஸக்குணெய்யங் காலங், கப்பகோடிக³ணனவஸேனபி பரிச்சி²ந்தி³துமஸக்குணெய்யத்தா அபரிச்சி²ன்னானி கப்பஸதஸஹஸ்ஸாதி⁴கானி சத்தாரி அஸங்க்²யெய்யானீதி வுத்தங் ஹோதி. கப்பகோடிவஸேனேவ ஹி ஸோ காலோ அப்பமெய்யோ, அஸங்க்²யெய்யவஸேன பன பரிச்சி²ன்னோயேவ. ‘‘கப்பகோடீஹிபீ’’தி அபிஸத்³தோ³ கப்பகோடிவஸேனபி தாவ பமேதுங் ந ஸக்கா, பகே³வ வஸ்ஸக³ணனாயாதி த³ஸ்ஸேதி. ‘‘அப்பமெய்யங் கால’’ந்தி அச்சந்தஸங்யோகே³ உபயோக³வசனங் ‘‘மாஸமதீ⁴தே, தி³வஸங் சரதீ’’திஆதீ³ஸு விய. கரொந்தோ அதிது³க்கரானீதி பஞ்சமஹாபரிச்சாகா³தீ³னி அதிது³க்கரானி கரொந்தோ. ஏவமதிது³க்கரானி கரொந்தோ கிங் விந்தீ³தி சே? கே²த³ங் க³தோ, காயிகங் கே²த³முபக³தோ, பரிஸ்ஸமங் பத்தோதி அத்தோ², து³க்க²மனுப⁴வீதி வுத்தங் ஹோதி. து³க்க²ஞ்ஹி கி²ஜ்ஜதி ஸஹிதுமஸக்குணெய்யந்தி ‘‘கே²தோ³’’தி வுச்சதி. லோகஹிதாயாதி ‘‘அனமதக்³கே³ ஸங்ஸாரே வட்டது³க்கே²ன அச்சந்தபீளிதங் ஸத்தலோகங் தம்ஹா து³க்க²தோ மோசெத்வா நிப்³பா³னஸுக²பா⁴கி³யங் கரிஸ்ஸாமீ’’தி ஏவங் ஸத்தலோகஸ்ஸ ஹிதகரணத்தா²யாதி அத்தோ². அஸ்ஸ ச ‘‘அதிது³க்கரானி கரொந்தோ’’தி இமினா ஸம்ப³ந்தோ⁴. லோகஹிதாய கே²த³ங் க³தோதி யோஜனாயபி நத்தி² தோ³ஸோ. மஹாக³ண்டி²பதே³பி ஹி ‘‘அதிது³க்கரானி கரொந்தோ கே²த³ங் க³தோ, கிமத்த²ந்தி சே? லோகஹிதாயா’’தி வுத்தங்.

    Ayaṃ pana avayavattho – yoti aniyamavacanaṃ. Tassa ‘‘nātho’’ti iminā sambandho. ‘‘Kappakoṭīhipī’’tiādinā pana yāya karuṇāya so ‘‘mahākāruṇiko’’ti vuccati, tassā vasena kappakoṭigaṇanāyapi appameyyaṃ kālaṃ lokahitatthāya atidukkaraṃ karontassa bhagavato dukkhānubhavanaṃ dasseti. Karuṇāya baleneva hi so bhagavā hatthagatampi nibbānaṃ pahāya saṃsārapaṅke nimuggaṃ sattanikāyaṃ tato samuddharaṇatthaṃ cintetumpi asakkuṇeyyaṃ nayanajīvitaputtabhariyadānādikaṃ atidukkaramakāsi. Kappakoṭīhipi appameyyaṃ kālanti kappakoṭigaṇanāyapi ‘‘ettakā kappakoṭiyo’’ti pametuṃ asakkuṇeyyaṃ kālaṃ, kappakoṭigaṇanavasenapi paricchinditumasakkuṇeyyattā aparicchinnāni kappasatasahassādhikāni cattāri asaṅkhyeyyānīti vuttaṃ hoti. Kappakoṭivaseneva hi so kālo appameyyo, asaṅkhyeyyavasena pana paricchinnoyeva. ‘‘Kappakoṭīhipī’’ti apisaddo kappakoṭivasenapi tāva pametuṃ na sakkā, pageva vassagaṇanāyāti dasseti. ‘‘Appameyyaṃ kāla’’nti accantasaṃyoge upayogavacanaṃ ‘‘māsamadhīte, divasaṃ caratī’’tiādīsu viya. Karonto atidukkarānīti pañcamahāpariccāgādīni atidukkarāni karonto. Evamatidukkarāni karonto kiṃ vindīti ce? Khedaṃ gato, kāyikaṃ khedamupagato, parissamaṃ pattoti attho, dukkhamanubhavīti vuttaṃ hoti. Dukkhañhi khijjati sahitumasakkuṇeyyanti ‘‘khedo’’ti vuccati. Lokahitāyāti ‘‘anamatagge saṃsāre vaṭṭadukkhena accantapīḷitaṃ sattalokaṃ tamhā dukkhato mocetvā nibbānasukhabhāgiyaṃ karissāmī’’ti evaṃ sattalokassa hitakaraṇatthāyāti attho. Assa ca ‘‘atidukkarāni karonto’’ti iminā sambandho. Lokahitāya khedaṃ gatoti yojanāyapi natthi doso. Mahāgaṇṭhipadepi hi ‘‘atidukkarāni karonto khedaṃ gato, kimatthanti ce? Lokahitāyā’’ti vuttaṃ.

    யங் பன ஏவங் யோஜனங் அஸம்பா⁴வெந்தேன கேனசி வுத்தங் ‘‘ந ஹி ப⁴க³வா லோகஹிதாய ஸங்ஸாரது³க்க²மனுப⁴வதி. ந ஹி கஸ்ஸசி து³க்கா²னுப⁴வனங் லோகஸ்ஸ உபகாரங் ஆவஹதீ’’தி, தங் தஸ்ஸ மதிமத்தங். ஏவங் யோஜனாயபி அதிது³க்கரானி கரொந்தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ து³க்கா²னுப⁴வனங் லோகஹிதகரணத்தா²யாதி அயமத்தோ² விஞ்ஞாயதி, ந து து³க்கா²னுப⁴வனேனேவ லோகஹிதஸித்³தீ⁴தி. பட²மங் வுத்தயோஜனாயபி ஹி ந து³க்கரகரணமத்தேன லோகஹிதஸித்³தி⁴. ந ஹி து³க்கரங் கரொந்தோ கஞ்சி ஸத்தங் மக்³க³ப²லாதீ³ஸு பதிட்டா²பேதி, அத² கோ² தாதி³ஸங் அதிது³க்கரங் கத்வா ஸப்³ப³ஞ்ஞுபா⁴வங் ஸச்சி²கத்வா நிய்யானிகத⁴ம்மதே³ஸனாய மக்³க³ப²லாதீ³ஸு ஸத்தே பதிட்டா²பெந்தோ லோகஸ்ஸ ஹிதங் ஸாதே⁴தி.

    Yaṃ pana evaṃ yojanaṃ asambhāventena kenaci vuttaṃ ‘‘na hi bhagavā lokahitāya saṃsāradukkhamanubhavati. Na hi kassaci dukkhānubhavanaṃ lokassa upakāraṃ āvahatī’’ti, taṃ tassa matimattaṃ. Evaṃ yojanāyapi atidukkarāni karontassa bhagavato dukkhānubhavanaṃ lokahitakaraṇatthāyāti ayamattho viññāyati, na tu dukkhānubhavaneneva lokahitasiddhīti. Paṭhamaṃ vuttayojanāyapi hi na dukkarakaraṇamattena lokahitasiddhi. Na hi dukkaraṃ karonto kañci sattaṃ maggaphalādīsu patiṭṭhāpeti, atha kho tādisaṃ atidukkaraṃ katvā sabbaññubhāvaṃ sacchikatvā niyyānikadhammadesanāya maggaphalādīsu satte patiṭṭhāpento lokassa hitaṃ sādheti.

    காமஞ்செத்த² ஸத்தஸங்கா²ரபா⁴ஜனவஸேன திவிதோ⁴ லோகோ, ஹிதகரணஸ்ஸ பன அதி⁴ப்பேதத்தா தங்விஸயஸ்ஸேவ ஸத்தலோகஸ்ஸ வஸேன அத்தோ² க³ஹேதப்³போ³. ஸோ ஹி லோகீயந்தி எத்த² புஞ்ஞபாபானி தங்விபாகோ சாதி ‘‘லோகோ’’தி வுச்சதி. கத்த²சி பன ‘‘ஸனராமரலோகக³ரு’’ந்திஆதீ³ஸு ஸமூஹத்தோ²பி லோகஸத்³தோ³ ஸமுதா³யவஸேன லோகீயதி பஞ்ஞாபீயதீதி. யங் பனெத்த² கேனசி வுத்தங் ‘‘இமினா ஸத்தலோகஞ்ச ஜாதிலோகஞ்ச ஸங்க³ண்ஹாதி, தஸ்மா தஸ்ஸ ஸத்தலோகஸ்ஸ இத⁴லோகபரலோகஹிதங், அதிக்கந்தபரலோகானங் வா உச்சி²ன்னலோகஸமுத³யானங் இத⁴ ஜாதிலோகே ஓகாஸலோகே வா தி³ட்ட²த⁴ம்மஸுக²விஹாரஸங்கா²தஞ்ச ஹிதங் ஸம்பிண்டெ³த்வா லோகஸ்ஸ, லோகானங், லோகே வா ஹிதந்தி ஸரூபேகஸேஸங் கத்வா லோகஹிதமிச்சேவாஹா’’தி, ந தங் ஸாரதோ பச்சேதப்³ப³ங் தி³ட்ட²த⁴ம்மஸுக²விஹாரஸங்க²ஆதஹிதஸ்ஸபி ஸத்தலோகவிஸயத்தா, ஸத்தலோகக்³க³ஹணேனேவ உச்சி²ன்னமூலானங் கீ²ணாஸவானம்பி ஸங்க³ஹிதத்தா.

    Kāmañcettha sattasaṅkhārabhājanavasena tividho loko, hitakaraṇassa pana adhippetattā taṃvisayasseva sattalokassa vasena attho gahetabbo. So hi lokīyanti ettha puññapāpāni taṃvipāko cāti ‘‘loko’’ti vuccati. Katthaci pana ‘‘sanarāmaralokagaru’’ntiādīsu samūhatthopi lokasaddo samudāyavasena lokīyati paññāpīyatīti. Yaṃ panettha kenaci vuttaṃ ‘‘iminā sattalokañca jātilokañca saṅgaṇhāti, tasmā tassa sattalokassa idhalokaparalokahitaṃ, atikkantaparalokānaṃ vā ucchinnalokasamudayānaṃ idha jātiloke okāsaloke vā diṭṭhadhammasukhavihārasaṅkhātañca hitaṃ sampiṇḍetvā lokassa, lokānaṃ, loke vā hitanti sarūpekasesaṃ katvā lokahitamiccevāhā’’ti, na taṃ sārato paccetabbaṃ diṭṭhadhammasukhavihārasaṅkhaātahitassapi sattalokavisayattā, sattalokaggahaṇeneva ucchinnamūlānaṃ khīṇāsavānampi saṅgahitattā.

    ஸப்³ப³த்த² ‘‘கேனசீ’’தி வுத்தே ‘‘வஜிரபு³த்³தி⁴டீகாகாரேனா’’தி க³ஹேதப்³ப³ங். ‘‘மஹாக³ண்டி²பதே³’’தி வா ‘‘மஜ்ஜி²மக³ண்டி²பதே³’’தி வா ‘‘சூளக³ண்டி²பதே³’’தி வா வுத்தே ‘‘ஸீஹளக³ண்டி²பதே³ஸூ’’தி க³ஹேதப்³ப³ங். கேவலங் ‘‘க³ண்டி²பதே³’’தி வுத்தே ‘‘மாக³த⁴பா⁴ஸாய லிகி²தே க³ண்டி²பதே³’’தி க³ஹேதப்³ப³ங்.

    Sabbattha ‘‘kenacī’’ti vutte ‘‘vajirabuddhiṭīkākārenā’’ti gahetabbaṃ. ‘‘Mahāgaṇṭhipade’’ti vā ‘‘majjhimagaṇṭhipade’’ti vā ‘‘cūḷagaṇṭhipade’’ti vā vutte ‘‘sīhaḷagaṇṭhipadesū’’ti gahetabbaṃ. Kevalaṃ ‘‘gaṇṭhipade’’ti vutte ‘‘māgadhabhāsāya likhite gaṇṭhipade’’ti gahetabbaṃ.

    நாதோ²தி லோகபடிஸரணோ, லோகஸாமீ லோகனாயகோதி வுத்தங் ஹோதி. ததா² ஹி ஸப்³பா³னத்த²பஅஹாரபுப்³ப³ங்க³மாய நிரவஸேஸஹிதஸுக²விதா⁴னதப்பராய நிரதிஸயாய பயோக³ஸம்பத்தியா ஸதே³வமனுஸ்ஸாய பஜாய அச்சந்துபகாரிதாய அபரிமிதனிருபமப்பபா⁴வகு³ணவிஸேஸஸமங்கி³தாய ச ஸப்³ப³ஸத்துத்தமோ ப⁴க³வா அபரிமாணாஸு லோகதா⁴தூஸு அபரிமாணானங் ஸத்தானங் ஏகபடிஸரணோ பதிட்டா². அத² வா நாத²தீதி நாதோ², வேனெய்யானங் ஹிதஸுக²ங் மெத்தாயனவஸேன ஆஸீஸதி பத்தே²தீதி அத்தோ². அத² வா நாத²தி வேனெய்யக³தே கிலேஸே உபதாபேதீதி அத்தோ², நாத²தீதி வா யாசதீதி அத்தோ². ப⁴க³வா ஹி ‘‘ஸாது⁴, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு² காலேன காலங் அத்தஸம்பத்திங் பச்சவெக்கெ²ய்யா’’திஆதி³னா (அ॰ நி॰ 8.7) ஸத்தானங் தங் தங் ஹிதபடிபத்திங் யாசித்வாபி கருணாய ஸமுஸ்ஸாஹிதோ தே தத்த² நியோஜேதி. பரமேன வா சித்திஸ்ஸரியேன ஸமன்னாக³தோ ஸப்³ப³ஸத்தே ஈஸதி அபி⁴ப⁴வதீதி பரமிஸ்ஸரோ ப⁴க³வா ‘‘நாதோ²’’தி வுச்சதி. ஸப்³போ³பி சாயமத்தோ² ஸத்³த³ஸத்தா²னுஸாரதோ வேதி³தப்³போ³.

    Nāthoti lokapaṭisaraṇo, lokasāmī lokanāyakoti vuttaṃ hoti. Tathā hi sabbānatthapaahārapubbaṅgamāya niravasesahitasukhavidhānatapparāya niratisayāya payogasampattiyā sadevamanussāya pajāya accantupakāritāya aparimitanirupamappabhāvaguṇavisesasamaṅgitāya ca sabbasattuttamo bhagavā aparimāṇāsu lokadhātūsu aparimāṇānaṃ sattānaṃ ekapaṭisaraṇo patiṭṭhā. Atha vā nāthatīti nātho, veneyyānaṃ hitasukhaṃ mettāyanavasena āsīsati patthetīti attho. Atha vā nāthati veneyyagate kilese upatāpetīti attho, nāthatīti vā yācatīti attho. Bhagavā hi ‘‘sādhu, bhikkhave, bhikkhu kālena kālaṃ attasampattiṃ paccavekkheyyā’’tiādinā (a. ni. 8.7) sattānaṃ taṃ taṃ hitapaṭipattiṃ yācitvāpi karuṇāya samussāhito te tattha niyojeti. Paramena vā cittissariyena samannāgato sabbasatte īsati abhibhavatīti paramissaro bhagavā ‘‘nātho’’ti vuccati. Sabbopi cāyamattho saddasatthānusārato veditabbo.

    மஹாகாருணிகஸ்ஸாதி யோ கருணாய கம்பிதஹத³யத்தா லோகஹிதத்த²ங் அதிது³க்கரகிரியாய அனேகப்பகாரங் தாதி³ஸங் ஸங்ஸாரது³க்க²மனுப⁴வித்வா ஆக³தோ, தஸ்ஸ மஹாகாருணிகஸ்ஸாதி அத்தோ². தத்த² கிரதீதி கருணா, பரது³க்க²ங் விக்கி²பதி அபனேதீதி அத்தோ². து³க்கி²தேஸு வா கிரீயதி பஸாரீயதீதி கருணா. அத² வா கிணாதீதி கருணா, பரது³க்கே² ஸதி காருணிகங் ஹிங்ஸதி விபா³தே⁴தி, வினாஸேதி வா பரஸ்ஸ து³க்க²ந்தி அத்தோ². பரது³க்கே² ஸதி ஸாதூ⁴னங் கம்பனங் ஹத³யகே²த³ங் கரோதீதி வா கருணா. அத² வா கமிதி ஸுக²ங், தங் ருந்த⁴தீதி கருணா. ஏஸா ஹி பரது³க்கா²பனயனகாமதாலக்க²ணா அத்தஸுக²னிரபெக்க²தாய காருணிகானங் ஸுக²ங் ருந்த⁴தி விபா³தே⁴தீதி. கருணாய நியுத்தோதி காருணிகோ யதா² ‘‘தோ³வாரிகோ’’தி. யதா² ஹி த்³வாரட்டா²னதோ அஞ்ஞத்த² வத்தமானோபி த்³வாரபடிப³த்³த⁴ஜீவிகோ புரிஸோ த்³வாரானதிவத்தவுத்திதாய த்³வாரே நியுத்தோதி ‘‘தோ³வாரிகோ’’தி வுச்சதி, ஏவங் ப⁴க³வா மெத்தாதி³வஸேன கருணாவிஹாரதோ அஞ்ஞத்த² வத்தமானோபி கருணானதிவத்தவுத்திதாய கருணாய நியுத்தோதி ‘‘காருணிகோ’’தி வுச்சதி. மஹாபி⁴னீஹாரதோ பட்டா²ய ஹி யாவ மஹாபரினிப்³பா³னா லோகஹிதத்த²மேவ லோகனாதா² திட்ட²ந்தி. மஹந்தோ காருணிகோதி மஹாகாருணிகோ. ஸதிபி ப⁴க³வதோ தத³ஞ்ஞகு³ணானம்பி வஸேன மஹந்தபா⁴வே காருணிகஸத்³த³ஸன்னிதா⁴னேன வுத்தத்தா கருணாவஸேனெத்த² மஹந்தபா⁴வோ வேதி³தப்³போ³ யதா² ‘‘மஹாவெய்யாகரணோ’’தி. ஏவஞ்ச கத்வா ‘‘மஹாகாருணிகஸ்ஸா’’தி இமினா பதே³ன புக்³க³லாதி⁴ட்டா²னேன ஸத்து² மஹாகருணா வுத்தா ஹோதி.

