| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / பஞ்சபகரண-அனுடீகா • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
நமோ தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ அரஹதோ ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
அபி⁴த⁴ம்மபிடகே
Abhidhammapiṭake
பஞ்சபகரண-அனுடீகா
Pañcapakaraṇa-anuṭīkā
தா⁴துகதா²பகரண-அனுடீகா
Dhātukathāpakaraṇa-anuṭīkā
க³ந்தா²ரம்ப⁴வண்ணனா
Ganthārambhavaṇṇanā
தா⁴துகதா²பகரணதே³ஸனாய தே³ஸதே³ஸகபரிஸாபதே³ஸா வுத்தப்பகாரா ஏவாதி காலாபதே³ஸங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘தா⁴துகதா²பகரணங் தே³ஸெந்தோ’’திஆதி³மாஹ. ‘‘தஸ்ஸேவ அனந்தரங் அதே³ஸயீ’’தி ஹி இமினா விப⁴ங்கா³னந்தரங் தா⁴துகதா² தே³ஸிதாதி தஸ்ஸா தே³ஸனாகாலோ அபதி³ட்டோ² ஹோதி. யே பன ‘‘விப⁴ங்கா³னந்தரங் கதா²வத்து²பகரணங் தே³ஸித’’ந்தி வத³ந்தி, தேஸங் வாத³ங் படிக்கி²பந்தோ ‘‘விப⁴ங்கா³னந்தரங்…பே॰… த³ஸ்ஸேது’’ந்தி ஆஹ.
Dhātukathāpakaraṇadesanāya desadesakaparisāpadesā vuttappakārā evāti kālāpadesaṃ dassento ‘‘dhātukathāpakaraṇaṃ desento’’tiādimāha. ‘‘Tasseva anantaraṃ adesayī’’ti hi iminā vibhaṅgānantaraṃ dhātukathā desitāti tassā desanākālo apadiṭṭho hoti. Ye pana ‘‘vibhaṅgānantaraṃ kathāvatthupakaraṇaṃ desita’’nti vadanti, tesaṃ vādaṃ paṭikkhipanto ‘‘vibhaṅgānantaraṃ…pe… dassetu’’nti āha.
‘‘காமா தே பட²மா ஸேனா’’திஆதி³வசனதோ (ஸு॰ நி॰ 438; மஹானி॰ 28; சூளனி॰ நந்த³மாணவபுச்சா²னித்³தே³ஸ 47) கிலேஸவித்³த⁴ங்ஸனம்பி தே³வபுத்தமாரஸ்ஸ ப³லவித⁴மனந்தி ஸக்கா வத்துங், ‘‘அப்பவத்திகரணவஸேன கிலேஸாபி⁴ஸங்கா²ரமாரான’’ந்தி பன வுச்சமானத்தா க²ந்திப³லஸத்³தா⁴ப³லாதி³ஆனுபா⁴வேன உஸ்ஸாஹபரிஸாப³லப⁴ஞ்ஜனமேவ தே³வபுத்தமாரஸ்ஸ ப³லவித்³த⁴ங்ஸனங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். விஸயாதிக்கமனங் காமதா⁴துஸமதிக்கமோ. ஸமுத³யப்பஹானபரிஞ்ஞாவஸேனாதி பஹானாபி⁴ஸமயபரிஞ்ஞாபி⁴ஸமயானங் வஸேன. நனு சேதங் பஞ்சன்னங் மாரானங் ப⁴ஞ்ஜனங் ஸாவகேஸுபி லப்³ப⁴தேவாதி சோத³னங் மனஸி கத்வா ஆஹ ‘‘பரூபனிஸ்ஸயரஹித’’ந்திஆதி³. வீரஸ்ஸ பா⁴வோ வீரியந்தி கத்வா வுத்தங் ‘‘மஹாவீரியோதி மஹாவீரோ’’தி. மஹாவீரியதா ச பரிபுண்ணவீரியபாரமிதாய சதுரங்க³ஸமன்னாக³தவீரியாதி⁴ட்டா²னேன அனஞ்ஞஸாதா⁴ரணசதுப்³பி³த⁴ஸம்மப்பதா⁴னஸம்பத்தியா ச வேதி³தப்³பா³. ததோ ஏவ ஹிஸ்ஸ வீரியாஹானிஸித்³தி⁴பீதி.
