| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਸਿਕ੍ਖਾ-ਮੂਲਸਿਕ੍ਖਾ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
ਗਨ੍ਥਾਰਮ੍ਭਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Ganthārambhakathāvaṇṇanā
ਤਤ੍ਥਾਦੋ ਤਾવ ਸਬ੍ਬਸਕ੍ਕਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੁਤ੍ਤਮਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਪਣਾਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਨਤ੍વਾ ਨਾਥ’’ਨ੍ਤ੍ਯਾਦਿ। ਨਾਥਂ ਚਤੂਹਿ ਨਾਥਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਨਤ੍વਾ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਆਦੋ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨવਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਧੁਨਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਮੂਲਭਾਸਾਯ ਮਾਗਧਭਾਸਾਯ ਸਿਕ੍ਖਿਤੁਂ ਸਮਾਸਤੋ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਮੂਲਸਿਕ੍ਖਂ ਅਹਂ ਪવਕ੍ਖਾਮੀਤਿ ਪਿਣ੍ਡਤ੍ਥੋ।
Tatthādo tāva sabbasakkatassa sabbasattuttamassa satthuno paṇāmaṃ dassento āha ‘‘natvā nātha’’ntyādi. Nāthaṃ catūhi nāthaṅgehi samannāgataṃ bhagavantaṃ natvā vanditvā ādo ādimhi upasampannato paṭṭhāya navakena bhikkhunā adhunā pabbajitena upasampannena mūlabhāsāya māgadhabhāsāya sikkhituṃ samāsato saṅkhepena mūlasikkhaṃ ahaṃ pavakkhāmīti piṇḍattho.
ਅਯਂ ਪਨ ਅવਯવਤ੍ਥੋ – ਨਤ੍વਾਤਿ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਤਪ੍ਪੋਣਤਪ੍ਪਬ੍ਭਾਰੋ ਹੁਤ੍વਾ ਕਾਯવਚੀਮਨੋਦ੍વਾਰੇਹਿ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨਾਥਤੀਤਿ ਨਾਥੋ, વੇਨੇਯ੍ਯਾਨਂ ਹਿਤਸੁਖਂ ਮੇਤ੍ਤਾਯਨવਸੇਨ ਆਸੀਸਤਿ ਪਤ੍ਥੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਥ વਾ ਨਾਥਤਿ વੇਨੇਯ੍ਯਗਤੇ ਕਿਲੇਸੇ ਉਪਤਾਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਨਾਥਤਿ વਾ ਯਾਚਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਭਗવਾ ਹਿ ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੮.੭) ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਂ ਤਂ ਹਿਤਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਯਾਚਿਤ੍વਾਪਿ ਕਰੁਣਾਯ ਸਮੁਸ੍ਸਾਹਿਤੋ ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਨਿਯੋਜੇਤਿ। ਪਰਮੇਨ વਾ ਚਿਤ੍ਤਿਸ੍ਸਰਿਯੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇ ਈਸਤਿ ਅਭਿਭવਤੀਤਿ ਪਰਮਿਸ੍ਸਰੋ ਭਗવਾ ‘‘ਨਾਥੋ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਸਬ੍ਬੋ ਚਾਯਮਤ੍ਥੋ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਾਨੁਸਾਰਤੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਪવਕ੍ਖਾਮੀਤਿ ਪਕਾਰੇਨ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮਿ। ਮੂਲਸਿਕ੍ਖਾਤਿ ਅਧਿਸੀਲਅਧਿਚਿਤ੍ਤਅਧਿਪਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾ, ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਭਾવਸਾਧਨਟ੍ਠੇਨ ਮੂਲਾ ਚ ਸਾ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਤੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਚਾਤਿ ਮੂਲਸਿਕ੍ਖਾ। ਗਨ੍ਥવਸੇਨੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਦ੍ਦੀਪਨੋ ਗਨ੍ਥੋ ‘‘ਮੂਲਸਿਕ੍ਖਾ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ।
Ayaṃ pana avayavattho – natvāti tanninnatappoṇatappabbhāro hutvā kāyavacīmanodvārehi vanditvāti attho. Nāthatīti nātho, veneyyānaṃ hitasukhaṃ mettāyanavasena āsīsati patthetīti attho, atha vā nāthati veneyyagate kilese upatāpetīti attho, nāthati vā yācatīti attho. Bhagavā hi ‘‘sādhu, bhikkhave, bhikkhu kālena kālaṃ attasampattiṃ paccavekkheyyā’’tiādinā (a. ni. 8.7) sattānaṃ taṃ taṃ hitappaṭipattiṃ yācitvāpi karuṇāya samussāhito te tattha niyojeti. Paramena vā cittissariyena samannāgato sabbasatte īsati abhibhavatīti paramissaro bhagavā ‘‘nātho’’ti vuccati. Sabbo cāyamattho saddasatthānusārato veditabbo. Pavakkhāmīti pakārena kathessāmi. Mūlasikkhāti adhisīlaadhicittaadhipaññāvasena tissopi sikkhā, upasampannassa suppatiṭṭhitabhāvasādhanaṭṭhena mūlā ca sā sikkhitabbato sikkhā cāti mūlasikkhā. Ganthavasenettha saṅkhipitvā vuttattā taddīpano gantho ‘‘mūlasikkhā’’ti vuccati.