    Mahākāruṇikassāti yo karuṇāya kampitahadayattā lokahitatthaṃ atidukkarakiriyāya anekappakāraṃ tādisaṃ saṃsāradukkhamanubhavitvā āgato, tassa mahākāruṇikassāti attho. Tattha kiratīti karuṇā, paradukkhaṃ vikkhipati apanetīti attho. Dukkhitesu vā kirīyati pasārīyatīti karuṇā. Atha vā kiṇātīti karuṇā, paradukkhe sati kāruṇikaṃ hiṃsati vibādheti, vināseti vā parassa dukkhanti attho. Paradukkhe sati sādhūnaṃ kampanaṃ hadayakhedaṃ karotīti vā karuṇā. Atha vā kamiti sukhaṃ, taṃ rundhatīti karuṇā. Esā hi paradukkhāpanayanakāmatālakkhaṇā attasukhanirapekkhatāya kāruṇikānaṃ sukhaṃ rundhati vibādhetīti. Karuṇāya niyuttoti kāruṇiko yathā ‘‘dovāriko’’ti. Yathā hi dvāraṭṭhānato aññattha vattamānopi dvārapaṭibaddhajīviko puriso dvārānativattavuttitāya dvāre niyuttoti ‘‘dovāriko’’ti vuccati, evaṃ bhagavā mettādivasena karuṇāvihārato aññattha vattamānopi karuṇānativattavuttitāya karuṇāya niyuttoti ‘‘kāruṇiko’’ti vuccati. Mahābhinīhārato paṭṭhāya hi yāva mahāparinibbānā lokahitatthameva lokanāthā tiṭṭhanti. Mahanto kāruṇikoti mahākāruṇiko. Satipi bhagavato tadaññaguṇānampi vasena mahantabhāve kāruṇikasaddasannidhānena vuttattā karuṇāvasenettha mahantabhāvo veditabbo yathā ‘‘mahāveyyākaraṇo’’ti. Evañca katvā ‘‘mahākāruṇikassā’’ti iminā padena puggalādhiṭṭhānena satthu mahākaruṇā vuttā hoti.

    அத² வா கருணா கருணாயனங் ஸீலங் பகதி ஏதஸ்ஸாதி காருணிகோ, பத²வீப²ஸ்ஸாத³யோ விய கக்க²ளபு²ஸனாதி³ஸபா⁴வா கருணாயனஸபா⁴வோ ஸபா⁴வபூ⁴தகருணோதி அத்தோ². ஸேஸங் புரிமஸதி³ஸமேவ. அத² வா மஹாவிஸயதாய மஹானுபா⁴வதாய மஹாப³லதாய ச மஹதீ கருணாதி மஹாகருணா. ப⁴க³வதோ ஹி கருணா நிரவஸேஸேஸு ஸத்தேஸு பவத்ததி, பவத்தமானா ச அனஞ்ஞஸாதா⁴ரணா பவத்ததி, தி³ட்ட²த⁴ம்மிகாதி³பே⁴த³ஞ்ச மஹந்தமேவ ஸத்தானங் ஹிதஸுக²ங் ஏகந்ததோ நிப்பா²தே³தி, மஹாகருணாய நியுத்தோதி மஹாகாருணிகோதி ஸப்³ப³ங் வுத்தனயேனேவ வேதி³தப்³ப³ங். அத² வா மஹதீ பஸத்தா² கருணா அஸ்ஸ அத்தீ²தி மஹாகாருணிகோ. பூஜாவசனோ ஹெத்த² மஹந்தஸத்³தோ³ ‘‘மஹாபுரிஸோ’’திஆதீ³ஸு விய. பஸத்தா² ச ப⁴க³வதோ கருணா மஹாகருணாஸமாபத்திவஸேனபி பவத்திதோ அனஞ்ஞஸாதா⁴ரணத்தாதி.

    Atha vā karuṇā karuṇāyanaṃ sīlaṃ pakati etassāti kāruṇiko, pathavīphassādayo viya kakkhaḷaphusanādisabhāvā karuṇāyanasabhāvo sabhāvabhūtakaruṇoti attho. Sesaṃ purimasadisameva. Atha vā mahāvisayatāya mahānubhāvatāya mahābalatāya ca mahatī karuṇāti mahākaruṇā. Bhagavato hi karuṇā niravasesesu sattesu pavattati, pavattamānā ca anaññasādhāraṇā pavattati, diṭṭhadhammikādibhedañca mahantameva sattānaṃ hitasukhaṃ ekantato nipphādeti, mahākaruṇāya niyuttoti mahākāruṇikoti sabbaṃ vuttanayeneva veditabbaṃ. Atha vā mahatī pasatthā karuṇā assa atthīti mahākāruṇiko. Pūjāvacano hettha mahantasaddo ‘‘mahāpuriso’’tiādīsu viya. Pasatthā ca bhagavato karuṇā mahākaruṇāsamāpattivasenapi pavattito anaññasādhāraṇattāti.

    ஏவங் கருணாமுகே²ன ஸங்கே²பதோ ஸகலஸப்³ப³ஞ்ஞுகு³ணேஹி ப⁴க³வந்தங் தோ²மெத்வா இதா³னி ஸத்³த⁴ம்மங் தோ²மேதுங் ‘‘அஸம்பு³த⁴’’ந்திஆதி³மாஹ. தத்த² அஸம்பு³த⁴ந்தி புப்³ப³காலகிரியானித்³தே³ஸோ, தஸ்ஸ அஸம்பு³ஜ்ஜ²ந்தோ அப்படிவிஜ்ஜ²ந்தோதி அத்தோ², யதா²ஸபா⁴வங் அப்படிவிஜ்ஜ²னதோதி வுத்தங் ஹோதி. ஹேதுஅத்தோ² ஹெத்த² அந்தஸத்³தோ³ ‘‘பட²ந்தோ நிஸீத³தீ’’திஆதீ³ஸு விய. ந்தி புப்³ப³காலகிரியாய அனியமதோ கம்மனித்³தே³ஸோ. பு³த்³த⁴னிஸேவிதந்தி தஸ்ஸ விஸேஸனங். தத்த² பு³த்³த⁴ஸத்³த³ஸ்ஸ தாவ ‘‘பு³ஜ்ஜி²தா ஸச்சானீதி பு³த்³தோ⁴, போ³தே⁴தா பஜாயாதி பு³த்³தோ⁴’’திஆதி³னா (மஹானி॰ 192) நித்³தே³ஸனயேன அத்தோ² வேதி³தப்³போ³. அத² வா ஸவாஸனாய அஞ்ஞாணனித்³தா³ய அச்சந்தவிக³மதோ, பு³த்³தி⁴யா வா விகஸிதபா⁴வதோ பு³த்³த⁴வாதி பு³த்³தோ⁴ ஜாக³ரணவிகஸனத்த²வஸேன. அத² வா கஸ்ஸசிபி ஞெய்யத⁴ம்மஸ்ஸ அனவபு³த்³த⁴ஸ்ஸ அபா⁴வேன ஞெய்யவிஸேஸஸ்ஸ கம்மபா⁴வேன அக்³க³ஹணதோ கம்மவசனிச்சா²ய அபா⁴வேன அவக³மனத்த²வஸேனேவ கத்துனித்³தே³ஸோ லப்³ப⁴தீதி பு³த்³த⁴வாதி பு³த்³தோ⁴. அத்த²தோ பன பாரமிதாபரிபா⁴விதோ ஸயம்பூ⁴ஞாணேன ஸஹ வாஸனாய விஹதவித்³த⁴ங்ஸிதனிரவஸேஸகிலேஸோ மஹாகருணாஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணாதி³அபரிமெய்யகு³ணக³ணாதா⁴ரோ க²ந்த⁴ஸந்தானோ பு³த்³தோ⁴. யதா²ஹ ‘‘பு³த்³தோ⁴தி யோ ஸோ ப⁴க³வா ஸயம்பூ⁴ அனாசரியகோ புப்³பே³ அனநுஸ்ஸுதேஸு த⁴ம்மேஸு ஸாமங் ஸச்சானி அபி⁴ஸம்பு³ஜ்ஜி², தத்த² ச ஸப்³ப³ஞ்ஞுதங் பத்தோ ப³லேஸு ச வஸீபா⁴வ’’ந்தி (மஹானி॰ 192; சூளனி॰ பாராயனத்து²திகா³தா²னித்³தே³ஸ 97; படி॰ ம॰ 1.161). தேன ஏவங் நிருபமப்பபா⁴வேன பு³த்³தே⁴ன நிஸேவிதங் கோ³சராஸேவனாபா⁴வனாஸேவனாஹி யதா²ரஹங் நிஸேவிதங் அனுபூ⁴தந்தி அத்தோ².

    Evaṃ karuṇāmukhena saṅkhepato sakalasabbaññuguṇehi bhagavantaṃ thometvā idāni saddhammaṃ thometuṃ ‘‘asambudha’’ntiādimāha. Tattha asambudhanti pubbakālakiriyāniddeso, tassa asambujjhanto appaṭivijjhantoti attho, yathāsabhāvaṃ appaṭivijjhanatoti vuttaṃ hoti. Hetuattho hettha antasaddo ‘‘paṭhanto nisīdatī’’tiādīsu viya. Yanti pubbakālakiriyāya aniyamato kammaniddeso. Buddhanisevitanti tassa visesanaṃ. Tattha buddhasaddassa tāva ‘‘bujjhitā saccānīti buddho, bodhetā pajāyāti buddho’’tiādinā (mahāni. 192) niddesanayena attho veditabbo. Atha vā savāsanāya aññāṇaniddāya accantavigamato, buddhiyā vā vikasitabhāvato buddhavāti buddho jāgaraṇavikasanatthavasena. Atha vā kassacipi ñeyyadhammassa anavabuddhassa abhāvena ñeyyavisesassa kammabhāvena aggahaṇato kammavacanicchāya abhāvena avagamanatthavaseneva kattuniddeso labbhatīti buddhavāti buddho. Atthato pana pāramitāparibhāvito sayambhūñāṇena saha vāsanāya vihataviddhaṃsitaniravasesakileso mahākaruṇāsabbaññutaññāṇādiaparimeyyaguṇagaṇādhāro khandhasantāno buddho. Yathāha ‘‘buddhoti yo so bhagavā sayambhū anācariyako pubbe ananussutesu dhammesu sāmaṃ saccāni abhisambujjhi, tattha ca sabbaññutaṃ patto balesu ca vasībhāva’’nti (mahāni. 192; cūḷani. pārāyanatthutigāthāniddesa 97; paṭi. ma. 1.161). Tena evaṃ nirupamappabhāvena buddhena nisevitaṃ gocarāsevanābhāvanāsevanāhi yathārahaṃ nisevitaṃ anubhūtanti attho.

    தத்த² நிப்³பா³னங் கோ³சராஸேவனாவஸேனேவ நிஸேவிதங், மக்³கோ³ பன அத்தனா பா⁴விதோ ச பா⁴வனாஸேவனாவஸேன ஸேவிதோ, பரேஹி உப்பாதி³தானி பன மக்³க³ப²லானி சேதோபரியஞாணாதி³னா யதா³ பரிஜானாதி, அத்தனா உப்பாதி³தானி வா பச்சவெக்க²ணஞாணேன பரிச்சி²ந்த³தி, ததா³ கோ³சராஸேவனாவஸேனபி ஸேவிதானி ஹொந்தியேவ. எத்த² ச பரியத்தித⁴ம்மஸ்ஸபி பரியாயதோ த⁴ம்மக்³க³ஹணேன க³ஹணே ஸதி ஸோபி தே³ஸனாஸம்மஸனஞாணகோ³சரதாய கோ³சராஸேவனாய ஸேவிதோதி ஸக்கா க³ஹேதுங். ‘‘அபி⁴த⁴ம்மனயஸமுத்³த³ங் அதி⁴க³ச்ச²தி, தீணி பிடகானி ஸம்மஸீ’’தி ச அட்ட²கதா²யங் வுத்தத்தா பரியத்தித⁴ம்மஸ்ஸபி ஸச்சி²கிரியாய ஸம்மஸனபரியாயோ லப்³ப⁴தீதி யங் அஸம்பு³த⁴ங் அஸம்பு³ஜ்ஜ²ந்தோ அஸச்சி²கரொந்தோதி அத்த²ஸம்ப⁴வதோ ஸோபி இத⁴ வுத்தோ ஏவாதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். தம்பி ச அப்படிவிஜ்ஜ²ந்தோ ப⁴வாப⁴வங் க³ச்ச²தி, பரிஞ்ஞாதத⁴ம்மவினயோ பன தத³த்த²படிபத்தியா ஸம்மாபடிபன்னோ ந சிரஸ்ஸேவ து³க்க²ஸ்ஸந்தங் கரிஸ்ஸதி. வுத்தஞ்ஹேதங் –

    Tattha nibbānaṃ gocarāsevanāvaseneva nisevitaṃ, maggo pana attanā bhāvito ca bhāvanāsevanāvasena sevito, parehi uppāditāni pana maggaphalāni cetopariyañāṇādinā yadā parijānāti, attanā uppāditāni vā paccavekkhaṇañāṇena paricchindati, tadā gocarāsevanāvasenapi sevitāni hontiyeva. Ettha ca pariyattidhammassapi pariyāyato dhammaggahaṇena gahaṇe sati sopi desanāsammasanañāṇagocaratāya gocarāsevanāya sevitoti sakkā gahetuṃ. ‘‘Abhidhammanayasamuddaṃ adhigacchati, tīṇi piṭakāni sammasī’’ti ca aṭṭhakathāyaṃ vuttattā pariyattidhammassapi sacchikiriyāya sammasanapariyāyo labbhatīti yaṃ asambudhaṃ asambujjhanto asacchikarontoti atthasambhavato sopi idha vutto evāti daṭṭhabbaṃ. Tampi ca appaṭivijjhanto bhavābhavaṃ gacchati, pariññātadhammavinayo pana tadatthapaṭipattiyā sammāpaṭipanno na cirasseva dukkhassantaṃ karissati. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘யோ இமஸ்மிங் த⁴ம்மவினயே, அப்பமத்தோ விஹஸ்ஸதி;

    ‘‘Yo imasmiṃ dhammavinaye, appamatto vihassati;

    பஹாய ஜாதிஸங்ஸாரங், து³க்க²ஸ்ஸந்தங் கரிஸ்ஸதீ’’தி. (தீ³॰ நி॰ 2.185; ஸங்॰ நி॰ 1.185);

    Pahāya jātisaṃsāraṃ, dukkhassantaṃ karissatī’’ti. (dī. ni. 2.185; saṃ. ni. 1.185);

    எத்த² ச கிஞ்சாபி மக்³க³ப²லனிப்³பா³னானி பச்சேகபு³த்³த⁴பு³த்³த⁴ஸாவகேஹிபி கோ³சராஸேவனாதி³னா ஸேவிதானி ஹொந்தி, ததா²பி உக்கட்ட²பரிச்சே²த³வஸேன ‘‘பு³த்³த⁴னிஸேவித’’ந்தி வுத்தங். கேனசி பன பு³த்³த⁴ஸத்³த³ஸ்ஸ ஸாமஞ்ஞதோ பு³த்³தா⁴னுபு³த்³த⁴பச்சேகபு³த்³தா⁴னம்பி எத்தே²வ ஸங்க³ஹோ வுத்தோ.

    Ettha ca kiñcāpi maggaphalanibbānāni paccekabuddhabuddhasāvakehipi gocarāsevanādinā sevitāni honti, tathāpi ukkaṭṭhaparicchedavasena ‘‘buddhanisevita’’nti vuttaṃ. Kenaci pana buddhasaddassa sāmaññato buddhānubuddhapaccekabuddhānampi ettheva saṅgaho vutto.

    ப⁴வாப⁴வந்தி அபரகாலகிரியாய கம்மனித்³தே³ஸோ, ப⁴வதோ ப⁴வந்தி அத்தோ². அத² வா ப⁴வாப⁴வந்தி ஸுக³திது³க்³க³திவஸேன ஹீனபணீதவஸேன ச கு²த்³த³கங் மஹந்தஞ்ச ப⁴வந்தி அத்தோ². வுத்³த⁴த்தோ²பி ஹி அ-காரோ தி³ஸ்ஸதி ‘‘அஸெக்கா² த⁴ம்மா’’திஆதீ³ஸு விய. தஸ்மா அப⁴வோதி மஹாப⁴வோ வுச்சதி. அத² வா ப⁴வோதி வுத்³தி⁴, அப⁴வோதி ஹானி. ப⁴வோதி வா ஸஸ்ஸததி³ட்டி², அப⁴வோதி உச்சே²த³தி³ட்டி². வுத்தப்பகாரோ ப⁴வோ ச அப⁴வோ ச ப⁴வாப⁴வோ. தங் ப⁴வாப⁴வங். க³ச்ச²தீதி அபரகாலகிரியானித்³தே³ஸோ. ஜீவலோகோதி ஸத்தலோகோ. ஜீவக்³க³ஹணேன ஹி ஸங்கா²ரபா⁴ஜனலோகங் நிவத்தேதி தஸ்ஸ ப⁴வாப⁴வக³மனாஸம்ப⁴வதோ. நமோ அத்தூ²தி பாட²ஸேஸோ த³ட்ட²ப்³போ³.