‘‘Kāmā te paṭhamā senā’’tiādivacanato (su. ni. 438; mahāni. 28; cūḷani. nandamāṇavapucchāniddesa 47) kilesaviddhaṃsanampi devaputtamārassa balavidhamananti sakkā vattuṃ, ‘‘appavattikaraṇavasena kilesābhisaṅkhāramārāna’’nti pana vuccamānattā khantibalasaddhābalādiānubhāvena ussāhaparisābalabhañjanameva devaputtamārassa balaviddhaṃsanaṃ daṭṭhabbaṃ. Visayātikkamanaṃ kāmadhātusamatikkamo. Samudayappahānapariññāvasenāti pahānābhisamayapariññābhisamayānaṃ vasena. Nanu cetaṃ pañcannaṃ mārānaṃ bhañjanaṃ sāvakesupi labbhatevāti codanaṃ manasi katvā āha ‘‘parūpanissayarahita’’ntiādi. Vīrassa bhāvo vīriyanti katvā vuttaṃ ‘‘mahāvīriyoti mahāvīro’’ti. Mahāvīriyatā ca paripuṇṇavīriyapāramitāya caturaṅgasamannāgatavīriyādhiṭṭhānena anaññasādhāraṇacatubbidhasammappadhānasampattiyā ca veditabbā. Tato eva hissa vīriyāhānisiddhipīti.
க²ந்தா⁴தி³கே த⁴ம்மே அதி⁴ட்டா²ய நிஸ்ஸாய விஸயங் கத்வா அபி⁴த⁴ம்மகதா² பவத்தாதி ஆஹ ‘‘அபி⁴த⁴ம்மகதா²தி⁴ட்டா²னட்டே²ன வா’’தி. தேஸங் கத²னதோதி தேஸங் க²ந்தா⁴தீ³னங் கதா²பா⁴வதோ. ஏதேன அத்த²விஸேஸஸன்னிஸ்ஸயோ ப்³யஞ்ஜனஸமுதா³யோ பகரணந்தி வுத்தங் ஹோதி. அத² வா தா⁴துயோ கதீ²யந்தி எத்த², ஏதேன வாதி தா⁴துகதா², ததா²பவத்தோ ப்³யஞ்ஜனத்த²ஸமுதா³யோ. யதி³ ஏவங் ஸத்தன்னம்பி பகரணானங் தா⁴துகதா²பா⁴வோ ஆபஜ்ஜதீதி சோத³னங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘யதி³பீ’’திஆதி³. தத்த² ஸாதிஸயந்தி ஸவிஸேஸங் விசித்தாதிரேகவஸேன அனவஸேஸதோ ச தே³ஸனாய பவத்தத்தா. ததா² ஹி வுத்தங் ‘‘ஸப்³பா³பி த⁴ம்மஸங்க³ணீ தா⁴துகதா²ய மாதிகா’’தி (தா⁴து॰ 5). தேனேவாஹ ‘‘ஏகதே³ஸகத²னமேவ ஹி அஞ்ஞத்த² கத’’ந்தி.
Khandhādike dhamme adhiṭṭhāya nissāya visayaṃ katvā abhidhammakathā pavattāti āha ‘‘abhidhammakathādhiṭṭhānaṭṭhena vā’’ti. Tesaṃ kathanatoti tesaṃ khandhādīnaṃ kathābhāvato. Etena atthavisesasannissayo byañjanasamudāyo pakaraṇanti vuttaṃ hoti. Atha vā dhātuyo kathīyanti ettha, etena vāti dhātukathā, tathāpavatto byañjanatthasamudāyo. Yadi evaṃ sattannampi pakaraṇānaṃ dhātukathābhāvo āpajjatīti codanaṃ sandhāyāha ‘‘yadipī’’tiādi. Tattha sātisayanti savisesaṃ vicittātirekavasena anavasesato ca desanāya pavattattā. Tathā hi vuttaṃ ‘‘sabbāpi dhammasaṅgaṇī dhātukathāya mātikā’’ti (dhātu. 5). Tenevāha ‘‘ekadesakathanameva hi aññattha kata’’nti.
இதா³னி ஸாஸனே யேஸு தா⁴து-ஸத்³தோ³ நிருள்ஹோ, தேஸங் வஸேன அஞ்ஞேஹிபி அஸாதா⁴ரணங் இமஸ்ஸ பகரணஸ்ஸ தா⁴துகதா²பா⁴வங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘க²ந்தா⁴யதனதா⁴தூஹி வா’’திஆதி³மாஹ. தத்த² தத்தா²தி க²ந்தா⁴யதனதா⁴தூஸு. மஹந்தோ பபே⁴தா³னுக³தோ விஸயோ ஏதாஸந்தி மஹாவிஸயா, தா⁴துயோ, ந க²ந்தா⁴யதனானி அப்பதரபத³த்தா. யேன வா ஸபா⁴வேன த⁴ம்மா ஸங்க³ஹாஸங்க³ஹஸம்பயோக³விப்பயோகே³ஹி உத்³தே³ஸனித்³தே³ஸே லப⁴ந்தி, ஸோ ஸபா⁴வோ தா⁴து. ஸா தா⁴து இத⁴ ஸாதிஸயங் தே³ஸிதாதி ஸவிஸேஸங் தா⁴துயா கத²னதோ இத³ங் பகரணங் ‘‘தா⁴துகதா²’’தி வுத்தங். ஸபா⁴வத்தோ² ஹி அயங் தா⁴து-ஸத்³தோ³ ‘‘தா⁴துஸோ, பி⁴க்க²வே , ஸத்தா ஸங்ஸந்த³ந்தீ’’திஆதீ³ஸு (ஸங்॰ நி॰ 2.98) விய. தா⁴துபே⁴த³ந்தி தா⁴துவிபா⁴க³ங். பகரணந்தி வசனஸேஸோ. குதோ பகரண-ஸத்³தோ³ லப்³ப⁴தீதி ஆஹ ‘‘ஸத்தன்னங் பகரணானங் கமேன வண்ணனாய பவத்தத்தா’’தி. தேன யோஜனங் கத்வாதி தேன பகரண-ஸத்³தே³ன ‘‘தா⁴துகதா²வ பகரணங் தா⁴துகதா²பகரண’’ந்தி யோஜனங் கத்வா. தங் தீ³பனந்தி தங் தா⁴துகதா²பகரணஸ்ஸ அத்த²தீ³பனங், அத்த²தீ³பனாகாரேன பவத்தங் வண்ணனங். ‘‘அத்த²ங் தீ³பயிஸ்ஸாமீ’’தி வத்வா ‘‘தங் ஸுணாதா²’’தி வத³ந்தோ ஸோதத்³வாரானுஸாரேன தத்த² உபதா⁴ரணே நியோஜேதீதி ஆஹ ‘‘தங்தீ³பனவசனஸவனேன உபதா⁴ரேதா²தி அத்தோ²’’தி.
Idāni sāsane yesu dhātu-saddo niruḷho, tesaṃ vasena aññehipi asādhāraṇaṃ imassa pakaraṇassa dhātukathābhāvaṃ dassento ‘‘khandhāyatanadhātūhi vā’’tiādimāha. Tattha tatthāti khandhāyatanadhātūsu. Mahanto pabhedānugato visayo etāsanti mahāvisayā, dhātuyo, na khandhāyatanāni appatarapadattā. Yena vā sabhāvena dhammā saṅgahāsaṅgahasampayogavippayogehi uddesaniddese labhanti, so sabhāvo dhātu. Sā dhātu idha sātisayaṃ desitāti savisesaṃ dhātuyā kathanato idaṃ pakaraṇaṃ ‘‘dhātukathā’’ti vuttaṃ. Sabhāvattho hi ayaṃ dhātu-saddo ‘‘dhātuso, bhikkhave , sattā saṃsandantī’’tiādīsu (saṃ. ni. 2.98) viya. Dhātubhedanti dhātuvibhāgaṃ. Pakaraṇanti vacanaseso. Kuto pakaraṇa-saddo labbhatīti āha ‘‘sattannaṃ pakaraṇānaṃ kamena vaṇṇanāya pavattattā’’ti. Tena yojanaṃ katvāti tena pakaraṇa-saddena ‘‘dhātukathāva pakaraṇaṃ dhātukathāpakaraṇa’’nti yojanaṃ katvā. Taṃ dīpananti taṃ dhātukathāpakaraṇassa atthadīpanaṃ, atthadīpanākārena pavattaṃ vaṇṇanaṃ. ‘‘Atthaṃ dīpayissāmī’’ti vatvā ‘‘taṃ suṇāthā’’ti vadanto sotadvārānusārena tattha upadhāraṇe niyojetīti āha ‘‘taṃdīpanavacanasavanena upadhārethāti attho’’ti.
க³ந்தா²ரம்ப⁴வண்ணனா நிட்டி²தா.
Ganthārambhavaṇṇanā niṭṭhitā.
