| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-मूलटीका • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
॥ नमो तस्स भगवतो अरहतो सम्मासम्बुद्धस्स॥
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
यमकपकरण-मूलटीका
Yamakapakaraṇa-mūlaṭīkā
गन्थारम्भवण्णना
Ganthārambhavaṇṇanā
कथावत्थुपकरणेन सङ्खेपेनेव देसितेन धम्मेसु विपरीतग्गहणं निवारेत्वा तेस्वेव धम्मेसु धम्मसङ्गहादीसु पकासितेसु धम्मपुग्गलोकासादिनिस्सयानं सन्निट्ठानसंसयानं वसेन नानप्पकारकओसल्लत्थं यमकपकरणं आरद्धं, तं समयदेसदेसकवसेनेव दस्सेत्वा संवण्णनाक्कमञ्चस्स अनुप्पत्तं ‘‘आगतो भारो अवस्सं वहितब्बो’’ति संवण्णनमस्स पटिजानन्तो आह ‘‘सङ्खेपेनेवा’’तिआदि।
Kathāvatthupakaraṇena saṅkhepeneva desitena dhammesu viparītaggahaṇaṃ nivāretvā tesveva dhammesu dhammasaṅgahādīsu pakāsitesu dhammapuggalokāsādinissayānaṃ sanniṭṭhānasaṃsayānaṃ vasena nānappakārakaosallatthaṃ yamakapakaraṇaṃ āraddhaṃ, taṃ samayadesadesakavaseneva dassetvā saṃvaṇṇanākkamañcassa anuppattaṃ ‘‘āgato bhāro avassaṃ vahitabbo’’ti saṃvaṇṇanamassa paṭijānanto āha ‘‘saṅkhepenevā’’tiādi.
तत्थ यमस्स विसयातीतोति जातिया सति मरणं होतीति जाति, पञ्च वा उपादानक्खन्धा यमस्स विसयो, तं समुदयप्पहानेन अतीतोति अत्थो। यमस्स वा रञ्ञो विसयं मरणं, तस्स आणापवत्तिट्ठानं देसं वा अतीतो। ‘‘छच्चाभिठानानि अभब्ब कातु’’न्ति (खु॰ पा॰ ६.११; सु॰ नि॰ २३४) वुत्तानं छन्नं अभब्बट्ठानानं देसकोति छट्ठानदेसको । अयमा एकेका हुत्वा आवत्ता नीला अमला च तनुरुहा अस्साति अयमावत्तनीलामलतनुरुहो।
Tattha yamassa visayātītoti jātiyā sati maraṇaṃ hotīti jāti, pañca vā upādānakkhandhā yamassa visayo, taṃ samudayappahānena atītoti attho. Yamassa vā rañño visayaṃ maraṇaṃ, tassa āṇāpavattiṭṭhānaṃ desaṃ vā atīto. ‘‘Chaccābhiṭhānāni abhabba kātu’’nti (khu. pā. 6.11; su. ni. 234) vuttānaṃ channaṃ abhabbaṭṭhānānaṃ desakoti chaṭṭhānadesako. Ayamā ekekā hutvā āvattā nīlā amalā ca tanuruhā assāti ayamāvattanīlāmalatanuruho.
गन्थारम्भवण्णना निट्ठिता।
Ganthārambhavaṇṇanā niṭṭhitā.