    Bhavābhavanti aparakālakiriyāya kammaniddeso, bhavato bhavanti attho. Atha vā bhavābhavanti sugatiduggativasena hīnapaṇītavasena ca khuddakaṃ mahantañca bhavanti attho. Vuddhatthopi hi a-kāro dissati ‘‘asekkhā dhammā’’tiādīsu viya. Tasmā abhavoti mahābhavo vuccati. Atha vā bhavoti vuddhi, abhavoti hāni. Bhavoti vā sassatadiṭṭhi, abhavoti ucchedadiṭṭhi. Vuttappakāro bhavo ca abhavo ca bhavābhavo. Taṃ bhavābhavaṃ. Gacchatīti aparakālakiriyāniddeso. Jīvalokoti sattaloko. Jīvaggahaṇena hi saṅkhārabhājanalokaṃ nivatteti tassa bhavābhavagamanāsambhavato. Namo atthūti pāṭhaseso daṭṭhabbo.

    அவிஜ்ஜாதி³கிலேஸஜாலவித்³த⁴ங்ஸினோதி த⁴ம்மவிஸேஸனங். தத்த² அவிந்தி³யங் விந்த³தீதி அவிஜ்ஜா. பூரேதுங் அயுத்தட்டே²ன காயது³ச்சரிதாதி³ அவிந்தி³யங் நாம, அலத்³த⁴ப்³ப³ந்தி அத்தோ². தப்³பி³பரீததோ காயஸுசரிதாதி³ விந்தி³யங் நாம, தங் விந்தி³யங் ந விந்த³தீதி வா அவிஜ்ஜா, க²ந்தா⁴னங் ராஸட்ட²ங், ஆயதனானங் ஆயதனட்ட²ங், தா⁴தூனங் ஸுஞ்ஞதட்ட²ங், இந்த்³ரியானங் அதி⁴பதியட்ட²ங், ஸச்சானங் தத²ட்ட²ங் அவிதி³தங் கரோதீதி வா அவிஜ்ஜா, து³க்கா²தீ³னங் பீளனாதி³வஸேன வுத்தங் சதுப்³பி³த⁴ங் அத்த²ங் அவிதி³தங் கரோதீதிபி அவிஜ்ஜா, அந்தவிரஹிதே ஸங்ஸாரே ஸப்³ப³யோனிக³திப⁴வவிஞ்ஞாணட்டி²திஸத்தாவாஸேஸு ஸத்தே ஜவாபேதீதி வா அவிஜ்ஜா, பரமத்த²தோ அவிஜ்ஜமானேஸுபி இத்தி²புரிஸாதீ³ஸு ஜவதி, விஜ்ஜமானேஸுபி க²ந்தா⁴தீ³ஸு ந ஜவதீதி வா அவிஜ்ஜா. ஸா ஆதி³ யேஸங் தண்ஹாதீ³னங் தே அவிஜ்ஜாத³யோ, தேயேவ கிலிஸ்ஸந்தி ஏதேஹி ஸத்தாதி கிலேஸா, தேயேவ ச ஸத்தானங் ப³ந்த⁴னட்டே²ன ஜாலஸதி³ஸாதி ஜாலங், தங் வித்³த⁴ங்ஸேதி ஸப்³ப³ஸோ வினாஸேதி ஸீலேனாதி அவிஜ்ஜாதி³கிலேஸஜாலவித்³த⁴ங்ஸீ. நனு செத்த² ஸபரியத்திகோ நவலோகுத்தரத⁴ம்மோ அதி⁴ப்பேதோ, தத்த² ச மக்³கோ³யேவ கிலேஸே வித்³த⁴ங்ஸேதி, நேதரேதி சே? வுச்சதே. மக்³க³ஸ்ஸபி நிப்³பா³னமாக³ம்ம கிலேஸவித்³த⁴ங்ஸனதோ நிப்³பா³னம்பி கிலேஸே வித்³த⁴ங்ஸேதி நாம, மக்³க³ஸ்ஸ கிலேஸவித்³த⁴ங்ஸனகிச்சங் ப²லேன நிப்ப²ன்னந்தி ப²லம்பி ‘‘கிலேஸவித்³த⁴ங்ஸீ’’தி வுச்சதி. பரியத்தித⁴ம்மோபி கிலேஸவித்³த⁴ங்ஸனஸ்ஸ பச்சயத்தா ‘‘கிலேஸவித்³த⁴ங்ஸீ’’தி வத்துமரஹதீதி ந கோசி தோ³ஸோ.

    Avijjādikilesajālaviddhaṃsinoti dhammavisesanaṃ. Tattha avindiyaṃ vindatīti avijjā. Pūretuṃ ayuttaṭṭhena kāyaduccaritādi avindiyaṃ nāma, aladdhabbanti attho. Tabbiparītato kāyasucaritādi vindiyaṃ nāma, taṃ vindiyaṃ na vindatīti vā avijjā, khandhānaṃ rāsaṭṭhaṃ, āyatanānaṃ āyatanaṭṭhaṃ, dhātūnaṃ suññataṭṭhaṃ, indriyānaṃ adhipatiyaṭṭhaṃ, saccānaṃ tathaṭṭhaṃ aviditaṃ karotīti vā avijjā, dukkhādīnaṃ pīḷanādivasena vuttaṃ catubbidhaṃ atthaṃ aviditaṃ karotītipi avijjā, antavirahite saṃsāre sabbayonigatibhavaviññāṇaṭṭhitisattāvāsesu satte javāpetīti vā avijjā, paramatthato avijjamānesupi itthipurisādīsu javati, vijjamānesupi khandhādīsu na javatīti vā avijjā. Sā ādi yesaṃ taṇhādīnaṃ te avijjādayo, teyeva kilissanti etehi sattāti kilesā, teyeva ca sattānaṃ bandhanaṭṭhena jālasadisāti jālaṃ, taṃ viddhaṃseti sabbaso vināseti sīlenāti avijjādikilesajālaviddhaṃsī. Nanu cettha sapariyattiko navalokuttaradhammo adhippeto, tattha ca maggoyeva kilese viddhaṃseti, netareti ce? Vuccate. Maggassapi nibbānamāgamma kilesaviddhaṃsanato nibbānampi kilese viddhaṃseti nāma, maggassa kilesaviddhaṃsanakiccaṃ phalena nipphannanti phalampi ‘‘kilesaviddhaṃsī’’ti vuccati. Pariyattidhammopi kilesaviddhaṃsanassa paccayattā ‘‘kilesaviddhaṃsī’’ti vattumarahatīti na koci doso.

    த⁴ம்மவரஸ்ஸ தஸ்ஸாதி புப்³பே³ அனியமிதஸ்ஸ நியமவசனங். தத்த² யதா²னுஸிட்ட²ங் படிபஜ்ஜமானே சதூஸு அபாயேஸு அபதமானே தா⁴ரேதீதி த⁴ம்மோ.

    Dhammavarassa tassāti pubbe aniyamitassa niyamavacanaṃ. Tattha yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjamāne catūsu apāyesu apatamāne dhāretīti dhammo.

    ‘‘யே கேசி த⁴ம்மங் ஸரணங் க³தாஸே, ந தே க³மிஸ்ஸந்தி அபாயபூ⁴மிங்;

    ‘‘Ye keci dhammaṃ saraṇaṃ gatāse, na te gamissanti apāyabhūmiṃ;

    பஹாய மானுஸங் தே³ஹங், தே³வகாயங் பரிபூரெஸ்ஸந்தீ’’தி. (தீ³॰ நி॰ 2.332; ஸங்॰ நி॰ 1.37) –

    Pahāya mānusaṃ dehaṃ, devakāyaṃ paripūressantī’’ti. (dī. ni. 2.332; saṃ. ni. 1.37) –

    ஹி வுத்தங். ஸங்ஸாரது³க்கே² வா அபதமானே கத்வா தா⁴ரேதீதி த⁴ம்மோ மக்³க³ப²லுப்பத்தியா ஸத்தக்க²த்துபரமதாதி³வஸேன ஸங்ஸாரஸ்ஸ பரிச்சி²ன்னத்தா. அபாயாதி³னிப்³ப³த்தககிலேஸவித்³த⁴ங்ஸனஞ்செத்த² தா⁴ரணங். ஏவஞ்ச கத்வா அரியமக்³கோ³ தஸ்ஸ தத³த்த²ஸித்³தி⁴ஹேதுதாய நிப்³பா³னஞ்சாதி உப⁴யமேவ நிப்பரியாயதோ தா⁴ரேதி, அரியப²லங் பன தங்ஸமுச்சி²ன்னகிலேஸபடிப்பஸ்ஸம்ப⁴னேன தத³னுகு³ணதாய, பரியத்தித⁴ம்மோ தத³தி⁴க³மஹேதுதாயாதி உப⁴யங் பரியாயதோ தா⁴ரேதீதி வேதி³தப்³ப³ங். வுத்தப்பகாரோ த⁴ம்மோயேவ அத்தனோ உத்தரிதராபா⁴வேன வரோ பவரோ அனுத்தரோதி த⁴ம்மவரோ, தஸ்ஸ த⁴ம்மவரஸ்ஸ நமோ அத்தூ²தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. எத்தாவதா செத்த² அம்ஹேஹி ஸாரத்தோ² பகாஸிதோ. யங் பனெத்த² கேனசி பபஞ்சிதங், அம்ஹேஹி ச இத⁴ ந த³ஸ்ஸிதங், ந தங் ஸாரதோ பச்சேதப்³ப³ங். இதோ பரேஸுபி ஏவமேவ த³ட்ட²ப்³ப³ங். தஸ்மா இதோ பட்டா²ய எத்தகம்பி அவத்வா ஸாரத்த²மேவ த³ஸ்ஸயிஸ்ஸாம. யத்த² பன கேனசி அச்சந்தவிருத்³த⁴ங் லிகி²தங், தம்பி கத்த²சி த³ஸ்ஸயிஸ்ஸாம. எத்த² ச ‘‘அவிஜ்ஜாதி³கிலேஸஜாலவித்³த⁴ங்ஸினோ’’தி ஏதேன ஸ்வாக்கா²ததாதீ³ஹி த⁴ம்மங் தோ²மேதி, ‘‘த⁴ம்மவரஸ்ஸா’’தி ஏதேன அஞ்ஞஸ்ஸ விஸிட்ட²ஸ்ஸ அபா⁴வதீ³பனதோ பரிபுண்ணதாய. பட²மேன வா பஹானஸம்பத³ங் த⁴ம்மஸ்ஸ த³ஸ்ஸேதி, து³தியேன பபா⁴வஸம்பத³ங்.

    Hi vuttaṃ. Saṃsāradukkhe vā apatamāne katvā dhāretīti dhammo maggaphaluppattiyā sattakkhattuparamatādivasena saṃsārassa paricchinnattā. Apāyādinibbattakakilesaviddhaṃsanañcettha dhāraṇaṃ. Evañca katvā ariyamaggo tassa tadatthasiddhihetutāya nibbānañcāti ubhayameva nippariyāyato dhāreti, ariyaphalaṃ pana taṃsamucchinnakilesapaṭippassambhanena tadanuguṇatāya, pariyattidhammo tadadhigamahetutāyāti ubhayaṃ pariyāyato dhāretīti veditabbaṃ. Vuttappakāro dhammoyeva attano uttaritarābhāvena varo pavaro anuttaroti dhammavaro, tassa dhammavarassa namo atthūti sambandho. Ettāvatā cettha amhehi sārattho pakāsito. Yaṃ panettha kenaci papañcitaṃ, amhehi ca idha na dassitaṃ, na taṃ sārato paccetabbaṃ. Ito paresupi evameva daṭṭhabbaṃ. Tasmā ito paṭṭhāya ettakampi avatvā sāratthameva dassayissāma. Yattha pana kenaci accantaviruddhaṃ likhitaṃ, tampi katthaci dassayissāma. Ettha ca ‘‘avijjādikilesajālaviddhaṃsino’’ti etena svākkhātatādīhi dhammaṃ thometi, ‘‘dhammavarassā’’ti etena aññassa visiṭṭhassa abhāvadīpanato paripuṇṇatāya. Paṭhamena vā pahānasampadaṃ dhammassa dasseti, dutiyena pabhāvasampadaṃ.

    ஏவங் ஸங்கே²பேனேவ ஸப்³ப³த⁴ம்மகு³ணேஹி ஸத்³த⁴ம்மங் தோ²மெத்வா இதா³னி அரியஸங்க⁴ங் தோ²மேதுங் ‘‘கு³ணேஹீ’’திஆதி³மாஹ. ‘‘கு³ணேஹீ’’தி பத³ஸ்ஸ ‘‘யுத்தோ’’தி இமினா ஸம்ப³ந்தோ⁴. இதா³னி யேஹி கு³ணேஹி யுத்தோ, தே த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஸீலஸமாதீ⁴’’திஆதி³மாஹ. தத்த² சதுபாரிஸுத்³தி⁴ஸீலாதி³ ‘‘ஸீல’’ந்தி வுச்சதி. ஸமாதீ⁴தி பட²மஜ்ஜா²னாதி³. ஸமாதி⁴ஸீஸேன ஹி பட²மஜ்ஜா²னாத³யோ வுத்தா. பஞ்ஞாதி மக்³க³பஞ்ஞா. விமுத்தி ச விமுத்திஞாணஞ்ச விமுத்திவிமுத்திஞாணந்தி வத்தப்³பே³ ஏகதே³ஸஸரூபேகஸேஸனயேன ‘‘விமுத்திஞாண’’ந்தி வுத்தங். ஆதி³ஸத்³த³பரியாயேன பபு⁴திஸத்³தே³ன வா விமுத்திக்³க³ஹணங் வேதி³தப்³ப³ங். தத்த² விமுத்தீதி ப²லங். விமுத்திஞாணந்தி பச்சவெக்க²ணஞாணங். பபு⁴தி-ஸத்³தே³ன ச²ளபி⁴ஞ்ஞாசதுபடிஸம்பி⁴தா³த³யோ கு³ணா ஸங்க³ஹிதாதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். எத்த² ச ஸீலாத³யோ கு³ணா லோகியா லோகுத்தரா ச யதா²ஸம்ப⁴வங் நித்³தி³ட்டா²தி வேதி³தப்³பா³. யங் பனெத்த² கேனசி வுத்தங் ‘‘ஸீலாத³யோ கிஞ்சாபி லோகியலோகுத்தரா யதா²ஸம்ப⁴வங் லப்³ப⁴ந்தி, ததா²பி அந்தே ‘அரியஸங்க⁴’ந்தி வசனதோ ஸீலாத³யோ சத்தாரோ த⁴ம்மக்க²ந்தா⁴ லோகுத்தராவா’’தி, தங் தஸ்ஸ மதிமத்தங். ந ஹி அரியஸங்க⁴ஸ்ஸ லோகியகு³ணேஹிபி தோ²மனாய கோசி தோ³ஸோ தி³ஸ்ஸதி, ஸப்³ப³ஞ்ஞுபு³த்³த⁴ஸ்ஸபி தாவ லோகியலோகுத்தரகு³ணேஹி தோ²மனா ஹோதி, கிமங்க³ங் பன அரியஸங்க⁴ஸ்ஸாதி.

    Evaṃ saṅkhepeneva sabbadhammaguṇehi saddhammaṃ thometvā idāni ariyasaṅghaṃ thometuṃ ‘‘guṇehī’’tiādimāha. ‘‘Guṇehī’’ti padassa ‘‘yutto’’ti iminā sambandho. Idāni yehi guṇehi yutto, te dassento ‘‘sīlasamādhī’’tiādimāha. Tattha catupārisuddhisīlādi ‘‘sīla’’nti vuccati. Samādhīti paṭhamajjhānādi. Samādhisīsena hi paṭhamajjhānādayo vuttā. Paññāti maggapaññā. Vimutti ca vimuttiñāṇañca vimuttivimuttiñāṇanti vattabbe ekadesasarūpekasesanayena ‘‘vimuttiñāṇa’’nti vuttaṃ. Ādisaddapariyāyena pabhutisaddena vā vimuttiggahaṇaṃ veditabbaṃ. Tattha vimuttīti phalaṃ. Vimuttiñāṇanti paccavekkhaṇañāṇaṃ. Pabhuti-saddena chaḷabhiññācatupaṭisambhidādayo guṇā saṅgahitāti daṭṭhabbaṃ. Ettha ca sīlādayo guṇā lokiyā lokuttarā ca yathāsambhavaṃ niddiṭṭhāti veditabbā. Yaṃ panettha kenaci vuttaṃ ‘‘sīlādayo kiñcāpi lokiyalokuttarā yathāsambhavaṃ labbhanti, tathāpi ante ‘ariyasaṅgha’nti vacanato sīlādayo cattāro dhammakkhandhā lokuttarāvā’’ti, taṃ tassa matimattaṃ. Na hi ariyasaṅghassa lokiyaguṇehipi thomanāya koci doso dissati, sabbaññubuddhassapi tāva lokiyalokuttaraguṇehi thomanā hoti, kimaṅgaṃ pana ariyasaṅghassāti.