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸੀਲਂ, ਕਤਮਂ ਅਧਿਸੀਲਂ, ਕਤਮਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਕਤਮਂ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਂ, ਕਤਮਾ ਪਞ੍ਞਾ, ਕਤਮਾ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਤਿ? વੁਚ੍ਚਤੇ – ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਅਟ੍ਠਙ੍ਗਦਸਙ੍ਗਸੀਲਂ ਤਾવ ਸੀਲਮੇવ। ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰਸੀਲਂ ਪਨ ‘‘ਅਧਿਸੀਲ’’ਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਞ੍ਹਿ ਸੂਰਿਯੋ વਿਯ ਪਜ੍ਜੋਤਾਨਂ, ਸਿਨੇਰੁ વਿਯ ਪਬ੍ਬਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬਲੋਕਿਯਸੀਲਾਨਂ ਅਧਿਕਞ੍ਚੇવ ਉਤ੍ਤਮਞ੍ਚ। ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰਤੋਪਿ ਚ ਮਗ੍ਗਫਲਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮੇવ ਸੀਲਂ ਅਧਿਸੀਲਂ, ਤਂ ਪਨ ਇਧ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ। ਨ ਹਿ ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇવਤਿ। ਕਾਮਾવਚਰਾਨਿ ਪਨ ਅਟ੍ਠ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਲੋਕਿਯਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਚ ਏਕਜ੍ਝਂ ਕਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤਮੇવ। વਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਂ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਚਿਤ੍ਤਂ ਪਨ ‘‘ਅਧਿਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਞ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬਲੋਕਿਯਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਧਿਕਞ੍ਚੇવ ਉਤ੍ਤਮਞ੍ਚ। ਤਤੋਪਿ ਚ ਮਗ੍ਗਫਲਚਿਤ੍ਤਮੇવ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਨ ਇਧ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ। ਨ ਹਿ ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇવਤਿ। ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਯਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾਞਾਣਂ ਪਞ੍ਞਾ, ਤਿਲਕ੍ਖਣਾਕਾਰਪਰਿਚ੍ਛੇਦਕਂ ਪਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ‘‘ਅਧਿਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਸਾ ਹਿ ਸਬ੍ਬਲੋਕਿਯਪਞ੍ਞਾਨਂ ਅਧਿਕਾ ਚੇવ ਉਤ੍ਤਮਾ ਚ। ਤਤੋਪਿ ਚ ਮਗ੍ਗਫਲਪਞ੍ਞਾવ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾ, ਸਾ ਪਨ ਇਧ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾ। ਨ ਹਿ ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇવਤਿ।
Tattha katamaṃ sīlaṃ, katamaṃ adhisīlaṃ, katamaṃ cittaṃ, katamaṃ adhicittaṃ, katamā paññā, katamā adhipaññāti? Vuccate – pañcaṅgaaṭṭhaṅgadasaṅgasīlaṃ tāva sīlameva. Pātimokkhasaṃvarasīlaṃ pana ‘‘adhisīla’’nti vuccati. Tañhi sūriyo viya pajjotānaṃ, sineru viya pabbatānaṃ sabbalokiyasīlānaṃ adhikañceva uttamañca. Pātimokkhasaṃvaratopi ca maggaphalasampayuttameva sīlaṃ adhisīlaṃ, taṃ pana idha nādhippetaṃ. Na hi taṃ sikkhanto methunaṃ dhammaṃ paṭisevati. Kāmāvacarāni pana aṭṭha kusalacittāni, lokiyaaṭṭhasamāpatticittāni ca ekajjhaṃ katvā cittameva. Vipassanāpādakaṃ aṭṭhasamāpatticittaṃ pana ‘‘adhicitta’’nti vuccati. Tañhi sabbalokiyacittānaṃ adhikañceva uttamañca. Tatopi ca maggaphalacittameva adhicittaṃ, taṃ pana idha nādhippetaṃ. Na hi taṃ sikkhanto methunaṃ dhammaṃ paṭisevati. ‘‘Atthi dinnaṃ, atthi yiṭṭha’’ntiādinayappavattaṃ kammassakatāñāṇaṃ paññā, tilakkhaṇākāraparicchedakaṃ pana vipassanāñāṇaṃ ‘‘adhipaññā’’ti vuccati. Sā hi sabbalokiyapaññānaṃ adhikā ceva uttamā ca. Tatopi ca maggaphalapaññāva adhipaññā, sā pana idha nādhippetā. Na hi taṃ sikkhanto methunaṃ dhammaṃ paṭisevati.