    குஸலத்தி²கானங் ஜனானங் புஞ்ஞஸ்ஸ வுத்³தி⁴யா கெ²த்தஸதி³ஸத்தா கெ²த்தந்தி ஆஹ ‘‘கெ²த்தங் ஜனானங் குஸலத்தி²கான’’ந்தி. கி²த்தங் பீ³ஜங் மஹப்ப²லபா⁴வகரணேன தாயதீதி ஹி கெ²த்தங், புப்³ப³ண்ணாபரண்ணவிருஹனபூ⁴மி, தங்ஸதி³ஸத்தா அரியஸங்கோ⁴பி ‘‘கெ²த்த’’ந்தி வுச்சதி. இமினா அரியஸங்க⁴ஸ்ஸ அனுத்தரபுஞ்ஞக்கெ²த்தபா⁴வங் தீ³பேதி. ‘‘அனுத்தரங் புஞ்ஞக்கெ²த்தங் லோகஸ்ஸா’’தி ஹி வுத்தங். ந்தி புப்³பே³ ‘‘யோ’’தி அனியமேன வுத்தஸ்ஸ நியமவசனங். அரியஸங்க⁴ந்தி எத்த² ஆரகத்தா கிலேஸேஹி, அனயே ந இரியனதோ, அயே ச இரியனதோ அரியா நிருத்தினயேன. அத² வா ஸதே³வகேன லோகேன ஸரணந்தி அரணீயதோ உபக³ந்தப்³ப³தோ உபக³தானஞ்ச தத³த்த²ஸித்³தி⁴தோ அரியா. அரியானங் ஸங்கோ⁴ ஸமூஹோதி அரியஸங்கோ⁴. அத² வா அரியோ ச ஸோ யதா²வுத்தனயேன ஸங்கோ⁴ ச தி³ட்டி²ஸீலஸாமஞ்ஞேன ஸங்ஹதபா⁴வதோதி அரியஸங்கோ⁴, அட்ட² அரியபுக்³க³லா. தங் அரியஸங்க⁴ங். ப⁴க³வதோ அபரபா⁴கே³ பு³த்³த⁴த⁴ம்மரதனானம்பி ஸமதி⁴க³மோ ஸங்க⁴ரதனாதீ⁴னோதி அரியஸங்க⁴ஸ்ஸ ப³ஹூபகாரதங் த³ஸ்ஸேதுங் இதே⁴வ ‘‘ஸிரஸா நமாமீ’’தி வுத்தந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.

    Kusalatthikānaṃ janānaṃ puññassa vuddhiyā khettasadisattā khettanti āha ‘‘khettaṃ janānaṃ kusalatthikāna’’nti. Khittaṃ bījaṃ mahapphalabhāvakaraṇena tāyatīti hi khettaṃ, pubbaṇṇāparaṇṇaviruhanabhūmi, taṃsadisattā ariyasaṅghopi ‘‘khetta’’nti vuccati. Iminā ariyasaṅghassa anuttarapuññakkhettabhāvaṃ dīpeti. ‘‘Anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’’ti hi vuttaṃ. Tanti pubbe ‘‘yo’’ti aniyamena vuttassa niyamavacanaṃ. Ariyasaṅghanti ettha ārakattā kilesehi, anaye na iriyanato, aye ca iriyanato ariyā niruttinayena. Atha vā sadevakena lokena saraṇanti araṇīyato upagantabbato upagatānañca tadatthasiddhito ariyā. Ariyānaṃ saṅgho samūhoti ariyasaṅgho. Atha vā ariyo ca so yathāvuttanayena saṅgho ca diṭṭhisīlasāmaññena saṃhatabhāvatoti ariyasaṅgho, aṭṭha ariyapuggalā. Taṃ ariyasaṅghaṃ. Bhagavato aparabhāge buddhadhammaratanānampi samadhigamo saṅgharatanādhīnoti ariyasaṅghassa bahūpakārataṃ dassetuṃ idheva ‘‘sirasā namāmī’’ti vuttanti daṭṭhabbaṃ.

    ஏவங் கா³தா²த்தயேன ஸங்கே²பதோ ஸகலகு³ணஸங்கித்தனமுகே²ன ரதனத்தயஸ்ஸ பணாமங் கத்வா இதா³னி தங் நிபச்சகாரங் யதா²தி⁴ப்பேதே பயோஜனே பரிணாமெந்தோ ஆஹ ‘‘இச்சேவ’’மிச்சாதி³. இச்சேவங் யதா²வுத்தனயேன அச்சந்தங் ஏகந்தேன நமஸ்ஸனெய்யங் நமஸ்ஸிதப்³ப³ங் ரதனத்தயங் நமஸ்ஸமானோ காயவாசாசித்தேஹி வந்த³மானோ அஹங் விபுலங் யங் புஞ்ஞாபி⁴ஸந்த³ங் அலத்த²ந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. தத்த² பு³த்³தா⁴த³யோ ரதிஜனநட்டே²ன ரதனங். தேஸஞ்ஹி ‘‘இதிபி ஸோ ப⁴க³வா’’திஆதி³னா யதா²பூ⁴தகு³ணே ஆவஜ்ஜெந்தஸ்ஸ அமதாதி⁴க³மஹேதுபூ⁴தங் அனப்பகங் பீதிபாமோஜ்ஜங் உப்பஜ்ஜதி. யதா²ஹ –

    Evaṃ gāthāttayena saṅkhepato sakalaguṇasaṃkittanamukhena ratanattayassa paṇāmaṃ katvā idāni taṃ nipaccakāraṃ yathādhippete payojane pariṇāmento āha ‘‘icceva’’miccādi. Iccevaṃ yathāvuttanayena accantaṃ ekantena namassaneyyaṃ namassitabbaṃ ratanattayaṃ namassamāno kāyavācācittehi vandamāno ahaṃ vipulaṃ yaṃ puññābhisandaṃ alatthanti sambandho. Tattha buddhādayo ratijananaṭṭhena ratanaṃ. Tesañhi ‘‘itipi so bhagavā’’tiādinā yathābhūtaguṇe āvajjentassa amatādhigamahetubhūtaṃ anappakaṃ pītipāmojjaṃ uppajjati. Yathāha –

    ‘‘யஸ்மிங், மஹானாம, ஸமயே அரியஸாவகோ ததா²க³தங் அனுஸ்ஸரதி, நேவஸ்ஸ தஸ்மிங் ஸமயே ராக³பரியுட்டி²தங் சித்தங் ஹோதி, ந தோ³ஸபரியுட்டி²தங் சித்தங் ஹோதி, ந மோஹபரியுட்டி²தங் சித்தங் ஹோதி, உஜுக³தமேவஸ்ஸ தஸ்மிங் ஸமயே சித்தங் ஹோதி, உஜுக³தசித்தோ கோ² பன, மஹானாம, அரியஸாவகோ லப⁴தி அத்த²வேத³ங், லப⁴தி த⁴ம்மவேத³ங், லப⁴தி த⁴ம்மூபஸங்ஹிதங் பாமோஜ்ஜங், பமுதி³தஸ்ஸ பீதி ஜாயதீ’’திஆதி³ (அ॰ நி॰ 11.11).

    ‘‘Yasmiṃ, mahānāma, samaye ariyasāvako tathāgataṃ anussarati, nevassa tasmiṃ samaye rāgapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na dosapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na mohapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, ujugatamevassa tasmiṃ samaye cittaṃ hoti, ujugatacitto kho pana, mahānāma, ariyasāvako labhati atthavedaṃ, labhati dhammavedaṃ, labhati dhammūpasaṃhitaṃ pāmojjaṃ, pamuditassa pīti jāyatī’’tiādi (a. ni. 11.11).

    சித்தீகதாதி³பா⁴வோ வா ரதனட்டோ². வுத்தஞ்ஹேதங் –

    Cittīkatādibhāvo vā ratanaṭṭho. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘சித்தீகதங் மஹக்³க⁴ஞ்ச, அதுலங் து³ல்லப⁴த³ஸ்ஸனங்;

    ‘‘Cittīkataṃ mahagghañca, atulaṃ dullabhadassanaṃ;

    அனோமஸத்தபரிபோ⁴க³ங், ரதனங் தேன வுச்சதீ’’தி. (தீ³॰ நி॰ அட்ட²॰ 2.33);

    Anomasattaparibhogaṃ, ratanaṃ tena vuccatī’’ti. (dī. ni. aṭṭha. 2.33);

    சித்தீகதபா⁴வாத³யோ ச அனஞ்ஞஸாதா⁴ரணா பு³த்³தா⁴தீ³ஸுயேவ லப்³ப⁴ந்தீதி.

    Cittīkatabhāvādayo ca anaññasādhāraṇā buddhādīsuyeva labbhantīti.

    ‘‘புஞ்ஞாபி⁴ஸந்த³ந்தி புஞ்ஞராஸிங் புஞ்ஞப்பவத்தங் வா’’தி மஹாக³ண்டி²பதே³ வுத்தங். மஜ்ஜி²மக³ண்டி²பதே³ பன சூளக³ண்டி²பதே³ ச ‘‘புஞ்ஞாபி⁴ஸந்த³ந்தி புஞ்ஞாபி⁴னிஸங்ஸ’’ந்திபி அத்தோ² வுத்தோ. புஞ்ஞாபி⁴ஸந்த³ந்தி புஞ்ஞனதி³ங், புஞ்ஞப்பவாஹந்தி ஏவங் பனெத்த² அத்தோ² வேதி³தப்³போ³. அவிச்சே²தே³ன பவத்தியமானஞ்ஹி புஞ்ஞங் அபி⁴ஸந்த³னட்டே²ன ‘‘புஞ்ஞாபி⁴ஸந்தோ³’’தி வுச்சதி. தேனேவ ஸாரத்த²பகாஸினியா ஸங்யுத்தனிகாயட்ட²கதா²ய (ஸங்॰ நி॰ அட்ட²॰ 3.5.1027) –

    ‘‘Puññābhisandanti puññarāsiṃ puññappavattaṃ vā’’ti mahāgaṇṭhipade vuttaṃ. Majjhimagaṇṭhipade pana cūḷagaṇṭhipade ca ‘‘puññābhisandanti puññābhinisaṃsa’’ntipi attho vutto. Puññābhisandanti puññanadiṃ, puññappavāhanti evaṃ panettha attho veditabbo. Avicchedena pavattiyamānañhi puññaṃ abhisandanaṭṭhena ‘‘puññābhisando’’ti vuccati. Teneva sāratthapakāsiniyā saṃyuttanikāyaṭṭhakathāya (saṃ. ni. aṭṭha. 3.5.1027) –

    ‘‘சத்தாரோமே, பி⁴க்க²வே, புஞ்ஞாபி⁴ஸந்தா³ குஸலாபி⁴ஸந்தா³ ஸுக²ஸ்ஸாஹாரா. கதமே சத்தாரோ? இத⁴, பி⁴க்க²வே, அரியஸாவகோ பு³த்³தே⁴ அவேச்சப்பஸாதே³ன ஸமன்னாக³தோ ஹோதி ‘இதிபி ஸோ ப⁴க³வா…பே॰… பு³த்³தோ⁴ ப⁴க³வா’தி, அயங் பட²மோ புஞ்ஞாபி⁴ஸந்தோ³ குஸலாபி⁴ஸந்தோ³ ஸுக²ஸ்ஸாஹாரோ’’தி (ஸங்॰ நி॰ 5.1027) –

    ‘‘Cattārome, bhikkhave, puññābhisandā kusalābhisandā sukhassāhārā. Katame cattāro? Idha, bhikkhave, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti ‘itipi so bhagavā…pe… buddho bhagavā’ti, ayaṃ paṭhamo puññābhisando kusalābhisando sukhassāhāro’’ti (saṃ. ni. 5.1027) –

    ஏவமாதி³காய பாளியா அத்த²ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘புஞ்ஞாபி⁴ஸந்தா³ குஸலாபி⁴ஸந்தா³தி புஞ்ஞனதி³யோ குஸலனதி³யோ’’தி வுத்தங். யங் பன க³ண்டி²பதே³ வுத்தங் ‘‘புஞ்ஞாபி⁴ஸந்த³ந்தி புஞ்ஞப²ல’’ந்தி, தங் ந ஸுந்த³ரங் . ந ஹி ரதனத்தயங் நமஸ்ஸமானோ தஸ்மிங் க²ணே புஞ்ஞப²லங் அலத்த², கிந்து அனப்பகங் புஞ்ஞராஸிங் ததா³ அலபி⁴, தஸ்ஸ ச ப²லங் பரலோகபா⁴கீ³, தி³ட்ட²த⁴ம்மே து அந்தராயவிகா⁴தோ தஸ்ஸ ச புஞ்ஞஸ்ஸ ஆனிஸங்ஸமத்தகங், ‘‘தஸ்ஸானுபா⁴வேன ஹதந்தராயோ’’தி ச வுத்தங், ந ச புஞ்ஞப²லே அனுப்பன்னே தஸ்ஸானுபா⁴வேன ஹதந்தராயபா⁴வோ ந ஸிஜ்ஜ²தி, ந சேதங் தஸ்மிங்யேவ க²ணே தி³ட்ட²த⁴ம்மவேத³னீயங் அஹோஸி. தஸ்மா தஸ்ஸ மஹதோ புஞ்ஞப்பவாஹஸ்ஸ ஆனுபா⁴வேன ஹதந்தராயோதி அயமேவ அத்தோ² யுஜ்ஜதி. அதா²பி பணாமகிரியாய ஜனிதத்தா புஞ்ஞமேவ புஞ்ஞப²லந்தி தஸ்ஸாதி⁴ப்பாயோ ஸியா, ஏவங் ஸதி யுஜ்ஜெய்ய. ஸோ ச புஞ்ஞப்பவாஹோ ந அப்பமத்தகோ, அத² கோ² மஹந்தோயேவாதி த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘விபுல’’ந்தி, மஹந்தங் அனப்பகந்தி வுத்தங் ஹோதி. அலத்த²ந்தி அலபி⁴ங், பாபுணிந்தி அத்தோ².

    Evamādikāya pāḷiyā atthaṃ dassento ‘‘puññābhisandā kusalābhisandāti puññanadiyo kusalanadiyo’’ti vuttaṃ. Yaṃ pana gaṇṭhipade vuttaṃ ‘‘puññābhisandanti puññaphala’’nti, taṃ na sundaraṃ . Na hi ratanattayaṃ namassamāno tasmiṃ khaṇe puññaphalaṃ alattha, kintu anappakaṃ puññarāsiṃ tadā alabhi, tassa ca phalaṃ paralokabhāgī, diṭṭhadhamme tu antarāyavighāto tassa ca puññassa ānisaṃsamattakaṃ, ‘‘tassānubhāvena hatantarāyo’’ti ca vuttaṃ, na ca puññaphale anuppanne tassānubhāvena hatantarāyabhāvo na sijjhati, na cetaṃ tasmiṃyeva khaṇe diṭṭhadhammavedanīyaṃ ahosi. Tasmā tassa mahato puññappavāhassa ānubhāvena hatantarāyoti ayameva attho yujjati. Athāpi paṇāmakiriyāya janitattā puññameva puññaphalanti tassādhippāyo siyā, evaṃ sati yujjeyya. So ca puññappavāho na appamattako, atha kho mahantoyevāti dassento āha ‘‘vipula’’nti, mahantaṃ anappakanti vuttaṃ hoti. Alatthanti alabhiṃ, pāpuṇinti attho.

    தஸ்ஸானுபா⁴வேனாதி தஸ்ஸ யதா²வுத்தஸ்ஸ புஞ்ஞப்பவாஹஸ்ஸ ஆனுபா⁴வேன ப³லேன. ஹதந்தராயோதி தங்தங்ஸம்பத்தியா விப³ந்த⁴னவஸேன ஸத்தஸந்தானஸ்ஸ அந்தரே வேமஜ்ஜே² ஏதி ஆக³ச்ச²தீதி அந்தராயோ, தி³ட்ட²த⁴ம்மிகாதி³அனத்தோ². பணாமபயோஜனே வுத்தவிதி⁴னா ஹதோ வித்³த⁴ஸ்தோ அந்தராயோ உபத்³த³வோ அஸ்ஸாதி ஹதந்தராயோ. அஸ்ஸ ‘‘வண்ணயிஸ்ஸங் வினய’’ந்தி இமினா ஸம்ப³ந்தோ⁴, ஹதந்தராயோ ஹுத்வா வினயங் வண்ணயிஸ்ஸந்தி வுத்தங் ஹோதி. ஏதேன தஸ்ஸ புஞ்ஞப்பவாஹஸ்ஸ அத்தனோ பஸாத³ஸம்பத்தியா ரதனத்தயஸ்ஸ ச கெ²த்தபா⁴வஸம்பத்தியா அத்த²ஸங்வண்ணனாய உபகா⁴தகஉபத்³த³வானங் ஹனநே ஸமத்த²தங் தீ³பேதி.

    Tassānubhāvenāti tassa yathāvuttassa puññappavāhassa ānubhāvena balena. Hatantarāyoti taṃtaṃsampattiyā vibandhanavasena sattasantānassa antare vemajjhe eti āgacchatīti antarāyo, diṭṭhadhammikādianattho. Paṇāmapayojane vuttavidhinā hato viddhasto antarāyo upaddavo assāti hatantarāyo. Assa ‘‘vaṇṇayissaṃ vinaya’’nti iminā sambandho, hatantarāyo hutvā vinayaṃ vaṇṇayissanti vuttaṃ hoti. Etena tassa puññappavāhassa attano pasādasampattiyā ratanattayassa ca khettabhāvasampattiyā atthasaṃvaṇṇanāya upaghātakaupaddavānaṃ hanane samatthataṃ dīpeti.

    ஏவங் ரதனத்தயஸ்ஸ நிபச்சகாரகரணே பயோஜனங் த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி யஸ்ஸ வினயபிடகஸ்ஸ அத்த²ங் ஸங்வண்ணேதுகாமோ, தஸ்ஸ தாவ ப⁴க³வதோ ஸாஸனஸ்ஸ மூலபதிட்டா²னபா⁴வங் த³ஸ்ஸெத்வா தம்பி தோ²மெந்தோ ஆஹ ‘‘யஸ்மிங் டி²தே’’திஆதி³. அட்டி²தஸ்ஸ ஸுஸண்டி²தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஸாஸனங் யஸ்மிங் டி²தே பதிட்டி²தங் ஹோதீதி யோஜேதப்³ப³ங். தத்த² யஸ்மிந்தி யஸ்மிங் வினயபிடகே. டி²தேதி பாளிதோ ச அத்த²தோ ச அனூனங் ஹுத்வா லஜ்ஜீபுக்³க³லேஸு பவத்தனட்டே²ன டி²தேதி அத்தோ². ஸாஸனந்தி அதி⁴ஸீலஅதி⁴சித்தஅதி⁴பஞ்ஞாஸங்கா²தஸிக்க²த்தயஸங்க³ஹிதங் ஸாஸனங். அட்டி²தஸ்ஸாதி காமஸுக²ல்லிகத்தகிலமதா²னுயோக³ஸங்கா²தே அந்தத்³வயே அட்டி²தஸ்ஸாதி அத்தோ². ‘‘அப்பதிட்ட²ங் க்²வாஹங், ஆவுஸோ, அனாயூஹங் ஓக⁴மதரி’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 1.1) ஹி வுத்தங். அயஞ்சத்தோ² தீஸுபி ஸீஹளக³ண்டி²பதே³ஸு வுத்தோயேவ. க³ண்டி²பதே³ பன ‘‘அட்டி²தஸ்ஸாதி பரினிப்³பு³தஸ்ஸபி ப⁴க³வதோ’’தி வுத்தங்.

    Evaṃ ratanattayassa nipaccakārakaraṇe payojanaṃ dassetvā idāni yassa vinayapiṭakassa atthaṃ saṃvaṇṇetukāmo, tassa tāva bhagavato sāsanassa mūlapatiṭṭhānabhāvaṃ dassetvā tampi thomento āha ‘‘yasmiṃ ṭhite’’tiādi. Aṭṭhitassa susaṇṭhitassa bhagavato sāsanaṃ yasmiṃ ṭhite patiṭṭhitaṃ hotīti yojetabbaṃ. Tattha yasminti yasmiṃ vinayapiṭake. Ṭhiteti pāḷito ca atthato ca anūnaṃ hutvā lajjīpuggalesu pavattanaṭṭhena ṭhiteti attho. Sāsananti adhisīlaadhicittaadhipaññāsaṅkhātasikkhattayasaṅgahitaṃ sāsanaṃ. Aṭṭhitassāti kāmasukhallikattakilamathānuyogasaṅkhāte antadvaye aṭṭhitassāti attho. ‘‘Appatiṭṭhaṃ khvāhaṃ, āvuso, anāyūhaṃ oghamatari’’nti (saṃ. ni. 1.1) hi vuttaṃ. Ayañcattho tīsupi sīhaḷagaṇṭhipadesu vuttoyeva. Gaṇṭhipade pana ‘‘aṭṭhitassāti parinibbutassapi bhagavato’’ti vuttaṃ.

    பதிட்டி²தங் ஹோதீதி தேஸுயேவ லஜ்ஜீபுக்³க³லேஸு பவத்தனட்டே²ன பதிட்டி²தங் ஹோதி. ஸுஸண்டி²தஸ்ஸாதி எத்த² தாவ தீஸுபி க³ண்டி²பதே³ஸு இத³ங் வுத்தங் ‘‘த்³வத்திங்ஸமஹாபுரிஸலக்க²ணஅஸீதிஅனுப்³யஞ்ஜனேஹி ஸமன்னாக³மனவஸேன ஸுஸண்டா²னஸ்ஸாதி அத்தோ². அனேன அஸ்ஸ ரூபகாயஸம்பத்திங் நித³ஸ்ஸேதீ’’தி. க³ண்டி²பதே³ பன ‘‘யதா²டா²னே பதிட்டி²தேஹி லக்க²ணேஹி ஸமன்னாக³தத்தா ரூபகாயேன ஸுஸண்டி²தோ, காயவங்காதி³ரஹிதத்தா தாதி³லக்க²ணஸமன்னாக³தத்தா ச நாமகாயேனபீ’’தி வுத்தங். கேனசி பன ‘‘சதுப்³ரஹ்மவிஹாரவஸேன ஸத்தேஸு ஸுட்டு² ஸம்மா ச டி²தஸ்ஸாதி அத்த²வஸேன வா ஸுஸண்டி²தஸ்ஸ. ஸுஸண்டி²தத்தா ஹேஸ கேவலங் ஸத்தானங் து³க்க²ங் அபனேதுகாமோ ஹிதங் உபஸங்ஹரிதுகாமோ ஸம்பத்தியா ச பமுதி³தோ அபக்க²பதிதோ ச ஹுத்வா வினயங் தே³ஸேதி. தஸ்மா இமஸ்மிங் வினயஸங்வண்ணனாதி⁴காரே ஸாருப்பாய து²தியா தோ²மெந்தோ ஆஹ ‘ஸுஸண்டி²தஸ்ஸா’’’தி வத்வா ‘‘க³ண்டி²பதே³ஸு வுத்தத்தோ² அதி⁴ப்பேதாதி⁴காரானுரூபோ ந ஹோதீ’’தி வுத்தங். அயங் பனெத்த² அம்ஹாகங் க²ந்தி – யதா²வுத்தகாமஸுக²ல்லிகாதி³அந்தத்³வயே அட்டி²தத்தாயேவ மஜ்ஜி²மாய படிபதா³ய ஸம்மா டி²தத்தா ஸுஸண்டி²தஸ்ஸாதி ஏவமத்தோ² க³ஹேதப்³போ³தி. ஏவஞ்ஹி ஸதி ஆரம்பா⁴னுரூபதோ²மனா கதா ஹோதி யதா²வுத்தஅந்தத்³வயங் விவஜ்ஜெத்வா மஜ்ஜி²மாய படிபதா³ய வினயபஞ்ஞத்தியாயேவ யேபு⁴ய்யேன பகாஸனதோ.

    Patiṭṭhitaṃ hotīti tesuyeva lajjīpuggalesu pavattanaṭṭhena patiṭṭhitaṃ hoti. Susaṇṭhitassāti ettha tāva tīsupi gaṇṭhipadesu idaṃ vuttaṃ ‘‘dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇaasītianubyañjanehi samannāgamanavasena susaṇṭhānassāti attho. Anena assa rūpakāyasampattiṃ nidassetī’’ti. Gaṇṭhipade pana ‘‘yathāṭhāne patiṭṭhitehi lakkhaṇehi samannāgatattā rūpakāyena susaṇṭhito, kāyavaṅkādirahitattā tādilakkhaṇasamannāgatattā ca nāmakāyenapī’’ti vuttaṃ. Kenaci pana ‘‘catubrahmavihāravasena sattesu suṭṭhu sammā ca ṭhitassāti atthavasena vā susaṇṭhitassa. Susaṇṭhitattā hesa kevalaṃ sattānaṃ dukkhaṃ apanetukāmo hitaṃ upasaṃharitukāmo sampattiyā ca pamudito apakkhapatito ca hutvā vinayaṃ deseti. Tasmā imasmiṃ vinayasaṃvaṇṇanādhikāre sāruppāya thutiyā thomento āha ‘susaṇṭhitassā’’’ti vatvā ‘‘gaṇṭhipadesu vuttattho adhippetādhikārānurūpo na hotī’’ti vuttaṃ. Ayaṃ panettha amhākaṃ khanti – yathāvuttakāmasukhallikādiantadvaye aṭṭhitattāyeva majjhimāya paṭipadāya sammā ṭhitattā susaṇṭhitassāti evamattho gahetabboti. Evañhi sati ārambhānurūpathomanā katā hoti yathāvuttaantadvayaṃ vivajjetvā majjhimāya paṭipadāya vinayapaññattiyāyeva yebhuyyena pakāsanato.

    ந்தி புப்³பே³ ‘‘யஸ்மி’’ந்தி அனியமெத்வா வுத்தஸ்ஸ நியமவசனங், தஸ்ஸ ‘‘வினய’’ந்தி இமினா ஸம்ப³ந்தோ⁴. அஸம்மிஸ்ஸந்தி பா⁴வனபுங்ஸகனித்³தே³ஸோ, நிகாயந்தரலத்³தீ⁴ஹி அஸம்மிஸ்ஸங் கத்வா அனாகுலங் கத்வா வண்ணயிஸ்ஸந்தி வுத்தங் ஹோதி. ஸிக்கா²பத³பஞ்ஞத்தியா அனுரூபஸ்ஸ காலமத்தஸ்ஸபி த⁴ம்மஸேனாபதிஸாரிபுத்தத்தே²ரஸதி³ஸேனபி து³விஞ்ஞெய்யபா⁴வதோ கேவலங் பு³த்³த⁴விஸயங் வினயபிடகங் அத்தனோ ப³லேன வண்ணயிஸ்ஸாமீதி வசனமத்தம்பி அஞ்ஞேஹி வத்துமஸக்குணெய்யத்தா ‘‘நிஸ்ஸாய புப்³பா³சரியானுபா⁴வ’’ந்தி ஆஹ. புப்³பா³சரியானுபா⁴வோ நாம அத்த²தோ புப்³பா³சரியேஹி ஸங்வண்ணிதா அட்ட²கதா², ததோயேவ ச ‘‘புப்³பா³சரியானுபா⁴வோ அட்ட²கதா²’’தி ஸப்³ப³த்த² க³ண்டி²பதே³ஸு வுத்தங். தஸ்மா புப்³பா³சரியேஹி ஸங்வண்ணிதங் அட்ட²கத²ங் நிஸ்ஸாய வண்ணயிஸ்ஸங், ந அத்தனோயேவ ப³லங் நிஸ்ஸாயாதி வுத்தங் ஹோதி.

    Tanti pubbe ‘‘yasmi’’nti aniyametvā vuttassa niyamavacanaṃ, tassa ‘‘vinaya’’nti iminā sambandho. Asammissanti bhāvanapuṃsakaniddeso, nikāyantaraladdhīhi asammissaṃ katvā anākulaṃ katvā vaṇṇayissanti vuttaṃ hoti. Sikkhāpadapaññattiyā anurūpassa kālamattassapi dhammasenāpatisāriputtattherasadisenapi duviññeyyabhāvato kevalaṃ buddhavisayaṃ vinayapiṭakaṃ attano balena vaṇṇayissāmīti vacanamattampi aññehi vattumasakkuṇeyyattā ‘‘nissāya pubbācariyānubhāva’’nti āha. Pubbācariyānubhāvo nāma atthato pubbācariyehi saṃvaṇṇitā aṭṭhakathā, tatoyeva ca ‘‘pubbācariyānubhāvo aṭṭhakathā’’ti sabbattha gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Tasmā pubbācariyehi saṃvaṇṇitaṃ aṭṭhakathaṃ nissāya vaṇṇayissaṃ, na attanoyeva balaṃ nissāyāti vuttaṃ hoti.

    அத² ‘‘போராணட்ட²கதா²ஸு விஜ்ஜமானாஸு புன வினயஸங்வண்ணனாய கிங் பயோஜன’’ந்தி யோ வதெ³ய்ய, தஸ்ஸ போராணட்ட²கதா²ய அனூனபா⁴வங் அத்தனோ ச ஸங்வண்ணனாய பயோஜனங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘காமஞ்சா’’திஆதி³மாஹ. காமந்தி ஏகந்தேன, யதி²ச்ச²கங் வா, ஸப்³ப³ஸோதி வுத்தங் ஹோதி, தஸ்ஸ ‘‘ஸங்வண்ணிதோ’’தி இமினா ஸம்ப³ந்தோ⁴. காமங் ஸங்வண்ணிதோயேவ, நோ ந ஸங்வண்ணிதோதி அத்தோ². கேஹி பன ஸோ வினயோ ஸங்வண்ணிதோதி ஆஹ ‘‘புப்³பா³சரியாஸபே⁴ஹீ’’தி. மஹாகஸ்ஸபத்தே²ராத³யோ புப்³பா³சரியா ஏவ அகம்பியட்டே²ன உத்தமட்டே²ன ச ஆஸபா⁴, தேஹி புப்³பா³சரியாஸபே⁴ஹீதி வுத்தங் ஹோதி. கீதி³ஸா பனேதே புப்³பா³சரியாதி ஆஹ ‘‘ஞாணம்பூ³’’திஆதி³. அக்³க³மக்³க³ஞாணஸங்கா²தேன அம்பு³னா ஸலிலேன நித்³தோ⁴தானி நிஸ்ஸேஸதோ ஆயதிங் அனுப்பத்தித⁴ம்மதாபாத³னேன தோ⁴தானி விக்கா²லிதானி விஸோதி⁴தானி ராகா³தீ³னி தீணி மலானி காமாஸவாத³யோ ச சத்தாரோ ஆஸவா யேஹி தே ஞாணம்பு³னித்³தா⁴தமலாஸவா, தேஹீதி அத்தோ². இமினா ச ந கேவலங் ஏதேஸு ஆசரியபா⁴வோயேவ, அத² கோ² ராகா³தி³மலரஹிதா கீ²ணாஸவா விஸுத்³த⁴ஸத்தா ஏதேதி த³ஸ்ஸேதி.

    Atha ‘‘porāṇaṭṭhakathāsu vijjamānāsu puna vinayasaṃvaṇṇanāya kiṃ payojana’’nti yo vadeyya, tassa porāṇaṭṭhakathāya anūnabhāvaṃ attano ca saṃvaṇṇanāya payojanaṃ dassento ‘‘kāmañcā’’tiādimāha. Kāmanti ekantena, yathicchakaṃ vā, sabbasoti vuttaṃ hoti, tassa ‘‘saṃvaṇṇito’’ti iminā sambandho. Kāmaṃ saṃvaṇṇitoyeva, no na saṃvaṇṇitoti attho. Kehi pana so vinayo saṃvaṇṇitoti āha ‘‘pubbācariyāsabhehī’’ti. Mahākassapattherādayo pubbācariyā eva akampiyaṭṭhena uttamaṭṭhena ca āsabhā, tehi pubbācariyāsabhehīti vuttaṃ hoti. Kīdisā panete pubbācariyāti āha ‘‘ñāṇambū’’tiādi. Aggamaggañāṇasaṅkhātena ambunā salilena niddhotāni nissesato āyatiṃ anuppattidhammatāpādanena dhotāni vikkhālitāni visodhitāni rāgādīni tīṇi malāni kāmāsavādayo ca cattāro āsavā yehi te ñāṇambuniddhātamalāsavā, tehīti attho. Iminā ca na kevalaṃ etesu ācariyabhāvoyeva, atha kho rāgādimalarahitā khīṇāsavā visuddhasattā eteti dasseti.

    கீ²ணாஸவபா⁴வேபி ந ஏதே ஸுக்க²விபஸ்ஸகா, அத² கோ² ஏவரூபேஹிபி ஆனுபா⁴வேஹி ஸமன்னாக³தாதி த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘விஸுத்³த⁴விஜ்ஜாபடிஸம்பி⁴தே³ஹீ’’தி. விஸுத்³தா⁴ அச்சந்தபரிஸுத்³தா⁴ விஜ்ஜா சதஸ்ஸோ ச படிஸம்பி⁴தா³ யேஸங் தே விஸுத்³த⁴விஜ்ஜாபடிஸம்பி⁴தா³, தேஹி. ஏகதே³ஸேன படிஸம்பி⁴த³ங் அப்பத்தானங் அரியானமேவ அபா⁴வதோ ஏதேஹி அதி⁴க³தபடிஸம்பி⁴தா³ படுதரலத்³த⁴ப்பபே⁴தா³தி த³ஸ்ஸேதுங் விஸுத்³த⁴க்³க³ஹணங் கதங். விஜ்ஜாதி திஸ்ஸோ விஜ்ஜா, அட்ட² விஜ்ஜா வா. தத்த² தி³ப்³ப³சக்கு²ஞாணங் புப்³பே³னிவாஸஞாணங் ஆஸவக்க²யஞாணஞ்சாதி இமா திஸ்ஸோ விஜ்ஜா. அட்ட² விஜ்ஜா பன –

    Khīṇāsavabhāvepi na ete sukkhavipassakā, atha kho evarūpehipi ānubhāvehi samannāgatāti dassento āha ‘‘visuddhavijjāpaṭisambhidehī’’ti. Visuddhā accantaparisuddhā vijjā catasso ca paṭisambhidā yesaṃ te visuddhavijjāpaṭisambhidā, tehi. Ekadesena paṭisambhidaṃ appattānaṃ ariyānameva abhāvato etehi adhigatapaṭisambhidā paṭutaraladdhappabhedāti dassetuṃ visuddhaggahaṇaṃ kataṃ. Vijjāti tisso vijjā, aṭṭha vijjā vā. Tattha dibbacakkhuñāṇaṃ pubbenivāsañāṇaṃ āsavakkhayañāṇañcāti imā tisso vijjā. Aṭṭha vijjā pana –

    ‘‘விபஸ்ஸனாஞாணமனோமயித்³தி⁴ ,

    ‘‘Vipassanāñāṇamanomayiddhi ,

    இத்³தி⁴ப்பபே⁴தோ³பி ச தி³ப்³ப³ஸோதங்;

    Iddhippabhedopi ca dibbasotaṃ;

    பரஸ்ஸ சேதோபரியாயஞாணங்,

    Parassa cetopariyāyañāṇaṃ,

    புப்³பே³னிவாஸானுக³தஞ்ச ஞாணங்;

    Pubbenivāsānugatañca ñāṇaṃ;

    தி³ப்³ப³ஞ்ச சக்கா²ஸவஸங்க²யோ ச,

    Dibbañca cakkhāsavasaṅkhayo ca,

    ஏதானி ஞாணானி இத⁴ட்ட² விஜ்ஜா’’தி. –

    Etāni ñāṇāni idhaṭṭha vijjā’’ti. –

    ஏவங் விபஸ்ஸனாஞாணமனோமயித்³தீ⁴ஹி ஸத்³தி⁴ங் பரிக்³க³ஹிதா ச² அபி⁴ஞ்ஞாயேவ. அத்த²படிஸம்பி⁴தா³ த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³ நிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³ படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³தி சதஸ்ஸோ படிஸம்பி⁴தா³. தத்த² ஸங்கே²பதோ ஹேதுப²லே ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³, ஹேதும்ஹி ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³, ஹேதுஹேதுப²லானுரூபங் வோஹாரேஸு ஞாணங் நிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³, இத³ங் ஞாணங் இமமத்த²ங் ஜோதயதீதி இமினா ஆகாரேன ஹெட்டா² வுத்தேஸு தீஸு ஞாணேஸு பவத்தஞாணங் படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³. ஏதாஸங் பன வித்தா²ரகதா² அதிபபஞ்சபா⁴வதோ இத⁴ ந வுச்சதி. படிஸம்பி⁴தா³ப்பத்தானங் ஸத்³த⁴ம்மேஸு சே²கபா⁴வதோ ஆஹ ‘‘ஸத்³த⁴ம்மஸங்வண்ணனகோவிதே³ஹீ’’தி. ‘‘படிஸம்பி⁴தா³ப்பத்தானம்பி த⁴ம்மேஸு அபி⁴யோக³வஸேன விஸேஸோ ஹோதீதி லத்³த⁴படிஸம்பி⁴தா³ஸு ஸாதிஸயதங் த³ஸ்ஸேதுங் ஆஹா’’திபி வத³ந்தி. ஸத்³த⁴ம்மஸங்வண்ணனகோவிதே³ஹீதி பிடகத்தயஸங்கா²தஸ்ஸ ஸத்³த⁴ம்மஸ்ஸ ஸங்வண்ணனே ஸப்³ப³ஸோ அத்த²ப்பகாஸனே கோவிதே³ஹி சே²கேஹி, குஸலேஹீதி அத்தோ².