ਤਾਸੁ ਤੀਸੁ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ ਚਾਰਿਤ੍ਤવਾਰਿਤ੍ਤવਸੇਨ ਦੁવਿਧਮ੍ਪਿ ਸੀਲਂ ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੇਨ, ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖੇ ਕਿਲੇਸੇ ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨવਸੇਨ ਪਜਹਨ੍ਤੇਨ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾ। ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾ ਯਥਾવੁਤ੍ਤੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਅਭਿਯੋਗવਸੇਨ ਝਾਨਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਾਨਂ ਨੀવਰਣਗਣਾਨਂ વਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਂ ਕੁਰੁਮਾਨੇਨ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾ। ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾ ਪਨ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨਸਮੁਚ੍ਛੇਦવਸੇਨ ਸਾਨੁਸਯੇ ਕਿਲੇਸੇ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੇਨ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਭਾવਸਾਧਨਟ੍ਠੇਨ ਮੂਲਾ ਚ ਸਾ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਤੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਚਾਤਿ ਮੂਲਸਿਕ੍ਖਾ, ਕਮ੍ਮવਚਨਿਚ੍ਛਾਯਂ ‘‘ਮੂਲਸਿਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
Tāsu tīsu adhisīlasikkhā cārittavārittavasena duvidhampi sīlaṃ yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjamānena, tappaṭipakkhe kilese tadaṅgappahānavasena pajahantena sikkhitabbā. Adhicittasikkhā yathāvuttesu ārammaṇesu abhiyogavasena jhānappaṭipakkhānaṃ nīvaraṇagaṇānaṃ vikkhambhanappahānaṃ kurumānena sikkhitabbā. Adhipaññāsikkhā pana yathānurūpaṃ tadaṅgappahānasamucchedavasena sānusaye kilese samucchindantena sikkhitabbā. Tasmā suppatiṭṭhitabhāvasādhanaṭṭhena mūlā ca sā sikkhitabbato sikkhā cāti mūlasikkhā, kammavacanicchāyaṃ ‘‘mūlasikkha’’nti vuttaṃ.
ਸਮਾਸੀਯਤੇ ਸਙ੍ਖਿਪੀਯਤੇਤਿ ਸਮਾਸੋ, ਤਤੋ ਸਮਾਸਤੋ। ਸਮਗ੍ਗੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਅਕੁਪ੍ਪੇਨ ਠਾਨਾਰਹੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ। ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿਮੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਪਞ੍ਚવਗ੍ਗਕਰਣੀਯੇ ਕਮ੍ਮੇ ਯਾવਤਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਤੇਸਂ ਆਗਤਤ੍ਤਾ, ਛਨ੍ਦਾਰਹਾਨਂ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਆਹਟਤ੍ਤਾ, ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤਾਨਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਨਤੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕਮ੍ਮੇ ਸਮਗ੍ਗਭਾવਂ ਉਪਗਤੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਤੀਹਿ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਾਹਿ ਏਕਾਯ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਕਾਤਬ੍ਬਕਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਧਮ੍ਮਿਕੇਨ વਿਨਯਕਮ੍ਮੇਨ વਤ੍ਥੁਞਤ੍ਤਿਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਸੀਮਾਪਰਿਸਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਅਕੋਪੇਤਬ੍ਬਤਂ, ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਤਬ੍ਬਤਂ ਉਪਗਤੇਨ ਠਾਨਾਰਹੇਨ ਕਾਰਣਾਰਹੇਨ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਾਰਹੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨਾਮ, ਉਪਰਿਭਾવਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਭਿਕ੍ਖੁਭਾવੋ ਹਿ ਉਪਰਿਭਾવੋ। ਤਞ੍ਚੇਸ ਯਥਾવੁਤ੍ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਸਮਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ। ਊਨਪਞ੍ਚવਸ੍ਸਤਾਯ ਨવਕੋ, ਤੇਨ ਨવਕੇਨ ਅਧੁਨਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ, ਅਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਆਦੋਤਿ ਆਦਿਮ੍ਹਿਯੇવਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ વਾ। ਅਪਿ ਚ ਥੇਰੋ ‘‘ਆਦੋ’’ਤਿ વਚਨੇਨ ਸਦ੍ਧਾਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਆਲਸਿਯਦੋਸੇਨ, ਅਪ੍ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਾਨਂ ਅਞ੍ਞਾਣਦੋਸੇਨ ਚ ਅਞ੍ਞਥਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਾਨਂ ਸਂવੇਗਂ ਜਨੇਤਿ। ਕਥਂ? ਅਤਿਦੁਲ੍ਲਭਂ ਖਣਂ ਸਮવਾਯਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍વਾ ਤਙ੍ਖਣਂ ਨ ਕੁਸੀਤੇਨ વਾ ਨਿਰਤ੍ਥਕਕਥਾਪਸੁਤੇਨ વਾ વੀਤਿਨਾਮੇਤਬ੍ਬਂ, ਕਿਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ? ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨਿਰਨ੍ਤਰਮੇવ ਤੀਸੁ ਸਿਕ੍ਖਾਸੁ ਆਦਰੋ ਜਨੇਤਬ੍ਬੋਤਿ।
Samāsīyate saṅkhipīyateti samāso, tato samāsato. Samaggena saṅghena ñatticatutthena kammena akuppena ṭhānārahena upasampannoti bhikkhu. Tattha sabbantimena pariyāyena pañcavaggakaraṇīye kamme yāvatikā bhikkhū kammappattā, tesaṃ āgatattā, chandārahānaṃ chandassa āhaṭattā, sammukhībhūtānañca appaṭikkosanato ekasmiṃ kamme samaggabhāvaṃ upagatena saṅghena tīhi anussāvanāhi ekāya ñattiyā kātabbakammasaṅkhātena ñatticatutthena dhammikena vinayakammena vatthuñattianussāvanasīmāparisāsampattisampannattā akopetabbataṃ, appaṭikkositabbataṃ upagatena ṭhānārahena kāraṇārahena satthusāsanārahena upasampanno nāma, uparibhāvaṃ samāpanno pattoti attho. Bhikkhubhāvo hi uparibhāvo. Tañcesa yathāvuttena kammena samāpannattā ‘‘upasampanno’’ti vuccati, tena bhikkhunā. Ūnapañcavassatāya navako, tena navakena adhunā pabbajitena, acirapabbajitenāti vuttaṃ hoti. Ādoti ādimhiyevāti attho, ādito paṭṭhāyāti vā. Api ca thero ‘‘ādo’’ti vacanena saddhāpabbajitānaṃ kulaputtānaṃ ālasiyadosena, appaṭipajjantānaṃ aññāṇadosena ca aññathā paṭipajjantānaṃ saṃvegaṃ janeti. Kathaṃ? Atidullabhaṃ khaṇaṃ samavāyaṃ paṭilabhitvā taṅkhaṇaṃ na kusītena vā niratthakakathāpasutena vā vītināmetabbaṃ, kiṃ kātabbaṃ? Ādito paṭṭhāya nirantarameva tīsu sikkhāsu ādaro janetabboti.
‘‘ਸਾ ਮਾਗਧੀ ਮੂਲਭਾਸਾ, ਨਰਾ ਯਾਯਾਦਿਕਪ੍ਪਿਕਾ।
‘‘Sā māgadhī mūlabhāsā, narā yāyādikappikā;
ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਚਸ੍ਸੁਤਾਲਾਪਾ, ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਚਾਪਿ ਭਾਸਰੇ’’ਤਿ॥ –
Brahmāno cassutālāpā, sambuddhā cāpi bhāsare’’ti. –
વਚਨਤੋ ਮੂਲਭਾਸਾਯਾਤਿ ਮਾਗਧਮੂਲਾਯ ਭਾਸਾਯ, ਸਭਾવਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਾ ਭਾਸਾਯਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਸਿਕ੍ਖਿਤੁਨ੍ਤਿ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ।
Vacanato mūlabhāsāyāti māgadhamūlāya bhāsāya, sabhāvaniruttiyā bhāsāyāti vuttaṃ hoti. Sikkhitunti uggaṇhituṃ.