    Evaṃ vipassanāñāṇamanomayiddhīhi saddhiṃ pariggahitā cha abhiññāyeva. Atthapaṭisambhidā dhammapaṭisambhidā niruttipaṭisambhidā paṭibhānapaṭisambhidāti catasso paṭisambhidā. Tattha saṅkhepato hetuphale ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā, hetumhi ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā, hetuhetuphalānurūpaṃ vohāresu ñāṇaṃ niruttipaṭisambhidā, idaṃ ñāṇaṃ imamatthaṃ jotayatīti iminā ākārena heṭṭhā vuttesu tīsu ñāṇesu pavattañāṇaṃ paṭibhānapaṭisambhidā. Etāsaṃ pana vitthārakathā atipapañcabhāvato idha na vuccati. Paṭisambhidāppattānaṃ saddhammesu chekabhāvato āha ‘‘saddhammasaṃvaṇṇanakovidehī’’ti. ‘‘Paṭisambhidāppattānampi dhammesu abhiyogavasena viseso hotīti laddhapaṭisambhidāsu sātisayataṃ dassetuṃ āhā’’tipi vadanti. Saddhammasaṃvaṇṇanakovidehīti piṭakattayasaṅkhātassa saddhammassa saṃvaṇṇane sabbaso atthappakāsane kovidehi chekehi, kusalehīti attho.

    கிலேஸஜாலங் பரிக்கா²ரபா³ஹுல்லங் வா ஸங்லிக²தி தனுங் கரோதீதி ஸல்லேகோ². இத⁴ பன கீ²ணாஸவாதி⁴காரத்தா பரிக்கா²ரபா³ஹுல்லஸ்ஸ ஸல்லிக²னவஸேனேவ அத்தோ² க³ஹேதப்³போ³, ததோயேவ ச க³ண்டி²பதே³ ‘‘ஸல்லேகி²யே பரிமிதபரிக்கா²ரவுத்தியா’’தி அத்தோ² வுத்தோ. ஸல்லேக²ஸ்ஸ பா⁴வோ ஸல்லேகி²யங், தஸ்மிங் ஸல்லேகி²யே, ஸல்லேக²படிபத்தியந்தி வுத்தங் ஹோதி. நோஸுலபூ⁴பமேஹீதி அஸுலபூ⁴பமேஹி ஸல்லேக²படிபத்தியா அஸுகஸதி³ஸாதி தேஸங் உபமாய அனுச்ச²விகபுக்³க³லானங் து³ல்லப⁴த்தா நத்தி² ஸுலபா⁴ உபமா ஏதேஸந்தி நோஸுலபூ⁴பமா. மஹாவிஹாரஸ்ஸாதி சித்தலபப்³ப³தஅப⁴யகி³ரிஸேஸனிகாயத்³வயங் படிக்கி²பதி. த⁴ஜூபமேஹீதி ரத²ஸ்ஸ ஸஞ்ஜானநஹேதுகங் ரதே² ப³த்³த⁴த⁴ஜங் விய அஜானந்தானங் ‘‘அஸுகேஹி ச அஸுகேஹி ச தே²ரேஹி நிவாஸிதோ மஹாவிஹாரோ நாமா’’தி ஏவங் மஹாவிஹாரஸ்ஸ ஸஞ்ஜானநஹேதுத்தா மஹாவிஹாரஸ்ஸ த⁴ஜூபமேஹி. ஸங்வண்ணிதோதி ஸம்மா அனூனங் கத்வா வண்ணிதோ. ஸங்வண்ணிதோ அயங் வினயோதி பத³ச்சே²தோ³ காதப்³போ³. சித்தேஹி நயேஹீதி அனேகப்பபே⁴த³னயத்தா விசித்தேஹி நயேஹி. ஸம்பு³த்³த⁴வரன்வயேஹீதி ஸப்³ப³ஞ்ஞுபு³த்³த⁴வரங் அனுக³தேஹி, ப⁴க³வதோ அதி⁴ப்பாயானுக³தேஹி நயேஹீதி வுத்தங் ஹோதி. அத² வா பு³த்³த⁴வரங் அனுக³தேஹி புப்³பா³சரியாஸபே⁴ஹீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴ காதப்³போ³.

    Kilesajālaṃ parikkhārabāhullaṃ vā saṃlikhati tanuṃ karotīti sallekho. Idha pana khīṇāsavādhikārattā parikkhārabāhullassa sallikhanavaseneva attho gahetabbo, tatoyeva ca gaṇṭhipade ‘‘sallekhiye parimitaparikkhāravuttiyā’’ti attho vutto. Sallekhassa bhāvo sallekhiyaṃ, tasmiṃ sallekhiye, sallekhapaṭipattiyanti vuttaṃ hoti. Nosulabhūpamehīti asulabhūpamehi sallekhapaṭipattiyā asukasadisāti tesaṃ upamāya anucchavikapuggalānaṃ dullabhattā natthi sulabhā upamā etesanti nosulabhūpamā. Mahāvihārassāti cittalapabbataabhayagirisesanikāyadvayaṃ paṭikkhipati. Dhajūpamehīti rathassa sañjānanahetukaṃ rathe baddhadhajaṃ viya ajānantānaṃ ‘‘asukehi ca asukehi ca therehi nivāsito mahāvihāro nāmā’’ti evaṃ mahāvihārassa sañjānanahetuttā mahāvihārassa dhajūpamehi. Saṃvaṇṇitoti sammā anūnaṃ katvā vaṇṇito. Saṃvaṇṇito ayaṃ vinayoti padacchedo kātabbo. Cittehi nayehīti anekappabhedanayattā vicittehi nayehi. Sambuddhavaranvayehīti sabbaññubuddhavaraṃ anugatehi, bhagavato adhippāyānugatehi nayehīti vuttaṃ hoti. Atha vā buddhavaraṃ anugatehi pubbācariyāsabhehīti sambandho kātabbo.

    ஏவங் போராணட்ட²கதா²ய அனூனபா⁴வங் த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி அத்தனோ ஸங்வண்ணனாய பயோஜனவிஸேஸங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸங்வண்ணனா’’திஆதி³மாஹ. இத³ங் வுத்தங் ஹோதி – கிஞ்சாபி புப்³பா³சரியாஸபே⁴ஹி யதா²வுத்தகு³ணவிஸிட்டே²ஹி அயங் வினயோ ஸப்³ப³ஸோ வண்ணிதோ, ததா²பி தேஸங் ஏஸா ஸங்வண்ணனா ஸீஹளதீ³பவாஸீனங் பா⁴ஸாய ஸங்க²தத்தா ரசிதத்தா தீ³பந்தரே பி⁴க்கு²ஜனஸ்ஸ ஸீஹளதீ³பதோ அஞ்ஞதீ³பவாஸினோ பி⁴க்கு²க³ணஸ்ஸ கிஞ்சி அத்த²ங் பயோஜனங் யஸ்மா நாபி⁴ஸம்பு⁴ணாதி ந ஸம்பாதே³தி ந ஸாதே⁴தி, தஸ்மா இமங் ஸங்வண்ணனங் பாளினயானுரூபங் கத்வா பு³த்³த⁴ஸிரித்தே²ரேன அஜ்ஜி²ட்டோ² இதா³னி ஸமாரபி⁴ஸ்ஸந்தி. தத்த² ஸங்வண்ணியதி அத்தோ² ஏதாயாதி ஸங்வண்ணனா, அட்ட²கதா². ஸா பன த⁴ம்மஸங்கா³ஹகத்தே²ரேஹி பட²மங் தீணி பிடகானி ஸங்கா³யித்வா தஸ்ஸ அத்த²வண்ணனானுரூபேனேவ வாசனாமக்³க³ங் ஆரோபிதத்தா திஸ்ஸோ ஸங்கீ³தியோ ஆருள்ஹோயேவ பு³த்³த⁴வசனஸ்ஸ அத்த²ஸங்வண்ணனாபூ⁴தோ கதா²மக்³கோ³. ஸோயேவ ச மஹாமஹிந்த³த்தே²ரேன தம்ப³பண்ணிதீ³பங் ஆப⁴தோ, பச்சா² தம்ப³பண்ணியேஹி மஹாதே²ரேஹி நிகாயந்தரலத்³தீ⁴ஹி ஸங்கரபரிஹரணத்த²ங் ஸீஹளபா⁴ஸாய ட²பிதோ. தேனாஹ ‘‘ஸீஹளதீ³பகேனா’’திஆதி³. ஸீஹஸ்ஸ லானதோ க³ஹணதோ ஸீஹளோ, ஸீஹகுமாரோ. தங்வங்ஸஜாததாய தம்ப³பண்ணிதீ³பே க²த்தியானங் தேஸங் நிவாஸதாய தம்ப³பண்ணிதீ³பஸ்ஸபி ஸீஹளபா⁴வோ வேதி³தப்³போ³, தஸ்மிங் ஸீஹளதீ³பே பூ⁴தத்தா ஸீஹளதீ³பகேன வாக்யேன வசனேன, ஸீஹளபா⁴ஸாயாதி வுத்தங் ஹோதி.

    Evaṃ porāṇaṭṭhakathāya anūnabhāvaṃ dassetvā idāni attano saṃvaṇṇanāya payojanavisesaṃ dassetuṃ ‘‘saṃvaṇṇanā’’tiādimāha. Idaṃ vuttaṃ hoti – kiñcāpi pubbācariyāsabhehi yathāvuttaguṇavisiṭṭhehi ayaṃ vinayo sabbaso vaṇṇito, tathāpi tesaṃ esā saṃvaṇṇanā sīhaḷadīpavāsīnaṃ bhāsāya saṅkhatattā racitattā dīpantare bhikkhujanassa sīhaḷadīpato aññadīpavāsino bhikkhugaṇassa kiñci atthaṃ payojanaṃ yasmā nābhisambhuṇāti na sampādeti na sādheti, tasmā imaṃ saṃvaṇṇanaṃ pāḷinayānurūpaṃ katvā buddhasirittherena ajjhiṭṭho idāni samārabhissanti. Tattha saṃvaṇṇiyati attho etāyāti saṃvaṇṇanā, aṭṭhakathā. Sā pana dhammasaṅgāhakattherehi paṭhamaṃ tīṇi piṭakāni saṅgāyitvā tassa atthavaṇṇanānurūpeneva vācanāmaggaṃ āropitattā tisso saṅgītiyo āruḷhoyeva buddhavacanassa atthasaṃvaṇṇanābhūto kathāmaggo. Soyeva ca mahāmahindattherena tambapaṇṇidīpaṃ ābhato, pacchā tambapaṇṇiyehi mahātherehi nikāyantaraladdhīhi saṅkarapariharaṇatthaṃ sīhaḷabhāsāya ṭhapito. Tenāha ‘‘sīhaḷadīpakenā’’tiādi. Sīhassa lānato gahaṇato sīhaḷo, sīhakumāro. Taṃvaṃsajātatāya tambapaṇṇidīpe khattiyānaṃ tesaṃ nivāsatāya tambapaṇṇidīpassapi sīhaḷabhāvo veditabbo, tasmiṃ sīhaḷadīpe bhūtattā sīhaḷadīpakena vākyena vacanena, sīhaḷabhāsāyāti vuttaṃ hoti.

    பாளினயானுரூபந்தி பாளினயஸ்ஸ அனுரூபங் கத்வா, மாக³த⁴பா⁴ஸாய பரிவத்தித்வாதி வுத்தங் ஹோதி . அஜ்ஜே²ஸனந்தி க³ருட்டா²னியங் பயிருபாஸித்வா க³ருதரங் பயோஜனங் உத்³தி³ஸ்ஸ அபி⁴பத்த²னா அஜ்ஜே²ஸனா, தங் அஜ்ஜே²ஸனங், ஆயாசனந்தி அத்தோ². தஸ்ஸ ‘‘ஸமனுஸ்ஸரந்தோ’’தி இமினா ஸம்ப³ந்தோ⁴. கஸ்ஸ அஜ்ஜே²ஸனந்தி ஆஹ ‘‘பு³த்³த⁴ஸிரிவ்ஹயஸ்ஸ தே²ரஸ்ஸா’’தி. பு³த்³த⁴ஸிரீதி அவ்ஹயோ நாமங் யஸ்ஸ ஸோயங் பு³த்³த⁴ஸிரிவ்ஹயோ, தஸ்ஸ, இத்த²ன்னாமஸ்ஸ தே²ரஸ்ஸ அஜ்ஜே²ஸனங் ஸம்மா ஆத³ரேன ஸமனுஸ்ஸரந்தோ ஹத³யே ட²பெந்தோதி அத்தோ².

    Pāḷinayānurūpanti pāḷinayassa anurūpaṃ katvā, māgadhabhāsāya parivattitvāti vuttaṃ hoti . Ajjhesananti garuṭṭhāniyaṃ payirupāsitvā garutaraṃ payojanaṃ uddissa abhipatthanā ajjhesanā, taṃ ajjhesanaṃ, āyācananti attho. Tassa ‘‘samanussaranto’’ti iminā sambandho. Kassa ajjhesananti āha ‘‘buddhasirivhayassa therassā’’ti. Buddhasirīti avhayo nāmaṃ yassa soyaṃ buddhasirivhayo, tassa, itthannāmassa therassa ajjhesanaṃ sammā ādarena samanussaranto hadaye ṭhapentoti attho.

    இதா³னி அத்தனோ ஸங்வண்ணனாய கரணப்பகாரங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஸங்வண்ணனங் தஞ்சா’’திஆதி³மாஹ. தத்த² தஞ்ச இதா³னி வுச்சமானங் ஸங்வண்ணனங் ஸமாரப⁴ந்தோ ஸகலாயபி மஹாஅட்ட²கதா²ய இத⁴ க³ஹேதப்³ப³தோ மஹாஅட்ட²கத²ங் தஸ்ஸா இதா³னி வுச்சமானாய ஸங்வண்ணனாய ஸரீரங் கத்வா மஹாபச்சரியங் யோ வினிச்ச²யோ வுத்தோ, ததே²வ குருந்தீ³னாமாதீ³ஸு விஸ்ஸுதாஸு அட்ட²கதா²ஸு யோ வினிச்ச²யோ வுத்தோ, ததோபி வினிச்ச²யதோ யுத்தமத்த²ங் அபரிச்சஜந்தோ அந்தோக³த⁴த்தே²ரவாத³ங் கத்வா ஸங்வண்ணனங் ஸமாரபி⁴ஸ்ஸந்தி பத³த்த²ஸம்ப³ந்தோ⁴ வேதி³தப்³போ³. எத்த² ச அத்தோ² கதி²யதி ஏதாயாதி அத்த²கதா², ஸாயேவ அட்ட²கதா² த்த²காரஸ்ஸ ட்ட²காரங் கத்வா ‘‘து³க்க²ஸ்ஸ பீளனட்டோ²’’திஆதீ³ஸு (படி॰ ம॰ 1.17; 2.8) விய. மஹாபச்சரியந்தி எத்த² பச்சரீதி உளும்பங் வுச்சதி, தஸ்மிங் நிஸீதி³த்வா கதத்தா தமேவ நாமங் ஜாதங். குருந்தி³வல்லிவிஹாரோ நாம அத்தி², தத்த² கதத்தா குருந்தீ³தி நாமங் ஜாதந்தி வத³ந்தி. ஆதி³ஸத்³தே³ன அந்த⁴கட்ட²கத²ங் ஸங்கே²பட்ட²கத²ஞ்ச ஸங்க³ண்ஹாதி. விஸ்ஸுதாஸூதி ஸப்³ப³த்த² பத்த²டாஸு, பாகடாஸூதி வுத்தங் ஹோதி.

    Idāni attano saṃvaṇṇanāya karaṇappakāraṃ dassento ‘‘saṃvaṇṇanaṃ tañcā’’tiādimāha. Tattha tañca idāni vuccamānaṃ saṃvaṇṇanaṃ samārabhanto sakalāyapi mahāaṭṭhakathāya idha gahetabbato mahāaṭṭhakathaṃ tassā idāni vuccamānāya saṃvaṇṇanāya sarīraṃ katvā mahāpaccariyaṃ yo vinicchayo vutto, tatheva kurundīnāmādīsu vissutāsu aṭṭhakathāsu yo vinicchayo vutto, tatopi vinicchayato yuttamatthaṃ apariccajanto antogadhattheravādaṃ katvā saṃvaṇṇanaṃ samārabhissanti padatthasambandho veditabbo. Ettha ca attho kathiyati etāyāti atthakathā, sāyeva aṭṭhakathā tthakārassa ṭṭhakāraṃ katvā ‘‘dukkhassa pīḷanaṭṭho’’tiādīsu (paṭi. ma. 1.17; 2.8) viya. Mahāpaccariyanti ettha paccarīti uḷumpaṃ vuccati, tasmiṃ nisīditvā katattā tameva nāmaṃ jātaṃ. Kurundivallivihāro nāma atthi, tattha katattā kurundīti nāmaṃ jātanti vadanti. Ādisaddena andhakaṭṭhakathaṃ saṅkhepaṭṭhakathañca saṅgaṇhāti. Vissutāsūti sabbattha patthaṭāsu, pākaṭāsūti vuttaṃ hoti.

    யுத்தமத்த²ந்தி எத்த² தாவ மஜ்ஜி²மக³ண்டி²பதே³ சூளக³ண்டி²பதே³ ச இத³ங் வுத்தங் ‘‘யுத்தமத்த²ந்தி ஸங்வண்ணேதப்³ப³ட்டா²னஸ்ஸ யுத்தமத்த²ங், ந பன தத்த² அயுத்தம்பி அத்தீ²தி வுத்தங் ஹோதீ’’தி. மஹாக³ண்டி²பதே³ பனெத்த² ந கிஞ்சி வுத்தங். கேனசி பன ‘‘மஹாஅட்ட²கதா²னயேன வினயயுத்தியா வா யுத்தமத்த²’’ந்தி வுத்தங், தங் யுத்தங் விய தி³ஸ்ஸதி மஹாபச்சரிஆதீ³ஸுபி கத்த²சி அயுத்தஸ்ஸாபி அத்த²ஸ்ஸ உபரி விபா⁴வனதோ. ‘‘அட்ட²கத²ங்யேவ க³ஹெத்வா ஸங்வண்ணனங் கரிஸ்ஸாமீ’’தி வுத்தே அட்ட²கதா²ஸு வுத்தத்தே²ரவாதா³னங் பா³ஹிரபா⁴வோ ஸியாதி தேபி அந்தோகத்துகாமோ ‘‘அந்தோக³த⁴தே²ரவாத³’’ந்தி ஆஹ, தே²ரவாதே³பி அந்தோகத்வாதி வுத்தங் ஹோதி. ஸங்வண்ணனந்தி அபரகாலகிரியாய கம்மனித்³தே³ஸோ. புப்³பே³ வுத்தங் து ‘‘ஸங்வண்ணன’’ந்தி வசனங் தத்தே²வ ‘‘ஸமாரப⁴ந்தோ’’தி புப்³ப³காலகிரியாய கம்மபா⁴வேன யோஜேதப்³ப³ங். ஸம்மாதி வத்தப்³பே³ கா³தா²ப³ந்த⁴வஸேன ரஸ்ஸபா⁴வோ கதோதி வேதி³தப்³போ³.

    Yuttamatthanti ettha tāva majjhimagaṇṭhipade cūḷagaṇṭhipade ca idaṃ vuttaṃ ‘‘yuttamatthanti saṃvaṇṇetabbaṭṭhānassa yuttamatthaṃ, na pana tattha ayuttampi atthīti vuttaṃ hotī’’ti. Mahāgaṇṭhipade panettha na kiñci vuttaṃ. Kenaci pana ‘‘mahāaṭṭhakathānayena vinayayuttiyā vā yuttamattha’’nti vuttaṃ, taṃ yuttaṃ viya dissati mahāpaccariādīsupi katthaci ayuttassāpi atthassa upari vibhāvanato. ‘‘Aṭṭhakathaṃyeva gahetvā saṃvaṇṇanaṃ karissāmī’’ti vutte aṭṭhakathāsu vuttattheravādānaṃ bāhirabhāvo siyāti tepi antokattukāmo ‘‘antogadhatheravāda’’nti āha, theravādepi antokatvāti vuttaṃ hoti. Saṃvaṇṇananti aparakālakiriyāya kammaniddeso. Pubbe vuttaṃ tu ‘‘saṃvaṇṇana’’nti vacanaṃ tattheva ‘‘samārabhanto’’ti pubbakālakiriyāya kammabhāvena yojetabbaṃ. Sammāti vattabbe gāthābandhavasena rassabhāvo katoti veditabbo.

    ஏவங் கரணப்பகாரங் த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி ஸோதூஹி படிபஜ்ஜிதப்³ப³விதி⁴ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘தங் மே’’திஆதி³மாஹ. இத³ங் வுத்தங் ஹோதி – இதா³னி வுச்சமானங் தங் மம ஸங்வண்ணனங் த⁴ம்மபதீ³பஸ்ஸ ததா²க³தஸ்ஸ த⁴ம்மங் ஸாஸனத⁴ம்மங் பாளித⁴ம்மங் வா ஸக்கச்சங் படிமானயந்தா பூஜெந்தா தி²ரேஹி ஸீலக்க²ந்தா⁴தீ³ஹி ஸமன்னாக³தத்தா தே²ரா, அசிரபப்³ப³ஜிதத்தா நவா, தேஸங் மஜ்ஜே² ப⁴வத்தா மஜ்ஜி²மா ச பி⁴க்கூ² பஸன்னசித்தா யதா²வுத்தனயேன ஸப்பயோஜனத்தா உபரி வக்க²மானவிதி⁴னா பமாணத்தா ச ஸத்³த³ஹித்வா பீதிஸோமனஸ்ஸயுத்தசித்தா இஸ்ஸாபகதா அஹுத்வா நிஸாமெந்து ஸுணந்தூதி. தத்த² த⁴ம்மப்பதீ³பஸ்ஸாதி த⁴ம்மோயேவ ஸத்தஸந்தானேஸு மோஹந்த⁴காரவித⁴மனதோ பதீ³பஸதி³ஸத்தா பதீ³போ அஸ்ஸாதி த⁴ம்மபதீ³போ, ப⁴க³வா. தஸ்ஸ த⁴ம்மபதீ³பஸ்ஸ.

    Evaṃ karaṇappakāraṃ dassetvā idāni sotūhi paṭipajjitabbavidhiṃ dassento ‘‘taṃ me’’tiādimāha. Idaṃ vuttaṃ hoti – idāni vuccamānaṃ taṃ mama saṃvaṇṇanaṃ dhammapadīpassa tathāgatassa dhammaṃ sāsanadhammaṃ pāḷidhammaṃ vā sakkaccaṃ paṭimānayantā pūjentā thirehi sīlakkhandhādīhi samannāgatattā therā, acirapabbajitattā navā, tesaṃ majjhe bhavattā majjhimā ca bhikkhū pasannacittā yathāvuttanayena sappayojanattā upari vakkhamānavidhinā pamāṇattā ca saddahitvā pītisomanassayuttacittā issāpakatā ahutvā nisāmentu suṇantūti. Tattha dhammappadīpassāti dhammoyeva sattasantānesu mohandhakāravidhamanato padīpasadisattā padīpo assāti dhammapadīpo, bhagavā. Tassa dhammapadīpassa.

    இதா³னி அத்தனோ ஸங்வண்ணனாய ஆக³மவிஸுத்³தி⁴ங் த³ஸ்ஸெத்வா பமாணபா⁴வங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘பு³த்³தே⁴னா’’திஆதி³மாஹ. யதே²வ பு³த்³தே⁴ன யோ த⁴ம்மோ ச வினயோ ச வுத்தோ, ஸோ தஸ்ஸ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ யேஹி புத்தேஹி த⁴ம்மஸேனாபதிஆதீ³ஹி ததே²வ ஞாதோ, தேஸங் பு³த்³த⁴புத்தானங் மதிமச்சஜந்தா ஸீஹளட்ட²கதா²சரியா யஸ்மா புரே அட்ட²கதா² அகங்ஸூதி அயமெத்த² ஸம்ப³ந்தோ⁴. தத்த² த⁴ம்மோதி ஸுத்தாபி⁴த⁴ம்மே ஸங்க³ண்ஹாதி, வினயோதி ஸகலங் வினயபிடகங். எத்தாவதா ச ஸப்³ப³ம்பி பு³த்³த⁴வசனங் நித்³தி³ட்ட²ங் ஹோதி. ஸகலஞ்ஹி பு³த்³த⁴வசனங் த⁴ம்மவினயவஸேன து³வித⁴ங் ஹோதி. வுத்தோதி பாளிதோ ச அத்த²தோ ச பு³த்³தே⁴ன ப⁴க³வதா வுத்தோ. ந ஹி ப⁴க³வதா அப்³யாகதங் நாம தந்திபத³ங் அத்தி², ஸப்³பே³ஸங்யேவ அத்தோ² கதி²தோ, தஸ்மா ஸம்மாஸம்பு³த்³தே⁴னேவ திண்ணங் பிடகானங் அத்த²வண்ணனாக்கமோபி பா⁴ஸிதோதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். தத்த² தத்த² ப⁴க³வதா பவத்திதா பகிண்ணகதே³ஸனாயேவ ஹி அட்ட²கதா². ததே²வ ஞாதோதி யதே²வ பு³த்³தே⁴ன வுத்தோ, ததே²வ ஏகபத³ம்பி ஏகக்க²ரம்பி அவினாஸெத்வா அதி⁴ப்பாயஞ்ச அவிகோபெத்வா ஞாதோ விதி³தோதி அத்தோ². தேஸங் மதிமச்சஜந்தாதி தேஸங் பு³த்³த⁴புத்தானங் அதி⁴ப்பாயங் அபரிச்சஜந்தா. அட்ட²கதா² அகங்ஸூதி அட்ட²கதா²யோ அகங்ஸு. கத்த²சி ‘‘அட்ட²கதா²மகங்ஸூ’’தி பாடோ² தி³ஸ்ஸதி, தத்தா²பி ஸோயேவத்தோ², ம-காரோ பன பத³ஸந்தி⁴வஸேன ஆக³தோதி த³ட்ட²ப்³போ³. ‘‘அட்ட²கதா²’’தி ப³ஹுவசனநித்³தே³ஸேன மஹாபச்சரியாதி³கங் ஸங்க³ண்ஹாதி.

    Idāni attano saṃvaṇṇanāya āgamavisuddhiṃ dassetvā pamāṇabhāvaṃ dassento ‘‘buddhenā’’tiādimāha. Yatheva buddhena yo dhammo ca vinayo ca vutto, so tassa buddhassa yehi puttehi dhammasenāpatiādīhi tatheva ñāto, tesaṃ buddhaputtānaṃ matimaccajantā sīhaḷaṭṭhakathācariyā yasmā pure aṭṭhakathā akaṃsūti ayamettha sambandho. Tattha dhammoti suttābhidhamme saṅgaṇhāti, vinayoti sakalaṃ vinayapiṭakaṃ. Ettāvatā ca sabbampi buddhavacanaṃ niddiṭṭhaṃ hoti. Sakalañhi buddhavacanaṃ dhammavinayavasena duvidhaṃ hoti. Vuttoti pāḷito ca atthato ca buddhena bhagavatā vutto. Na hi bhagavatā abyākataṃ nāma tantipadaṃ atthi, sabbesaṃyeva attho kathito, tasmā sammāsambuddheneva tiṇṇaṃ piṭakānaṃ atthavaṇṇanākkamopi bhāsitoti daṭṭhabbaṃ. Tattha tattha bhagavatā pavattitā pakiṇṇakadesanāyeva hi aṭṭhakathā. Tatheva ñātoti yatheva buddhena vutto, tatheva ekapadampi ekakkharampi avināsetvā adhippāyañca avikopetvā ñāto viditoti attho. Tesaṃ matimaccajantāti tesaṃ buddhaputtānaṃ adhippāyaṃ apariccajantā. Aṭṭhakathā akaṃsūti aṭṭhakathāyo akaṃsu. Katthaci ‘‘aṭṭhakathāmakaṃsū’’ti pāṭho dissati, tatthāpi soyevattho, ma-kāro pana padasandhivasena āgatoti daṭṭhabbo. ‘‘Aṭṭhakathā’’ti bahuvacananiddesena mahāpaccariyādikaṃ saṅgaṇhāti.

    தஸ்மாதி யஸ்மா தேஸங் பு³த்³த⁴புத்தானங் அதி⁴ப்பாயங் அவிகோபெத்வா புரே அட்ட²கதா² அகங்ஸு, தஸ்மாதி அத்தோ². ஹீதி நிபாதமத்தங் ஹேதுஅத்த²ஸ்ஸ ‘‘தஸ்மா’’தி இமினாயேவ பகாஸிதத்தா. யதி³ அட்ட²கதா²ஸு வுத்தங் ஸப்³ப³ம்பி பமாணங், ஏவங் ஸதி தத்த² பமாத³லேகா²பி பமாணங் ஸியாதி ஆஹ ‘‘வஜ்ஜயித்வான பமாத³லேக²’’ந்தி. தத்த² பமாத³லேக²ந்தி அபரபா⁴கே³ பொத்த²காருள்ஹகாலே பமஜ்ஜித்வா லிக²னவஸேன பவத்தங் பமாத³பாட²ங். இத³ங் வுத்தங் ஹோதி – பமாதே³ன ஸதிங் அபச்சுபட்ட²பெத்வா அதி³ன்னாதா³னஸ்ஸ புப்³ப³பயோகே³ ‘‘ஸச்சேபி அலிகேபி து³க்கட’’ந்தி வுத்தவசனஸதி³ஸங் யங் லிகி²தங், தங் வஜ்ஜயித்வா அபனெத்வா ஸப்³ப³ங் பமாணந்தி. வக்க²தி ஹி தத்த² –

    Tasmāti yasmā tesaṃ buddhaputtānaṃ adhippāyaṃ avikopetvā pure aṭṭhakathā akaṃsu, tasmāti attho. ti nipātamattaṃ hetuatthassa ‘‘tasmā’’ti imināyeva pakāsitattā. Yadi aṭṭhakathāsu vuttaṃ sabbampi pamāṇaṃ, evaṃ sati tattha pamādalekhāpi pamāṇaṃ siyāti āha ‘‘vajjayitvāna pamādalekha’’nti. Tattha pamādalekhanti aparabhāge potthakāruḷhakāle pamajjitvā likhanavasena pavattaṃ pamādapāṭhaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – pamādena satiṃ apaccupaṭṭhapetvā adinnādānassa pubbapayoge ‘‘saccepi alikepi dukkaṭa’’nti vuttavacanasadisaṃ yaṃ likhitaṃ, taṃ vajjayitvā apanetvā sabbaṃ pamāṇanti. Vakkhati hi tattha –

    ‘‘மஹாஅட்ட²கதா²யங் பன ஸச்சேபி அலிகேபி து³க்கடமேவ வுத்தங், தங் பமாத³லிகி²தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ந ஹி அதி³ன்னாதா³னஸ்ஸ புப்³ப³பயோகே³ பாசித்தியட்டா²னே து³க்கடங் நாம அத்தீ²’’தி (பாரா॰ அட்ட²॰ 1.94).

    ‘‘Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana saccepi alikepi dukkaṭameva vuttaṃ, taṃ pamādalikhitanti veditabbaṃ. Na hi adinnādānassa pubbapayoge pācittiyaṭṭhāne dukkaṭaṃ nāma atthī’’ti (pārā. aṭṭha. 1.94).

    கேஸங் பமாணந்தி ஆஹ ‘‘ஸிக்கா²ஸு ஸகா³ரவானங் இத⁴ பண்டி³தான’’ந்தி. இதா⁴தி இமஸ்மிங் ஸாஸனே. புன ‘‘யஸ்மா’’தி வசனஸ்ஸ கோ ஸம்ப³ந்தோ⁴தி சே? எத்த² தாவ மஹாக³ண்டி²பதே³ க³ண்டி²பதே³ ச ந கிஞ்சி வுத்தங், மஜ்ஜி²மக³ண்டி²பதே³ பன சூளக³ண்டி²பதே³ ச இத³ங் வுத்தங் ‘‘யஸ்மா பமாணங், தஸ்மா நிஸாமெந்து பஸன்னசித்தா’’தி. ஏவமஸ்ஸ ஸம்ப³ந்தோ⁴ த³ட்ட²ப்³போ³. யஸ்மா அட்ட²கதா²ஸு வுத்தங் பமாணங், தஸ்மா இத⁴ வுத்தம்பி பமாணமேவாதி பாட²ஸேஸங் கத்வா வஜிரபு³த்³தி⁴த்தே²ரோ வத³தி. தத்த² இதா⁴தி இமிஸ்ஸா ஸமந்தபாஸாதி³காயாதி அத்தோ² க³ஹேதப்³போ³.

    Kesaṃ pamāṇanti āha ‘‘sikkhāsu sagāravānaṃ idha paṇḍitāna’’nti. Idhāti imasmiṃ sāsane. Puna ‘‘yasmā’’ti vacanassa ko sambandhoti ce? Ettha tāva mahāgaṇṭhipade gaṇṭhipade ca na kiñci vuttaṃ, majjhimagaṇṭhipade pana cūḷagaṇṭhipade ca idaṃ vuttaṃ ‘‘yasmā pamāṇaṃ, tasmā nisāmentu pasannacittā’’ti. Evamassa sambandho daṭṭhabbo. Yasmā aṭṭhakathāsu vuttaṃ pamāṇaṃ, tasmā idha vuttampi pamāṇamevāti pāṭhasesaṃ katvā vajirabuddhitthero vadati. Tattha idhāti imissā samantapāsādikāyāti attho gahetabbo.

    தத்த² ‘‘யஸ்மா’’தி வசனஸ்ஸ பட²மங் வுத்தஸம்ப³ந்த⁴வஸேன அட்ட²கதா²ஸு வுத்தங் ஸப்³ப³ம்பி பமாணந்தி ஸாதி⁴தத்தா இதா³னி வுச்சமானாபி ஸங்வண்ணனா கேவலங் வசனமத்தேனேவ பி⁴ன்னா, அத்த²தோ பன அட்ட²கதா²யேவாதி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ததோ ச பா⁴ஸந்தரமேவா’’திஆதி³மாஹ. பச்சா² வுத்தஸம்ப³ந்த⁴வஸேன பன இத⁴ வுத்தம்பி கஸ்மா பமாணந்தி சே? யஸ்மா வசனமத்தங் ட²பெத்வா ஏஸாபி அட்ட²கதா²யேவ, தஸ்மா பமாணந்தி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ததோ ச பா⁴ஸந்தரமேவா’’திஆதி³மாஹ. ஏவமாகுலங் து³ப்³பி³ஞ்ஞெய்யஸபா⁴வஞ்ச கத்வா க³ண்டி²பதே³ஸு ஸம்ப³ந்தோ⁴ த³ஸ்ஸிதோ, அனாகுலவசனோ ச ப⁴த³ந்தபு³த்³த⁴கோ⁴ஸாசரியோ. ந ஹி ஸோ ஏவமாகுலங் கத்வா வத்துமரஹதி, தஸ்மா யதா²தி⁴ப்பேதமத்த²மனாகுலங் ஸுவிஞ்ஞெய்யஞ்ச கத்வா யதா²டி²தஸ்ஸ ஸம்ப³ந்த⁴வஸேனேவ த³ஸ்ஸயிஸ்ஸாம. கத²ங்? யஸ்மா அட்ட²கதா²ஸு வுத்தங் பமாணங், தஸ்மா ஸக்கச்சங் அனுஸிக்கி²தப்³பா³தி ஏவமெத்த² ஸம்ப³ந்தோ⁴ த³ட்ட²ப்³போ³. யதி³ நாம அட்ட²கதா²ஸு வுத்தங் பமாணங், அயங் பன இதா³னி வுச்சமானா கஸ்மா ஸக்கச்சங் அனுஸிக்கி²தப்³பா³தி ஆஹ ‘‘ததோ ச பா⁴ஸந்தரமேவ ஹித்வா’’திஆதி³. இத³ங் வுத்தங் ஹோதி – யஸ்மா அட்ட²கதா²ஸு வுத்தங் பமாணங், யஸ்மா ச அயங் ஸங்வண்ணனாபி பா⁴ஸந்தரபரிச்சாகா³தி³மத்தவிஸிட்டா², அத்த²தோ பன அபி⁴ன்னாவ, ததோயேவ ச பமாணபூ⁴தா ஹெஸ்ஸதி, தஸ்மா ஸக்கச்சங் ஆத³ரங் கத்வா அனுஸிக்கி²தப்³பா³தி. ததா² ஹி போராணட்ட²கதா²னங் பமாணபா⁴வோ, இமிஸ்ஸா ச ஸங்வண்ணனாய பா⁴ஸந்தரபரிச்சாகா³தி³மத்தவிஸிட்டா²ய அத்த²தோ ததோ அபி⁴ன்னபா⁴வோதி உப⁴யம்பேதங் ஸக்கச்சங் அனுஸிக்கி²தப்³ப³பா⁴வஹேதூதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். ந ஹி கேவலங் போராணட்ட²கதா²னங் ஸதிபி பமாணபா⁴வே அயங் ஸங்வண்ணனா ததோ பி⁴ன்னா அத்த²தோ அஞ்ஞாயேவ ச ஸக்கச்சங் அனுஸிக்கி²தப்³பா³தி வத்துமரஹதி, நாபி இமிஸ்ஸா ஸங்வண்ணனாய ததோஅபி⁴ன்னபா⁴வேபி போராணட்ட²கதா²னங் அஸதி பமாணபா⁴வே அயங் ஸங்வண்ணனா ஸக்கச்சங் அனுஸிக்கி²தப்³பா³தி வத்துங் யுத்தரூபா ஹோதி, தஸ்மா யதா²வுத்தனயேன உப⁴யம்பேதங் ஸக்கச்சங் அனுஸிக்கி²தப்³ப³பா⁴வஹேதூதி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.

    Tattha ‘‘yasmā’’ti vacanassa paṭhamaṃ vuttasambandhavasena aṭṭhakathāsu vuttaṃ sabbampi pamāṇanti sādhitattā idāni vuccamānāpi saṃvaṇṇanā kevalaṃ vacanamatteneva bhinnā, atthato pana aṭṭhakathāyevāti dassetuṃ ‘‘tato ca bhāsantaramevā’’tiādimāha. Pacchā vuttasambandhavasena pana idha vuttampi kasmā pamāṇanti ce? Yasmā vacanamattaṃ ṭhapetvā esāpi aṭṭhakathāyeva, tasmā pamāṇanti dassetuṃ ‘‘tato ca bhāsantaramevā’’tiādimāha. Evamākulaṃ dubbiññeyyasabhāvañca katvā gaṇṭhipadesu sambandho dassito, anākulavacano ca bhadantabuddhaghosācariyo. Na hi so evamākulaṃ katvā vattumarahati, tasmā yathādhippetamatthamanākulaṃ suviññeyyañca katvā yathāṭhitassa sambandhavaseneva dassayissāma. Kathaṃ? Yasmā aṭṭhakathāsu vuttaṃ pamāṇaṃ, tasmā sakkaccaṃ anusikkhitabbāti evamettha sambandho daṭṭhabbo. Yadi nāma aṭṭhakathāsu vuttaṃ pamāṇaṃ, ayaṃ pana idāni vuccamānā kasmā sakkaccaṃ anusikkhitabbāti āha ‘‘tato ca bhāsantarameva hitvā’’tiādi. Idaṃ vuttaṃ hoti – yasmā aṭṭhakathāsu vuttaṃ pamāṇaṃ, yasmā ca ayaṃ saṃvaṇṇanāpi bhāsantarapariccāgādimattavisiṭṭhā, atthato pana abhinnāva, tatoyeva ca pamāṇabhūtā hessati, tasmā sakkaccaṃ ādaraṃ katvā anusikkhitabbāti. Tathā hi porāṇaṭṭhakathānaṃ pamāṇabhāvo, imissā ca saṃvaṇṇanāya bhāsantarapariccāgādimattavisiṭṭhāya atthato tato abhinnabhāvoti ubhayampetaṃ sakkaccaṃ anusikkhitabbabhāvahetūti daṭṭhabbaṃ. Na hi kevalaṃ porāṇaṭṭhakathānaṃ satipi pamāṇabhāve ayaṃ saṃvaṇṇanā tato bhinnā atthato aññāyeva ca sakkaccaṃ anusikkhitabbāti vattumarahati, nāpi imissā saṃvaṇṇanāya tatoabhinnabhāvepi porāṇaṭṭhakathānaṃ asati pamāṇabhāve ayaṃ saṃvaṇṇanā sakkaccaṃ anusikkhitabbāti vattuṃ yuttarūpā hoti, tasmā yathāvuttanayena ubhayampetaṃ sakkaccaṃ anusikkhitabbabhāvahetūti daṭṭhabbaṃ.

    ததோதி அட்ட²கதா²தோ. பா⁴ஸந்தரமேவ ஹித்வாதி கஞ்சுகஸதி³ஸங் ஸீஹளபா⁴ஸங் அபனெத்வா. வித்தா²ரமக்³க³ஞ்ச ஸமாஸயித்வாதி போராணட்ட²கதா²ஸு உபரி வுச்சமானம்பி ஆனெத்வா தத்த² தத்த² பபஞ்சிதங் ‘‘ஞத்திசதுத்தே²ன கம்மேன அகுப்பேன டா²னாரஹேன உபஸம்பன்னோதி பி⁴க்கூ²’’தி (பாரா॰ 45) எத்த² அபலோகனாதீ³னங் சதுன்னம்பி கம்மானங் வித்தா²ரகதா² விய தாதி³ஸங் வித்தா²ரமக்³க³ங் ஸங்கி²பித்வா வண்ணயிஸ்ஸாமாதி அதி⁴ப்பாயோ. ததா² ஹி வக்க²தி –

    Tatoti aṭṭhakathāto. Bhāsantarameva hitvāti kañcukasadisaṃ sīhaḷabhāsaṃ apanetvā. Vitthāramaggañca samāsayitvāti porāṇaṭṭhakathāsu upari vuccamānampi ānetvā tattha tattha papañcitaṃ ‘‘ñatticatutthena kammena akuppena ṭhānārahena upasampannoti bhikkhū’’ti (pārā. 45) ettha apalokanādīnaṃ catunnampi kammānaṃ vitthārakathā viya tādisaṃ vitthāramaggaṃ saṅkhipitvā vaṇṇayissāmāti adhippāyo. Tathā hi vakkhati –

    ‘‘எத்த² ச ஞத்திசதுத்த²கம்மங் ஏகமேவ ஆக³தங், இமஸ்மிங் பன டா²னே ட²த்வா சத்தாரி ஸங்க⁴கம்மானி நீஹரித்வா வித்தா²ரதோ கதே²தப்³பா³னீதி ஸப்³ப³அட்ட²கதா²ஸு வுத்தங், தானி ச ‘அபலோகனகம்மங் ஞத்திகம்மங் ஞத்திது³தியகம்மங் ஞத்திசதுத்த²கம்ம’ந்தி படிபாடியா ட²பெத்வா வித்தா²ரேன க²ந்த⁴கதோ பரிவாராவஸானே கம்மவிப⁴ங்க³தோ ச பாளிங் ஆஹரித்வா கதி²தானி. தானி மயங் பரிவாராவஸானே கம்மவிப⁴ங்கே³யேவ வண்ணயிஸ்ஸாம. ஏவஞ்ஹி ஸதி பட²மபாராஜிகவண்ணனா ச ந பா⁴ரியா ப⁴விஸ்ஸதி, யதா²டி²தாய ச பாளியா வண்ணனா ஸுவிஞ்ஞெய்யா ப⁴விஸ்ஸதி, தானி ச டா²னானி அஸுஞ்ஞானி ப⁴விஸ்ஸந்தி, தஸ்மா அனுபத³வண்ணனமேவ கரோமா’’தி (பாரா॰ அட்ட²॰ 1.45 பி⁴க்கு²பத³பா⁴ஜனீயவண்ணனா).

    ‘‘Ettha ca ñatticatutthakammaṃ ekameva āgataṃ, imasmiṃ pana ṭhāne ṭhatvā cattāri saṅghakammāni nīharitvā vitthārato kathetabbānīti sabbaaṭṭhakathāsu vuttaṃ, tāni ca ‘apalokanakammaṃ ñattikammaṃ ñattidutiyakammaṃ ñatticatutthakamma’nti paṭipāṭiyā ṭhapetvā vitthārena khandhakato parivārāvasāne kammavibhaṅgato ca pāḷiṃ āharitvā kathitāni. Tāni mayaṃ parivārāvasāne kammavibhaṅgeyeva vaṇṇayissāma. Evañhi sati paṭhamapārājikavaṇṇanā ca na bhāriyā bhavissati, yathāṭhitāya ca pāḷiyā vaṇṇanā suviññeyyā bhavissati, tāni ca ṭhānāni asuññāni bhavissanti, tasmā anupadavaṇṇanameva karomā’’ti (pārā. aṭṭha. 1.45 bhikkhupadabhājanīyavaṇṇanā).

    வினிச்ச²யங் ஸப்³ப³மஸேஸயித்வாதி தங்தங்அட்ட²கதா²ஸு வுத்தங் ஸப்³ப³ம்பி வினிச்ச²யங் அஸேஸயித்வா ஸேஸங் அகத்வா, கிஞ்சிமத்தம்பி அபரிச்சஜித்வாதி வுத்தங் ஹோதி. வண்ணிதுங் யுத்தரூபங் ஹுத்வா அனுக்கமேன ஆக³தங் பாளிங் அபரிச்சஜித்வா ஸங்வண்ணனதோ ஸீஹளட்ட²கதா²ஸு அயுத்தட்டா²னே வண்ணிதங் யதா²டா²னேயேவ ஸங்வண்ணனதோ ச வுத்தங் ‘‘தந்திக்கமங் கிஞ்சி அவோக்கமித்வா’’தி, கிஞ்சி பாளிக்கமங் அனதிக்கமித்வா அனுக்கமேனேவ வண்ணயிஸ்ஸாமாதி அதி⁴ப்பாயோ.

    Vinicchayaṃsabbamasesayitvāti taṃtaṃaṭṭhakathāsu vuttaṃ sabbampi vinicchayaṃ asesayitvā sesaṃ akatvā, kiñcimattampi apariccajitvāti vuttaṃ hoti. Vaṇṇituṃ yuttarūpaṃ hutvā anukkamena āgataṃ pāḷiṃ apariccajitvā saṃvaṇṇanato sīhaḷaṭṭhakathāsu ayuttaṭṭhāne vaṇṇitaṃ yathāṭhāneyeva saṃvaṇṇanato ca vuttaṃ ‘‘tantikkamaṃ kiñci avokkamitvā’’ti, kiñci pāḷikkamaṃ anatikkamitvā anukkameneva vaṇṇayissāmāti adhippāyo.

    ஸுத்தந்திகானங் வசனானமத்த²ந்தி ஸுத்தந்தபாளியங் ஆக³தானம்பி வசனானமத்த²ங். ஸீஹளட்ட²கதா²ஸு ‘‘ஸுத்தந்திகானங் பா⁴ரோ’’தி வத்வா அவுத்தானம்பி வேரஞ்ஜகண்டா³தீ³ஸு ஜா²னகதா²ஆனாபானஸ்ஸதிஸமஆதி⁴ஆதீ³னங் ஸுத்தந்தவசனானமத்த²ங் தங்தங்ஸுத்தானுரூபங் ஸப்³ப³ஸோ பரிதீ³பயிஸ்ஸாமீதி அதி⁴ப்பாயோ. ஹெஸ்ஸதீதி ப⁴விஸ்ஸதி, கரியிஸ்ஸதீதி வா அத்தோ². எத்த² ச பட²மஸ்மிங் அத்த²விகப்பே பா⁴ஸந்தரபரிச்சாகா³தி³கங் சதுப்³பி³த⁴ங் கிச்சங் நிப்பா²தெ³த்வா ஸுத்தந்திகானங் வசனானமத்த²ங் பரிதீ³பயந்தீ அயங் வண்ணனா ப⁴விஸ்ஸதீதி வண்ணனாய வஸேன ஸமானகத்துகதா வேதி³தப்³பா³. பச்சி²மஸ்மிங் அத்த²விகப்பே பன ஹெட்டா²வுத்தபா⁴ஸந்தரபரிச்சாகா³தி³ங் கத்வா ஸுத்தந்திகானங் வசனானமத்த²ங் பரிதீ³பயந்தீ அயங் வண்ணனா அம்ஹேஹி கரியிஸ்ஸதீதி ஏவங் ஆசரியவஸேன ஸமானகத்துகதா வேதி³தப்³பா³. வண்ணனாபீதி எத்த² அபிஸத்³த³ங் க³ஹெத்வா ‘‘தஸ்மாபி ஸக்கச்சங் அனுஸிக்கி²தப்³பா³தி யோஜேதப்³ப³’’ந்தி சூளக³ண்டி²பதே³ வுத்தங். தத்த² புப்³பே³ வுத்தப்பயோஜனவிஸேஸங் பமாணபா⁴வஞ்ச ஸம்பிண்டே³தீதி அதி⁴ப்பாயோ. மஜ்ஜி²மக³ண்டி²பதே³ பன ‘‘தஸ்மா ஸக்கச்சங் அனுஸிக்கி²தப்³பா³பீ’’தி ஸம்ப³ந்தோ⁴ வுத்தோ. எத்த² பன ந கேவலங் அயங் வண்ணனா ஹெஸ்ஸதி, அத² கோ² அனுஸிக்கி²தப்³பா³பீதி இமமத்த²ங் ஸம்பிண்டே³தீதி அதி⁴ப்பாயோ. எத்தா²பி யதா²டி²தவஸேனேவ அபிஸத்³த³ஸ்ஸ அத்தோ² க³ஹேதப்³போ³தி அம்ஹாகங் க²ந்தி. இத³ங் வுத்தங் ஹோதி – யஸ்மா அட்ட²கதா²ஸு வுத்தங் பமாணங், யஸ்மா ச அயங் வண்ணனாபி ததோ அபி⁴ன்னத்தா பமாணபூ⁴தாயேவ ஹெஸ்ஸதி, தஸ்மா ஸக்கச்சங் அனுஸிக்கி²தப்³பா³தி.

    Suttantikānaṃ vacanānamatthanti suttantapāḷiyaṃ āgatānampi vacanānamatthaṃ. Sīhaḷaṭṭhakathāsu ‘‘suttantikānaṃ bhāro’’ti vatvā avuttānampi verañjakaṇḍādīsu jhānakathāānāpānassatisamaādhiādīnaṃ suttantavacanānamatthaṃ taṃtaṃsuttānurūpaṃ sabbaso paridīpayissāmīti adhippāyo. Hessatīti bhavissati, kariyissatīti vā attho. Ettha ca paṭhamasmiṃ atthavikappe bhāsantarapariccāgādikaṃ catubbidhaṃ kiccaṃ nipphādetvā suttantikānaṃ vacanānamatthaṃ paridīpayantī ayaṃ vaṇṇanā bhavissatīti vaṇṇanāya vasena samānakattukatā veditabbā. Pacchimasmiṃ atthavikappe pana heṭṭhāvuttabhāsantarapariccāgādiṃ katvā suttantikānaṃ vacanānamatthaṃ paridīpayantī ayaṃ vaṇṇanā amhehi kariyissatīti evaṃ ācariyavasena samānakattukatā veditabbā. Vaṇṇanāpīti ettha apisaddaṃ gahetvā ‘‘tasmāpi sakkaccaṃ anusikkhitabbāti yojetabba’’nti cūḷagaṇṭhipade vuttaṃ. Tattha pubbe vuttappayojanavisesaṃ pamāṇabhāvañca sampiṇḍetīti adhippāyo. Majjhimagaṇṭhipade pana ‘‘tasmā sakkaccaṃ anusikkhitabbāpī’’ti sambandho vutto. Ettha pana na kevalaṃ ayaṃ vaṇṇanā hessati, atha kho anusikkhitabbāpīti imamatthaṃ sampiṇḍetīti adhippāyo. Etthāpi yathāṭhitavaseneva apisaddassa attho gahetabboti amhākaṃ khanti. Idaṃ vuttaṃ hoti – yasmā aṭṭhakathāsu vuttaṃ pamāṇaṃ, yasmā ca ayaṃ vaṇṇanāpi tato abhinnattā pamāṇabhūtāyeva hessati, tasmā sakkaccaṃ anusikkhitabbāti.

    க³ந்தா²ரம்ப⁴கதா²வண்ணனா நிட்டி²தா.

    Ganthārambhakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact